Astrokalender voor april 2025 - hemel.waarnemen.com

dinsdag 1 april

De maand april is zeer geschikt om het sterrenstelsel NGC4657 te bekijken. Het sterrenstelsel is te vinden in het sterrenbeeld Jachthonden en zijn schijnbare afmeting bedraagt 1,2’. Het object komt om 16:11 uur op, gaat om 11:20 uur onder en staat om 01:45 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 70° boven de horizon. Er is een behoorlijke telescoop nodig om in een zwak en contrastarm hemellichaam als dit sterrenstelsel iets van details te kunnen zien. Gegevens van andere fraaie deepsky-objecten zijn te vinden op de pagina Deepsky-objecten per maand. Foto: DSS.

De april-editie van ZENIT is uit. Lees in dit magazine alles over sterrenkunde, ruimteonderzoek, weer en klimaat. Met iedere maand actuele sterrenhemelinformatie en ontwikkelingen uit de wetenschap beschreven door bekende onderzoekers. De redactie zit bovenop het nieuws en de actualiteiten en plaatst deze in een breder verband. Speciaal voor bezoekers van hemel.waarnemen.com is er nu een mooie aanbieding: Neem nu een proefabonnement en ontvang Zenit een half jaar (6 nummers) voor slechts €29,95. Het proefabonnement loopt automatisch af. Klik voor meer informatie.

01:36: Io bij Europa

Jupiters satelliet Io staat op 4,5” ten zuiden van Europa. Jupiter staat op een hoogte van 4° boven de horizon, in het westnoordwesten. Een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon is hierdoor noodzakelijk. De Zon staat 33° onder de horizon en het is donker. Om de manen van Jupiter te bekijken is een goede, stabiele verrekijker genoeg. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

23:11: De Maan bedekt de Pleiaden

De bekende sterhoop de Pleiaden (M45), met een totale helderheid van +1,6m in het sterrenbeeld Stier, wordt bedekt door de Maan. De sterhoop wordt bedekt door de onverlichte rand van de Maan om 23:11 uur. Om 23:24 uur wordt deze weer zichtbaar aan de verlichte maanrand. Een waarnemer in Utrecht ziet de Maan aan het begin op een hoogte van 15° staan, aan het einde van de bedekking op 13°. De Maan is voor 17% verlicht. Zie deze tabel voor details van de bedekking voor een aantal locaties in Nederland en België.

23:36: Kaartje

De Maan bedekt de Pleiaden, in het sterrenbeeld Stier. Bij ons zijn zowel het begin als het einde van de bedekking te zien. Het begin gebeurt om 23:36 op 11° hoogte boven de westnoordwestelijke horizon. Het einde van de bedekking vindt plaats om 00:27, op een hoogte van 5° boven de noordwestelijke horizon. De bedekking duurt ongeveer 50 minuten voor een waarnemer in Utrecht. De Maan is voor 17% verlicht. Zie de detailpagina voor meer gegevens over deze bedekking. Voor de zichtbaarheid van Maan en deepsky-objecten, zie Vannacht aan de hemel.

donderdag 3 april

01:30: Kaartje

De Maan staat 4,7° ten noorden van Jupiter (-2,1m), in het sterrenbeeld Stier. De dichtste nadering gebeurt om 02:54, bij ons 4° onder de horizon. De samenstand is te zien rond 1:30 uur. Het tweetal staat dan zo'n 6° boven de noordwestelijke horizon, op een onderlinge afstand van 4,8°. De Maan is voor 27% verlicht.

20:52: Alle manen west van Jupiter

Van 20:52 tot 1:34 uur (4 april) nemen we alle grote Jupitermanen ten westen van de planeetschijf waar. Van binnen naar buiten: Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat boven de westelijke horizon, op een hoogte van 23°. De Zon staat 24° onder de horizon en het is donker. Om de Galileïsche manen van Jupiter te bekijken is een verrekijker op statief al genoeg. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter.

22:34: De Maan bedekt SAO 77625

De ster SAO 77625, een ster van magnitude +5,6 in het sterrenbeeld Stier, wordt bedekt door de Maan. Om 22:34 uur verdwijnt de ster achter de onverlichte rand van de Maan en om 23:22 komt deze weer tevoorschijn, nu aan de verlichte maanrand. Bij het begin van de bedekking staat de Maan te Utrecht 41° boven de horizon, bij het einde 34°. De Maan is voor 37% verlicht. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel.

zaterdag 5 april

04:15:

De Maan is in de fase van Eerste Kwartier. De rechter helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is vooral in de avond en vroege nacht zichtbaar. Om de Maan waar te nemen door een verrekijker of telescoop is de tijd rond (en met name voor) Eerste Kwartier zeer geschikt. Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan komt de Zon net op. De lange schaduwen van de bergen en kraterranden brengen een extra diepte-effect met zich mee en de Maan is daarmee duidelijk meer dan een gladde schijf, gezien door een verrekijker of telescoop. Zie ook de maandelijkse maanfasekalender.

16:00: Kaartje

Het maximum van de meteorenzwerm κ-Serpentiden vindt vandaag plaats. Zelfs wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld slechts zo'n 4 meteoren per uur vallen. Rond 4:00 uur staat de radiant van de zwerm in het hoogste punt (op 55°) aan de hemel. Er is dan bij ons ieder uur slechts een enkele meteoor van deze zwerm zichtbaar. Samen met meteoren van andere zwermen, en sporadische meteoren, zijn er bij donkere, heldere hemel in totaal circa 6–11 “vallende sterren” per uur te zien. Op een goed donkere plek zijn circa vier keer zoveel meteoren zichtbaar als in een grote stad. De Maan is voor ongeveer 50% verlicht, maar gaat om 4:42 uur onder. Rond 6:30 uur gaat het schemeren en om 7:05 uur komt de Zon op. De piek van deze zwerm is relatief laag en de lengte van het maximum is met 3,0 dagen vrij kort, waardoor er ook in totaal maar weinig meteoren te zien zijn. Zie de detailpagina κ-Serpentiden 2025 voor meer informatie over deze meteoren.

21:00: Kaartje

De Maan staat 2,3° ten zuiden van Pollux, de helderste ster van het sterrenbeeld Tweelingen (+1,1m). De dichtste nadering gebeurt om 17:55, bij ons op 52° hoogte, maar bij daglicht. De samenstand is te zien rond 21 uur. Het tweetal staat dan in het zuidzuidwesten, op een hoogte van ongeveer 64°, 2,7° van elkaar verwijderd. De Maan is voor 58% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en deepsky-objecten te zien zijn.

21:47: Bedekking van Io

In de nacht van 5 op 6 april is een bedekking door de Jupiterschijf en een verduistering door de Jupiterschaduw van Io volledig te zien. De bedekking begint om 21:47 uur, wanneer Io achter de schijf van Jupiter verdwijnt, en eindigt om 1:09 uur, wanneer Io weer uit Jupiters schaduw verschijnt. Voor het waarnemen van een bedekking is een (kleine) telescoop nodig, voor het volgen van een verduistering is een verrekijker op statief genoeg. Voor meer details en andere verschijnselen, zie deze tabel.

22:51: Kaartje

De Maan staat 1,6° ten noordoosten van Mars (+0,5m), in het sterrenbeeld Tweelingen. De dichtste nadering vindt om 22:51 plaats, in de Lage Landen op een hoogte van 52° boven de zuidwestelijke horizon en is dus goed te zien. De Maan is voor 58% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en planeten te zien zijn.

dinsdag 8 april

21:00: Kaartje

De Maan staat 1,5° ten noorden van Regulus, de helderste ster van het sterrenbeeld Leeuw (+1,4m). De dichtste nadering vindt plaats om 14:33 op 9° onder de horizon en bovendien bij daglicht. De samenstand is te zien rond 21 uur. Het tweetal staat dan in het zuidoosten, circa 44° boven de horizon, 3,3° van elkaar verwijderd. De Maan is voor 84% verlicht. Voor de zichtbaarheid en andere gegevens van de Maan, zie de pagina Vannacht aan de hemel.

woensdag 9 april

April is een goede maand om de bolhoop M53 te zien. De bolhoop staat in het sterrenbeeld Haar van Berenice, heeft een helderheid van 7,7m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 12,6’. Het object komt om 18:04 uur op, gaat om 09:21 uur onder en staat om 01:42 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 56° boven de horizon. Voor het vinden van een donker en maanloos moment, zie de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon. Gegevens van andere fraaie deepsky-objecten zijn te vinden op de pagina Deepsky-objecten per maand. Foto: DSS.

donderdag 10 april

16:21: Mercurius staat 2.0° ten noordoosten van Saturnus (+1.2m), in het sterrenbeeld Waterman. De dichtste nadering vindt om 16:21 plaats, bij ons op een hoogte van 15°, maar bij daglicht. De samenstand is vanuit de Lage Landen vrijwel onzichtbaar. Mercurius heeft op dit moment een helderheid van +1,0m.

zaterdag 12 april

00:28:

De Maan bedekt 25 Virginis, een ster van magnitude +5,9 in het sterrenbeeld Maagd. Om 00:28 uur verdwijnt de ster achter de zeer dunne onverlichte rand van de Maan en om 01:14 komt deze weer tevoorschijn, nu aan de verlichte maanrand. Een waarnemer in Utrecht ziet de Maan aan het begin op een hoogte van 32° staan, aan het einde van de bedekking op 32°. De Maan is voor 99% verlicht, wat het niet gemakkelijker maakt om de bedekking waar te nemen. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel.

zondag 13 april

02:22:

Het is Volle Maan. De Maan staat tegenover de Zon aan de hemel. Hierdoor is de Maan vrijwel de hele nacht zichtbaar. De verlichte kant van de Maan is naar de Aarde gekeerd. Hoewel de Maan als geheel op dit moment erg goed te zien is, zijn er weinig details op de Maan zichtbaar. Voor een waarnemer in het midden van het deel van de Maan dat naar de Aarde toe gekeerd is staat de Zon in het zenit, en doordat het zonlicht vanuit de richting van de Aarde komt zien we vanaf de Aarde geen schaduwen van bergen en kraters, zodat er nauwelijks contrast is in het maanbeeld. Daar komt nog bij dat de Volle Maan andere, zwakkere hemelobjecten overstraalt, zodat deze niet of nauwelijks zichtbaar zijn. De Maan staat op een afstand van maarliefst 406006 km van de Aarde, waardoor deze ongeveer 6% kleiner en circa 12% zwakker lijkt dan de gemiddelde Volle Maan.

03:02: Venus is stationair in ecliptische lengte. De planeet keert zijn bewegingsrichting langs de ecliptica om en gaat weer in de gangbare richting bewegen. Voor een binnenplaneet gebeurt dit tussen de benedenconjunctie en grootste ochtendelongatie. Zie de interactieve applet Planeetverschijnselen voor meer verschijnselen van Venus.

03:35: Kaartje

De Maan staat 1,1° ten zuidwesten van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering vindt om 03:35 plaats, in de Lage Landen op een hoogte van 21° boven de zuidzuidwestelijke horizon. De Maan is voor 100% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en deepsky-objecten te zien zijn.

05:53: De Maan bedekt 68 Virginis

De ster 68 Virginis, een ster van magnitude +5,3 in het sterrenbeeld Maagd, wordt bedekt door de Maan. Vanuit Utrecht is alleen het begin van de bedekking zichtbaar; de ster verdwijnt om 05:53 achter de verlichte maanrand, 6° boven de horizon. De Maan is voor 100% verlicht, wat het moeilijk maakt om de bedekking waar te nemen. Deze tabel toont de details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België.

22:08:

In de nacht van 13 op 14 april is een overgang van Io's schaduw en van de maan zelf over de planeetschijf van Jupiter voor een groot deel te zien. De schaduwovergang begint om 22:08 uur, wanneer Io's schaduw de schijf van Jupiter betreedt, en eindigt om 0:22 uur, wanneer Io's schaduw het Jupiteroppervlak weer verlaat. Tussen beide gebeurtenissen in is te zien hoe Io de schijf van Jupiter verlaat (23:16 uur). Voor meer details en andere verschijnselen, zie deze tabel.

maandag 14 april

Dit is een goed moment in het jaar om het sterrenstelsel M51, bekend als de Draaikolknevel, te zien. Het sterrenstelsel is te vinden in het sterrenbeeld Jachthonden, heeft een helderheid van 8,4m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 11,0’. Het object is circumpolair en staat om 01:40 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 85° boven de horizon, dus vrijwel in het zenit. Bij het waarnemen van een zwakker en nevelig object als dit sterrenstelsel is een redelijke telescoop nodig om detail te kunnen zien. Foto: DSS.

00:48: Maan in het apogeum

De Maan staat in het apogeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het verst van de Aarde ligt. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 406295 km. De schijnbare diameter van de Maan is kleiner dan gemiddeld (29’24,7”), door de grotere afstand. De Maan is krimpend, voor 100% verlicht en hij is vrijwel de gehele nacht zichtbaar; 's avonds in het (zuid)oosten en tegen de ochtend in het westen of zuidwesten. Het kaartje toont de Maan om 1:35 uur in het sterrenbeeld Maagd, op een hoogte van 26° boven de zuidelijke horizon. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan.

woensdag 16 april

De maand april is zeer geschikt om het sterrenstelsel M83 te zien. Het sterrenstelsel is te vinden in het sterrenbeeld Waterslang, heeft een helderheid van 7,6m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 11,2’. De opkomst van dit object is om 22:49 uur, de ondergang om 04:29 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:39 uur, op slechts 8° boven de horizon. Een waarneemlocatie met een goede blik op de zuidelijke horizon is daardoor noodzakelijk om het sterrenstelsel waar te nemen. Helder weer en een donkere, maanloze hemel zijn belangrijker voor het waarnemen van deepsky-objecten dan de precieze datum. Om een relatief helder, maar vaag hemellichaam als dit sterrenstelsel te kunnen zien is een verrekijker op statief weliswaar voldoende, maar een telescoop is nodig om details weer te geven. Zie de pagina M83 voor meer details. Foto: DSS.

23:05: Overgang van Ganymedes

In de nacht van 16 op 17 april is een overgang van de Jupitermaan Ganymedes en van Ganymedes' schaduw over de planeetschijf van Jupiter in zijn geheel waar te nemen. De verschijnselen beginnen met het einde van de overgang, om 23:05 uur, wanneer Ganymedes de Jupiterschijf verlaat, en eindigt om 0:45 uur, op het moment dat Ganymedes' schaduw voor de schijf van Jupiter verschijnt. Voor het bekijken van een overgang of een schaduwovergang is een telescoop met redelijk grote opening nodig. Voor meer details, zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter.

donderdag 17 april

De maand april is zeer geschikt om de bolhoop M3 op te zoeken. M3 is te vinden in het sterrenbeeld Jachthonden, heeft een magnitude van 6,4m en een schijnbare afmeting van 16,2’. De opkomst van dit object is om 16:46 uur, de ondergang om 10:34 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:40 uur, op 66° boven de horizon. Zoek een donkere waarneemplaats en kijk rond Nieuwe Maan, bijvoorbeeld in de week rond 27 april. Voor het vinden van een donker en maanloos moment, zie de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon. Voor het waarnemen van een relatief helder en scherp deepsky-object als deze bolhoop is een verrekijker (op een statief) al voldoende, al geeft een (kleine) telescoop meer details weer. Gegevens van andere fraaie deepsky-objecten zijn te vinden op de pagina Deepsky-objecten per maand. Foto: DSS.

00:23: Mars is in het aphelium. De afstand van de planeet tot de Zon is op dit moment groter dan gemiddeld: circa 1,666AE, of zo'n 249,239 miljoen km. Vanaf Mars lijkt de Zon circa 1,7 maal zo klein als vanaf de Aarde. De planeet ontvangt door de grotere afstand tot de Zon ongeveer 2,8 maal minder licht en warmte dan de Aarde.

02:30: Kaartje

De Maan staat 1,0° ten zuiden van Antares, de helderste ster van het sterrenbeeld Schorpioen (+1,0m). De dichtste nadering vindt om 23:16 plaats, bij ons onder de horizon. De samenstand is te zien op 17 april rond 2:30 uur. Het tweetal staat dan zo'n 6° boven de zuidzuidoostelijke horizon, 1,7° van elkaar vandaan. De Maan is voor 86% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en deepsky-objecten te zien zijn.

03:45:

De Maan bedekt Alniyat (τ Scorpii), een ster van magnitude +2,8 in het sterrenbeeld Schorpioen. Om 03:45 uur verdwijnt de ster achter de verlichte rand van de Maan en om 04:04 komt deze weer tevoorschijn, nu aan de dunne onverlichte maanrand. De Maan staat bij de intrede 9° boven de horizon, bij de uittrede is dat 10°, voor een waarnemer in Utrecht. Het gaat hier om een rakende bedekking; in het zuiden en midden van de Benelux is geen bedekking zichtbaar. De Maan is voor 86% verlicht. Zie deze tabel voor details van de bedekking voor een aantal locaties in Nederland en België.

15:24: Mercurius is in het aphelium van zijn baan. De afstand tot de Zon is nu groot en bedraagt 0,467AE, ofwel 69,818 miljoen km. Een waarnemer op Mercurius ziet de schijnbare diameter van de Zon ongeveer 2,2 maal zo groot als een waarnemer op Aarde, en de planeet ontvangt circa 4,6 maal meer licht en warmte van de Zon dan de Aarde.

21:18: Alle manen west van Jupiter

Van 21:18 tot 0:51 uur (18/04) staan alle Galileïsche manen ten westen van Jupiter. Vanaf Jupiter gezien zijn dat Io, Europa, Callisto en Ganymedes. Jupiter staat op een hoogte van 18° boven de westnoordwestelijke horizon. De Zon staat 19° onder de horizon en het is donker. Om de Galileïsche manen van Jupiter te bekijken is een stabiele verrekijker voldoende. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter.

vrijdag 18 april

05:00: Kaartje

Het maximum van de meteorenzwerm α-Virginiden vindt vandaag plaats. Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo'n 5 meteoren per uur vallen. De radiant van de zwerm staat rond 1:00 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 36° boven de horizon. Er is dan bij ons ieder uur slechts een enkele meteoor van deze zwerm zichtbaar. Samen met meteoren van andere zwermen, en sporadische meteoren, zijn er bij donkere, heldere hemel in totaal circa 3–8 meteoren per uur zichtbaar. Op een goed donkere plek zijn ongeveer drie keer zoveel meteoren te zien als in dichtbevolkt gebied. De Maan komt om 2:19 uur op, is voor ongeveer 80% verlicht en kan flink storen; de zwakkere meteoren zullen hierdoor dit jaar niet zichtbaar zijn. Waarnemen voor de opkomst van de Maan kan dus gunstig zijn. Rond 6:00 uur gaat het schemeren en om 6:36 uur komt de Zon op. De piek van deze zwerm is relatief laag, maar de duur van het maximum is met 9 dagen vrij lang, zodat in totaal toch nog een redelijk aantal meteoren te zien is. Zie de pagina α-Virginiden 2025 voor meer details voor deze zwerm. Zie ook Wat zijn vallende sterren? in de veelgestelde vragen.

maandag 21 april

03:36:

De Maan is in de fase van Laatste Kwartier. De linker helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is vooral in de late nacht en vroege ochtend zichtbaar. Rond, en vooral na Laatste Kwartier is een goed moment om het maanoppervlak waar te nemen; Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan gaat de Zon net onder. De bergen en kraterranden werpen hierdoor lange schaduwen, wat een extra diepte-effect veroorzaakt, en de Maan is daarmee, bekeken door een verrekijker of telescoop, duidelijk meer dan een gladde schijf.

20:49:

Mercurius is in grootste westelijke elongatie en te vinden aan de ochtendhemel. Mercurius staat op een afstand van 27°23’ ten westen van de Zon, beweegt voor de Zon uit en komt 's ochtends voor de Zon op. De planeet heeft nu magnitude +0,3, is voor 45% verlicht en heeft een schijnbare diameter van 7,9”. De planeet komt om 06:00 uur op, 00:30 uur voor de Zon. Aan het begin van de burgerlijke schemering, rond 05:53 uur, staat Mercurius 2° onder de horizon, in het oosten. Deze ochtendverschijning is dus zeer ongunstig (voor meer uitleg over de wisselende zichtbaarheid van de binnenplaneten, zie Waardoor zijn Mercurius en Venus soms ver van de Zon slecht zichtbaar? in de veelgestelde vragen). Er is een horizonkaart voor deze verschijning beschikbaar. De grootte van het stipje op de kaart geeft de helderheid weer. Mercurius is helderder na de grootste ochtendelongatie dan ervoor. Om Mercurius waar te nemen kan het gebruik van een verrekijker van pas komen. Zie de tabel Grootste elongaties van Mercurius voor meer elongaties.

dinsdag 22 april

18:00: Kaartje

Het maximum van de meteorenzwerm Lyriden vindt vandaag plaats. De meteoren van de Lyriden zijn snel en helder en vertonen soms vuurbollen. Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo'n 13 meteoren per uur vallen. De radiant van de zwerm staat rond 6:00 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 71° boven de horizon. Het beste moment om Lyriden waar te nemen is op 23 april rond 4:00 uur (zie het kaartje). De radiant van de zwerm staat dan ongeveer 63° boven de horizon, in het zuidoosten. Doordat de omstandigheden niet ideaal zijn, zijn er bij ons dan ieder uur naar schatting slechts ongeveer 4–9 meteoren van deze zwerm zichtbaar. In totaal zijn er, door meteoren van andere zwermen en sporadische meteoren, bij donkere en heldere hemel circa 9–16 “vallende sterren” per uur te zien. Op een goed donkere plek zijn circa vier keer zoveel meteoren te zien als in dichtbevolkt gebied. De Maan komt om 4:58 uur op, is voor ongeveer 30% verlicht en kan eventueel storen. Rond 5:45 uur gaat het schemeren en om 6:25 uur komt de Zon op. De piek van deze zwerm is relatief hoog, maar de lengte van het maximum is met 2,8 dagen vrij kort, waardoor het totaal aantal meteoren in deze zwerm toch niet al te groot is. Meteoren waarnemen kan zonder speciale instrumenten. Wanneer het helder is volstaat het blote oog, terwijl een ligstoel en warme kleding voor extra comfort kunnen zorgen. Zie de detailpagina Lyriden 2025 voor meer informatie over deze meteoren. Zie ook Wat zijn vallende sterren? en Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen.

vrijdag 25 april

05:45: Kaartje

De Maan staat 3,1° ten zuidoosten van Venus (-4,8m), in het sterrenbeeld Vissen. De dichtste nadering gebeurt om 04:59, bij ons 3° onder de horizon. De samenstand is met veel moeite te zien rond 5:45 uur. De twee objecten staan dan in het oosten, op een hoogte van ongeveer 4°, op een afstand van 3,1° van elkaar. De Maan is voor 10% verlicht.

05:45: Kaartje

De Maan staat 1,0° ten noordwesten van Saturnus (+1,2m), in het sterrenbeeld Vissen. De dichtste nadering vindt om 04:24 plaats, bij ons onder de horizon. De samenstand is met veel moeite te zien rond 5:45 uur. Het tweetal staat dan zo'n 2° boven de oostelijke horizon, 1,3° van elkaar verwijderd. Kies een waarneemplaats met vrije blik op de horizon. De Maan is voor 10% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en planeten te zien zijn.

22:58: Io bij Europa

Jupiters satelliet Io staat 5,5” ten zuiden van Europa. Jupiter staat op een hoogte van 15° boven de horizon, in het westnoordwesten. De Zon staat 16° onder de horizon en het is goed donker. Voor het waarnemen van de Galileïsche manen is een verrekijker op statief al voldoende. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

06:35: Laatste maansikkel

Als het weer meewerkt is vanochtend, voor de volgende Nieuwe Maan, de laatste keer dat we de dunne maansikkel kunnen waarnemen. Het is 1,8 dagen voor Nieuwe Maan; de Maan is voor 4,0% verlicht en afnemend. De schijnbare breedte van de maansikkel bedraagt 1,3’ en is kort voor zonsopkomst, dus tegen het einde van de nacht, met moeite te zien. Bijgaand kaartje toont de Maan om 06:04 uur in het sterrenbeeld Vissen, op slechts 3,5° boven de horizon, in het oosten. De Zon staat nu 7,9° lager aan de hemel dan de Maan. De Maan komt om 05:35 op, 0,7 uur voor de Zon. De schijnbare afstand tussen Zon en Maan is nu 23,1°. Een waarneemplaats met vrije blik op de horizon is aan te raden. Een verrekijker kan helpen om de dunne sikkel te vinden. Anders dan de laatste maansikkel is het waarnemen van de eerste, jonge maansikkel belangrijk voor een verschillende traditionele kalenders, als indicator van het begin van een maand. De laatste dunne maansikkel is gewoon een mooi verschijnsel aan de sterrenhemel. De pagina Eerste en laatste maansikkels geeft alle verschijningen en meer uitleg. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan en het hoofdstuk De Maan voor meer informatie over de Maan.

zondag 27 april

18:18: Maan in het perigeum

De Maan is in het punt van zijn baan dat het dichtst bij de Aarde ligt: het perigeum. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 357119 km. Door de geringere afstand lijkt de Maan nu groter aan de hemel te staan dan gemiddeld: 33’27,7”. De Maan is op dit moment afnemend, voor 0% verlicht en is kort voor zonsopkomst, dus tegen het einde van de nacht met moeite te zien. Het kaartje toont de Maan om 6:12 uur in het sterrenbeeld Vissen, op een hoogte van slechts 2,6° boven de horizon, in het oostnoordoosten. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan.

21:31:

Het is Nieuwe Maan. Vanaf de Aarde gezien staat de Maan in dezelfde richting als de Zon, zodat de verre kant van de Maan wordt verlicht en de donkere kant van de Maan naar de Aarde gekeerd is. Daarnaast staat de Nieuwe Maan alleen bij daglicht boven de horizon. Vanwege deze twee oorzaken kunnen we de Maan op dit moment niet waarnemen. De nachten rond Nieuwe Maan zijn donkerder dan gemiddeld en de week rond Nieuwe Maan is uitermate geschikt voor het waarnemen van deepsky-objecten. Er vindt in onze streken geen zonsverduistering plaats, doordat de Maan 2,9° ten noorden langs de Zon beweegt. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen.

maandag 28 april

06:00: Kaartje

Venus staat 3,7° ten noorden van Saturnus (+1,2m), in het sterrenbeeld Vissen. De dichtste nadering gebeurt om 00:54, voor een waarnemer in onze streken onder de horizon. De samenstand is alleen met veel moeite zichtbaar op 28 april rond 6 uur, of op 29 april rond 5:30 uur. Het tweetal staat in het eerste geval in het oosten, op een hoogte van ongeveer 7°, op een onderlinge afstand van 3,7°. In het andere geval is de samenstand te zien op circa 3° boven de oostelijke horizon, 3,7° van elkaar verwijderd. De Zon staat slechts 3° onder de horizon. De helderheid van Venus is nu -4,7m. Voor de zichtbaarheid van de planeten, zie Vannacht aan de hemel.

21:37:

Vanavond kunnen we, onder gunstige omstandigheden, de eerste maansikkel zien na de afgelopen Nieuwe Maan. Het is op dit moment 1,0 dagen (24 uur) na Nieuwe Maan; de Maan is voor 1,7% verlicht en wassend. De maansikkel heeft een breedte aan de hemel van slechts 0,6’ en is aan het begin van de avond te zien, kort na zonsondergang. Bijgaand kaartje toont de Maan om 21:38 uur in het sterrenbeeld Ram, op slechts 6,8° boven de horizon, in het westnoordwesten. De Zon staat nu 13,9° lager aan de hemel dan de Maan. De Maan gaat 1,7 uur na de Zon onder, om 22:42. De schijnbare afstand tussen Zon en Maan is nu 14,9°. Een waarneemplaats met goed zicht op de horizon is aan te raden. Een eenvoudige verrekijker kan helpen om de dunne sikkel te zien. In verschillende kalenders begint een maand bij de eerste verschijning van de dunne maansikkel na Nieuwe Maan; het begrip Nieuwe Maan hangt samen met nieuwe maand. Daarnaast is een smalle maansikkel een mooi gezicht. Meer verschijningen en uitleg zijn te vinden op de pagina Eerste en laatste maansikkels.

dinsdag 29 april

22:54: De Maan bedekt χ Tauri

De ster χ Tauri, een ster van magnitude +5,4 in het sterrenbeeld Stier, wordt bedekt door de Maan. De ster wordt bedekt door de onverlichte rand van de Maan om 22:54 uur. Om 23:33 uur wordt deze weer zichtbaar aan de dunne verlichte maanrand. Een waarnemer in Utrecht ziet de Maan aan het begin op een hoogte van 8° staan, aan het einde van de bedekking op 4°. De Maan is voor 7% verlicht. Deze tabel toont de details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België.

woensdag 30 april

21:30: Kaartje

De Maan staat 4,9° ten noorden van Jupiter (-2,0m), in het sterrenbeeld Stier. De dichtste nadering vindt om 20:54 plaats, bij ons op een hoogte van 34°, maar bij daglicht. De samenstand is te zien rond 21:30 uur. Het tweetal staat dan zo'n 28° boven de westelijke horizon, op een afstand van 4,9° van elkaar. De Zon staat slechts 4° onder de horizon. De Maan is voor 13% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en planeten te zien zijn.

22:20: Overgang van Europa

Vanavond is een overgang van de Jupitermaan Europa en van Europa's schaduw over de planeetschijf van Jupiter volledig waar te nemen. Om 22:20 uur zien we het begin van de schaduwovergang wanneer Europa's schaduw de schijf van Jupiter betreedt, en duurt tot 23:16 uur, op het moment dat Europa de Jupiterschijf weer achter zich laat. Voor meer details en andere verschijnselen, zie deze tabel.

23:02: Io bij Ganymedes

Jupiters satelliet Io staat 13,7” ten noorden van Ganymedes. Jupiter staat in het westnoordwesten op een hoogte van 13° boven de horizon. Een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon is hierdoor noodzakelijk. De Zon staat 15° onder de horizon. Om de manen van Jupiter te bekijken is een goede, stabiele verrekijker genoeg. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.