Astrokalender voor augustus 2017 - hemel.waarnemen.com

woensdag 2 augustus

14:56: Mercurius is in het aphelium van zijn baan. De afstand tot de Zon is nu groot en bedraagt 0,467AE, ofwel 69,817 miljoen km. Een waarnemer op Mercurius ziet de schijnbare diameter van de Zon ongeveer 2,2 maal zo groot als een waarnemer op Aarde, en de planeet ontvangt circa 4,7 maal meer licht en warmte van de Zon dan de Aarde.

19:55: Maan in het apogeum

De Maan staat in het apogeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het verst van de Aarde ligt. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 405025 km. Door de grotere afstand lijkt de Maan nu kleiner aan de hemel te staan dan gemiddeld: 29’30,2”. De Maan is op dit moment wassend, voor 72% verlicht en hij is vooral 's avonds in het zuiden en aan het begin van de nacht in het westen zichtbaar. Het kaartje toont de Maan om 22:09 uur in het sterrenbeeld Slangendrager, op 19° boven de horizon, in het zuiden. Met een verrekijker, het liefst op statief, zijn, vooral op de grens tussen licht en donker op de Maan, de maankraters goed te zien. Zie de applet Verschijnselen van de Maan voor meer gegevens.

donderdag 3 augustus

01:30: Kaartje

De Maan staat 2,9° ten noorden van Saturnus (+0,5m), in het sterrenbeeld Slangendrager. De dichtste nadering gebeurt om 09:45, voor een waarnemer in onze streken onder de horizon en bovendien bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 1:30 uur, of op 3 augustus rond 22 uur. De twee objecten staan in het eerste geval boven de zuidwestelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 5°, 5,2° van elkaar vandaan. In het andere geval is de samenstand te zien boven de zuidelijke horizon, op een hoogte van circa 17°, 6,7° van elkaar verwijderd. De Zon staat slechts 5° onder de horizon. De Maan is voor ongeveer 83% verlicht.

vrijdag 4 augustus

Dit is een goed moment in het jaar om de gasnevel NGC6992, bekend als de Sluiernevel, te bekijken. De gasnevel is te vinden in het sterrenbeeld Zwaan en heeft een schijnbare afmeting van 60,0’. De opkomst van dit object is om 16:16 uur, de ondergang om 11:17 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:49 uur, op 70° boven de horizon. Een donkere locatie en een datum rond Nieuwe Maan zijn aan te raden, bijvoorbeeld in de dagen rond 21 augustus. Er is een behoorlijke telescoop nodig om in een zwak en contrastarm hemellichaam als deze gasnevel iets van details te kunnen zien. Foto: DSS.

zondag 6 augustus

Augustus is een goede maand om de planetaire nevel NGC7009, bekend als de Saturnusnevel, te bekijken. De planetaire nevel staat in het sterrenbeeld Waterman, heeft een helderheid van 8,0m en een schijnbare afmeting van 1,7’. Het object komt om 20:45 uur op, gaat om 06:48 uur onder en staat om 01:49 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 27° boven de horizon. Om een relatief helder, maar vaag hemellichaam als deze planetaire nevel te kunnen zien is een verrekijker op statief weliswaar voldoende, maar een telescoop is nodig om details weer te geven. Foto: DSS.

23:24:

De Maan bedekt π Capricorni, een ster met een helderheid van +5,1m in het sterrenbeeld Steenbok. De ster wordt bedekt door de zeer dunne onverlichte rand van de Maan om 23:24 uur. Om 00:44 uur wordt deze weer zichtbaar aan de verlichte maanrand. In Utrecht staat de Maan dan 16°, respectievelijk 20° boven de horizon. De Maan is voor 99% verlicht, wat het moeilijk maakt om de bedekking waar te nemen. Deze tabel toont de details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België.

maandag 7 augustus

20:11:

Het is Volle Maan. De Maan staat vrijwel precies tegenover de Zon aan de hemel. We zien hierdoor de Maan vrijwel de hele nacht, en de verlichte kant van de Maan is naar de Aarde gekeerd. Hoewel de Volle Maan veel opvallender is dan iedere andere maanfase, is dit niet het beste moment om de Maan waar te nemen. Voor een waarnemer in het midden van het deel van de Maan dat naar de Aarde toe gekeerd is staat de Zon in het zenit, en doordat het zonlicht vanuit de richting van de Aarde komt zien we vanaf de Aarde geen schaduwen van bergen en kraters, zodat er nauwelijks contrast is in het maanbeeld. Daar komt nog bij dat de Volle Maan andere, zwakkere hemelobjecten overstraalt, zodat deze niet of nauwelijks zichtbaar zijn. Zie ook de maandelijkse maanfasekalender.

20:21: Animatie van de eclips

Maansverduistering in de kernschaduw. Het maximum van de eclips vindt plaats om 20:21 op 8° onder de horizon en bovendien bij daglicht. De details van de verduistering zijn te vinden op deze pagina. Zie ook Hoe ontstaat een maansverduistering? in de veelgestelde vragen. Voor de gegevens van andere eclipsen, zie de lijst met maansverduisteringen. Voor de zichtbaarheid van Maan en planeten, zie Vannacht aan de hemel.

dinsdag 8 augustus

17:00: Kaartje

Het maximum van de meteorenzwerm δ-Aquariden noord vindt vandaag plaats. Rond 3:30 uur staat de radiant van de zwerm in het hoogste punt (op 40°) aan de hemel. Zelfs onder ideale omstandigheden zijn er van deze zwerm slechts zo'n 4 meteoren per uur te verwachten. Rond 5:30 uur gaat het schemeren en om 6:14 uur komt de Zon op. De Maan is voor ongeveer 100% verlicht en is een flinke stoorzender; dit jaar zijn hierdoor alleen de helderste meteoren zichtbaar. Er is dan bij ons ieder uur slechts een enkele meteoor van deze zwerm zichtbaar. In totaal zijn er, door meteoren van andere zwermen en sporadische meteoren, circa 4 meteoren per uur zichtbaar. De piek van deze zwerm is relatief laag, maar de duur van het maximum is met 21 dagen vrij lang, zodat in totaal toch nog een redelijk aantal meteoren te zien is. Zie de detailpagina δ-Aquariden noord 2017 voor meer informatie over deze meteoren.

22:25: Overgang van Europa

Vanavond is een overgang van de Jupitermaan Europa en van Europa's schaduw over de planeetschijf van Jupiter in zijn geheel te zien. De schaduwovergang begint om 22:25 uur, op het moment dat Europa's schaduw de schijf van Jupiter betreedt, en eindigt om 22:35 uur, op het moment dat Europa de Jupiterschijf weer achter zich laat. Voor het waarnemen van een overgang of een schaduwovergang is een redelijk grote telescoop nodig. Zie deze tabel voor meer details en andere verschijnselen.

donderdag 10 augustus

06:00: Kaartje

De meteorenzwerm η-Eridaniden bereikt zijn maximum. De radiant van de zwerm staat rond 7:30 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 25° boven de horizon. Onder ideale omstandigheden zijn er van deze zwerm zo'n 5 meteoren per uur te verwachten. Rond 5:30 uur gaat het schemeren en om 6:15 uur komt de Zon op. De Maan is voor ongeveer 95% verlicht en is een flinke stoorzender; dit jaar zijn hierdoor alleen de helderste meteoren zichtbaar. Het beste moment om η-Eridaniden waar te nemen is rond 5:00 uur (zie het kaartje). De radiant van de zwerm staat dan ongeveer 18° boven de zuidoostelijke horizon; niet erg gunstig. Er is dan bij ons ieder uur niet meer dan één meteoor zichtbaar van deze zwerm. In totaal zijn er, door meteoren van andere zwermen en sporadische meteoren, circa 7 meteoren per uur zichtbaar. De piek van deze zwerm is relatief laag en de duur van het maximum is met 4 dagen vrij kort, waardoor er ook in totaal maar weinig meteoren te zien zijn. Zie de pagina η-Eridaniden 2017 voor meer details voor deze zwerm. Zie ook Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen.

vrijdag 11 augustus

21:50: Alle manen staan ten oosten van Jupiter

Tussen 21:50 en 22:35 uur staan alle Galileïsche manen ten oosten van Jupiter. In toenemende afstand van de planeet staan Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat in het westzuidwesten op een hoogte van 6° boven de horizon. Een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon is hierdoor noodzakelijk. De Zon staat 9° onder de horizon, in de schemering. Voor het waarnemen van de manen van Jupiter is een stabiele verrekijker voldoende. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter.

zondag 13 augustus

Dit is een goed moment in het jaar om de bolhoop M2 te zien. M2 staat in het sterrenbeeld Waterman, heeft een helderheid van 6,5m en een schijnbare afmeting van 12,9’. Het object komt om 19:52 uur op, gaat om 07:45 uur onder en staat om 01:50 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 37° boven de horizon. Zoek een donkere waarneemplaats en kijk rond Nieuwe Maan, bijvoorbeeld in de week rond 21 augustus. Om een donker moment zonder Maan te vinden kunnen de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon van pas komen. Om een relatief helder en scherp object als deze bolhoop waar te nemen is een verrekijker op statief al voldoende, maar met een kleine telescoop zijn uiteraard meer details te zien. Foto: DSS.

Augustus is een goede maand om de bolhoop M15 op te zoeken. M15 is te vinden in het sterrenbeeld Pegasus, heeft een magnitude van 6,4m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 12,3’. De opkomst van dit object is om 18:40 uur, de ondergang om 08:50 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:47 uur, op 50° boven de horizon. Een donkere locatie en een datum rond Nieuwe Maan zijn aan te raden, bijvoorbeeld in de dagen rond 21 augustus. Om een donker moment zonder Maan te vinden kunnen de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon van pas komen. Voor het waarnemen van een relatief helder en scherp deepsky-object als deze bolhoop is een verrekijker (op een statief) al voldoende, al geeft een (kleine) telescoop meer details weer. Gegevens van andere fraaie deepsky-objecten zijn te vinden op de pagina Deepsky-objecten per maand. Foto: DSS.

02:00: Kaartje

De meteorenzwerm Perseïden bereikt zijn maximum. De radiant van de zwerm staat rond 7:30 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 84° boven de horizon. Onder ideale omstandigheden zijn er van deze zwerm zo'n 85 meteoren per uur te verwachten. De meteoren zijn helder en snel en hebben nalichtende sporen. Rond 5:45 uur gaat het schemeren en om 6:20 uur komt de Zon op. De Maan is voor ongeveer 65% verlicht en kan storen. Het beste moment om Perseïden waar te nemen is rond 23:45 uur (zie het kaartje). Dat is circa 22 uur na het moment van het maximum, wat niet ideaal is voor een zwerm met een korte piek als deze. Hierdoor zijn zeker 35% minder meteoren te zien dan in het meest gunstige geval. De radiant van de zwerm staat dan ongeveer 33° boven de noordoostelijke horizon. Door de matige omstandigheden zijn er in onze streken dan vermoedelijk “maar” circa 35 meteoren per uur van deze zwerm te zien, altijd nog de moeite waard om te gaan waarnemen. In totaal zijn er, door meteoren van andere zwermen en sporadische meteoren, circa 44 “vallende sterren” per uur te zien. De piek van deze zwerm is relatief hoog, maar de duur van het maximum is met 3 dagen vrij kort, waardoor het totaal aantal meteoren in deze zwerm toch niet al te groot is. Er is geen speciale apparatuur nodig om meteoren waar te kunnen nemen. Het blote oog, een heldere hemel, een ligstoel en wat geduld zijn de belangrijkste ingrediënten. Zie de pagina Perseïden 2017 voor meer details voor deze zwerm. Zie ook Wat zijn vallende sterren? en Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen.

03:00: Mercurius is stationair in ecliptische lengte. De planeet keert zijn bewegingsrichting ten opzichte van de sterren om en gaat tegen de gangbare richting in bewegen. Voor een binnenplaneet gebeurt dit tussen de grootste oostelijke elongatie en benedenconjunctie. Zie de interactieve applet Planeetverschijnselen voor meer gegevens.

maandag 14 augustus

01:03:

De Maan bedekt ξ 2 Ceti, een ster van magnitude +4,3 in het sterrenbeeld Walvis. De ster verdwijnt om 01:03 achter de verlichte maanrand en komt om 01:58 uur weer tevoorschijn aan de onverlichte kant van de Maan. In Utrecht staat de Maan dan 11°, respectievelijk 19° boven de horizon. De Maan is voor 62% verlicht. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel.

dinsdag 15 augustus

Deze tijd van het jaar is prima geschikt om de bolhoop M30 op te zoeken. De bolhoop is te vinden in het sterrenbeeld Steenbok, heeft een helderheid van 7,5m en een schijnbare afmeting van 11,0’. De opkomst van dit object is om 22:00 uur, de ondergang om 05:35 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:49 uur, op slechts 15° boven de horizon. Een waarneemplaats met ongehinderde blik op de zuidelijke horizon is hierdoor een vereiste om M30 goed te kunnen zien. Een donkere locatie en een datum rond Nieuwe Maan zijn aan te raden, bijvoorbeeld in de week rond 21 augustus. Voor het vinden van een donker en maanloos moment, zie de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon. Zie deze detailpagina voor M30 voor meer gegevens. Foto: DSS.

03:15:

De Maan is in de fase van Laatste Kwartier. De linker helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is vooral in de late nacht en vroege ochtend zichtbaar. Om de Maan te zien door een verrekijker of telescoop is de tijd rond (en met name na) Laatste Kwartier zeer geschikt. Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan gaat de Zon net onder. De bergen en kraterranden werpen hierdoor lange schaduwen, wat een extra diepte-effect veroorzaakt, en de Maan is daarmee, bekeken door een verrekijker of telescoop, duidelijk meer dan een gladde schijf.

04:51:

De Maan bedekt 5 Tauri, een ster met een helderheid van +4,1m in het sterrenbeeld Stier. Alleen het begin van de bedekking is zichtbaar vanuit Utrecht; om 04:51 verdwijnt de ster achter de verlichte maanrand, op een hoogte van 39°. De Maan is voor 49% verlicht. Voor meer informatie over deze bedekking, voor een aantal waarneemlocaties in Nederland en België, zie deze tabel.

woensdag 16 augustus

01:27: De Maan bedekt 58 Tauri

De ster 58 Tauri (V696 Tauri), een ster van magnitude +5,3 in het sterrenbeeld Stier, wordt bedekt door de Maan. De ster wordt bedekt door de verlichte rand van de Maan om 01:27 uur. Om 01:52 uur wordt deze weer zichtbaar aan de onverlichte maanrand. De Maan staat bij de intrede 4° boven de horizon, bij de uittrede is dat 7°, voor een waarnemer in Utrecht. De Maan is voor 39% verlicht. Zie deze tabel voor details van de bedekking voor een aantal locaties in Nederland en België.

03:41: De Maan bedekt 71 Tauri

De ster 71 Tauri (V777 Tauri), een ster met een helderheid van +4,5m in het sterrenbeeld Stier, wordt bedekt door de Maan. Om 03:41 uur verdwijnt de ster achter de verlichte rand van de Maan en om 04:39 komt deze weer tevoorschijn, nu aan de onverlichte maanrand. De Maan staat bij de intrede 24° boven de horizon, bij de uittrede is dat 32°, voor een waarnemer in Utrecht. De Maan is voor 38% verlicht. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel.

04:47: De Maan bedekt θ 2 Tauri

De ster θ 2 Tauri, een ster met een helderheid van +3,4m in het sterrenbeeld Stier, wordt bedekt door de Maan. Vanuit Utrecht is alleen het begin van de bedekking zichtbaar; de ster verdwijnt om 04:47 achter de verlichte maanrand, 33° boven de horizon. De Maan is voor 38% verlicht. Zie deze tabel voor details van de bedekking voor een aantal locaties in Nederland en België.

04:50:

De Maan bedekt θ 1 Tauri, een ster met een helderheid van +3,8m in het sterrenbeeld Stier. Vanuit Utrecht is alleen het begin van de bedekking zichtbaar; de ster verdwijnt om 04:50 achter de verlichte maanrand, 34° boven de horizon. De Maan is voor 38% verlicht. Deze tabel toont de details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België.

05:45: Kaartje

De Maan bedekt Aldebaran, de helderste ster van het sterrenbeeld Stier (+0,9m). Het maximum van de bedekking vindt om 08:50 plaats, bij ons op 54° hoogte, maar bij daglicht. De samenstand is te zien rond 5:45 uur. De twee objecten staan dan boven de oostzuidoostelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 41°, op een onderlinge afstand van 1,6°. De Maan is voor 38% verlicht. Zie de detailpagina voor meer gegevens over deze bedekking. Voor de zichtbaarheid en andere gegevens van de Maan, zie de pagina Vannacht aan de hemel.

08:50:

De Maan bedekt Aldebaran (α Tauri), een ster van magnitude +0,9 in het sterrenbeeld Stier. De ster wordt bedekt door de verlichte rand van de Maan om 08:50 uur. Om 09:47 uur wordt deze weer zichtbaar aan de onverlichte maanrand. Een waarnemer in Utrecht ziet de Maan aan het begin op een hoogte van 54° staan, aan het einde van de bedekking op 52°. De Maan is voor 36% verlicht. De bedekking vindt plaats bij daglicht. Voor meer informatie over deze bedekking, voor een aantal waarneemlocaties in Nederland en België, zie deze tabel.

donderdag 17 augustus

04:20: De Maan bedekt 115 Tauri

De ster 115 Tauri, een ster van magnitude +5,4 in het sterrenbeeld Stier, wordt bedekt door de Maan. Om 04:20 wordt de ster bedekt door de verlichte maanrand en om 05:10 komt deze weer tevoorschijn van achter de onverlichte rand. De Maan staat bij de intrede 22° boven de horizon, bij de uittrede is dat 30°, voor een waarnemer in Utrecht. De Maan is voor 27% verlicht. Zie deze tabel voor details van de bedekking voor een aantal locaties in Nederland en België.

vrijdag 18 augustus

15:18: Maan in het perigeum

De Maan is in het punt van zijn baan dat het dichtst bij de Aarde ligt: het perigeum. De afstand tussen de Aarde en de Maan bedraagt 366121 km. Door de geringere afstand lijkt de Maan nu groter aan de hemel te staan dan gemiddeld: 32’38,3”. De Maan is afnemend, voor 12% verlicht en is vooral laat in de nacht (in het (zuid)oosten) en 's ochtends vroeg (ongeveer in het zuiden) goed te zien. Het kaartje toont de Maan om 05:51 uur in het sterrenbeeld Tweelingen, op 28° boven de horizon, in het oosten. Met een verrekijker, het liefst op statief, zijn, vooral op de grens tussen licht en donker op de Maan, de maankraters goed te zien. Zie de applet Verschijnselen van de Maan voor meer gegevens.

zaterdag 19 augustus

05:42: Kaartje

De Maan staat 2,9° ten zuiden van Venus (-3,4m), in het sterrenbeeld Tweelingen. De dichtste nadering gebeurt om 05:42, in onze streken op een hoogte van 18° boven de horizon, in het oosten en in de schemering. De Maan is voor 9% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en planeten te zien zijn.

zondag 20 augustus

06:15: Kaartje

De Maan staat 2,2° ten zuidwesten van Mars (+2,0m), in het sterrenbeeld Leeuw. De dichtste nadering vindt plaats om 05:14 op 5° onder de horizon. De samenstand is met veel moeite te zien op 20 augustus rond 6:15 uur. De twee objecten staan dan in het oostnoordoosten, circa 8° boven de horizon, op een afstand van 13,1° van elkaar. De Zon staat slechts 3° onder de horizon. De Maan is voor 3% verlicht.

07:12:

Vanochtend kunnen we, onder gunstige omstandigheden, de laatste maansikkel zien voor de komende Nieuwe Maan. Het is op dit moment 1,7 dagen voor Nieuwe Maan; de Maan is voor 3,2% verlicht en afnemend. De maansikkel heeft een breedte aan de hemel van 1,1’ en is met moeite aan het eind van de nacht, kort voor zonsopkomst, zichtbaar. Bijgaand kaartje toont de Maan om 05:54 uur in het sterrenbeeld Kreeft, op een hoogte van slechts 9,1° boven de oostnoordoostelijke horizon. De Zon staat nu 16,3° lager aan de hemel dan de Maan. De Maan komt om 04:41 op, 1,8 uur voor de Zon. De schijnbare afstand tussen Zon en Maan is nu 20,7°. Een waarneemplaats met goed zicht op de horizon is aan te raden. Een verrekijker kan van pas komen om de Maan te vinden. In tegenstelling tot de laatste maansikkel is het waarnemen van de eerste, jonge maansikkel belangrijk voor een verschillende traditionele kalenders, als indicator van het begin van een maand. De laatste dunne maansikkel is gewoon een mooi verschijnsel aan de sterrenhemel. Meer verschijningen en uitleg zijn te vinden op de pagina Eerste en laatste maansikkels. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan en het hoofdstuk De Maan voor meer informatie over de Maan.

maandag 21 augustus

20:30:

Het is Nieuwe Maan. Vanaf de Aarde gezien staat de Maan in dezelfde richting als de Zon, zodat de verre kant van de Maan wordt verlicht en de donkere kant van de Maan naar de Aarde gekeerd is. Daarnaast staat de Nieuwe Maan alleen bij daglicht boven de horizon. Vanwege deze twee oorzaken kunnen we de Maan op dit moment niet waarnemen. De nachten rond Nieuwe Maan zijn donkerder dan gemiddeld en de week rond Nieuwe Maan is uitermate geschikt voor het waarnemen van deepsky-objecten. De Maan beweegt 0,6° ten zuiden langs de Zon, en er vindt bij ons geen eclips plaats.

21:02: Zonsverduistering: de Nieuwe Maan schuift vanaf de Aarde gezien precies voor de Zon langs. Het maximum van de eclips vindt plaats op 2° onder de horizon. De verduistering is bij ons niet zichtbaar. De details van de eclips zijn te vinden op deze pagina. Voor gegevens van andere eclipsen, zie de lijst met zonsverduisteringen. Zie ook Hoe ontstaat een zonsverduistering? in de veelgestelde vragen.

woensdag 23 augustus

21:07:

Vanavond kunnen we, onder gunstige omstandigheden, de eerste maansikkel zien na de afgelopen Nieuwe Maan. Het is 2,0 dagen na Nieuwe Maan; de Maan is wassend en voor 5,1% verlicht. De maansikkel heeft een breedte aan de hemel van 1,6’ en hij is kort na zonsondergang zichtbaar. Bijgaand kaartje toont de Maan om 21:02 uur in het sterrenbeeld Maagd, op slechts 5,4° boven de horizon, in het westen. De Zon staat nu 9,3° lager aan de hemel dan de Maan. De Maan gaat om 21:43 onder, 0,9 uur na de Zon. De afstand aan de hemel tussen Zon en Maan bedraagt 26,0°. Een waarneemplaats met vrije blik op de horizon is aan te raden. Een eenvoudige verrekijker kan helpen om de Maan gemakkelijker te zien. In verschillende traditionele kalenders begint een maand bij de eerste verschijning van de dunne maansikkel na Nieuwe Maan; het begrip Nieuwe Maan hangt samen met nieuwe maand. Daarnaast is een smalle maansikkel een mooi gezicht. De pagina Eerste en laatste maansikkels geeft alle verschijningen en meer uitleg.

vrijdag 25 augustus

14:08:

Saturnus is stationair in ecliptische lengte. De planeet keert zijn bewegingsrichting ten opzichte van de sterren om en gaat weer in de gangbare richting bewegen. Hiermee eindigt de oppositielus van Saturnus en de planeet wordt nu langzaam minder goed zichtbaar. Het hemellichaam is nu vooral in de avond en vroege nacht te zien, maar iedere dag een beetje korter doordat de planeet steeds vroeger ondergaat. Saturnus is met het blote oog als een heldere “ster” vrij gemakkelijk aan de hemel te vinden. Al met een verrekijker op een statief zijn de beroemde ringen van de reuzenplaneet te onderscheiden. Met een telescoop kunnen meer details, zoals de schaduw van de ring op de planeet en de scheidingen in de ringen worden waargenomen, evenals de grootste manen van Saturnus. Zie de maandelijkse slingerdiagrammen voor de manen van Saturnus. Saturnus staat in het sterrenbeeld Slangendrager. De planeet heeft een helderheid van +0,6m en zijn schijnbare diameter meet 17,1”. Gebruik deze hemelkaart om de planeet op te zoeken. Voor meer informatie over de positie en zichtbaarheid van de planeet, zie het hoofdstuk Saturnus. Zie de applet Planeetverschijnselen voor meer gegevens.

21:00: Kaartje

De Maan staat 2,5° ten noorden van Jupiter (-1,3m), in het sterrenbeeld Maagd. De dichtste nadering gebeurt om 17:28, in onze streken op een hoogte van 31°, maar bij daglicht. De samenstand is alleen met veel moeite zichtbaar rond 21 uur. De twee objecten staan dan zo'n 11° boven de westzuidwestelijke horizon, 3,0° van elkaar vandaan. De Zon staat slechts 3° onder de horizon. De Maan is voor 18% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en planeten, zie Vannacht aan de hemel.

zaterdag 26 augustus

22:42: Mercurius is in benedenconjunctie en beweegt tussen de Aarde en de Zon door. De binnenplaneet bevindt zich op dit moment dicht bij de Zon aan de hemel en is hierdoor korte tijd onzichtbaar. De planeet beweegt 4,2° ten zuiden langs de Zon, en er vindt hierdoor geen overgang plaats. In deze positie staan de Zon, Mercurius en de Aarde op één lijn; voor een denkbeeldige waarnemer op Mercurius staat de Aarde in oppositie. Dit is een moment waarop een binnenplaneet zeer dicht (0,625 AE, ofwel 93,4 miljoen km) bij de Aarde staat en een grote (10,8”) schijnbare diameter heeft. Voor de conjunctie bevond Mercurius zich aan de avondhemel, erna staat de planeet aan de ochtendhemel.

dinsdag 29 augustus

Dit is een goed moment in het jaar om de planetaire nevel NGC7293, ook bekend als de Helixnevel, te bekijken. NGC7293 staat in het sterrenbeeld Waterman en heeft een schijnbare afmeting van 12,8’. Het object komt om 21:37 uur op, gaat om 05:46 uur onder en staat om 01:44 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 17° boven de horizon. Helder weer en een donkere, maanloze hemel zijn belangrijker voor het waarnemen van deepsky-objecten dan de precieze datum. Voor het vinden van een donker en maanloos moment, zie de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon. Bij het waarnemen van een zwak en contrastarm object als deze planetaire nevel is een behoorlijke telescoop nodig om iets te kunnen zien. Zie de pagina NGC7293 voor meer details. Foto: DSS.

10:13:

De Maan is in de fase van Eerste Kwartier. De rechter helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is vooral in de avond en vroege nacht zichtbaar. Om de Maan waar te nemen door een verrekijker of telescoop is de tijd rond (en met name voor) Eerste Kwartier zeer geschikt. Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan komt de Zon net op. De lange schaduwen van de bergen en kraterranden brengen een extra diepte-effect met zich mee en het maanoppervlak krijgt daarmee, bekeken door een kijker, een duidelijk driedimensionaal karakter. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen.

woensdag 30 augustus

13:25: Maan in het apogeum

De Maan staat in het apogeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het verst van de Aarde ligt. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 404308 km. Door de grotere afstand lijkt de Maan nu kleiner aan de hemel te staan dan gemiddeld: 29’33,3”. De Maan is wassend, voor 56% verlicht en hij is vooral 's avonds in het zuiden en aan het begin van de nacht in het westen zichtbaar. Het kaartje toont de Maan om 21:07 uur in het sterrenbeeld Slangendrager, op een hoogte van 18° boven de zuidelijke horizon. Met een verrekijker, het liefst op statief, zijn, vooral op de grens tussen licht en donker op de Maan, de maankraters goed te zien. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan.

21:00: Kaartje

De Maan staat 2,9° ten noorden van Saturnus (+0,6m), in het sterrenbeeld Slangendrager. De dichtste nadering gebeurt om 16:21, bij ons 0° onder de horizon en bovendien bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 21 uur. Het tweetal staat dan boven de zuidelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 17°, 3,4° van elkaar verwijderd. De Zon staat slechts 5° onder de horizon. De Maan is voor 64% verlicht.