Astrokalender voor september 2016

00:00: Kaartje

Het maximum van de meteorenzwerm Aurigiden vindt vandaag plaats. Rond 9:00 uur staat de radiant van de zwerm in het hoogste punt (op 77°) aan de hemel. Zelfs onder ideale omstandigheden zijn er van deze zwerm slechts zo'n 4 meteoren per uur te verwachten. Rond 6:15 uur gaat het schemeren en om 6:52 uur komt de Zon op. De Maan komt om 6:48 uur op, is voor ongeveer 0% verlicht en stoort niet. Het beste moment om Aurigiden waar te nemen is rond 4:30 uur (zie het kaartje). De radiant staat op dat moment zo'n 44° boven de oostelijke horizon. Er zijn dan bij ons ieder uur naar schatting ongeveer 3 meteoren van deze zwerm zichtbaar. Samen met meteoren van andere zwermen, en sporadische meteoren, zijn er in totaal circa 17 “vallende sterren” per uur te zien. De piek van deze zwerm is relatief laag en de duur van het maximum is met 3 dagen vrij kort, waardoor er ook in totaal maar weinig meteoren te zien zijn. Zie de detailpagina Aurigiden 2016 voor meer informatie over deze meteoren.

11:03:

Het is Nieuwe Maan. Vanaf de Aarde gezien staat de Maan in dezelfde richting als de Zon, zodat de verre kant van de Maan wordt verlicht en de donkere kant van de Maan naar de Aarde gekeerd is. Daarnaast staat de Nieuwe Maan alleen bij daglicht boven de horizon. Vanwege deze twee oorzaken kunnen we de Maan op dit moment niet waarnemen. Doordat de Maan zowel minimaal verlicht is, als 's nachts onder de horizon staat, zijn de dagen rond Nieuwe Maan een goed moment om deepsky-objecten waar te nemen. Er vindt in onze streken geen zonsverduistering plaats, doordat de Maan 1,0° ten zuiden langs de Zon beweegt.

vrijdag 2 september

18:38: Neptunus in oppositie

Neptunus is in oppositie met de Zon. Voor een waarnemer op Aarde staat de planeet tegenover de Zon aan de hemel. Als gevolg daarvan komt Neptunus op rond zonsondergang en gaat rond zonsopkomst weer onder. De planeet is hierdoor vrijwel de gehele nacht te zien. Daarnaast staat hij relatief dicht bij de Aarde, zodat hij helder en groot lijkt. Dit zijn ideale omstandigheden om Neptunus waar te nemen. Om Neptunus te zien is een flinke verrekijker op statief of een kleine telescoop nodig. Zelfs met de grootste telescopen is weinig detail te zien op deze verre gasplaneet, en Neptunus blijft ook bij grote vergroting een klein, blauwachtig schijfje. Neptunus staat in het sterrenbeeld Waterman. De planeet heeft een helderheid van +7,6m en zijn schijnbare diameter meet 2,4”. Voor een waarnemer in Utrecht bereikt de planeet rond 01:43 uur zijn maximale hoogte van 30°, zie deze hemelkaart. Voor meer informatie over de positie en zichtbaarheid van de planeet, zie het hoofdstuk Neptunus. De pagina opposities van Neptunus bevat meer details voor deze en andere opposities van Neptunus. Op die pagina zijn ook oppositiekaarten te vinden.

zaterdag 3 september

20:41:

Vanavond kunnen we, onder gunstige omstandigheden, de eerste maansikkel zien na de afgelopen Nieuwe Maan. Het is 2,4 dagen na Nieuwe Maan; de Maan is wassend en voor 5,6% verlicht. De maansikkel heeft een breedte aan de hemel van 1,7’ en is aan het begin van de avond te zien, kort na zonsondergang. Bijgaand kaartje toont de Maan om 20:36 uur in het sterrenbeeld Maagd, op slechts 5,2° boven de horizon, in het westen. De Zon staat nu 9,1° lager aan de hemel dan de Maan. De Maan gaat om 21:16 onder, 0,9 uur na de Zon. De schijnbare afstand tussen Zon en Maan bedraagt 27,4°. Een waarneemplaats met goed zicht op de horizon is aan te raden. Een verrekijker kan van pas komen om de dunne sikkel te zien. In verschillende traditionele kalenders begint een maand bij de eerste verschijning van de dunne maansikkel na Nieuwe Maan; het begrip Nieuwe Maan hangt samen met nieuwe maand. Los daarvan ziet een jonge maansikkel aan de hemel er fraai uit. Meer verschijningen en uitleg zijn te vinden op de pagina Eerste en laatste maansikkels. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan en het hoofdstuk De Maan voor meer informatie over de Maan.

20:45: Kaartje

De Maan staat 30' ten noorden van Venus (-3,3m), in het sterrenbeeld Maagd. De dichtste nadering gebeurt om 12:02, bij ons op een hoogte van 24°, maar bij daglicht. De samenstand is met veel moeite te zien rond 20:45 uur. De twee objecten staan dan boven de westelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 3°, op een afstand van 3,1° van elkaar. De Maan staat eveneens op slechts 27' ten noordoosten van Jupiter (-1,2m), in het sterrenbeeld Maagd. De dichtste nadering van deze nauwe samenstand gebeurt om 00:22, voor een waarnemer in onze streken onder de horizon. De samenstand is alleen met veel moeite zichtbaar rond 20:45 uur. De twee objecten staan dan zo'n 2° boven de westelijke horizon, 10,0° van elkaar verwijderd. Jupiter is zwakker en staat verder van de Maan en lager boven de horizon dan Venus. Kies een waarneemplaats met vrije blik op de horizon. De Zon staat slechts 4° onder de horizon. De Maan is voor 6% verlicht.

zondag 4 september

21:00: Kaartje

De Maan staat 4,8° ten noorden van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering gebeurt om 01:31, onder de horizon voor een waarnemer in de Lage Landen. De samenstand is met veel moeite te zien op 4 september rond 21 uur. Het tweetal staat dan boven de westzuidwestelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 3°, 5,4° van elkaar vandaan. De Maan is voor 11% verlicht.

maandag 5 september

21:37: De Maan bedekt 95 Virginis

De ster 95 Virginis, een ster van magnitude +5,5 in het sterrenbeeld Maagd, wordt bedekt door de Maan. Alleen het einde van de bedekking is zichtbaar vanuit Utrecht; om 21:37 komt de ster tevoorschijn van achter de verlichte maanrand, op een hoogte van 3°. De Maan is voor 18% verlicht. Zie deze tabel voor details van de bedekking voor een aantal locaties in Nederland en België.

dinsdag 6 september

20:45: Maan in het apogeum

De Maan staat in het apogeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het verst van de Aarde ligt. De afstand tussen de Aarde en de Maan bedraagt 405055 km. De schijnbare diameter van de Maan is kleiner dan gemiddeld (29’30,1”), door de grotere afstand. De Maan is wassend, voor 26% verlicht en is met name 's avonds (in het zuiden) en in de vroege nacht (in het westen) goed te zien. Het kaartje toont de Maan om 20:49 uur in het sterrenbeeld Weegschaal, op 12° boven de zuidwestelijke horizon. Al met een verrekijker, het liefst op statief, zijn kraters te zien, met name op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan.

donderdag 8 september

22:15: Kaartje

De Maan staat 3,0° ten noorden van Saturnus (+0,7m), in het sterrenbeeld Slangendrager. De dichtste nadering gebeurt om 00:28, bij ons 10° onder de horizon. Bekijk de samenstand op 8 september rond 22:15 uur. De twee objecten staan dan in het zuidwesten, op een hoogte van ongeveer 7°, 3,2° van elkaar verwijderd. De Maan is voor 44% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en planeten, zie Vannacht aan de hemel.

vrijdag 9 september

13:49:

De Maan is in de fase van Eerste Kwartier. De rechter helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is vooral in de avond en vroege nacht zichtbaar. Om de Maan waar te nemen door een verrekijker of telescoop is de tijd rond (en met name voor) Eerste Kwartier zeer geschikt. Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan komt de Zon net op. Hierdoor werpen bergen en kraterranden lange schaduwen, wat een extra diepte-effect veroorzaakt, en de Maan is daarmee duidelijk meer dan een gladde schijf, gezien door een verrekijker of telescoop. Zie ook de maandelijkse maanfasekalender.

20:30: Kaartje

De Maan staat 7,1° ten noorden van Mars (-0,0m), in het sterrenbeeld Slangendrager. De dichtste nadering gebeurt om 18:05, bij ons op een hoogte van 13°, maar bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 20:30 uur. Het tweetal staat dan in het zuidzuidwesten, circa 15° boven de horizon, 7,2° van elkaar verwijderd. De Zon staat slechts 4° onder de horizon. De Maan is voor 53% verlicht.

dinsdag 13 september

De maand september is zeer geschikt om de planetaire nevel NGC7662, genaamd de Blue Snowball, op te zoeken. NGC7662 is te vinden in het sterrenbeeld Andromeda, heeft een helderheid van 9,0m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 2,2’. Dit is een circumpolair object en staat om 01:40 uur aan het hoogste punt, op een hoogte van 80°, dus vrijwel in het zenit. Een donkere locatie en een datum rond Nieuwe Maan zijn aan te raden, bijvoorbeeld in de dagen rond 1 oktober. Voor het vinden van een donker en maanloos moment, zie de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon. Bij het waarnemen van een zwakker en nevelig object als deze planetaire nevel is een redelijke telescoop nodig om detail te kunnen zien. Gegevens van andere fraaie deepsky-objecten zijn te vinden op de pagina Deepsky-objecten per maand. Foto: DSS.

01:40: Mercurius is in benedenconjunctie en beweegt vanaf de Aarde gezien voor de Zon langs. De binnenplaneet is nu korte tijd onzichtbaar, doordat deze zich te dicht bij de Zon bevindt. De planeet beweegt 3,4° ten zuiden langs de Zon, en er vindt hierdoor geen overgang plaats. In deze positie staan de Zon, Mercurius en de Aarde op één lijn; voor een denkbeeldige waarnemer op Mercurius staat de Aarde in oppositie. Dit is een moment waarop een binnenplaneet zeer dicht (0,642 AE, ofwel 96,1 miljoen km) bij de Aarde staat en een grote (10,5”) schijnbare diameter heeft. Mercurius verruilt hiermee de avondhemel voor de ochtendhemel.

vrijdag 16 september

20:54: Kaartje

Maansverduistering in de bijschaduw. Het maximum van de eclips vindt om 20:54 plaats, bij ons op een hoogte van 8° boven de horizon, in het oostzuidoosten. De details van de verduistering zijn te vinden op deze pagina. Zie ook Hoe ontstaat een maansverduistering? in de veelgestelde vragen. Voor de gegevens van andere eclipsen, zie de lijst met maansverduisteringen.

21:05:

Het is Volle Maan. De Maan staat vrijwel precies tegenover de Zon aan de hemel. We zien hierdoor de Maan vrijwel de hele nacht, en de verlichte kant van de Maan is naar de Aarde gekeerd. Hoewel de Volle Maan veel opvallender is dan iedere andere maanfase, is dit niet het beste moment om de Maan waar te nemen. Doordat het zonlicht op de Maan ongeveer uit de richting van de Aarde komt zijn er vanaf de Aarde geen schaduwen van kraters en bergen op de Maan te zien, wat ervoor zorgt dat er nauwelijks contrast is op het maanoppervlak. Daarnaast is de Volle Maan een stoorzender bij het waarnemen van zwakkere objecten aan de sterrenhemel. De Maan staat op een afstand van slechts 364754 km van de Aarde, waardoor deze ongeveer 5% groter en circa 10% helderder lijkt dan de gemiddelde Volle Maan.

zaterdag 17 september

02:19: De Maan bedekt 24 Piscium

De ster 24 Piscium, een ster met een helderheid van +5,9m in het sterrenbeeld Vissen, wordt bedekt door de Maan. De ster verdwijnt om 02:19 achter de verlichte maanrand en komt om 03:20 uur weer tevoorschijn aan de zeer dunne onverlichte kant van de Maan. In Utrecht staat de Maan dan 34°, respectievelijk 32° boven de horizon. De Maan is voor 100% verlicht, wat het waarnemen van de bedekking erg lastig maakt. Zie deze tabel voor details van de bedekking voor een aantal locaties in Nederland en België.

zondag 18 september

19:00: Maan in het perigeum

De Maan staat in het perigeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het dichtst bij de Aarde ligt. De afstand tussen de Aarde en de Maan bedraagt 361896 km. De schijnbare diameter van de Maan is groter dan gemiddeld (33’01,2”), door de kleinere afstand. De Maan is krimpend, voor 97% verlicht en is 's avonds in het oosten of zuidoosten, rond middernacht in het zuiden en aan het einde van de nacht in het (zuid)westen, dus zo'n beetje de hele nacht, te zien. Het kaartje toont de Maan om 02:40 uur in het sterrenbeeld Walvis, op 40° boven de horizon, in het zuiden. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan.

23:26:

De Maan bedekt ν Piscium, een ster van magnitude +4,5 in het sterrenbeeld Vissen. Om 23:26 uur verdwijnt de ster achter de verlichte rand van de Maan en om 00:04 komt deze weer tevoorschijn, nu aan de dunne onverlichte maanrand. Een waarnemer in Utrecht ziet de Maan aan het begin op een hoogte van 22° staan, aan het einde van de bedekking op 28°. De Maan is voor 94% verlicht, wat het waarnemen van de bedekking er niet gemakkelijker op maakt. Zie deze tabel voor details van de bedekking voor een aantal locaties in Nederland en België.

maandag 19 september

20:00: Kaartje

Venus staat 2,4° ten noordoosten van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering gebeurt om 21:54, onder de horizon voor een waarnemer in de Lage Landen. De samenstand is met veel moeite te zien op 19 september rond 20 uur. Het tweetal staat dan boven de westzuidwestelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 3°, op een onderlinge afstand van 2,7°. Kies een waarneemplaats met vrije blik op de horizon. De Zon staat slechts 3° onder de horizon. De helderheid van Venus is nu -3,3m. Voor de zichtbaarheid en andere gegevens van de planeten, zie de pagina Vannacht aan de hemel.

woensdag 21 september

23:48: Kaartje

De Maan staat 38' ten zuiden van Aldebaran, de helderste ster van het sterrenbeeld Stier (+0,9m). De dichtste nadering vindt om 23:48 plaats, bij ons op 9° hoogte boven de oostnoordoostelijke horizon. De Maan is voor 67% verlicht.

donderdag 22 september

00:04: De Maan bedekt 89 Tauri

De ster 89 Tauri, een ster van magnitude +5,8 in het sterrenbeeld Stier, wordt bedekt door de Maan. De ster wordt bedekt door de verlichte rand van de Maan om 00:04 uur. Om 00:57 uur wordt deze weer zichtbaar aan de onverlichte maanrand. Bij het begin van de bedekking staat de Maan te Utrecht 11° boven de horizon, bij het einde 19°. De Maan is voor 67% verlicht. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel.

00:29: De Maan bedekt σ 2 Tauri

De ster σ 2 Tauri, een ster met een helderheid van +4,7m in het sterrenbeeld Stier, wordt bedekt door de Maan. Om 00:29 wordt de ster bedekt door de verlichte maanrand en om 01:21 komt deze weer tevoorschijn van achter de onverlichte rand. Een waarnemer in Utrecht ziet de Maan aan het begin op een hoogte van 15° staan, aan het einde van de bedekking op 23°. De Maan is voor 66% verlicht. Deze tabel toont de details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België.

00:32:

De Maan bedekt σ 1 Tauri, een ster van magnitude +5,1 in het sterrenbeeld Stier. Om 00:32 uur verdwijnt de ster achter de verlichte rand van de Maan en om 01:06 komt deze weer tevoorschijn, nu aan de onverlichte maanrand. De Maan staat bij de intrede 15° boven de horizon, bij de uittrede is dat 20°, voor een waarnemer in Utrecht. De Maan is voor 66% verlicht. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel.

07:31: Mercurius is stationair in ecliptische lengte. De planeet keert zijn bewegingsrichting ten opzichte van de sterren om en gaat weer in de gangbare richting bewegen. Voor een binnenplaneet gebeurt dit tussen de benedenconjunctie en grootste ochtendelongatie. Zie de interactieve applet Planeetverschijnselen voor meer verschijnselen van Mercurius.

16:21: Herfstequinox; begin van de herfst. De Zon trekt van het noorden naar het zuiden over de hemelequator en staat recht boven de evenaar van de Aarde. De dag duurt ongeveer even lang als de nacht (Latijn: equi = gelijk, nox = nacht), het komende half jaar duren de nachten langer dan de dagen, wat natuurlijk uitermate gunstig is voor het waarnemen van de sterrenhemel. De zomer duurde 93,66 dagen, de herfst zal 89,85 dagen lang zijn. Het feit dat de seizoenen niet even lang zijn, wordt veroorzaakt door de elliptische baan van de Aarde om de Zon; wanneer de Aarde dichter bij de Zon staat (op dit moment is dat in de winter), beweegt zij sneller en duurt dat seizoen korter. Voor meer details, zie de tabel de seizoenen. Dit wordt de astronomische herfst genoemd, de meteorologische herfst begon op 1 september. Op het zuidelijk halfrond zijn de seizoenen tegengesteld aan die op het noordelijk halfrond en daar begint nu de lente.

vrijdag 23 september

04:40: De Maan bedekt 130 Tauri

De ster 130 Tauri, een ster met een helderheid van +5,5m in het sterrenbeeld Stier, wordt bedekt door de Maan. Om 04:40 uur verdwijnt de ster achter de verlichte rand van de Maan en om 05:52 komt deze weer tevoorschijn, nu aan de onverlichte maanrand. Een waarnemer in Utrecht ziet de Maan aan het begin op een hoogte van 44° staan, aan het einde van de bedekking op 52°. De Maan is voor 53% verlicht. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel.

11:56:

De Maan is in de fase van Laatste Kwartier. De linker helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is vooral in de late nacht en vroege ochtend zichtbaar. Om de Maan te zien door een verrekijker of telescoop is de tijd rond (en met name na) Laatste Kwartier zeer geschikt. Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan gaat de Zon net onder. De lange schaduwen van de bergen en kraterranden brengen een extra diepte-effect met zich mee en het oppervlak van de Maan krijgt daarmee een driedimensionaal karakter, gezien door een kijker. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen.

zaterdag 24 september

Dit is een goed moment in het jaar om de nevel NGC7822 te zien. De nevel staat in het sterrenbeeld Cepheus en zijn schijnbare afmeting bedraagt 60,0’. Dit is een circumpolair object en staat om 01:34 uur aan het hoogste punt, op een hoogte van 73°. Helder weer en een donkere, maanloze hemel zijn belangrijker voor het waarnemen van deepsky-objecten dan de precieze datum. Een donkere locatie en een datum rond Nieuwe Maan zijn aan te raden, bijvoorbeeld in de week rond 1 oktober. Er is een behoorlijke telescoop nodig om in een zwak en contrastarm hemellichaam als deze nevel iets van details te kunnen zien. Foto: DSS.

03:06:

De Maan bedekt 26 Geminorum, een ster van magnitude +5,2 in het sterrenbeeld Tweelingen. De ster verdwijnt om 03:06 achter de verlichte maanrand en komt om 04:02 uur weer tevoorschijn aan de onverlichte kant van de Maan. De Maan staat bij de intrede 23° boven de horizon, bij de uittrede is dat 31°, voor een waarnemer in Utrecht. De Maan is voor 43% verlicht. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel.

maandag 26 september

09:00: Jupiter is in conjunctie met de Zon en beweegt vanaf de Aarde gezien er achterlangs. De planeet is hierdoor op dit moment onzichtbaar. In deze positie staan Jupiter, de Zon en de Aarde op één lijn. De planeet beweegt vanaf de Aarde gezien niet exact achter de Zon langs, maar 1,1° ten noorden ervan, en wordt niet bedekt door de Zon. In conjunctie staat een buitenplaneet op maximale afstand (6,454 AE, ofwel 965 miljoen km) van de Aarde en heeft een minimale schijnbare diameter (30,5”).

woensdag 28 september

05:30: Kaartje

De Maan staat 2,4° ten zuiden van Regulus, de helderste ster van het sterrenbeeld Leeuw (+1,4m). De dichtste nadering gebeurt om 23:50, onder de horizon voor een waarnemer in de Lage Landen. Bekijk de samenstand op 28 september rond 5:30 uur. Het tweetal staat dan in het oosten, op een hoogte van ongeveer 9°, 4,2° van elkaar vandaan. De Maan is voor 8% verlicht.

17:30: Mercurius staat in het perihelium. De afstand van de planeet tot de Zon is op dit moment kleiner dan gemiddeld: 0,308AE, of zo'n 46,001 miljoen km. Een waarnemer op Mercurius ziet de schijnbare diameter van de Zon ongeveer 3,3 maal zo groot als een waarnemer op Aarde, en de planeet ontvangt circa 10,6 maal meer licht en warmte van de Zon dan de Aarde.

21:27:

Mercurius bereikt zijn grootste westelijke elongatie en is ochtendster. De hoekafstand van Mercurius tot de Zon bedraagt 17°53’. De planeet staat ten westen van de Zon en komt voor de Zon op. De helderheid van de binnenplaneet is -0,2m, hij is voor 48% verlicht en zijn schijnbare diameter is 7,0”. De planeet komt om 05:52 uur op, 01:44 uur voor de Zon. Wanneer 's ochtends de burgerlijke schemering begint (om 07:02 uur) is Mercurius 10° boven de oostelijke horizon te vinden. Deze ochtendverschijning is dus gunstig (zie Waardoor zijn Mercurius en Venus soms ver van de Zon slecht zichtbaar? in de veelgestelde vragen voor meer informatie over de wisselende zichtbaarheid van Mercurius met de seizoenen). Zie ook de horizonkaart voor deze ochtendverschijning. De grootte van het stipje op de kaart is een maat voor de helderheid. Na de grootste elongatie is Mercurius helderder dan ervoor. Om Mercurius waar te nemen kan het gebruik van een verrekijker van pas komen. Voor een lijst met ochtend- en avondverschijningen, zie de tabel Grootste elongaties van Mercurius.

donderdag 29 september

07:15: Kaartje

De Maan staat 1,3° ten zuidwesten van Mercurius (-0,3m), in het sterrenbeeld Leeuw. De dichtste nadering vindt om 11:03 plaats, in de Lage Landen op 40° hoogte, maar bij daglicht. De samenstand is alleen met veel moeite zichtbaar rond 7:15 uur. De twee objecten staan dan boven de oostelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 12°, op een onderlinge afstand van 2,0°. De Zon staat slechts 4° onder de horizon. De Maan is voor 3% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en planeten te zien zijn.

08:19: Laatste maansikkel

Als het weer meewerkt is vanochtend, voor de volgende Nieuwe Maan, de laatste keer dat we de dunne maansikkel kunnen waarnemen. Het is op dit moment 1,6 dagen voor Nieuwe Maan; de Maan is voor 2,9% verlicht en krimpend. De schijnbare breedte van de maansikkel bedraagt slechts 0,9’ en is met moeite aan het eind van de nacht, kort voor zonsopkomst, zichtbaar. Bijgaand kaartje toont de Maan om 07:04 uur in het sterrenbeeld Leeuw, op een hoogte van 11° boven de oostelijke horizon. De Zon staat nu 17,1° lager aan de hemel dan de Maan. De Maan komt om 05:44 op, 1,9 uur voor de Zon. De afstand aan de hemel tussen Zon en Maan is nu 19,6°. Een waarneemplaats met goed zicht op de horizon is aan te raden. Een verrekijker kan van pas komen om de dunne sikkel te zien. Anders dan de laatste maansikkel speelt de eerste verschijning van de jonge Maan een rol in een aantal kalenders, als indicator van het begin van een maand. De laatste dunne maansikkel is gewoon een mooi verschijnsel aan de sterrenhemel. Meer verschijningen en uitleg zijn te vinden op de pagina Eerste en laatste maansikkels. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan en het hoofdstuk De Maan voor meer informatie over de Maan.

15:12: Parthenope in oppositie

De planetoïde 11 Parthenope is in oppositie. Het kleine planeetje, in het sterrenbeeld Walvis, heeft nu een schijnbare magnitude van slechts +9,2m. Er is daarom een telescoop met redelijke opening nodig om het object te kunnen zien. Voor een waarnemer in Utrecht staat Parthenope rond 01:44 uur in het zuiden, op circa 34° boven de horizon. Klik op het kaartje hiernaast voor een grotere kaart, met de positie van de planetoïde en sterren tot magnitude +10,2m. Kijk voor meer details over de oppositie van Parthenope op deze pagina. Voor meer gegevens van planetoïden, zie de pagina Planetoïden in 2016.

vrijdag 30 september

18:51: De Maan bedekt Jupiter (-1.2m), in het sterrenbeeld Maagd. Het maximum van de bedekking gebeurt om 18:51, bij ons op een hoogte van 3° boven de westelijke horizon en in de schemering. Vanuit onze streken is er van de samenstand niet veel te zien. Zie deze pagina voor meer informatie over deze bedekking.