Begin van de winter – App Store – Hemel vannacht – Weer – Uitleg – Astrokalender – Hemelkaart – Op / onder – Zon / Maan – Maanfasen – Sterrenbeelden – Deepsky App Store YouTube Facebook Twitter (nu eX) Google agenda Mastodon Bluesky

Wanneer kan ik meteoren zien?
Jaarlijkse meteorenzwermen in 2023

Hieronder is een tabel weergegeven met de belangrijkste jaarlijks terugkerende meteorenzwermen voor het jaar 2023, en hun voornaamste eigenschappen. De zwermen zijn gesorteerd naar datum. Ze komen ieder jaar rond dezelfde datum voor, doordat de Aarde zich op die positie in haar baan om de Zon door een wolk met stof en gruis beweegt, vaak achtergelaten door een komeet. Die deeltjes worden meteoroïden genoemd en worden opgeveegd door de aardatmosfeer. Zij veroorzaken de meteoren tijdens hun botsing hoog (circa 80–120 km) in onze atmosfeer. Het flitsje dat we waarnemen is het oplichten van de atmosfeer door de verhitting als gevolg van de compressie van de lucht voor het snel bewegende stukje steen, niet het gloeien van het deeltje zelf. Voor meer details, zie de pagina Wat zijn vallende sterren? in de veelgestelde vragen.

Voor meer details en een beschrijving van de kolommen van de tabel, zie de uitleg bij de jaarlijkse meteoorzwermen. De verwachte aantallen zichtbare meteoren voor de komende nacht zijn te vinden op de pagina Vannacht aan de hemel. Zie ook Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen.

Spring naar: deze maand — jan – feb – mrt – apr – mei – jun – jul – aug – sep – okt – nov – dec


Januari 2023
Datum	Naam	Sterrenbeeld	ZHR	HR	Radiant			Maan-	Kenmerken
				(max.)	R.K.	Dec.	Hoogte	fase
wo 4 januari	Boötiden	Ossenhoeder	130	75	15.4^u	48°	86°	95%	lange sporen, zwak, blauwachtig
ma 16 januari	γ-Veliden	Zeilen	2	0	8.2^u	-48°	-10°	30%	radiant bij ons onder horizon!
di 17 januari	δ-Cancriden	Kreeft	3	1	8.4^u	14°	52°	30%
ma 16 januari	α-Cruciden	Zuiderkruis	3	0	12.9^u	-63°	-25°	30%	radiant bij ons onder horizon!
vr 20 januari	α-Hydrusiden	Waterslang	2	0	9.2^u	-11°	27°	5%
di 31 januari	α-Cariniden	Kiel	2	0	6.4^u	-54°	-16°	80%	radiant bij ons onder horizon!
Uitleg — Meteoren vannacht — Deze maand — Wat zijn meteoren? — Hoe kan ik meteoren waarnemen?
Februari 2023
Datum	Naam	Sterrenbeeld	ZHR	HR	Radiant			Maan-	Kenmerken
				(max.)	R.K.	Dec.	Hoogte	fase
di 7 februari	δ-Veliden	Kiel	1	0	8.5^u	-54°	-16°	95%	radiant bij ons onder horizon!
wo 8 februari	α-Centauriden	Centaur	7	0	14.3^u	-60°	-22°	90%	radiant bij ons onder horizon!
vr 10 februari	θ-Centauriden	Centaur	3	0	14.7^u	-38°	0°	75%	radiant bij ons onder horizon!
zo 12 februari	ο-Centauriden	Centaur	2	0	11.6^u	-56°	-18°	55%	radiant bij ons onder horizon!
do 23 februari	δ-Leoniden	Leeuw	1	0	11.2^u	17°	55°	20%
Uitleg — Meteoren vannacht — Deze maand — Wat zijn meteoren? — Hoe kan ik meteoren waarnemen?
Maart 2023
Datum	Naam	Sterrenbeeld	ZHR	HR	Radiant			Maan-	Kenmerken
				(max.)	R.K.	Dec.	Hoogte	fase
di 14 maart	γ-Normiden	Altaar	6	0	16.7^u	-51°	-13°	50%	radiant bij ons onder horizon!
wo 15 maart	Virginiden	Maagd	5	1	11.7^u	3°	41°	50%	traag, met soms vuurbollen
Uitleg — Meteoren vannacht — Deze maand — Wat zijn meteoren? — Hoe kan ik meteoren waarnemen?
April 2023
Datum	Naam	Sterrenbeeld	ZHR	HR	Radiant			Maan-	Kenmerken
				(max.)	R.K.	Dec.	Hoogte	fase
za 1 april	δ-Pavoniden	Pauw	5	0	20.7^u	-63°	-25°	80%	radiant bij ons onder horizon!
do 6 april	κ-Serpentiden	Slang	4	0	15.4^u	17°	55°	100%
di 18 april	α-Virginiden	Maagd	5	1	13.0^u	-2°	36°	2%
zo 23 april	Lyriden	Hercules	13	7	18.2^u	33°	71°	10%	snel, helder, vertonen soms vuurbollen
zo 30 april	μ-Virginiden	Weegschaal	2	0	15.3^u	-7°	31°	70%
Uitleg — Meteoren vannacht — Deze maand — Wat zijn meteoren? — Hoe kan ik meteoren waarnemen?
Mei 2023
Datum	Naam	Sterrenbeeld	ZHR	HR	Radiant			Maan-	Kenmerken
				(max.)	R.K.	Dec.	Hoogte	fase
ma 8 mei	η-Aquariden	Waterman	30	0	22.6^u	-1°	37°	95%	snel, nalichtende sporen
wo 17 mei	β-Corona Austriniden	Zuiderkroon	3	0	19.0^u	-40°	-2°	8%	radiant bij ons onder horizon!
wo 17 mei	α-Scorpiiden	Schorpioen	3	0	16.1^u	-25°	13°	8%
Uitleg — Meteoren vannacht — Deze maand — Wat zijn meteoren? — Hoe kan ik meteoren waarnemen?
Juni 2023
Datum	Naam	Sterrenbeeld	ZHR	HR	Radiant			Maan-	Kenmerken
				(max.)	R.K.	Dec.	Hoogte	fase
za 3 juni	ω-Scorpiiden	Weegschaal	5	0	16.0^u	-20°	18°	100%
do 8 juni	Arietiden	Ram	55	0	3.0^u	23°	61°	80%	vooral overdag, dus niet of nauwelijks te zien
za 17 juni	Juni-Lyriden	Lier	3	2	18.8^u	44°	82°	2%
wo 21 juni	γ-Sagitariden	Boogschutter	2	0	18.1^u	-26°	12°	8%
wo 28 juni	τ-Cetiden	Walvis	4	0	1.6^u	-12°	26°	65%
vr 30 juni	θ-Ophiuchiden	Slangendrager	2	0	16.6^u	-11°	27°	85%
vr 30 juni	τ-Aquariden	Waterman	7	0	22.8^u	-12°	26°	85%
Uitleg — Meteoren vannacht — Deze maand — Wat zijn meteoren? — Hoe kan ik meteoren waarnemen?
Juli 2023
Datum	Naam	Sterrenbeeld	ZHR	HR	Radiant			Maan-	Kenmerken
				(max.)	R.K.	Dec.	Hoogte	fase
vr 14 juli	υ-Phoeniciden	Phoenix	5	0	1.6^u	-43°	-5°	15%	radiant bij ons onder horizon!
do 20 juli	ψ-Cygniden	Zwaan	3	2	20.4^u	47°	85°	5%
do 27 juli	δ-Aquariden noord	Waterman	1	0	21.6^u	-5°	33°	60%
do 27 juli	Piscis Austriniden	Zuidervis	3	0	22.5^u	-33°	5°	60%
za 29 juli	δ-Aquariden	Waterman	18	1	22.6^u	-17°	21°	90%	lange sporen, traag, helder
zo 30 juli	δ-Cassiopeiïden	Cassiopeia	10	5	0.9^u	63°	79°	90%
ma 31 juli	α-Capricorniden	Adelaar	2	0	20.4^u	-8°	30°	95%	traag, helder oranje, lange sporen
Uitleg — Meteoren vannacht — Deze maand — Wat zijn meteoren? — Hoe kan ik meteoren waarnemen?
Augustus 2023
Datum	Naam	Sterrenbeeld	ZHR	HR	Radiant			Maan-	Kenmerken
				(max.)	R.K.	Dec.	Hoogte	fase
vr 4 augustus	ι-Aquariden zuid	Waterman	2	0	22.4^u	-14°	24°	85%
wo 9 augustus	δ-Aquariden noord	Vissen	4	1	22.9^u	2°	40°	35%
do 10 augustus	η-Eridaniden	Eridanus	5	0	3.0^u	-13°	25°	25%
zo 13 augustus	Perseïden	Cassiopeia	85	44	3.1^u	58°	84°	10%	helder, snel, nalichtende sporen
vr 18 augustus	Cygniden	Draak	2	2	19.1^u	59°	83°	6%	traag, korte sporen, exploderen vaak
ma 21 augustus	ι-Aquariden noord	Waterman	2	0	21.9^u	-5°	33°	25%
di 29 augustus	γ-Doradiden	Slingeruurwerk	5	0	4.1^u	-50°	-12°	95%	radiant bij ons onder horizon!
Uitleg — Meteoren vannacht — Deze maand — Wat zijn meteoren? — Hoe kan ik meteoren waarnemen?
September 2023
Datum	Naam	Sterrenbeeld	ZHR	HR	Radiant			Maan-	Kenmerken
				(max.)	R.K.	Dec.	Hoogte	fase
vr 1 september	Aurigiden	Voerman	4	0	5.9^u	39°	77°	95%
wo 13 september	ε-Eridaniden	Eridanus	2	0	3.5^u	-15°	23°	1%
zo 17 september	Pisciden zuid	Vissen	2	0	1.3^u	4°	42°	4%
wo 20 september	κ-Aquariden	Waterman	3	1	22.6^u	-5°	33°	30%
wo 27 september	Pisciden noord	Vissen	1	0	0.6^u	8°	46°	90%
Uitleg — Meteoren vannacht — Deze maand — Wat zijn meteoren? — Hoe kan ik meteoren waarnemen?
Oktober 2023
Datum	Naam	Sterrenbeeld	ZHR	HR	Radiant			Maan-	Kenmerken
				(max.)	R.K.	Dec.	Hoogte	fase
di 3 oktober	Oktober-Capricorniden	Steenbok	2	0	20.2^u	-10°	28°	75%
wo 4 oktober	δ-Aurigiden	Voerman	3	1	5.6^u	50°	88°	65%
do 5 oktober	σ-Orioniden	Orion	3	0	5.7^u	0°	38°	55%
ma 9 oktober	Draconiden	Draak	1	1	17.5^u	54°	88°	30%
vr 20 oktober	ε-Geminiden	Tweelingen	3	2	6.9^u	27°	64°	30%
za 21 oktober	α-Doradiden	Goudvis	2	0	4.6^u	-56°	-18°	50%	radiant bij ons onder horizon!
zo 22 oktober	Orioniden	Orion	23	11	6.4^u	16°	54°	50%	snel, nalichtende sporen
ma 23 oktober	Leo Minoriden	Kleine Leeuw	3	2	10.7^u	37°	75°	60%
Uitleg — Meteoren vannacht — Deze maand — Wat zijn meteoren? — Hoe kan ik meteoren waarnemen?
November 2023
Datum	Naam	Sterrenbeeld	ZHR	HR	Radiant			Maan-	Kenmerken
				(max.)	R.K.	Dec.	Hoogte	fase
zo 5 november	Oktober-Arietiden	Ram	5	2	2.7^u	14°	52°	45%
di 7 november	Tauriden	Stier	9	5	3.6^u	17°	55°	25%	traag, helder oranje, soms vuurbollen
za 11 november	δ-Eridaniden	Eridanus	1	0	3.7^u	-2°	36°	2%
ma 13 november	μ-Pegasiden	Pegasus	2	1	22.4^u	22°	60°	0%
wo 15 november	ζ-Puppiden	Achtersteven	3	0	7.8^u	-42°	-4°	4%	radiant bij ons onder horizon!
do 16 november	ι-Aurigiden	Voerman	8	6	4.9^u	33°	71°	15%
za 18 november	Leoniden	Leeuw	13	8	10.2^u	22°	60°	25%	snel, bekend vanwege regens in 1799, 1833, 1866, 1966, 1999
wo 22 november	α-Monocerotiden	Kleine Hond	4	1	7.8^u	1°	39°	70%
Uitleg — Meteoren vannacht — Deze maand — Wat zijn meteoren? — Hoe kan ik meteoren waarnemen?
December 2023
Datum	Naam	Sterrenbeeld	ZHR	HR	Radiant			Maan-	Kenmerken
				(max.)	R.K.	Dec.	Hoogte	fase
wo 6 december	Puppiden-Veliden	Zeilen	5	0	8.6^u	-44°	-6°	35%	radiant bij ons onder horizon!
di 5 december	Phoeniciden	Phoenix	3	0	1.0^u	-45°	-7°	45%	radiant bij ons onder horizon!
di 12 december	χ-Orioniden	Stier	1	1	5.7^u	20°	58°	1%
wo 13 december	Monocerotiden	Eenhoorn	2	1	6.7^u	11°	49°	0%
do 14 december	Geminiden	Tweelingen	120	60	7.5^u	33°	70°	5%	gemiddeld snel, gelig van kleur, vaak helder, korte sporen
ma 18 december	σ-Hydriden	Waterslang	3	1	8.5^u	2°	40°	30%
za 23 december	Ursiden	Kleine Beer	12	5	14.6^u	75°	67°	85%	niet erg opvallend
di 26 december	Comae Beriniciden	Leeuw	3	0	11.7^u	24°	62°	100%
Uitleg — Meteoren vannacht — Deze maand — Wat zijn meteoren? — Hoe kan ik meteoren waarnemen?

Uitleg bij de jaarlijkse meteoorzwermen

Meteoren zijn de lichtende sporen die zo nu en dan in een flits aan de sterrenhemel verschijnen. In de volksmond worden ze wel vallende sterren genoemd. De flitsen hebben echter niets met sterren te maken, die vaak duizenden lichtjaren ver weg staan. Het zijn atmosferische verschijnselen die zich 80 tot 120 km boven ons hoofd afspelen. De werkelijke aard van meteoren is dat het kleine stukjes steen en stof zijn, vaak niet groter dan een kiezelsteen, die toevallig in de aardatmosfeer terecht komen. Dit gebeurt met zo'n grote snelheid dat de lucht voor de steen sterk gecomprimeerd wordt en hierdoor enorm verhit. De stenen zelf zullen vaak “verdampen” door de hitte. Het oplichtende spoor aan de hemel dat men ziet zijn moleculen uit de atmosfeer die door de hitte uit elkaar geslagen worden waarna hun atomen geïoniseerd worden en vervolgens weer recombineren, wat licht produceert. Heldere meteoren (helderder dan de planeet Venus) worden ook wel vuurbollen genoemd. Voor meer details, zie de pagina Wat zijn vallende sterren? in de veelgestelde vragen.

Wanneer men goed oplet, blijkt dat meteoren niet gladjes uitgesmeerd over het jaar voorkomen, maar in kleinere en grotere zwermen, die ieder jaar rond dezelfde datum terugkomen. Bovendien lijken de meteoren in zo'n zwerm allemaal uit hetzelfde punt aan de hemel te komen. Dit komt doordat de stenen en stofdeeltjes die uiteindelijk de meteoren gaan vormen, de zogenaamde meteoroïden, in wolken voorkomen, waar de Aarde in haar jaarlijkse gang om de Zon doorheen beweegt. Wanneer men voor in een trein zit, ziet men de rails en bovenleiding uit één punt in de verte komen. Dichterbij bewegen al deze evenwijdige lijnen uit elkaar om aan alle kanten aan de reiziger voorbij te trekken. Op die manier beweegt de Aarde zich met enorme snelheid (ruim 100.000 km/uur) door zo'n wolk stenen en stofjes. Ook die lijken dus uit één punt te komen, en naar alle kanten te bewegen. Het punt waaruit deze meteoren komen heet de (of het) radiant van de zwerm. Een meteorenzwerm is meestal vernoemd naar het sterrenbeeld de radiant in (of dichtbij) ligt. Zo heet de bekende meteorenzwerm in november, waarvan de radiant in het sterrenbeeld Leeuw ligt, de Leoniden, maar ligt de radiant van de bekende zomermeteoren Perseïden niet in het sterrenbeeld Perseus, maar net over de “grens”, in Cassiopeia.

Grafiek: meteorenactiviteit dit jaar Grafiek met de maximale meteorenactiviteit voor iedere nacht in 2023

Grafiek van de maximale meteorenactiviteit per nacht (HR_max) in Nederland en België, voor heel 2023. De zwarte streepjeslijn toont de diffuse achtergrond, de gekleurde curves stellen de verschillende zwemen voor en de zwarte doorgetrokken lijn geeft het maximale totale aantal meteoren per uur, voor iedere nacht. De verticale gekleurde stippellijnen tonen de data van de maxima van de grootste zwermen, met de eerste letter van de naam bovenin. De ruwweg maandelijkse dippen worden veroorzaakt door de Volle Maan.

Het feit dat de beweging van de Aarde rond de Zon de meteorenzwerm veroorzaakt betekent ook dat het aantal meteoren in theorie vaak maximaal is rond zonsopkomst. Dan bevindt een lokale waarnemer zich namelijk aan de “voorkant” van de Aarde — aan de kant van de Aarde waarin de Aarde om de Zon beweegt. De radiant staat dan voor een waarnemer in onze streken in het zuiden en in z'n hoogste positie aan de hemel. In de praktijk is het natuurlijk beter vóór de ochtendschemering te gaan waarnemen. Ook moet rekening gehouden worden met de Maan, die een belangrijke bron van storing kan zijn, en het feit dat de meteoroïden zelf ook met een bepaalde snelheid door het zonnestelsel bewegen.

De tabel hierboven toont de belangrijkste meteorenzwermen, met de datum van het maximum, de naam van de zwerm, het sterrenbeeld waarin de radiant ligt, het ZHR (het maximaal aantal te verwachten meteoren onder ideale omstandigheden), coördinaten van de radiant (in rechte klimming en declinatie), de maximale hoogte aan de hemel die de radiant in onze streken inneemt, de maanfase (het percentage van het zichtbare oppervlak van de Maan dat verlicht is) en de voornaamste kenmerken van de meteoren. De kleurcoderingen in sommige kolommen tonen gunstige, minder gunstige en ongunstige waarden. Klik op de naam van een zwerm voor een kaart en details van de desbetreffende zwerm. Zie ook Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen.

App Store YouTube Facebook Twitter (nu eX) Google agenda Mastodon Bluesky

@hemel_waarnemen volgen

Wanneer kan ik meteoren zien?Jaarlijkse meteorenzwermen in 2023

Januari 2023

Februari 2023

Maart 2023

April 2023

Mei 2023

Juni 2023

Juli 2023

Augustus 2023

September 2023

Oktober 2023

November 2023

December 2023

Uitleg bij de jaarlijkse meteoorzwermen

Wanneer kan ik meteoren zien?
Jaarlijkse meteorenzwermen in 2023