Astrokalender voor deze week

Tijdstippen zijn in Midden-Europese wintertijd (MET)

zondag 12 januari

03:00: De Maan bedekt SAO 77625

De ster SAO 77625, een ster met een helderheid van +5,6m in het sterrenbeeld Stier, wordt bedekt door de Maan. De ster wordt bedekt door de zeer dunne onverlichte rand van de Maan om 03:00 uur. Om 04:00 uur wordt deze weer zichtbaar aan de verlichte maanrand. Bij het begin van de bedekking staat de Maan te Utrecht 40° boven de horizon, bij het einde 32°. De Maan is voor 96% verlicht, wat het waarnemen van de bedekking er niet gemakkelijker op maakt. Zie deze tabel voor details van de bedekking voor een aantal locaties in Nederland en België.

04:17:

De Maan bedekt 136 Tauri, een ster met een helderheid van +4,6m in het sterrenbeeld Stier. De ster wordt bedekt door de zeer dunne onverlichte rand van de Maan om 04:17 uur. Om 04:48 uur wordt deze weer zichtbaar aan de verlichte maanrand. Een waarnemer in Utrecht ziet de Maan aan het begin op een hoogte van 29° staan, aan het einde van de bedekking op 25°. De Maan is voor 96% verlicht, wat het niet gemakkelijker maakt om de bedekking waar te nemen. Deze tabel toont de details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België.

Volg de gebeurtenissen aan de sterrenhemel ook via

maandag 13 januari

Januari is een goede maand om het sterrenstelsel NGC2403 waar te nemen. NGC2403 is te vinden in het sterrenbeeld Giraffe, heeft een magnitude van 8,4m en een schijnbare afmeting van 17,8’. Dit is een circumpolair object en staat om 00:49 uur aan het hoogste punt, op een hoogte van 76°, dus vrijwel in het zenit. Om detail te kunnen zien in een zwakker en contrastarm hemellichaam als dit sterrenstelsel is een redelijke telescoop nodig. Foto: DSS.

11:18: De komeet op 13 maart 2013

De komeet C/2024 G3 (ATLAS) staat in het perihelium. Deze komeet is in België en Nederland niet of nauwelijks zichtbaar bij een helderheid groter dan achtste magnitude. Zie de pagina Komeet C/2024 G3 (ATLAS) in 2024/2025 voor meer details en zoekkaartjes.

21:46:

De Maan bedekt SAO 79650, een ster met een helderheid van +5,3m in het sterrenbeeld Tweelingen. De ster wordt bedekt door de verlichte rand van de Maan om 21:46 uur. Om 22:25 uur wordt deze weer zichtbaar aan de zeer dunne onverlichte maanrand. Bij het begin van de bedekking staat de Maan te Utrecht 47° boven de horizon, bij het einde 52°. De Maan is voor 100% verlicht, wat het moeilijk maakt om de bedekking waar te nemen. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel.

21:52: Kaartje

De Maan staat 2,5° ten zuiden van Pollux, de helderste ster van het sterrenbeeld Tweelingen (+1,1m). De dichtste nadering gebeurt om 21:52, in onze streken op 48° hoogte boven de oostzuidoostelijke horizon en is dus goed te zien. De Maan is voor 100% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en deepsky-objecten te zien zijn.

23:27:

Het is Volle Maan. De Maan staat tegenover de Zon aan de hemel. Hierdoor is de Maan vrijwel de hele nacht zichtbaar. De verlichte kant van de Maan is naar de Aarde gekeerd. Hoewel de Maan als geheel op dit moment erg goed te zien is, zijn er weinig details op de Maan zichtbaar. Doordat het zonlicht op de Maan ongeveer uit de richting van de Aarde komt zijn er vanaf de Aarde geen schaduwen van kraters en bergen op de Maan te zien, wat ervoor zorgt dat er nauwelijks contrast is op het maanoppervlak. Daarnaast is de Volle Maan een stoorzender bij het waarnemen van zwakkere objecten aan de sterrenhemel. Zie ook de maandelijkse maanfasekalender.

dinsdag 14 januari

De maand januari is zeer geschikt om de open cluster M46 te bekijken. M46 is te vinden in het sterrenbeeld Achtersteven, heeft een helderheid van 6,1m en een schijnbare afmeting van 27,0’. De opkomst van dit object is om 20:07 uur, de ondergang om 05:30 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 00:50 uur, op 23° boven de horizon. Voor het waarnemen van een relatief helder en scherp deepsky-object als deze open cluster is een verrekijker (op een statief) al voldoende, al geeft een (kleine) telescoop meer details weer. Zie deze detailpagina voor M46 voor meer gegevens. Foto: DSS.

05:22: Kaartje

De Maan staat op slechts 28' ten oosten van Mars (-1,4m), in het sterrenbeeld Tweelingen. De dichtste nadering van deze nauwe samenstand vindt om 05:22 plaats, bij ons op een hoogte van 35° boven de horizon, in het westen en is dus goed te zien. De Maan is voor 100% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en planeten te zien zijn.

18:22: Callisto in conjunctie met Jupiter

Callisto is in bovenconjunctie met Jupiter. De satelliet beweegt vanaf de Aarde gezien achter Jupiter langs, maar wordt niet bedekt. Callisto staat 4,8” ten noorden van Jupiters noordpool. Voor meer details, zie deze tabel.

donderdag 16 januari

03:39: Mars in oppositie

Mars is in oppositie met de Zon. Voor een waarnemer op Aarde staat de planeet tegenover de Zon aan de hemel. Als gevolg daarvan komt Mars op rond zonsondergang en gaat rond zonsopkomst weer onder. De planeet is hierdoor vrijwel de gehele nacht te zien. Daarnaast staat hij relatief dicht bij de Aarde, zodat hij helder en groot lijkt. Dit zijn ideale omstandigheden om Mars waar te nemen. Mars is gemakkelijk met het blote oog te herkennen aan de hemel, als een heldere, roodachtige “ster”. Het beeld door een verrekijker levert een klein schijfje op, maar met behulp van een telescoop zijn de poolkappen van Mars zichtbaar. Bij een flinke vergroting zijn bovendien de donkere gebieden op het planeetoppervlak te zien, vaak veroorzaakt door enorme stofwolken. De manen van Mars zijn erg klein en met de meeste amateurtelescopen niet zichtbaar. De helderheid van Mars bedraagt -1,4m, zijn schijnbare diameter is 14,5”. We vinden de planeet in het sterrenbeeld Tweelingen. De planeet staat rond 00:53 uur in het zuiden, op een hoogte van 63° boven de horizon, voor een waarnemer in Utrecht, zie deze hemelkaart. Voor meer informatie over de positie en zichtbaarheid van de planeet, zie het hoofdstuk Mars. De pagina opposities van Mars bevat meer details voor deze en andere opposities van Mars. Op die pagina zijn ook oppositiekaarten te vinden.

20:30: Kaartje

De Maan staat 1,4° ten noorden van Regulus, de helderste ster van het sterrenbeeld Leeuw (+1,4m). De dichtste nadering gebeurt om 16:59, onder de horizon voor een waarnemer in de Lage Landen en in de schemering. De samenstand is te zien rond 20:30 uur. De twee objecten staan dan boven de oostnoordoostelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 4°, 2,5° van elkaar vandaan. De Maan is voor 91% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en deepsky-objecten, zie Vannacht aan de hemel.

vrijdag 17 januari

17:56: Volledige overgang van Europa

Vanavond is een overgang van de Jupitermaan Europa en van Europa's schaduw over de planeetschijf van Jupiter volledig waar te nemen. Om 17:56 uur zien we het begin van de overgang op het moment dat Europa de schijf van Jupiter betreedt, en duurt tot 22:21 uur, op het moment dat Europa's schaduw het Jupiteroppervlak weer verlaat. Tussen beide gebeurtenissen in is waar te nemen hoe Europa's schaduw de schijf van Jupiter betreedt (19:47 uur) en Europa de schijf van Jupiter weer verlaat (20:28 uur). Voor meer details en andere verschijnselen, zie deze tabel.

zaterdag 18 januari

18:07: Kaartje

Venus staat 2,2° ten noordwesten van Saturnus (+1,1m), in het sterrenbeeld Waterman. De dichtste nadering vindt om 18:07 plaats, bij ons op een hoogte van 25° boven de horizon, in het zuidwesten. De helderheid van Venus is nu -4,6m. Voor de zichtbaarheid van de planeten, zie Vannacht aan de hemel.

21:02: Volledige overgang van Io

In de nacht van 18 op 19 januari is een overgang van de Jupitermaan Io en van Io's schaduw over de planeetschijf van Jupiter in zijn geheel te zien. Om 21:02 uur zien we het begin van de overgang op het moment dat Io voor de Jupiterschijf verschijnt, en eindigt om 0:12 uur, wanneer Io's schaduw de Jupiterschijf weer achter zich laat. In de tussentijd is te zien hoe Io's schaduw de schijf van Jupiter betreedt (21:59 uur) en Io de schijf van Jupiter weer verlaat (23:13 uur). Zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer details.

Meer hemelverschijnselen

Zie ook:

Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten.
De astrokalender voor het jaar 2025.

Volg de gebeurtenissen aan de sterrenhemel ook via