Astrokalender voor juli 2021 - hemel.waarnemen.com

donderdag 1 juli

De juli/augustus-editie van ZENIT is uit. Lees in dit magazine alles over sterrenkunde, ruimteonderzoek, weer en klimaat. Met iedere maand actuele sterrenhemelinformatie en ontwikkelingen uit de wetenschap beschreven door bekende onderzoekers. De redactie zit bovenop het nieuws en de actualiteiten en plaatst deze in een breder verband. Speciaal voor bezoekers van hemel.waarnemen.com is er nu een mooie aanbieding: Neem nu een proefabonnement en ontvang Zenit een half jaar (6 nummers) voor slechts €29,95. Het proefabonnement loopt automatisch af. Klik voor meer informatie.

03:45: De Maan bedekt SAO 128621

De ster SAO 128621, een ster met een helderheid van +5,8m in het sterrenbeeld Vissen, wordt bedekt door de Maan. Vanuit Utrecht is alleen het begin van de bedekking zichtbaar; de ster verdwijnt om 03:45 achter de verlichte maanrand, 18° boven de horizon. De Maan is voor 58% verlicht. Voor meer informatie over deze bedekking, voor een aantal waarneemlocaties in Nederland en België, zie deze tabel.

23:11:

De Maan is in de fase van Laatste Kwartier. De linker helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is vooral in de late nacht en vroege ochtend zichtbaar. Rond, en vooral na Laatste Kwartier is een goed moment om het maanoppervlak waar te nemen; Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan gaat de Zon net onder. De lange schaduwen van de bergen en kraterranden brengen een extra diepte-effect met zich mee en het oppervlak van de Maan krijgt daarmee een driedimensionaal karakter, gezien door een kijker.

vrijdag 2 juli

01:33: Io bij Europa

Jupiters satelliet Io staat op 3,1” ten zuiden van Europa. Jupiter staat boven de zuidoostelijke horizon, op een hoogte van 10°, en goed zicht op de horizon is nodig om dit te kunnen zien. De Zon staat 15° onder de horizon. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

zaterdag 3 juli

Dit is een goed moment in het jaar om de open cluster M11, ook bekend als de Wild Duck cluster, waar te nemen. M11 is te vinden in het sterrenbeeld Schild, heeft een magnitude van 5,8m en een schijnbare afmeting van 14,0’. De opkomst van dit object is om 20:19 uur, de ondergang om 07:16 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:50 uur, op 32° boven de horizon. Om een donker moment zonder Maan te vinden kunnen de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon van pas komen. Om een relatief helder en scherp object als deze open cluster waar te nemen is een verrekijker op statief al voldoende, maar met een kleine telescoop zijn uiteraard meer details te zien. Zie de pagina M11 voor meer details. Voor ruim 1200 andere deepsky-objecten, zie de pagina Gegevens van sterrenbeelden en kies een sterrenbeeld. Foto: DSS.

zondag 4 juli

Deze tijd van het jaar is prima geschikt om de planetaire nevel M57, genaamd de Ringnevel in Lyra, te zien. De planetaire nevel is te vinden in het sterrenbeeld Lier, heeft een magnitude van 9,0m en een schijnbare afmeting van 2,5’. De opkomst van dit object is om 15:59 uur, de ondergang om 11:33 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:48 uur, op 71° boven de horizon. Foto: DSS.

04:34: Io bij Ganymedes

De Galileïsche maan Io staat op 5,6” ten noorden van Ganymedes. Jupiter staat in het zuiden op een hoogte van 26° boven de horizon. De Zon staat 6° onder de horizon, in de schemering. Om de manen van Jupiter te bekijken is een goede, stabiele verrekijker genoeg. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

21:45:

Mercurius is in grootste westelijke elongatie en te vinden aan de ochtendhemel. Mercurius staat op een afstand van 21°33’ ten westen van de Zon, beweegt voor de Zon uit en komt 's ochtends voor de Zon op. De helderheid van de binnenplaneet is +0,6m, hij is voor 35% verlicht en zijn schijnbare diameter is 8,0”. Mercurius komt 01:09 uur voor de Zon op (om 04:17 uur). Wanneer 's ochtends de burgerlijke schemering begint (om 04:38 uur) is Mercurius slechts 2° boven de oostnoordoostelijke horizon te vinden. Deze ochtendverschijning is dus ongunstig (zie Waardoor zijn Mercurius en Venus soms ver van de Zon slecht zichtbaar? in de veelgestelde vragen voor meer informatie over de wisselende zichtbaarheid van Mercurius met de seizoenen). Zie ook de horizonkaart voor deze ochtendverschijning. De grootte van het stipje op de kaart geeft de helderheid weer. Mercurius is helderder na de grootste ochtendelongatie dan ervoor. Om Mercurius waar te nemen kan het gebruik van een verrekijker van pas komen. Voor een lijst met ochtend- en avondverschijningen, zie de tabel Grootste elongaties van Mercurius.

maandag 5 juli

16:46: Maan in het apogeum

De Maan is in het punt van zijn baan dat het verst van de Aarde ligt: het apogeum. De afstand tussen de Aarde en de Maan bedraagt 405341 km. De schijnbare diameter van de Maan is kleiner dan gemiddeld (29’28,8”), door de grotere afstand. De Maan is krimpend, voor 17% verlicht en is vooral laat in de nacht (in het (zuid)oosten) en 's ochtends vroeg (ongeveer in het zuiden) goed te zien. Het kaartje toont de Maan om 04:39 uur in het sterrenbeeld Ram, op 18° boven de horizon, in het oosten. Al met een verrekijker, het liefst op statief, zijn kraters te zien, met name op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan.

dinsdag 6 juli

00:36: De Aarde is in het aphelium van haar baan. De afstand tot de Zon is nu groot en bedraagt 1,017AE, ofwel 152,101 miljoen km. Vanaf de Aarde gezien is de Zon nu kleiner dan gemiddeld, en daarnaast ontvangt de Aarde door de grotere afstand bijna 3,5% minder zonlicht en zonnewarmte. De zomers op het noordelijk halfrond zijn dan ook meetbaar koeler dan die op het zuidelijk halfrond, maar ook langer! Op dit moment staat de Aarde ongeveer 5 miljoen km verder van de Zon dan in het perihelium, in januari.

00:43: Bedekking van Io

Vannacht is een bedekking door de Jupiterschijf en een verduistering door de Jupiterschaduw van Io volledig waar te nemen. De verduistering begint om 0:43 uur, op het moment dat Io in Jupiters schaduw verdwijnt, en eindigt om 4:01 uur, op het moment dat Io weer van achter Jupiter verschijnt. Voor het bekijken van een bedekking is een telescoop nodig, voor het volgen van een verduistering is een stabiele verrekijker voldoende.

woensdag 7 juli

04:30: Kaartje

De Maan staat 4,6° ten noorden van Aldebaran, de helderste ster van het sterrenbeeld Stier (+0,9m). De dichtste nadering vindt om 23:35 plaats, bij ons onder de horizon. De samenstand is te zien op 7 juli rond 4:30 uur. De twee objecten staan dan in het oostnoordoosten, circa 8° boven de horizon, 5,6° van elkaar vandaan. De Maan is voor 8% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en deepsky-objecten, zie Vannacht aan de hemel.

donderdag 8 juli

04:30: Kaartje

De Maan staat 2,9° ten noorden van Mercurius (+0,3m), in het sterrenbeeld Stier. De dichtste nadering vindt om 04:17 plaats, in de Lage Landen op 2° hoogte boven de noordoostelijke horizon en in de schemering. De samenstand is met veel moeite te zien rond 4:30 uur. De twee objecten staan dan zo'n 3° boven de oostnoordoostelijke horizon, op een afstand van 2,9° van elkaar. De Maan is voor 4% verlicht.

06:07: Laatste maansikkel

Als het weer meewerkt is vanochtend, voor de volgende Nieuwe Maan, de laatste keer dat we de dunne maansikkel kunnen waarnemen. Het is 1,8 dagen voor Nieuwe Maan; de Maan is afnemend en voor 3,4% verlicht. De maansikkel heeft een breedte aan de hemel van 1,0’ en is kort voor zonsopkomst, dus tegen het einde van de nacht, met moeite te zien. Bijgaand kaartje toont de Maan om 04:42 uur in het sterrenbeeld Stier, op een hoogte van slechts 6,0° boven de horizon, in het oostnoordoosten. Op dit moment staat de Maan 14,6° hoger aan de hemel dan de Zon. De Maan komt om 03:45 op, 1,7 uur voor de Zon. De schijnbare afstand tussen Zon en Maan is nu 21,2°. Een waarneemplaats met goed zicht op de horizon is aan te bevelen. Een eenvoudige verrekijker kan van pas komen om de dunne sikkel te vinden. In tegenstelling tot de laatste maansikkel speelt de eerste verschijning van de jonge Maan een rol in een aantal traditionele kalenders, om het begin van een nieuwe maand aan te duiden. De laatste dunne maansikkel is gewoon een mooi verschijnsel aan de sterrenhemel. Meer verschijningen en uitleg zijn te vinden op de pagina Eerste en laatste maansikkels. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan en het hoofdstuk De Maan voor meer informatie over de Maan.

vrijdag 9 juli

03:46: Io bij Europa

De Galileïsche maan Io staat op 3,1” ten zuiden van Europa. Jupiter staat op een hoogte van 25° boven de zuidzuidoostelijke horizon. De Zon staat 11° onder de horizon. Zie ook de figuur hiernaast en de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer informatie.

zaterdag 10 juli

00:07: Alle manen oost van Jupiter

Van 0:07 tot 4:44 uur staan alle Galileïsche manen ten oosten van Jupiter. Vanaf Jupiter gezien zijn dat Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat op een hoogte van 20° boven de zuidoostelijke horizon. De Zon staat 15° onder de horizon en het is donker. Voor het waarnemen van de manen van Jupiter is een verrekijker op statief al genoeg. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter.

03:17:

Het is Nieuwe Maan. Vanaf de Aarde gezien staat de Maan in dezelfde richting als de Zon, zodat de verre kant van de Maan wordt verlicht en de donkere kant van de Maan naar de Aarde gekeerd is. Bovendien is de Nieuwe Maan alleen overdag boven de horizon. De Maan is door deze combinatie van oorzaken op dit moment onzichtbaar. Doordat de Maan zowel minimaal verlicht is, als 's nachts onder de horizon staat, zijn de dagen rond Nieuwe Maan een goed moment om deepsky-objecten waar te nemen. Er vindt in onze streken geen zonsverduistering plaats, doordat de Maan 2,4° ten noorden langs de Zon beweegt.

22:30: Kaartje

De Maan staat 3,6° ten zuiden van Pollux, de helderste ster van het sterrenbeeld Tweelingen (+1,1m). De dichtste nadering vindt om 13:53 plaats, in de Lage Landen op een hoogte van 64°, maar bij daglicht. De samenstand is alleen met veel moeite zichtbaar rond 22:30 uur. Het tweetal staat dan in het noordwesten, op een hoogte van ongeveer 2°, op een onderlinge afstand van 5,6°. Kies een waarneemplaats met vrije blik op de horizon. De Zon staat slechts 4° onder de horizon. De Maan is voor 1% verlicht.

zondag 11 juli

00:16: Overgang van Ganymedes

Vannacht is een overgang van de Jupitermaan Ganymedes en van Ganymedes' schaduw over de planeetschijf van Jupiter bijna helemaal waar te nemen. De verschijnselen beginnen om 0:16 uur met het einde van de schaduwovergang, op het moment dat Ganymedes' schaduw de Jupiterschijf verlaat, en eindigt om 4:00 uur, op het moment dat Ganymedes de schijf van Jupiter weer verlaat. Tussen beide gebeurtenissen in is te zien hoe Ganymedes voor de Jupiterschijf verschijnt (om 00:25 uur). Voor meer details, zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter.

22:28:

Vanavond kunnen we, onder gunstige omstandigheden, de eerste maansikkel zien na de afgelopen Nieuwe Maan. Het is 1,8 dagen na Nieuwe Maan; de Maan is wassend en voor 3,4% verlicht. De maansikkel heeft een breedte aan de hemel van 1,0’ en is aan het begin van de avond te zien, kort na zonsondergang. Bijgaand kaartje toont de Maan om 22:43 uur in het sterrenbeeld Kreeft, op slechts 4,0° boven de westnoordwestelijke horizon. Op dit moment staat de Maan 11,3° hoger aan de hemel dan de Zon. De Maan gaat 1,4 uur na de Zon onder, om 23:22. De schijnbare afstand tussen Zon en Maan bedraagt 21,3°. Een waarneemplaats met vrije blik op de horizon is aan te bevelen. Een verrekijker kan helpen om de dunne sikkel te zien. In verschillende traditionele kalenders luidt de eerste verschijning van de jonge maansikkel het begin van een nieuwe maand in; het begrip Nieuwe Maan hangt samen met nieuwe maand. Los daarvan ziet een jonge maansikkel aan de hemel er fraai uit. De pagina Eerste en laatste maansikkels geeft alle verschijningen en meer uitleg. De applet Verschijnselen van de Maan geeft meer informatie over de Maan.

maandag 12 juli

22:15: Kaartje

De Maan staat 2,7° ten noorden van Venus (-3,3m), in het sterrenbeeld Leeuw. De dichtste nadering gebeurt om 11:11, bij ons op een hoogte van 27°, maar bij daglicht. De samenstand is met veel moeite te zien rond 22:15 uur. Het tweetal staat dan in het westnoordwesten, op een hoogte van ongeveer 10°, 4,8° van elkaar verwijderd. De Zon staat slechts 3° onder de horizon. De Maan is voor 8% verlicht.

22:15: Kaartje

De Maan staat 3,2° ten noorden van Mars (+2,0m), in het sterrenbeeld Leeuw. De dichtste nadering vindt om 13:25 plaats, in de Lage Landen op 46° hoogte, maar bij daglicht. De samenstand is alleen met veel moeite zichtbaar rond 22:15 uur. De twee objecten staan dan in het westnoordwesten, circa 10° boven de horizon, op een afstand van 4,7° van elkaar. De Zon staat slechts 3° onder de horizon. De Maan is voor 8% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en planeten te zien zijn.

23:00: Kaartje

Venus staat 28' ten noorden van Mars (+2,0m), in het sterrenbeeld Leeuw. De dichtste nadering gebeurt om 15:36, in onze streken op een hoogte van 54°, maar bij daglicht. De samenstand is met veel moeite te zien op 12 juli rond 23 uur, of op 13 juli rond 22:15 uur. Het tweetal staat in het eerste geval boven de westnoordwestelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 2°, 37' van elkaar verwijderd. In het andere geval is de samenstand te zien op circa 8° boven de westnoordwestelijke horizon, 30' van elkaar verwijderd. Kies een waarneemplaats met vrije blik op de horizon. De Zon staat slechts 3° onder de horizon. De helderheid van Venus is nu -3,4m. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer planeten te zien zijn.

23:15: Kaartje

De Maan staat 4,1° ten noorden van Regulus, de helderste ster van het sterrenbeeld Leeuw (+1,4m). De dichtste nadering gebeurt om 08:29, bij ons 6° onder de horizon en bovendien bij daglicht. De samenstand is met veel moeite te zien op 12 juli rond 23:15 uur, of op 13 juli rond 22:15 uur. Het tweetal staat in het eerste geval boven de westnoordwestelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 3°, op een onderlinge afstand van 7,4°. In het tweede geval staan de twee hemellichamen boven de westelijke horizon, op een hoogte van circa 13°, 7,1° van elkaar verwijderd. Kies een waarneemplaats met vrije blik op de horizon. De Zon staat slechts 3° onder de horizon. De Maan is voor ongeveer 12% verlicht.

02:46: Mars is in het aphelium. De afstand van de planeet tot de Zon is op dit moment groter dan gemiddeld: circa 1,666AE, of zo'n 249,223 miljoen km. Vanaf Mars lijkt de Zon circa 1,6 maal zo klein als vanaf de Aarde. De planeet ontvangt door de grotere afstand tot de Zon ongeveer 2,7 maal minder licht en warmte dan de Aarde.

15:05: De komeet op 13 maart 2013

De komeet 15P/Finlay staat in het perihelium. De komeet is zichtbaar aan onze ochtendhemel met een helderheid groter dan achtste magnitude tussen 28 juni en 19 juli 2021. Wij zien de grootste helderheid rond 9 juli: magnitude +7,9. Er is een verrekijker op statief of telescoop nodig met een apertuur van tenminste 11 cm om het object op dat moment waar te nemen. Het meest gunstige moment om de komeet te bekijken vanuit onze streken is rond 19 juli. Het object heeft dan een helderheid van +8,0m en een magnitudecontrast van +5,6m, en een verrekijker op statief of telescoop met een apertuur van 9 cm of meer is nodig om het object te kunnen zien. Merk op dat een diffuse komeet lastiger waar te nemen is dan een ster met dezelfde helderheid. Zie ook Hoe kan ik een komeet waarnemen? in de veelgestelde vragen. De komeet beweegt vóór de periheliumpassage onder andere door de sterrenbeelden Ram en Stier. Zie de pagina Komeet 15P/Finlay in 2021 voor meer details en zoekkaartjes.

woensdag 14 juli

00:41: Overgang van Io

Vannacht zijn overgangen van Io en haar schaduw over de planeetschijf van Jupiter bijna helemaal te zien. De overgang begint om 0:41 uur, wanneer Io de schijf van Jupiter betreedt, en duurt tot 2:58 uur, wanneer Io de schijf van Jupiter weer verlaat. Tussen beide gebeurtenissen in is waar te nemen hoe Io's schaduw het oppervlak van Jupiter verlaat (02:06 uur). Voor het waarnemen van een overgang of een schaduwovergang is een telescoop met redelijk grote opening nodig. Zie deze tabel voor meer details en andere verschijnselen.

03:09: Ganymedes bij Callisto

Jupiters satelliet Ganymedes staat 12,0” ten noorden van Callisto. Jupiter staat boven de zuidzuidoostelijke horizon, op een hoogte van 24°. De Zon staat 14° onder de horizon. Om de manen van Jupiter te bekijken is een goede, stabiele verrekijker genoeg. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

zaterdag 17 juli

12:11:

De Maan is in de fase van Eerste Kwartier. De rechter helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is vooral in de avond en vroege nacht zichtbaar. Om de Maan waar te nemen door een verrekijker of telescoop is de tijd rond (en met name voor) Eerste Kwartier zeer geschikt. Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan komt de Zon net op. Hierdoor werpen bergen en kraterranden lange schaduwen, wat een extra diepte-effect veroorzaakt, en het maanoppervlak krijgt daarmee, bekeken door een kijker, een duidelijk driedimensionaal karakter. Zie ook de maandelijkse maanfasekalender.

13:16: Hebe in oppositie

De planetoïde 6 Hebe is in oppositie. Het kleine planeetje, in het sterrenbeeld Adelaar, heeft nu een schijnbare magnitude van +8,3m. Er is een telescoop nodig om het object te kunnen zien. Voor een waarnemer in Utrecht staat Hebe rond 01:40 uur in het zuiden, op circa 28° boven de horizon. Klik op het kaartje hiernaast voor een grotere kaart, met de positie van de planetoïde en sterren tot magnitude +9,4m. Kijk op deze detailpagina voor meer informatie over de oppositie van Hebe. Zie de pagina Planetoïden in 2021 voor meer gegevens van planetoïden.

zondag 18 juli

00:37: Overgang van Ganymedes

Vannacht zijn overgangen van de schaduw van Ganymedes en Ganymedes zelf over de planeetschijf van Jupiter bijna helemaal te zien. Om 0:37 uur zien we het begin van de schaduwovergang op het moment dat Ganymedes' schaduw op het oppervlak van Jupiter verschijnt, en eindigt om 4:16 uur, op het moment dat Ganymedes' schaduw het Jupiteroppervlak weer verlaat. Tussen beide gebeurtenissen in is waar te nemen hoe Ganymedes de schijf van Jupiter betreedt (om 03:52 uur). Voor meer details en andere verschijnselen, zie deze tabel.

maandag 19 juli

23:27: Alle manen west van Jupiter

Tussen 23:27 en 1:24 uur (20 juli) nemen we alle grote Jupitermanen ten westen van de planeetschijf waar. Van binnen naar buiten: Europa, Io, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat op een hoogte van 11° boven de horizon, in het zuidoosten, dus kies een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon. De Zon staat 15° onder de horizon en het is goed donker. Voor het waarnemen van de manen van Jupiter is een stabiele verrekijker voldoende. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter.

dinsdag 20 juli

Deze tijd van het jaar is prima geschikt om de planetaire nevel M27, ook bekend als de Halternevel, op te zoeken. M27 is te vinden in het sterrenbeeld Vosje, heeft een magnitude van 8,1m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 15,2’. De opkomst van dit object is om 17:38 uur, de ondergang om 10:00 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:51 uur, op 61° boven de horizon. Zoek een donkere waarneemplaats en kijk rond Nieuwe Maan, bijvoorbeeld in de week rond 8 augustus. Voor het vinden van een donker en maanloos moment, zie de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon. Bij het waarnemen van een zwakker en nevelig object als deze planetaire nevel is een redelijke telescoop nodig om detail te kunnen zien. Zie deze detailpagina voor M27 voor meer gegevens. Zie voor andere mooie en opvallende deepsky-objecten de pagina Deepsky-objecten per maand. Foto: DSS.

00:35:

De Maan bedekt λ Librae, een ster van magnitude +5,0 in het sterrenbeeld Weegschaal. De ster wordt bedekt door de onverlichte rand van de Maan om 00:35 uur. Om 01:02 uur wordt deze weer zichtbaar aan de verlichte maanrand. Een waarnemer in Utrecht ziet de Maan aan het begin op een hoogte van 8° staan, aan het einde van de bedekking op 5°. De Maan is voor 78% verlicht. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel.

22:30: Kaartje

De Maan staat 4,0° ten noorden van Antares, de helderste ster van het sterrenbeeld Schorpioen (+1,0m). De dichtste nadering gebeurt om 15:47, onder de horizon voor een waarnemer in de Lage Landen en bovendien bij daglicht. De samenstand is te zien rond 22:30 uur. De twee objecten staan dan in het zuiden, circa 13° boven de horizon, op een onderlinge afstand van 5,3°. De Maan is voor 86% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en deepsky-objecten, zie Vannacht aan de hemel.

woensdag 21 juli

01:42: Volledige overgang van Io

Vannacht zijn overgangen van Io en haar schaduw over de planeetschijf van Jupiter volledig waar te nemen. Om 1:42 uur zien we het begin van de schaduwovergang op het moment dat Io's schaduw op het oppervlak van Jupiter verschijnt, en eindigt om 4:44 uur, op het moment dat Io de Jupiterschijf weer achter zich laat. Tussen beide gebeurtenissen in is waar te nemen hoe Io voor de Jupiterschijf verschijnt (02:26 uur) en Io's schaduw het Jupiteroppervlak weer verlaat (om 04:01 uur). Zie deze tabel voor meer details en andere verschijnselen.

12:24: Maan in het perigeum

De Maan is in het punt van zijn baan dat het dichtst bij de Aarde ligt: het perigeum. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 364520 km. Door de geringere afstand lijkt de Maan nu groter aan de hemel te staan dan gemiddeld: 32’46,9”. De Maan is wassend, voor 87% verlicht en hij is vrijwel de gehele nacht zichtbaar; 's avonds in het (zuid)oosten en tegen de ochtend in het westen of zuidwesten. Het kaartje toont de Maan om 23:37 uur in het sterrenbeeld Boogschutter, op 12° boven de horizon, in het zuiden. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan.

22:45: Kaartje

Venus staat 1,1° ten noorden van Regulus, de helderste ster van het sterrenbeeld Leeuw (+1,4m). De dichtste nadering vindt om 05:15 plaats, bij ons onder de horizon en in de schemering. De samenstand is met veel moeite te zien op 21 juli rond 22:45 uur, of op 22 juli rond 22:15 uur. Het tweetal staat in het eerste geval in het westnoordwesten, circa 2° boven de horizon, 1,1° van elkaar verwijderd. In het tweede geval staan de twee hemellichamen boven de westnoordwestelijke horizon, op een hoogte van circa 6°, 1,4° van elkaar verwijderd. Kies een waarneemplaats met vrije blik op de horizon. De Zon staat slechts 4° onder de horizon. De helderheid van Venus is nu -3,4m.

vrijdag 23 juli

23:10: Alle manen oost van Jupiter

Van 23:10 tot 5:05 uur (24 juli) nemen we alle grote Jupitermanen ten oosten van de planeetschijf waar. Vanaf Jupiter gezien zijn dat Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat boven de zuidzuidoostelijke horizon, op een hoogte van 22°. De Zon staat 18° onder de horizon en het is donker. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter.

zaterdag 24 juli

02:50: Mercurius is in het perihelium van zijn baan. De afstand tot de Zon is nu klein en bedraagt 0,307AE, ofwel 46,001 miljoen km. Vanaf Mercurius lijkt de Zon circa 3,3 maal zo groot als vanaf de Aarde. De planeet ontvangt door de geringere afstand tot de Zon ongeveer 10,9 maal meer licht en warmte dan de Aarde.

04:37:

Het is Volle Maan. De Maan staat tegenover de Zon aan de hemel. Hierdoor is de Maan vrijwel de hele nacht zichtbaar. De verlichte kant van de Maan is naar de Aarde gekeerd. Hoewel de Maan als geheel op dit moment erg goed te zien is, zijn er weinig details op de Maan zichtbaar. Voor een waarnemer in het midden van het deel van de Maan dat naar de Aarde toe gekeerd is staat de Zon in het zenit, en doordat het zonlicht vanuit de richting van de Aarde komt zien we vanaf de Aarde geen schaduwen van bergen en kraters, zodat er nauwelijks contrast is in het maanbeeld. Daar komt nog bij dat de Volle Maan andere, zwakkere hemelobjecten overstraalt, zodat deze niet of nauwelijks zichtbaar zijn.

23:15: Kaartje

De Maan staat 4,5° ten zuiden van Saturnus (+0,4m), in het sterrenbeeld Steenbok. De dichtste nadering vindt om 18:41 plaats, onder de horizon voor een waarnemer in de Benelux en bovendien bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 23:15 uur. Het tweetal staat dan boven de zuidoostelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 6°, op een afstand van 5,1° van elkaar. De Maan is voor 99% verlicht.

maandag 26 juli

05:00: Kaartje

De Maan staat 4,5° ten zuidoosten van Jupiter (-2,4m), in het sterrenbeeld Waterman. De dichtste nadering gebeurt om 08:07, in onze streken op een hoogte van 2°, maar bij daglicht. De samenstand is te zien rond 5 uur. Het tweetal staat dan boven de zuidzuidwestelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 21°, op een onderlinge afstand van 4,8°. De Maan is voor 95% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en planeten te zien zijn.

woensdag 28 juli

21:00: Kaartje

Het maximum van de meteorenzwerm δ-Aquariden vindt vandaag plaats. De meteoren van de δ-Aquariden hebben lange sporen, zijn traag en helder. Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo'n 18 meteoren per uur vallen. De radiant van de zwerm staat rond 4:00 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 21° boven de horizon. Er is dan bij ons ieder uur slechts een enkele meteoor van deze zwerm zichtbaar. Samen met meteoren van andere zwermen, en sporadische meteoren, zijn er bij donkere, heldere hemel in totaal circa 3–8 “vallende sterren” per uur te zien. De Maan komt al voor middernacht op, is voor ongeveer 75% verlicht en kan flink storen; de zwakkere meteoren zullen hierdoor dit jaar niet zichtbaar zijn. Rond 5:15 uur gaat het schemeren en om 5:57 uur komt de Zon op. De piek van deze zwerm is relatief hoog en de duur van het maximum is met 14 dagen vrij lang, zodat er in totaal zeer veel meteoren te zien zijn. Meteoren waarnemen kan zonder speciale instrumenten. Het blote oog, een heldere hemel, een ligstoel en wat geduld zijn de belangrijkste ingrediënten. Zie de detailpagina δ-Aquariden 2021 voor meer informatie over deze meteoren. Zie ook Wat zijn vallende sterren? en Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen.

23:57: Overgang van Europa

In de nacht van 28 op 29 juli is een overgang van de Jupitermaan Europa en van Europa's schaduw over de planeetschijf van Jupiter voor een groot deel waar te nemen. De overgang begint om 23:57 uur, op het moment dat Europa voor de Jupiterschijf verschijnt, en duurt tot 2:45 uur, wanneer Europa de Jupiterschijf weer achter zich laat. In de tussentijd is waar te nemen hoe Europa's schaduw het oppervlak van Jupiter verlaat (om 01:41 uur). Zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer details.

donderdag 29 juli

00:53: Bedekking van Io

Vannacht is een bedekking door de Jupiterschijf en een verduistering door de Jupiterschaduw van Io in zijn geheel waar te nemen. Om 0:53 uur zien het begin van de verduistering, wanneer Io in de schaduw van Jupiter verdwijnt, en duurt tot 3:43 uur, wanneer Io weer van achter Jupiter verschijnt.

22:00: Kaartje

Mars staat 38' ten noorden van Regulus, de helderste ster van het sterrenbeeld Leeuw (+1,4m). De dichtste nadering gebeurt om 03:16, onder de horizon voor een waarnemer in de Lage Landen. De samenstand is met veel moeite te zien op 29 juli rond 22 uur, of op 30 juli rond 21:45 uur. Het tweetal staat in het eerste geval in het westnoordwesten, circa 3° boven de horizon, 39' van elkaar verwijderd. In het andere geval is de samenstand te zien op een hoogte van ongeveer 5° in het westnoordwesten, zo'n 48' van elkaar vandaan. De Zon staat slechts 2° onder de horizon. De helderheid van Mars is nu +2,0m. Voor de zichtbaarheid van planeten en deepsky-objecten, zie Vannacht aan de hemel.

22:00: Kaartje

Het maximum van de meteorenzwerm δ-Cassiopeiïden vindt vandaag plaats. Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo'n 10 meteoren per uur vallen. Rond 6:00 uur staat de radiant van de zwerm in het hoogste punt (op 79°) aan de hemel. Het beste moment om δ-Cassiopeiïden waar te nemen is op 30 juli rond 0:00 uur (zie het kaartje). De radiant staat op dat moment zo'n 44° boven de horizon, in het noordoosten. Doordat de omstandigheden niet ideaal zijn, zijn er bij ons dan ieder uur naar schatting slechts ongeveer 1–4 meteoren van deze zwerm zichtbaar. In totaal zijn er, door meteoren van andere zwermen en sporadische meteoren, bij donkere en heldere hemel circa 5–11 meteoren per uur zichtbaar. De Maan komt om 0:05 uur op, is voor ongeveer 65% verlicht en kan eventueel storen. Rond 5:15 uur gaat het schemeren en om 5:58 uur komt de Zon op. De piek van deze zwerm is relatief hoog, maar de lengte van het maximum is met 5,2 dagen vrij kort, waardoor het totaal aantal meteoren in deze zwerm toch niet al te groot is. Meteoren waarnemen kan zonder speciale instrumenten. Wanneer het helder is volstaat het blote oog, terwijl een ligstoel en warme kleding voor extra comfort kunnen zorgen.Zie de pagina δ-Cassiopeiïden 2021 voor meer details voor deze zwerm. Zie ook Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen.

23:12:

Tussen 23:12 en 0:24 uur zijn Io, Io's schaduw en Callisto gelijktijdig zichtbaar op Jupiters schijf. Jupiter staat op een hoogte van 11° boven de horizon, in het zuidoosten, dus kies een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon. De Zon staat 15° onder de horizon. Tussen 0:24 en 0:55 uur zijn Io en Callisto zichtbaar op Jupiters schijf. Jupiter staat op een hoogte van 17° boven de horizon, in het zuidoosten. De Zon staat intussen 18° onder de horizon en het is goed donker. Voor het waarnemen van een (schaduw)overgang is een telescoop met redelijk grote opening nodig.

vrijdag 30 juli

15:22: Victoria in oppositie

De planetoïde 12 Victoria is in oppositie. Het kleine planeetje, in het sterrenbeeld Adelaar, heeft nu een schijnbare helderheid van +8,8m. Er is een telescoop nodig om het object te kunnen zien. Voor een waarnemer in Utrecht staat Victoria rond 01:31 uur in het zuiden, op circa 37° boven de horizon. Klik op het kaartje hiernaast voor een grotere kaart, met de positie van de planetoïde en sterren tot magnitude +9,7m. Kijk op deze detailpagina voor meer informatie over de oppositie van Victoria.

zaterdag 31 juli

15:16:

De Maan is in de fase van Laatste Kwartier, voor de tweede keer deze maand. Twee maal dezelfde maanfase in een maand komt gemiddeld eens in de ruim acht maanden voor. Wanneer het om de tweede Volle Maan gaat wordt dit een Blauwe Maan genoemd. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen.