|
|
De meteorenzwerm Ursiden
in december 2023
|
De meteorenzwerm Ursiden bereikt op zaterdag 23 december 2023, rond 11:45 uur, zijn maximum.
De meteoren van de Ursiden zijn niet erg opvallend. Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo'n 12 meteoren per uur vallen. Rond 9:00 uur staat de radiant van de zwerm in het hoogste punt (op 67°) aan de hemel. Het beste moment om Ursiden waar te nemen is op 23 december rond 6:45 uur (zie het kaartje). Dat is circa 5 uur voor het maximum van deze meteoren, wat niet ideaal is voor een zwerm met een korte piek als deze. Hierdoor zijn zeker 25% minder meteoren te zien dan in het meest gunstige geval. De radiant staat op dat moment zo'n 63° boven de noordnoordoostelijke horizon. Door de matige omstandigheden zijn er in onze streken dan vermoedelijk maar circa 3–7 meteoren per uur van deze zwerm te zien. Samen met meteoren van andere zwermen, en sporadische meteoren, zijn er bij donkere, heldere hemel in totaal circa 13–21 “vallende sterren” per uur te zien. Op een donkere locatie zijn circa vijf keer zoveel meteoren te zien als in dichtbevolkt gebied. De Maan is voor ongeveer 85% verlicht en kan flink storen dit jaar; de zwakkere meteoren zullen hierdoor niet zichtbaar zijn. De Maan gaat om 4:55 uur onder, waarna deze minder zal storen. Rond 8:00 uur gaat het schemeren en om 8:47 uur komt de Zon op.
De meteoren van de meeste zwermen verschijnen niet allemaal op de dag van het maximum, maar de Ursiden zijn bijzonder scherp gepiekt, en de zwerm duurt niet veel langer dan 16 uur. Een dag voor of na het maximum is nog slechts 14% van het piekaantal meteoren per uur te zien. De snelheden van de meteoren van de Ursiden zijn gemiddeld: zo'n 35 km/s, dat is circa 126.000 km/uur! Er is geen speciale apparatuur nodig om meteoren waar te kunnen nemen. Wanneer het helder is, volstaat het blote oog. Op een donkere plek zijn meer meteoren te zien dan midden in een stad. Een ligstoel en voldoende kleding zorgen voor (extra) comfort (zie Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen).
Figuur: Kaart van Nederland met aantallen meteoren
|
|
|
Kaart van Nederland met de geschatte aantallen Ursiden per uur, bij heldere hemel.
Het kaartje toont de situatie ten tijde van het maximum, op zaterdag 23 december om 06:45 uur.
De kleur geeft voor iedere plaats aan hoeveel meteoren vanuit die locatie te verwachten zijn.
Vanuit lichte gebieden op de kaart, bijvoorbeeld in en rond steden, zijn minder “vallende sterren” te zien dan vanuit donkere gebieden, door de lichtvervuiling.
Het aantal meteoren per uur behorende bij iedere kleur kan worden afgelezen in de legenda.
Data lichtvervuiling: RIVM.
|
Tabel: de meteorenzwerm Ursiden in de nacht van het maximum
|
| Datum | Tijd | | Δt | | Radiant | | Meteoren per uur | | Zon | | Maan |
| | | | | richting | hoogte | | zwerm | totaal | | hoogte | | hoogte | fase |
| 23/12 | 04:00 | | -8u | | NNO | 53° | | 1 | 3 | | -42° | | 7° | 84% |
| 23/12 | 05:00 | | -7u | | NNO | 57° | | 4 | 15 | | -33° | | -1° | 84% |
| 23/12 | 06:00 | | -6u | | NNO | 60° | | 4 | 16 | | -23° | | -8° | 85% |
| 23/12 | 07:00 | | -5u | | NNO | 63° | | 4 | 14 | | -14° | | -13° | 85% |
| 23/12 | 08:00 | | -4u | | N | 66° | | 1 | 2 | | -6° | | -17° | 85% |
|
|
Grafiek: Ursiden in de nacht van het maximum
Meteorenaantallen per uur voor een donkere locatie in de nacht van het maximum. Aantallen Ursiden zijn in rood, overige meteoren in blauw.
|
Tabel: de meteorenzwerm Ursiden in de nachten rond het maximum
|
| Datum | Beste | | Δt | | Radiant | | Meteoren per uur | | Zon | | Maan |
| tijd | | | | richting | hoogte | | zwerm | totaal | | hoogte | | hoogte | fase |
| 21/12 | 6:30 | | -53u | | NNO | 62° | | 0 | 13 | | -19° | | -29° | 66% |
| 22/12 | 6:30 | | -29u | | NNO | 62° | | 0 | 13 | | -19° | | -20° | 76% |
| 23/12 | 6:30 | | -5u | | NNO | 62° | | 5 | 17 | | -19° | | -11° | 85% |
| 24/12 | 6:30 | | 19u | | NNO | 62° | | 1 | 13 | | -19° | | -1° | 92% |
| 25/12 | 6:30 | | 43u | | NNO | 62° | | 0 | 2 | | -19° | | 7° | 96% |
|
|
Grafiek: Ursiden in de nachten rond het maximum
Meteorenaantallen per uur voor een donkere locatie in de nachten rond het maximum. Aantallen Ursiden zijn in rood, overige meteoren in blauw.
|
Tabel: de meteorenzwerm Ursiden in andere jaren
|
| Jaar | Datum | Beste | | Δt | | Radiant | | Meteoren per uur | | Zon | | Maan |
| | tijd | | | | richting | hoogte | | zwerm | totaal | | hoogte | | hoogte | fase |
| 2020 | 23/12 | 6:30 | | 13u | | NNO | 62° | | 2 | 17 | | -19° | | -35° | 62% |
| 2021 | 22/12 | 19:00 | | -4u | | N | 39° | | 3 | 6 | | -21° | | -3° | 89% |
| 2022 | 23/12 | 6:30 | | 1u | | NNO | 62° | | 7 | 20 | | -19° | | -21° | 0% |
| 2023 | 23/12 | 6:30 | | -5u | | NNO | 62° | | 5 | 17 | | -19° | | -11° | 85% |
| 2024 | 23/12 | 6:30 | | 13u | | NNO | 62° | | 1 | 8 | | -19° | | 35° | 47% |
| 2025 | 23/12 | 6:30 | | 7u | | NNO | 62° | | 4 | 15 | | -19° | | -41° | 9% |
| 2026 | 23/12 | 6:30 | | 0u | | NNO | 62° | | 1 | 3 | | -19° | | 14° | 99% |
|
|
Grafiek: Ursiden in andere jaren
Meteorenaantallen per uur voor een donkere locatie in andere jaren. Aantallen Ursiden zijn in rood, overige meteoren in blauw.
|
Grafiek: aantallen meteoren vannacht aan de hemel
|
| Aantallen meteoren per uur: sporadisch, zwermen, totaal. |
Meteoren worden in de volksmond ook wel vallende sterren genoemd. In werkelijkheid gaat het niet om sterren die vallen, maar om minuscule stukjes steen en gruis die onder hoge snelheden de aardatmosfeer binnenkomen en op ongeveer 80–120 km hoogte verdampen. Het lichtflitsje dat we zien is met name de lucht om het steentje heen die aan het gloeien gebracht wordt. Een meteorenzwerm is een verzameling van meteoren die rond dezelfde tijd en in hetzelfde gebied aan de hemel zichtbaar zijn. De meteoren lijken uit één punt aan de hemel te komen, dat we de radiant noemen. Deze beweging wordt veroorzaakt door zowel de beweging van de meteoren zelf als door de baansnelheid van de Aarde.
Zie ook Meteoren vannacht aan de hemel, de pagina jaarlijkse meteoorzwermen voor informatie over andere zwermen, de uitleg bij de jaarlijkse meteoorzwermen voor meer informatie over deze tabel en de pagina's Wat zijn vallende sterren? en Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen.
Grafiek: meteorenactiviteit dit jaar
Grafiek van de maximale meteorenactiviteit per nacht (HRmax)
in Nederland en België, voor heel 2023. De zwarte
streepjeslijn toont de diffuse achtergrond, de gekleurde curves stellen de verschillende zwemen voor
en de zwarte doorgetrokken lijn geeft het maximale totale aantal meteoren per uur, voor iedere nacht. De verticale
gekleurde stippellijnen tonen de data van de maxima van de grootste zwermen, met de eerste letter van de
naam bovenin. De ruwweg maandelijkse dippen worden veroorzaakt door de Volle Maan.
Kijk op de pagina Jaarlijkse meteorenzwermen in 2023 voor andere meteorenzwermen in dit jaar.
<< σ-Hydriden 2023
—
Comae Beriniciden 2023 >>
|
SterHemel
app
MijnHemel
–
Hemel vannacht
–
Weer
–
Meteoorzwermen
–
Astrokalender
–
Hemelkaart
–
Op / onder
–
Zon / Maan
–
Maanfasen
–
Sterrenbeelden
–
Deepsky
