Astrokalender voor mei 2017 - hemel.waarnemen.com

maandag 1 mei

01:02: Io in conjunctie met Europa

Jupiters satelliet Io staat op 10,2” ten zuiden van Europa. Jupiter staat op een hoogte van 32° boven de horizon, in het zuidzuidwesten. De Zon staat 22° onder de horizon en het is goed donker. Om de manen van Jupiter te bekijken is een verrekijker op statief al voldoende. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

21:44: Alle manen staan ten westen van Jupiter

Tussen 21:44 en 2:58 uur (2 mei) nemen we alle grote Jupitermanen ten westen van de planeetschijf waar. Van binnen naar buiten: Callisto, Io, Europa en Ganymedes. Jupiter staat in het zuiden op een hoogte van 33° boven de horizon. De Zon staat 21° onder de horizon en het is donker. Om de Galileïsche manen van Jupiter te bekijken is een verrekijker op statief al genoeg. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter.

03:39: Europa in conjunctie met Ganymedes

De Galileïsche maan Europa staat 16,9” ten noorden van Ganymedes. Jupiter staat op een hoogte van 17° boven de westzuidwestelijke horizon. De Zon staat 18° onder de horizon en het is goed donker. Zie ook de figuur hiernaast en de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer informatie.

22:32:

In de nacht van 2 op 3 mei zijn een verduistering in de Jupiterschaduw en een bedekking van Ganymedes voor een groot deel te zien. De verschijnselen beginnen om 22:32 uur met het einde van de bedekking, wanneer Ganymedes van achter Jupiter verschijnt, en duurt tot 0:56 uur, op het moment dat Ganymedes weer uit Jupiters schaduw verschijnt. Tussen beide gebeurtenissen in is waar te nemen hoe Ganymedes in Jupiters schaduw verdwijnt (om 22:35 uur). Voor het waarnemen van een bedekking is een telescoop nodig, voor het volgen van een verduistering is een verrekijker op statief genoeg. Voor meer details, zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter.

woensdag 3 mei

04:47:

De Maan is in de fase van Eerste Kwartier. De rechter helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is met name 's avonds zichtbaar. Om de Maan waar te nemen door een verrekijker of telescoop is de tijd rond (en met name voor) Eerste Kwartier zeer geschikt. Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan komt de Zon net op. Hierdoor werpen bergen en kraterranden lange schaduwen, wat een extra diepte-effect veroorzaakt, en het maanoppervlak krijgt daarmee, bekeken door een kijker, een duidelijk driedimensionaal karakter. Zie ook de maandelijkse maanfasekalender.

18:33: Mercurius is stationair in ecliptische lengte. De planeet keert zijn bewegingsrichting langs de ecliptica om en gaat weer in de gangbare richting bewegen. Voor een binnenplaneet gebeurt dit tussen de benedenconjunctie en grootste ochtendelongatie. Zie de applet Planeetverschijnselen voor meer gegevens.

donderdag 4 mei

02:55:

De Maan bedekt 18 Leonis, een ster van magnitude +5,7 in het sterrenbeeld Leeuw. Om 02:55 uur verdwijnt de ster achter de onverlichte rand van de Maan en om 03:37 komt deze weer tevoorschijn, nu aan de verlichte maanrand. In Utrecht staat de Maan dan 7°, respectievelijk 1° boven de horizon. De Maan is voor 60% verlicht. Voor meer informatie over deze bedekking, voor een aantal waarneemlocaties in Nederland en België, zie deze tabel.

03:15: Kaartje

De Maan staat 1,2° ten zuiden van Regulus, de helderste ster van het sterrenbeeld Leeuw (+1,4m). De dichtste nadering gebeurt om 11:11, voor een waarnemer in onze streken onder de horizon en bovendien bij daglicht. De samenstand is te zien rond 3:15 uur, of op 4 mei rond 21:45 uur. De twee objecten staan in het eerste geval boven de westnoordwestelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 5°, 5,3° van elkaar vandaan. In het andere geval is de samenstand te zien boven de zuidzuidwestelijke horizon, op een hoogte van circa 48°, zo'n 5,5° van elkaar vandaan. De Zon staat slechts 5° onder de horizon. De Maan is voor ongeveer 64% verlicht. Voor de zichtbaarheid en andere gegevens van de Maan, zie de pagina Vannacht aan de hemel.

23:02: Overgang van Europa

In de nacht van 4 op 5 mei zijn overgangen van de schaduw van Europa en Europa zelf over de planeetschijf van Jupiter bijna helemaal waar te nemen. De schaduwovergang begint om 23:02 uur, op het moment dat Europa's schaduw de schijf van Jupiter betreedt, en eindigt om 1:28 uur, op het moment dat Europa's schaduw de Jupiterschijf weer achter zich laat. Tussen beide gebeurtenissen in is waar te nemen hoe Europa de Jupiterschijf verlaat (om 00:12 uur). Zie deze tabel voor meer details en andere verschijnselen.

vrijdag 5 mei

01:22:

De Maan bedekt 49 Leonis (TX Leonis), een ster van magnitude +5,6 in het sterrenbeeld Leeuw. De ster wordt bedekt door de onverlichte rand van de Maan om 01:22 uur. Om 02:24 uur wordt deze weer zichtbaar aan de verlichte maanrand. De Maan staat bij de intrede 25° boven de horizon, bij de uittrede is dat 16°, voor een waarnemer in Utrecht. De Maan is voor 70% verlicht. Voor meer informatie over deze bedekking, voor een aantal waarneemlocaties in Nederland en België, zie deze tabel.

01:28: Volledige overgang van Io

Vannacht zijn overgangen van Io en haar schaduw over de planeetschijf van Jupiter volledig waar te nemen. De overgang begint om 1:28 uur, op het moment dat Io voor de Jupiterschijf verschijnt, en eindigt om 4:16 uur, wanneer Io's schaduw het Jupiteroppervlak weer verlaat. In de tussentijd is te zien hoe Io's schaduw op het oppervlak van Jupiter verschijnt (om 02:04 uur) en Io de Jupiterschijf weer achter zich laat (om 03:38 uur). Zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer details.

22:37: Bedekking van Io

In de nacht van 5 op 6 mei zijn een bedekking door de planeetschijf van Jupiter en verduistering van Io in zijn geheel waar te nemen. Om 22:37 uur zien we het begin van de bedekking op het moment dat Io achter de schijf van Jupiter verdwijnt, en eindigt om 1:28 uur, wanneer Io weer uit Jupiters schaduw verschijnt.

zaterdag 6 mei

15:38: Mercurius is in het aphelium van zijn baan. De afstand tot de Zon is nu groot en bedraagt 0,467AE, ofwel 69,817 miljoen km. Vanaf Mercurius lijkt de Zon circa 2,2 maal zo groot als vanaf de Aarde. De planeet ontvangt door de geringere afstand tot de Zon ongeveer 4,7 maal meer licht en warmte dan de Aarde.

zondag 7 mei

05:00: Kaartje

Het maximum van de meteorenzwerm η-Aquariden vindt vandaag plaats. Rond 9:30 uur staat de radiant van de zwerm in het hoogste punt (op 37°) aan de hemel. Onder ideale omstandigheden zijn er van deze zwerm zo'n 30 meteoren per uur te verwachten. De meteoren zijn snel en hebben nalichtende sporen. Rond 5:15 uur gaat het schemeren en om 5:58 uur komt de Zon op. De Maan is voor ongeveer 95% verlicht en is een flinke stoorzender; alleen de helderste meteoren zijn hierdoor dit jaar zichtbaar. De Maan gaat om 5:03 uur onder, en stoort daarna natuurlijk niet. Het beste moment om η-Aquariden waar te nemen is rond 4:45 uur (zie het kaartje). De radiant staat op dat moment zo'n 14° boven de oostzuidoostelijke horizon; niet erg gunstig. Er is dan bij ons ieder uur niet meer dan één meteoor zichtbaar van deze zwerm. In totaal zijn er, door meteoren van andere zwermen en sporadische meteoren, circa 2 “vallende sterren” per uur te zien. De piek van deze zwerm is relatief hoog en de duur van het maximum is met 11 dagen vrij lang, zodat er in totaal zeer veel meteoren te zien zijn. Meteoren waarnemen kan zonder speciale instrumenten. Wanneer het helder is volstaat het blote oog, terwijl een ligstoel en warme kleding voor extra comfort kunnen zorgen.Zie de detailpagina η-Aquariden 2017 voor meer informatie over deze meteoren. Zie ook Wat zijn vallende sterren? en Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen.

maandag 8 mei

00:55: Kaartje

De Maan staat 1,2° ten noorden van Jupiter (-1,9m), in het sterrenbeeld Maagd. De dichtste nadering vindt om 00:55 plaats, in de Lage Landen op een hoogte van 31° boven de horizon, in het zuidzuidwesten en is dus goed te zien. De Maan is voor 92% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en planeten, zie Vannacht aan de hemel.

03:11: Io in conjunctie met Europa

De Galileïsche maan Io staat 9,5” ten zuiden van Europa. Jupiter staat op een hoogte van 17° boven de horizon, in het westzuidwesten. De Zon staat 18° onder de horizon en het is donker. Voor het waarnemen van de Galileïsche manen is een verrekijker op statief al voldoende. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

dinsdag 9 mei

23:41: Bedekking van Ganymedes

In de nacht van 9 op 10 mei is een bedekking door de Jupiterschijf en een verduistering door de Jupiterschaduw van Ganymedes voor een groot deel waar te nemen. De bedekking begint om 23:41 uur, wanneer Ganymedes achter de schijf van Jupiter verdwijnt, en duurt tot 2:34 uur, op het moment dat Ganymedes in Jupiters schaduw verdwijnt. Tussen beide gebeurtenissen in is te zien hoe Ganymedes van achter Jupiter verschijnt (01:57 uur).

woensdag 10 mei

00:40: De komeet op 13 maart 2013

De komeet C/2015 ER61 (PANSTARRS) staat in het perihelium. De komeet is zichtbaar aan onze ochtendhemel met een helderheid groter dan achtste magnitude tussen 18 februari en 1 augustus. Wij zien de grootste helderheid rond 3 mei: magnitude +5,3. Er is een verrekijker op statief of telescoop nodig met een apertuur van tenminste 6 cm om het object op dat moment waar te nemen. Het meest gunstige moment om de komeet te bekijken vanuit onze streken is rond 1 augustus. Het object heeft dan een helderheid van +8,0m en een magnitudecontrast van +2,6m, en een verrekijker met een apertuur van minimaal 23 mm (het liefst op statief) is nodig om het object te kunnen zien. Merk op dat een diffuse komeet lastiger waar te nemen is dan een ster met dezelfde helderheid. Zie ook Hoe kan ik een komeet waarnemen? in de veelgestelde vragen. De komeet beweegt vóór de periheliumpassage onder andere door de sterrenbeelden Boogschutter, Steenbok, Waterman en Vissen. Zie de pagina Komeet C/2015 ER61 (PANSTARRS) in 2017 voor meer details en zoekkaartjes.

23:42:

Het is Volle Maan. De Maan staat vrijwel precies tegenover de Zon aan de hemel. Hierdoor is de Maan vrijwel de hele nacht zichtbaar. De verlichte kant van de Maan is naar de Aarde gekeerd. Hoewel de Volle Maan veel opvallender is dan iedere andere maanfase, is dit niet het beste moment om de Maan waar te nemen. Doordat het zonlicht op de Maan ongeveer uit de richting van de Aarde komt zijn er vanaf de Aarde geen schaduwen van kraters en bergen op de Maan te zien, wat ervoor zorgt dat er nauwelijks contrast is op het maanoppervlak. Daarnaast is de Volle Maan een stoorzender bij het waarnemen van zwakkere objecten aan de sterrenhemel. De Maan staat op een afstand van maarliefst 404917 km van de Aarde, en hierdoor lijkt deze circa 5% kleiner en zo'n 11% zwakker dan de gemiddelde Volle Maan.

vrijdag 12 mei

00:06: Volledige overgang van Europa

Vannacht zijn overgangen van Europa en haar schaduw over de planeetschijf van Jupiter in zijn geheel waar te nemen. Om 0:06 uur zien we het begin van de overgang op het moment dat Europa voor de Jupiterschijf verschijnt, en eindigt om 4:05 uur, op het moment dat Europa's schaduw de Jupiterschijf weer achter zich laat. Tussen beide gebeurtenissen in is te zien hoe Europa's schaduw de schijf van Jupiter betreedt (om 01:39 uur) en Europa de Jupiterschijf weer achter zich laat (02:32 uur).

03:14:

Tussen 3:14 en 3:59 uur zijn Io en Europa's schaduw gelijktijdig te zien op Jupiters schijf. Jupiter staat boven de westzuidwestelijke horizon, op een hoogte van 11°, en goed zicht op de horizon is nodig om dit te kunnen zien. De Zon staat 15° onder de horizon. Van 3:59 tot 4:05 uur zijn Io, Io's schaduw en Europa's schaduw te zien op de schijf van Jupiter. Jupiter staat intussen op een hoogte van 8° boven de westzuidwestelijke horizon, dus kies een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon. De Zon staat inmiddels 13° onder de horizon. Voor het waarnemen van een (schaduw)overgang is een redelijk grote telescoop nodig.

21:51: Maan in het apogeum

De Maan staat in het apogeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het verst van de Aarde ligt. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 406210 km. De schijnbare diameter van de Maan is kleiner dan gemiddeld (29’25,0”), door de grotere afstand. De Maan is op dit moment krimpend, voor 98% verlicht en is 's avonds in het oosten of zuidoosten, rond middernacht in het zuiden en aan het einde van de nacht in het (zuid)westen, dus zo'n beetje de hele nacht, te zien. Het kaartje toont de Maan om 02:30 uur in het sterrenbeeld Schorpioen, op een hoogte van 21° boven de horizon, in het zuiden. Zie de applet Verschijnselen van de Maan voor meer gegevens.

zaterdag 13 mei

De maand mei is zeer geschikt om de bolhoop M5 te bekijken. M5 is te vinden in het sterrenbeeld Slang, heeft een magnitude van 5,8m en een schijnbare afmeting van 17,4’. Het object komt om 19:25 uur op, gaat om 07:48 uur onder en staat om 01:38 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 40° boven de horizon. Zoek een donkere waarneemplaats en kijk rond Nieuwe Maan, bijvoorbeeld in de dagen rond 25 mei. Om een relatief helder en scherp object als deze bolhoop waar te nemen is een verrekijker op statief al voldoende, maar met een kleine telescoop zijn uiteraard meer details te zien. Zie deze detailpagina voor M5 voor meer gegevens. Gegevens van ruim 1200 andere deepsky-objecten zijn te vinden via de pagina Gegevens van sterrenbeelden. Foto: DSS.

00:24: Bedekking van Io

Vannacht is een bedekking door de Jupiterschijf en een verduistering door de Jupiterschaduw van Io volledig waar te nemen. De bedekking begint om 0:24 uur, wanneer Io achter de schijf van Jupiter verdwijnt, en eindigt om 3:23 uur, op het moment dat Io weer tevoorschijn komt vanuit Jupiters schaduw. Voor meer details, zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter.

22:27:

In de nacht van 13 op 14 mei is een overgang van Io's schaduw en van de maan zelf over de planeetschijf van Jupiter voor een groot deel waar te nemen. De schaduwovergang begint om 22:27 uur, op het moment dat Io's schaduw de schijf van Jupiter betreedt, en eindigt om 0:38 uur, op het moment dat Io's schaduw het Jupiteroppervlak weer verlaat. In de tussentijd is te zien hoe Io de Jupiterschijf verlaat (23:51 uur).

maandag 15 mei

22:10: Alle manen staan ten westen van Jupiter

Van 22:10 tot 4:16 uur (16 mei) nemen we alle grote Jupitermanen ten westen van de planeetschijf waar. Vanaf Jupiter gezien zijn dat Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat in het zuidwesten op een hoogte van 27° boven de horizon. De Zon staat 19° onder de horizon en het is goed donker.

donderdag 18 mei

01:24:

Mercurius bereikt zijn grootste westelijke elongatie en is ochtendster. De hoekafstand van Mercurius tot de Zon bedraagt 25°47’. De planeet staat ten westen van de Zon en komt voor de Zon op. De planeet heeft nu magnitude +0,7, is voor 40% verlicht en heeft een schijnbare diameter van 8,2”. De planeet komt om 05:10 uur op, 00:32 uur voor de Zon. Aan het begin van de burgerlijke schemering, rond 04:59 uur, staat Mercurius 2° onder de horizon, in het oostnoordoosten. Deze ochtendverschijning is dus zeer ongunstig (voor meer uitleg over de wisselende zichtbaarheid van de binnenplaneten, zie Waardoor zijn Mercurius en Venus soms ver van de Zon slecht zichtbaar? in de veelgestelde vragen). Er is een horizonkaart voor deze verschijning beschikbaar. De grootte van het stipje op de kaart geeft de helderheid weer. Mercurius is helderder na de grootste ochtendelongatie dan ervoor. Om Mercurius waar te nemen kan het gebruik van een verrekijker van pas komen. Zie de tabel Grootste elongaties van Mercurius voor meer elongaties.

22:15: Alle manen staan ten oosten van Jupiter

Van 22:15 tot 2:28 uur (19 mei) nemen we alle grote Jupitermanen ten oosten van de planeetschijf waar. Van binnen naar buiten: Europa, Callisto, Io en Ganymedes. Jupiter staat in het zuidzuidwesten op een hoogte van 30° boven de horizon. De Zon staat 16° onder de horizon en het is donker.

vrijdag 19 mei

02:33:

De Maan is in de fase van Laatste Kwartier. De linker helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is met name 's ochtends vroeg zichtbaar. Om de Maan te zien door een verrekijker of telescoop is de tijd rond (en met name na) Laatste Kwartier zeer geschikt. Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan gaat de Zon net onder. De lange schaduwen van de bergen en kraterranden brengen een extra diepte-effect met zich mee en de Maan is daarmee, bekeken door een verrekijker of telescoop, duidelijk meer dan een gladde schijf.

zaterdag 20 mei

23:27: Volledige overgang van Io

In de nacht van 20 op 21 mei is een overgang van de Jupitermaan Io en van Io's schaduw over de planeetschijf van Jupiter in zijn geheel te zien. Om 23:27 uur zien we het begin van de overgang op het moment dat Io voor de Jupiterschijf verschijnt, en eindigt om 2:33 uur, op het moment dat Io's schaduw de Jupiterschijf weer achter zich laat. Tussen beide gebeurtenissen in is waar te nemen hoe Io's schaduw op het oppervlak van Jupiter verschijnt (om 00:22 uur) en Io de schijf van Jupiter weer verlaat (om 01:38 uur). Zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer details.

maandag 22 mei

05:15: Kaartje

De Maan staat 2,8° ten zuidoosten van Venus (-4,1m), in het sterrenbeeld Vissen. De dichtste nadering vindt plaats om 17:16 op 2° onder de horizon en bovendien bij daglicht. De samenstand is met veel moeite te zien rond 5:15 uur, of op 23 mei rond 5 uur. Het tweetal staat in het eerste geval boven de oostelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 9°, 6,5° van elkaar vandaan. In het andere geval is de samenstand te zien boven de oostelijke horizon, op een hoogte van circa 4°, zo'n 8,4° van elkaar vandaan. De Zon staat slechts 3° onder de horizon. De Maan is voor ongeveer 15% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en planeten te zien zijn.

05:40:

Vanochtend kunnen we, onder gunstige omstandigheden, de laatste maansikkel zien voor de komende Nieuwe Maan. Het is 1,9 dagen voor Nieuwe Maan; de Maan is afnemend en voor 4,4% verlicht. De maansikkel heeft een breedte aan de hemel van 1,5’ en is alleen kort voor zonsopkomst, dus in de ochtendschemering, met moeite zichtbaar. Bijgaand kaartje toont de Maan om 05:27 uur in het sterrenbeeld Walvis, op een hoogte van slechts 1,2° boven de oostnoordoostelijke horizon. Op dit moment staat de Maan 4,0° hoger aan de hemel dan de Zon. De Maan komt om 05:13 op, 0,3 uur voor de Zon. De schijnbare afstand tussen Zon en Maan is nu 24,2°. Een waarneemplaats met goed zicht op de horizon is noodzakelijk. Een eenvoudige verrekijker is nodig om de dunne sikkel te zien. Anders dan de laatste maansikkel speelt de eerste verschijning van de jonge Maan een rol in een aantal traditionele kalenders, om het begin van een nieuwe maand aan te duiden. De laatste smalle maansikkel aan de hemel ziet er vooral erg fraai uit. Meer verschijningen en uitleg zijn te vinden op de pagina Eerste en laatste maansikkels.

donderdag 25 mei

21:44:

Het is Nieuwe Maan. Vanaf de Aarde gezien staat de Maan in dezelfde richting als de Zon, zodat de verre kant van de Maan wordt verlicht en de donkere kant van de Maan naar de Aarde gekeerd is. Daarnaast staat de Nieuwe Maan alleen bij daglicht boven de horizon. Vanwege deze twee oorzaken kunnen we de Maan op dit moment niet waarnemen. Doordat de Maan zowel minimaal verlicht is, als 's nachts onder de horizon staat, zijn de dagen rond Nieuwe Maan een goed moment voor het waarnemen van deepsky-objecten. Er vindt in onze streken geen zonsverduistering plaats, doordat de Maan 5,8° ten zuiden langs de Zon beweegt. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen.

22:27: Alle manen staan ten oosten van Jupiter

Tussen 22:27 en 3:35 uur (26/05) nemen we alle grote Jupitermanen ten oosten van de planeetschijf waar. Van binnen naar buiten: Europa, Io, Callisto en Ganymedes. Jupiter staat op een hoogte van 24° boven de zuidwestelijke horizon. De Zon staat 16° onder de horizon en het is donker.

vrijdag 26 mei

03:21: Maan in het perigeum

De Maan staat in het perigeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het dichtst bij de Aarde ligt. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 357207 km. Door de geringere afstand lijkt de Maan nu groter aan de hemel te staan dan gemiddeld: 33’27,2”. De Maan is wassend, voor 2% verlicht en hij is kort na zonsondergang met moeite zichtbaar. Het kaartje toont de Maan om 22:01 uur in het sterrenbeeld Stier, op een hoogte van slechts 1,7° boven de westnoordwestelijke horizon. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan.

05:25: De Maan staat op slechts 23' ten zuiden van Aldebaran, de helderste ster van het sterrenbeeld Stier (+0,9m). De dichtste nadering van deze nauwe samenstand gebeurt om 05:25, bij ons 9° onder de horizon en in de schemering. Vanuit onze streken is er van de samenstand niet veel te zien.

zaterdag 27 mei

Dit is een goed moment in het jaar om de bolhoop M80 op te zoeken. De bolhoop is te vinden in het sterrenbeeld Schorpioen, heeft een magnitude van 7,2m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 8,9’. De opkomst van dit object is om 21:50 uur, de ondergang om 05:29 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:42 uur, op slechts 15° boven de horizon. Een waarneemlocatie met een goede blik op de zuidelijke horizon is daardoor noodzakelijk om de bolhoop waar te nemen. Voor het waarnemen van deepsky-objecten is de precieze datum minder belangrijk dan een donkere, liefst maanloze, hemel. Zie de pagina M80 voor meer details. Zie voor andere mooie en opvallende deepsky-objecten de pagina Deepsky-objecten per maand. Foto: DSS.

22:15: Kaartje

De Maan staat 6,3° ten zuiden van Mars (+1,9m), in het sterrenbeeld Stier. De dichtste nadering gebeurt om 04:31, onder de horizon voor een waarnemer in de Lage Landen en in de schemering. De samenstand is met veel moeite te zien rond 22:15 uur. Het tweetal staat dan in het westnoordwesten, op een hoogte van ongeveer 8°, op een afstand van 11,6° van elkaar. De Zon staat slechts 4° onder de horizon. De Maan is voor 6% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en planeten, zie Vannacht aan de hemel.

22:23: Eerste maansikkel

Als het weer meewerkt is het vanavond, sinds de laatste Nieuwe Maan, de eerste keer dat we de dunne maansikkel kunnen waarnemen. Het is op dit moment 2,0 dagen na Nieuwe Maan; de Maan is voor 6,4% verlicht en wassend. De schijnbare breedte van de maansikkel bedraagt 2,1’ en is aan het begin van de avond te zien, kort na zonsondergang. Bijgaand kaartje toont de Maan om 22:30 uur in het sterrenbeeld Tweelingen, op slechts 7,0° boven de horizon, in het westnoordwesten. Op dit moment staat de Maan 14,2° hoger aan de hemel dan de Zon. De Maan gaat 1,8 uur na de Zon onder, om 23:30. De schijnbare afstand tussen Zon en Maan bedraagt 29,2°. Een waarneemplaats met vrije blik op de horizon is aan te bevelen. Een eenvoudige verrekijker kan helpen om de Maan gemakkelijker te vinden. In verschillende traditionele kalenders begint een maand bij de eerste verschijning van de dunne maansikkel na Nieuwe Maan; het begrip Nieuwe Maan hangt samen met nieuwe maand. Daarnaast is een smalle maansikkel een mooi gezicht. Meer verschijningen en uitleg zijn te vinden op de pagina Eerste en laatste maansikkels. De applet Verschijnselen van de Maan geeft meer informatie over de Maan.

22:38:

In de nacht van 27 op 28 mei is een overgang van Ganymedes' schaduw en van de maan zelf over de planeetschijf van Jupiter voor een groot deel waar te nemen. De verschijnselen beginnen om 22:38 uur met het einde van de overgang, op het moment dat Ganymedes de schijf van Jupiter verlaat, en eindigt om 2:39 uur, op het moment dat Ganymedes' schaduw het Jupiteroppervlak weer verlaat. Tussen beide gebeurtenissen in is waar te nemen hoe Ganymedes' schaduw de schijf van Jupiter betreedt (00:22 uur). Voor meer details, zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter.

23:19: Europa in conjunctie met Ganymedes

Jupiters satelliet Europa staat op 24,4” ten zuiden van Ganymedes. Jupiter staat op een hoogte van 32° boven de zuidzuidwestelijke horizon. De Zon staat 11° onder de horizon. Voor het waarnemen van de Galileïsche manen is een verrekijker op statief al voldoende. Zie ook de figuur hiernaast en de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer informatie.

zondag 28 mei

01:16: Overgang van Io

Vannacht zijn overgangen van Io en haar schaduw over de planeetschijf van Jupiter bijna helemaal waar te nemen. Om 1:16 uur zien we het begin van de overgang wanneer Io de schijf van Jupiter betreedt, en eindigt om 3:27 uur, wanneer Io de Jupiterschijf weer achter zich laat. In de tussentijd is te zien hoe Io's schaduw op het oppervlak van Jupiter verschijnt (02:16 uur). Zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer details.

Tussen 1:16 en 2:16 uur zijn Io en Ganymedes' schaduw gelijktijdig zichtbaar op Jupiters schijf. Jupiter staat in het westzuidwesten op een hoogte van 18° boven de horizon. De Zon staat 16° onder de horizon en het is donker. Tussen 2:16 en 2:39 uur zijn Io, Io's schaduw en Ganymedes' schaduw te zien op Jupiters schijf. Jupiter staat boven de westzuidwestelijke horizon, op een hoogte van 12°, en goed zicht op de horizon is nodig om dit te kunnen zien. De Zon staat inmiddels 16° onder de horizon en het is goed donker. Voor het waarnemen van een (schaduw)overgang is een redelijk grote telescoop nodig.

maandag 29 mei

22:33:

Tussen 22:33 en 22:37 uur zijn Io's schaduw en Europa's schaduw gelijktijdig te zien op de schijf van Jupiter. Jupiter staat boven de zuidelijke horizon, op een hoogte van 34°. De Zon staat 6° onder de horizon, in de schemering. Voor het waarnemen van een (schaduw)overgang is een redelijk grote telescoop nodig. Alle manen staan ten westen van Jupiter

Tussen 22:33 en 3:19 uur (30 mei) staan alle Galileïsche manen ten westen van Jupiter. Vanaf Jupiter gezien zijn dat Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat in het zuidwesten op een hoogte van 23° boven de horizon. De Zon staat 16° onder de horizon en het is donker.

woensdag 31 mei

22:30: Kaartje

De Maan staat 48' ten zuiden van Regulus, de helderste ster van het sterrenbeeld Leeuw (+1,4m). De dichtste nadering gebeurt om 17:38, bij ons op een hoogte van 45°, maar bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 22:30 uur. Het tweetal staat dan zo'n 33° boven de westzuidwestelijke horizon, 2,3° van elkaar verwijderd. De Zon staat slechts 5° onder de horizon. De Maan is voor 43% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en deepsky-objecten, zie Vannacht aan de hemel.