Astrokalender voor augustus 2012 - hemel.waarnemen.com

woensdag 1 augustus

02:40: Io's schaduw en Europa's schaduw gelijktijdig zichtbaar op Jupiters schijf

Drukte op de planeet Jupiter; tussen 2:40 uur en het moment dat het begint te schemeren — om ongeveer 5:19 — zijn gelijktijdige en bijna-volledige overgangen van de manen Io en Europa en hun schaduwen over Jupiter te zien. Tussen 2:40 en 3:51 uur zijn de schaduwen van Io en Europa gelijktijdig zichtbaar op Jupiters schijf. Jupiter staat in het oostnoordoosten op een hoogte van 14° boven de horizon, dus kies een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon. De Zon staat 17° onder de horizon en het is goed donker. De schaduw van Europa verlaat de planeetschijf op het moment dat de overgang van Io begint, en tussen 3:51 en 3:53 uur zijn alleen Io en Io's schaduw zichtbaar op Jupiters schijf. Jupiter staat dan in het oosten, op een hoogte van 19°, de Zon staat 15° onder de horizon. Van 3:53 tot 4:50 uur vindt een overgang van Io, Io's schaduw en Europa plaats. Jupiter staat op een hoogte van 24°, de Zon op -12°. Io in conjunctie met Europa

Tijdens de overgangen haalt Io Europa in, en om 4:22 uur staat Io op 4,1” ten noorden van Europa, zie de figuur hiernaast. Io en Europa zichtbaar op Jupiters schijf

Io en Europa zichtbaar op Jupiters schijf

Van 4:50 tot 5:19 uur zijn alleen Io en Europa nog zichtbaar op Jupiters schijf. Jupiter staat inmiddels op een hoogte van 30° boven de horizon. De Zon staat nog slechts 8° onder de horizon en het schemert. Voor het waarnemen van een (schaduw)overgang is een redelijk grote telescoop nodig. Zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer informatie.

donderdag 2 augustus

05:27:

Het is Volle Maan. De Maan staat tegenover de Zon aan de hemel. We zien hierdoor de Maan vrijwel de hele nacht, en de verlichte kant van de Maan is naar de Aarde gekeerd. Hoewel de Maan als geheel op dit moment erg goed te zien is, zijn er weinig details op de Maan zichtbaar. Voor een waarnemer in het midden van het deel van de Maan dat naar de Aarde toe gekeerd is staat de Zon in het zenit, en doordat het zonlicht vanuit de richting van de Aarde komt zien we vanaf de Aarde geen schaduwen, zodat er nauwelijks contrast is. Daarnaast is de Volle Maan een stoorzender bij het waarnemen van zwakkere objecten aan de sterrenhemel.

vrijdag 3 augustus

22:00: Kaartje

Het maximum van de meteorenzwerm ι-Aquariden zuid vindt vandaag plaats. Rond 03:00 uur staat de radiant van de zwerm in het hoogste punt (op 24°) aan de hemel. Zelfs onder ideale omstandigheden zijn er van deze zwerm slechts zo'n 2 meteoren per uur te verwachten. Rond 05:30 uur gaat het schemeren en om 06:04 uur komt de Zon op. De Maan is voor ongeveer 100% verlicht en is een flinke stoorzender; alleen de helderste meteoren zijn hierdoor zichtbaar. De piek van deze zwerm is relatief laag, maar de duur van het maximum is met 25 dagen vrij lang, zodat in totaal toch nog een redelijk aantal meteoren te zien is. Zie de detailpagina ι-Aquariden zuid 2012 voor meer informatie over deze meteoren.

zaterdag 4 augustus

Augustus is een goede maand om de nevel NGC6992, ook de Sluiernevel genaamd, waar te nemen. NGC6992 staat in het sterrenbeeld Zwaan en heeft een schijnbare afmeting van 60,0’. De opkomst van dit object is om 16:16 uur, de ondergang om 11:16 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:48 uur, op 70° boven de horizon. Bij het waarnemen van een zwak en contrastarm object als deze nevel is een behoorlijke telescoop nodig om iets te kunnen zien. Foto: DSS.

maandag 6 augustus

Dit is een goed moment in het jaar om de planetaire nevel NGC7009, ook bekend als de Saturnusnevel, te zien. NGC7009 is te vinden in het sterrenbeeld Waterman, heeft een helderheid van 8,0m en een schijnbare afmeting van 1,7’. Het object komt om 20:45 uur op, gaat om 06:47 uur onder en staat om 01:48 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 27° boven de horizon. Om een donker moment zonder Maan te vinden kunnen de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon van pas komen. Om een relatief helder, maar vaag hemellichaam als deze planetaire nevel te kunnen zien is een verrekijker op statief weliswaar voldoende, maar een telescoop is nodig om details weer te geven. Zie de pagina NGC7009 voor meer details. Foto: DSS.

dinsdag 7 augustus

22:07: Kaartje

Saturnus staat 4,5° ten noordoosten van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering gebeurt bij ons op 10° hoogte boven de horizon, in het westzuidwesten en in de schemering. Saturnus heeft op dit moment een helderheid van +1,0m. De planeet Mars staat rechts van het tweetal.

04:34:

Tussen 4:34 en 5:32 uur zijn Io's schaduw en Europa's schaduw gelijktijdig zichtbaar op Jupiters schijf. Jupiter staat in het oosten op een hoogte van 34° boven de horizon. De Zon staat 10° onder de horizon. Voor het waarnemen van een (schaduw)overgang is een telescoop met redelijk grote opening nodig.

07:40: Mercurius is stationair in ecliptische lengte. De planeet keert zijn bewegingsrichting langs de ecliptica om en gaat weer in de gangbare richting bewegen. Dit verschijnsel vindt plaats tussen de benedenconjunctie en grootste westelijke elongatie van een binnenplaneet. Zie de interactieve applet Planeetverschijnselen voor meer verschijnselen van Mercurius.

donderdag 9 augustus

01:47: Bedekking van Io

Vannacht is een bedekking door de Jupiterschijf en een verduistering door de Jupiterschaduw van Io in zijn geheel waar te nemen. Om 1:47 uur zien het begin van de verduistering, wanneer Io in Jupiters schaduw verdwijnt, en duurt tot 5:14 uur, op het moment dat Io weer van achter Jupiter verschijnt. Zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer details.

20:55:

De Maan is in de fase van Laatste Kwartier. De linker helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is met name 's ochtends vroeg zichtbaar. Om de Maan te zien door een verrekijker of telescoop is de tijd rond (en met name na) Laatste Kwartier zeer geschikt. Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan gaat de Zon net onder. De lange schaduwen van de bergen en kraterranden brengen een extra diepte-effect met zich mee en de Maan is daarmee, bekeken door een verrekijker of telescoop, duidelijk meer dan een gladde schijf. Zie ook de maandelijkse maanfasekalender.

vrijdag 10 augustus

03:40: Bedekking van Ganymedes

Vannacht is een bedekking van de maan Ganymedes door de planeet Jupiter in zijn geheel te zien. De bedekking begint om 3:40 uur, op het moment dat Ganymedes achter Jupiter verdwijnt, en eindigt om 5:34 uur, wanneer Ganymedes weer van achter Jupiter tevoorschijn komt. Zie deze tabel voor meer details en andere verschijnselen.

12:52: Maan in het apogeum

De Maan staat in het apogeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het verst van de Aarde ligt. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 404123 km. De schijnbare diameter van de Maan is kleiner dan gemiddeld (29’34,1”), door de grotere afstand. De Maan is afnemend, voor 43% verlicht en is vooral laat in de nacht (in het (zuid)oosten) en 's ochtends vroeg (ongeveer in het zuiden) goed te zien. Het kaartje toont de Maan om 05:36 uur in het sterrenbeeld Ram, op een hoogte van 48° boven de horizon, in het zuidoosten. Met een verrekijker op een statief zijn kraters te zien, met name op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan.

21:26: Kaartje

De Maan staat 4,8° ten zuiden van de Pleiaden, in het sterrenbeeld Stier. De dichtste nadering gebeurt onder de horizon voor een waarnemer in de Lage Landen en in de schemering. De samenstand is te zien op 11 augustus rond 1:15 uur. De twee objecten staan dan in het oostnoordoosten, op een hoogte van ongeveer 9°, op een onderlinge afstand van 5,2°. De Maan is voor 39% verlicht.

zaterdag 11 augustus

19:53: Kaartje

De Maan staat 3,9° ten noorden van Aldebaran, de helderste ster van het sterrenbeeld Stier (+0,9m). De dichtste nadering vindt bij ons onder de horizon plaats en bovendien bij daglicht. De samenstand is te zien rond 5:30 uur, of op 12 augustus rond 2:30 uur. De twee objecten staan in het eerste geval in het oostzuidoosten, op een hoogte van ongeveer 40°, 7,7° van elkaar verwijderd. In het andere geval is de samenstand te zien op een hoogte van ongeveer 10° in het oostnoordoosten, zo'n 5,8° van elkaar vandaan. De Maan is voor ongeveer 34% verlicht.

22:15: Kaartje

De Maan staat 58' ten zuidwesten van Jupiter (-1,8m). De dichtste nadering vindt bij ons onder de horizon plaats. De samenstand is te zien op 12 augustus rond 2 uur. De twee objecten staan dan zo'n 7° boven de oostnoordoostelijke horizon, op een afstand van 2,4° van elkaar. De Maan is voor 30% verlicht.

zondag 12 augustus

19:00: Kaartje

Het maximum van de meteorenzwerm Perseïden vindt vandaag plaats. Rond 07:30 uur staat de radiant van de zwerm in het hoogste punt (op 84°) aan de hemel. Onder ideale omstandigheden zijn er van deze zwerm zo'n 84 meteoren per uur te verwachten. De meteoren zijn helder en snel en hebben nalichtende sporen. Rond 05:45 uur gaat het schemeren en om 06:19 uur komt de Zon op. Het beste moment om Perseïden waar te nemen is hierdoor rond 05:00 (zie het kaartje). De radiant staat op dat moment zo'n 69° boven de horizon, in het oostnoordoosten. De Maan komt om 01:04 uur op, is voor ongeveer 30% verlicht en kan eventueel storen. De piek van deze zwerm is relatief hoog, maar de duur van het maximum is met 9 dagen vrij kort, waardoor het totaal aantal meteoren in deze zwerm toch niet al te groot is. Meteoren waarnemen kan zonder speciale instrumenten. Wanneer het helder is, volstaat het blote oog, terwijl een ligstoel en warme kleding voor extra comfort kunnen zorgen. Zie de pagina Perseïden 2012 voor meer details voor deze zwerm.

maandag 13 augustus

Deze tijd van het jaar is prima geschikt om de bolhoop M2 waar te nemen. De bolhoop is te vinden in het sterrenbeeld Waterman, heeft een magnitude van 6,5m en een schijnbare afmeting van 12,9’. Het object komt om 19:51 uur op, gaat om 07:44 uur onder en staat om 01:50 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 37° boven de horizon. Foto: DSS.

Deze tijd van het jaar is prima geschikt om de bolhoop M15 waar te nemen. M15 staat in het sterrenbeeld Pegasus, heeft een magnitude van 6,4m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 12,3’. De opkomst van dit object is om 18:39 uur, de ondergang om 08:49 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:46 uur, op 50° boven de horizon. Voor het waarnemen van deepsky-objecten is de precieze datum minder belangrijk dan een donkere, liefst maanloze, hemel. Voor het vinden van een donker en maanloos moment, zie de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon. Om een relatief helder en scherp object als deze bolhoop waar te nemen is een verrekijker op statief al voldoende, maar met een kleine telescoop zijn uiteraard meer details te zien. Gegevens van ruim 1200 andere deepsky-objecten zijn te vinden via de pagina Gegevens van sterrenbeelden. Foto: DSS.

21:50: Kaartje

De Maan staat op slechts 19,0' ten noorden van Venus (-4,0m). De dichtste nadering van deze nauwe samenstand gebeurt onder de horizon voor een waarnemer in de Lage Landen en in de schemering. Bekijk de samenstand op 14 augustus rond 3:45 uur. Het tweetal staat dan in het oostnoordoosten, op een hoogte van ongeveer 7°, 3,5° van elkaar vandaan. De Maan is voor 13% verlicht.

dinsdag 14 augustus

06:54: Kaartje

Mars staat 1,8° ten noordoosten van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering vindt bij ons onder de horizon plaats en bovendien bij daglicht. Bekijk de samenstand op 13 augustus rond 22 uur, of op 14 augustus rond 21:45 uur. De twee objecten staan in het eerste geval in het westzuidwesten, op een hoogte van ongeveer 6°, op een afstand van 1,8° van elkaar. In het tweede geval staan de twee hemellichamen in het westzuidwesten, op zo'n 7° boven de horizon, 1,8° van elkaar verwijderd. De helderheid van Mars is nu +1,3m.

woensdag 15 augustus

Augustus is een goede maand om de bolhoop M30 op te zoeken. De bolhoop staat in het sterrenbeeld Steenbok, heeft een magnitude van 7,5m en een schijnbare afmeting van 11,0’. De opkomst van dit object is om 21:59 uur, de ondergang om 05:35 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:49 uur, op slechts 15° boven de horizon. Een waarneemplaats met ongehinderde blik op de zuidelijke horizon is hierdoor een vereiste om M30 goed te kunnen zien. Zoek een donkere waarneemplaats en kijk rond Nieuwe Maan, bijvoorbeeld in de week rond 17 augustus. Om een donker moment zonder Maan te vinden kunnen de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon van pas komen. Voor het waarnemen van een relatief helder en scherp deepsky-object als deze bolhoop is een verrekijker (op een statief) al voldoende, al geeft een (kleine) telescoop meer details weer. Foto: DSS.

04:28: De Maan bedekt SAO 96985

De ster SAO 96985, een ster met een helderheid van +5,5m in het sterrenbeeld Tweelingen, wordt bedekt door de Maan. Vanuit Utrecht is alleen het einde van de bedekking zichtbaar; om 04:28 komt de ster van achter de onverlichte maanrand tevoorschijn, 3° boven de horizon. De Maan is voor 7% verlicht. Zie deze tabel voor details van de bedekking voor een aantal locaties in Nederland en België.

10:23: Kaartje

Mars staat 2,7° ten zuiden van Saturnus (+1,0m). De dichtste nadering vindt bij ons onder de horizon plaats en bovendien bij daglicht. De samenstand is te zien op 14 augustus rond 22 uur, of op 15 augustus rond 21:30 uur. De twee objecten staan in het eerste geval boven de westzuidwestelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 8°, 2,7° van elkaar vandaan. In het tweede geval staan de twee hemellichamen boven de westzuidwestelijke horizon, op een hoogte van circa 11°, zo'n 2,7° van elkaar vandaan. De Zon staat slechts 5° onder de horizon. De helderheid van Mars is nu +1,3m.

11:07: Venus

Venus bereikt zijn grootste westelijke elongatie en is ochtendster. De hoekafstand van Venus tot de Zon bedraagt 45°48’. De planeet staat ten westen van de Zon en komt voor de Zon op. De helderheid van de binnenplaneet is -3,9m, hij is voor 50% verlicht en zijn schijnbare diameter is 23,8”. Venus komt 03:46 uur voor de Zon op (om 02:38 uur). Aan het begin van de burgerlijke schemering, rond 05:46 uur, staat Venus 27° boven de horizon, in het oosten. Deze ochtendverschijning is dus gunstig (voor meer uitleg over de wisselende zichtbaarheid van de binnenplaneten, zie Waardoor zijn Mercurius en Venus soms ver van de Zon slecht zichtbaar? in de veelgestelde vragen). Er is een horizonkaart voor deze verschijning beschikbaar. De grootte van het stipje op de kaart geeft de helderheid weer. Venus is helderder na de grootste ochtendelongatie dan ervoor. Zie de tabel Grootste elongaties van Venus voor meer ochtend- en avondverschijningen.

donderdag 16 augustus

04:19: Kaartje

De Maan staat 4,0° ten zuidwesten van Mercurius (+0,3m). De dichtste nadering gebeurt bij ons 5° onder de horizon. De samenstand is met veel moeite te zien rond 5:30 uur. Het tweetal staat dan boven de oostnoordoostelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 4°, 4,1° van elkaar vandaan. De Maan is voor 3% verlicht.

14:04:

Mercurius is in grootste westelijke elongatie en te vinden aan de ochtendhemel. Mercurius staat op een afstand van 18°42’ ten westen van de Zon, beweegt voor de Zon uit en komt 's ochtends voor de Zon op. De planeet heeft nu magnitude +0,2, is voor 40% verlicht en heeft een schijnbare diameter van 7,5”. De planeet komt om 04:46 uur op, 01:40 uur voor de Zon. Wanneer 's ochtends de burgerlijke schemering begint (om 05:47 uur) is Mercurius 8° boven de oostnoordoostelijke horizon te vinden. Dit is dus een gunstige ochtendverschijning (voor meer uitleg over de wisselende zichtbaarheid van de binnenplaneten, zie Waardoor zijn Mercurius en Venus soms ver van de Zon slecht zichtbaar? in de veelgestelde vragen). Zie ook de horizonkaart voor deze ochtendverschijning. De grootte van het stipje op de kaart is een maat voor de helderheid. Na de grootste elongatie is Mercurius helderder dan ervoor. Om Mercurius waar te nemen kan het gebruik van een verrekijker van pas komen. Zie de tabel Grootste elongaties van Mercurius voor meer elongaties.

vrijdag 17 augustus

01:19:

Vannacht zijn een verduistering in de Jupiterschaduw en een bedekking van Europa voor een groot deel te zien. Om 1:19 uur zien het begin van de verduistering, op het moment dat Europa in de schaduw van Jupiter verdwijnt, en duurt tot 3:53 uur, op het moment dat Europa achter de planeet Jupiter verdwijnt. In de tussentijd is te zien hoe Europa uit Jupiters schaduw verschijnt (03:41 uur).

02:13: Overgang van Io

Vannacht zijn overgangen van Io en haar schaduw over de planeetschijf van Jupiter voor een groot deel waar te nemen. Om 2:13 uur zien we het begin van de overgang op het moment dat Io de schijf van Jupiter betreedt, en eindigt om 4:23 uur, wanneer Io de Jupiterschijf weer achter zich laat. Tussen beide gebeurtenissen in is waar te nemen hoe Io's schaduw het oppervlak van Jupiter verlaat (om 03:05 uur). Voor meer details, zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter.

02:35: Bedekking van Ganymedes

Vannacht is een verduistering van Ganymedes in de schaduw van Jupiter volledig waar te nemen. De verduistering begint om 2:35 uur, wanneer Ganymedes in de schaduw van Jupiter verdwijnt, en eindigt om 4:28 uur, op het moment dat Ganymedes weer uit Jupiters schaduw verschijnt. Zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer details. Tot 3:41 zijn van de grote Jupitermanen alleen Io en Callisto zichtbaar.

17:54:

Het is Nieuwe Maan. De Maan staat vanaf de Aarde gezien in de richting van de Zon, zodat de donkere kant van de Maan naar de Aarde gekeerd is en de verre zijde van de Maan wordt verlicht. Daarnaast staat de Nieuwe Maan alleen bij daglicht boven de horizon. De Maan is door deze combinatie van oorzaken op dit moment onzichtbaar. Doordat de Maan zowel minimaal verlicht is, als 's nachts onder de horizon staat, zijn de dagen rond Nieuwe Maan een goed moment voor het waarnemen van deepsky-objecten. Er vindt in onze streken geen zonsverduistering plaats, doordat de Maan 5,8° ten zuiden langs de Zon beweegt.

zaterdag 18 augustus

01:40: Alle manen staan ten oosten van Jupiter

Van 1:40 tot 5:51 uur staan alle Galileïsche manen ten oosten van Jupiter. Vanaf Jupiter gezien zijn dat Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat op een hoogte van 27° boven de oostelijke horizon. De Zon staat 20° onder de horizon en het is goed donker. Om de Galileïsche manen van Jupiter te bekijken is een verrekijker op statief al genoeg. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter.

zondag 19 augustus

13:00: Kaartje

Het maximum van de meteorenzwerm Cygniden vindt vandaag plaats. Rond 23:00 uur staat de radiant van de zwerm in het hoogste punt (op 90°) aan de hemel. Zelfs onder ideale omstandigheden zijn er van deze zwerm slechts zo'n 2 meteoren per uur te verwachten. De meteoren zijn traag, hebben korte sporen en exploderen vaak. Rond 06:00 uur gaat het schemeren en om 06:30 uur komt de Zon op. De Maan stoort niet. De piek van deze zwerm is relatief laag, maar de duur van het maximum is met 25 dagen vrij lang, zodat in totaal toch nog een redelijk aantal meteoren te zien is. Zie de pagina Cygniden 2012 voor meer details voor deze zwerm.

woensdag 22 augustus

00:37: Kaartje

De Maan staat 1,8° ten zuiden van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering vindt onder de horizon plaats voor een waarnemer in de Benelux. De samenstand is met veel moeite te zien op 21 augustus rond 21:30 uur. Het tweetal staat dan in het westzuidwesten, circa 4° boven de horizon, 2,5° van elkaar verwijderd. De Maan is voor 20% verlicht.

02:23: Hygiea in oppositie

De planetoïde 10 Hygiea is in oppositie. Het kleine planeetje, in het sterrenbeeld Waterman, heeft nu een schijnbare helderheid van slechts +9,7m en kan alleen met een behoorlijke telescoop worden waargenomen. Hygiea bereikt een maximale hoogte boven de horizon van circa 30°. Dit gebeurt rond 01:37 uur, en geldt strikt genomen voor een waarnemer in Utrecht. Klik op het kaartje hiernaast voor een grotere kaart, met de positie van de planetoïde en sterren tot magnitude +10,7m. Kijk op deze detailpagina voor meer informatie over de oppositie van Hygiea. Voor meer gegevens van planetoïden, zie de pagina Planetoïden in 2012.

03:34: Kaartje

De Maan staat 5,9° ten zuiden van Saturnus (+1,0m). De dichtste nadering vindt bij ons onder de horizon plaats. De samenstand is met veel moeite te zien op 21 augustus rond 21:30 uur. Het tweetal staat dan boven de westzuidwestelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 6°, 7,0° van elkaar verwijderd. De Maan is voor 20% verlicht.

07:52: Kaartje

De Maan staat 2,7° ten zuidwesten van Mars (+1,3m). De dichtste nadering gebeurt onder de horizon voor een waarnemer in de Lage Landen en bovendien bij daglicht. De samenstand is met veel moeite te zien op 21 augustus rond 21:30 uur, of op 22 augustus rond 21 uur. De twee objecten staan in het eerste geval in het westzuidwesten, op een hoogte van ongeveer 5°, 7,3° van elkaar verwijderd. In het tweede geval staan de twee hemellichamen op circa 10° boven de zuidwestelijke horizon, zo'n 7,4° van elkaar vandaan. De Zon staat slechts 3° onder de horizon. De Maan is voor ongeveer 25% verlicht.

donderdag 23 augustus

00:44: Alle manen staan ten westen van Jupiter

Tussen 0:44 en 5:36 uur staan alle Galileïsche manen ten westen van Jupiter. Vanaf Jupiter gezien zijn dat Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat op een hoogte van 24° boven de oostelijke horizon. De Zon staat 24° onder de horizon en het is goed donker.

21:28: Maan in het perigeum

De Maan staat in het perigeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het dichtst bij de Aarde ligt. De afstand tussen de Aarde en de Maan bedraagt 369728 km. De schijnbare diameter van de Maan is groter dan gemiddeld (32’19,2”), door de kleinere afstand. De Maan is op dit moment wassend, voor 42% verlicht en hij is vooral 's avonds in het zuiden en aan het begin van de nacht in het westen zichtbaar. Het kaartje toont de Maan om 21:22 uur in het sterrenbeeld Weegschaal, op 10° boven de zuidwestelijke horizon. Al met een verrekijker, het liefst op statief, zijn, vooral op de grens tussen licht en donker op de Maan, de maankraters goed te zien. Zie de applet Verschijnselen van de Maan voor meer gegevens.

21:44:

De Maan bedekt ι Librae, een ster met een helderheid van +4,5m in het sterrenbeeld Weegschaal. Om 21:44 uur verdwijnt de ster achter de onverlichte rand van de Maan en om 22:45 komt deze weer tevoorschijn, nu aan de verlichte maanrand. De Maan staat bij de intrede 8° boven de horizon, bij de uittrede is dat 1°, voor een waarnemer in Utrecht. De Maan is voor 42% verlicht. Zie deze tabel voor details van de bedekking voor een aantal locaties in Nederland en België.

vrijdag 24 augustus

02:49:

Vannacht is een overgang van Io's schaduw en van de maan zelf over de planeetschijf van Jupiter bijna helemaal te zien. Om 2:49 uur zien we het begin van de schaduwovergang wanneer Io's schaduw op het oppervlak van Jupiter verschijnt, en duurt tot 4:59 uur, wanneer Io's schaduw het Jupiteroppervlak weer verlaat. In de tussentijd is te zien hoe Io voor de Jupiterschijf verschijnt (om 04:09 uur).

14:32: Neptunus in oppositie

Neptunus is in oppositie met de Zon. Voor een waarnemer op Aarde staat de planeet tegenover de Zon aan de hemel. Als gevolg daarvan komt Neptunus op rond zonsondergang en gaat rond zonsopkomst weer onder. De planeet is hierdoor vrijwel de gehele nacht te zien. Daarnaast staat hij relatief dicht bij de Aarde, zodat hij helder en groot lijkt. Dit zijn ideale omstandigheden om Neptunus waar te nemen. Om Neptunus te zien is een flinke verrekijker op statief of een kleine telescoop nodig. Zelfs met de grootste telescopen is weinig detail te zien op deze verre gasplaneet, en Neptunus blijft ook bij grote vergroting een klein, blauwachtig schijfje. Neptunus staat in het sterrenbeeld Waterman. De planeet heeft een helderheid van +7,6m en zijn schijnbare diameter meet 2,4”. Voor een waarnemer in Utrecht bereikt de planeet rond 01:45 uur zijn maximale hoogte van 26°, zie deze hemelkaart. Voor meer informatie over de positie en zichtbaarheid van de planeet, zie het hoofdstuk Neptunus. Details voor alle opposities van Neptunus, inclusief oppositiekaarten, zijn te vinden op de pagina opposities van Neptunus.

15:54:

De Maan is in de fase van Eerste Kwartier. De rechter helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is met name 's avonds zichtbaar. Rond, en vooral voor Eerste Kwartier is een goed moment om het maanoppervlak waar te nemen; Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan komt de Zon net op. De lange schaduwen van de bergen en kraterranden brengen een extra diepte-effect met zich mee en de Maan is daarmee duidelijk meer dan een gladde schijf, gezien door een verrekijker of telescoop.

zaterdag 25 augustus

05:02: Kaartje

De Maan staat 4,8° ten noorden van Antares, de helderste ster van het sterrenbeeld Schorpioen (+1,0m). De dichtste nadering vindt bij ons onder de horizon plaats. De samenstand is te zien op 24 augustus rond 22:15 uur. Het tweetal staat dan boven de zuidzuidwestelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 7°, 6,2° van elkaar vandaan. De Maan is voor 53% verlicht.

19:00: Kaartje

Het maximum van de meteorenzwerm π-Eridaniden vindt vandaag plaats. Rond 07:00 uur staat de radiant van de zwerm in het hoogste punt (op 23°) aan de hemel. Onder ideale omstandigheden zijn er van deze zwerm zo'n 40 meteoren per uur te verwachten. Rond 06:00 uur gaat het schemeren en om 06:40 uur komt de Zon op. Het beste moment om π-Eridaniden waar te nemen is hierdoor rond 05:30 (zie het kaartje). De radiant van de zwerm staat dan ongeveer 21° boven de horizon, in het zuidzuidoosten. De Maan gaat al voor middernacht onder en stoort nauwelijks. Er is geen speciale apparatuur nodig om meteoren waar te kunnen nemen. Het blote oog, een heldere hemel, een ligstoel en wat geduld zijn de belangrijkste ingrediënten. Zie de pagina π-Eridaniden 2012 voor meer details voor deze zwerm.

06:03: Mercurius staat in het perihelium. De afstand van de planeet tot de Zon is op dit moment kleiner dan gemiddeld: 0,307AE, of zo'n 46,001 miljoen km. Vanaf Mercurius lijkt de Zon circa 3,3 maal zo groot als vanaf de Aarde. De planeet ontvangt door de geringere afstand tot de Zon ongeveer 10,8 maal meer licht en warmte dan de Aarde.

zondag 26 augustus

00:33:

Van 0:33 tot 0:48 uur zijn Io en Europa's schaduw gelijktijdig zichtbaar op Jupiters schijf. Jupiter staat op een hoogte van 4° boven de oostnoordoostelijke horizon, dus kies een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon. De Zon staat 26° onder de horizon en het is goed donker. Voor het bekijken van een (schaduw)overgang is een redelijk grote telescoop nodig.

01:01: Overgang van Europa

Vannacht zijn overgangen van Europa en haar schaduw over de planeetschijf van Jupiter bijna helemaal waar te nemen. De verschijnselen beginnen met het einde van de schaduwovergang, om 1:01 uur, wanneer Europa's schaduw de Jupiterschijf verlaat, en eindigt om 3:46 uur, op het moment dat Europa de Jupiterschijf weer achter zich laat. Tussen beide gebeurtenissen in is waar te nemen hoe Europa voor de Jupiterschijf verschijnt (01:24 uur). Voor het waarnemen van een overgang of een schaduwovergang is een redelijk grote telescoop nodig.

21:37:

De Maan bedekt 14 Sagittarii, een ster met een helderheid van +5,5m in het sterrenbeeld Boogschutter. De ster wordt bedekt door de onverlichte rand van de Maan om 21:37 uur. Om 22:39 uur wordt deze weer zichtbaar aan de verlichte maanrand. Een waarnemer in Utrecht ziet de Maan aan het begin op een hoogte van 16° staan, aan het einde van de bedekking op 15°. De Maan is voor 75% verlicht. Deze tabel toont de details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België.

woensdag 29 augustus

Dit is een goed moment in het jaar om de planetaire nevel NGC7293, ook bekend als de Helixnevel, waar te nemen. De planetaire nevel staat in het sterrenbeeld Waterman en heeft een schijnbare afmeting van 12,8’. Het object komt om 21:36 uur op, gaat om 05:45 uur onder en staat om 01:43 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 17° boven de horizon. Er is een behoorlijke telescoop nodig om in een zwak en contrastarm hemellichaam als deze planetaire nevel iets van details te kunnen zien. Zie de pagina NGC7293 voor meer details. Foto: DSS.

vrijdag 31 augustus

11:00: Kaartje

Het maximum van de meteorenzwerm Aurigiden vindt vandaag plaats. Rond 08:30 uur staat de radiant van de zwerm in het hoogste punt (op 80°) aan de hemel. Onder ideale omstandigheden zijn er van deze zwerm zo'n 9 meteoren per uur te verwachten. Rond 06:15 uur gaat het schemeren en om 06:50 uur komt de Zon op. Het beste moment om Aurigiden waar te nemen is hierdoor rond 06:00 (zie het kaartje). De radiant van de zwerm staat dan ongeveer 61° boven de oostelijke horizon. De Maan is voor ongeveer 100% verlicht en is een flinke stoorzender; alleen de helderste meteoren zijn hierdoor zichtbaar. De piek van deze zwerm is relatief laag en de duur van het maximum is met 9 dagen vrij kort, waardoor er ook in totaal maar weinig meteoren te zien zijn. Zie de pagina Aurigiden 2012 voor meer details voor deze zwerm.