Astrokalender voor deze week

Tijdstippen zijn in Midden-Europese zomertijd (MEZT)

dinsdag 22 september

13.28: Mercurius staat 16.0' ten noordoosten van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering gebeurt om 13:28, in onze streken op een hoogte van 24°, maar bij daglicht. De samenstand is vanuit de Benelux niet of nauwelijks zichtbaar. Mercurius heeft op dit moment een helderheid van +0,1m.

15.31: Vandaag begint de herfst: het herfstequinox vindt plaats. De Zon trekt van het noorden naar het zuiden over de hemelequator en staat recht boven de evenaar van de Aarde. De dag duurt ongeveer even lang als de nacht (Latijn: equi = gelijk, nox = nacht), het komende half jaar duren de nachten langer dan de dagen, wat natuurlijk uitermate gunstig is voor het waarnemen van de sterrenhemel. De zomer duurde 93,66 dagen, de herfst zal 89,86 dagen lang zijn. Het feit dat de seizoenen niet even lang zijn, wordt veroorzaakt door de elliptische baan van de Aarde om de Zon; wanneer de Aarde verder van de Zon verwijderd is in haar baan, beweegt zij langzamer. Hierdoor duurt dat seizoen (op dit moment is dat in de zomer) langer. Voor meer gegevens, zie de tabel de seizoenen. Dit wordt de astronomische herfst genoemd, de meteorologische herfst begon op 1 september. Op het zuidelijk halfrond zijn de seizoenen precies omgekeerd; daar begint vandaag de lente.

Deze informatie is ook te vinden in de apps SterHemel voor Android en Mijn Hemel voor iOS

donderdag 24 september

Deze tijd van het jaar is prima geschikt om de gasnevel NGC7822 waar te nemen. NGC7822 staat in het sterrenbeeld Cepheus en heeft een schijnbare afmeting van 60,0’. Het object is circumpolair en staat om 01:34 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 73° boven de horizon. Bij het waarnemen van een zwak en contrastarm object als deze gasnevel is een behoorlijke telescoop nodig om iets te kunnen zien. Zie deze detailpagina voor NGC7822 voor meer gegevens. Foto: DSS.

03.55:

De Maan is in de fase van Eerste Kwartier. De rechter helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is vooral in de avond en vroege nacht zichtbaar. Om de Maan waar te nemen door een verrekijker of telescoop is de tijd rond (en met name voor) Eerste Kwartier zeer geschikt. Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan komt de Zon net op. Hierdoor werpen bergen en kraterranden lange schaduwen, wat een extra diepte-effect veroorzaakt, en het maanoppervlak krijgt daarmee, bekeken door een kijker, een duidelijk driedimensionaal karakter. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen.

20.06: Alle manen oost van Jupiter

Van 20:06 tot 21:55 uur nemen we alle grote Jupitermanen ten oosten van de planeetschijf waar. Van binnen naar buiten: Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat boven de zuidelijke horizon, op een hoogte van 15°. De Zon staat 14° onder de horizon.

22.45: Kaartje

De Maan staat 2,0° ten zuiden van Jupiter (-2,0m), in het sterrenbeeld Boogschutter. De dichtste nadering vindt om 08:52 plaats, onder de horizon voor een waarnemer in de Benelux en bovendien bij daglicht. Bekijk de samenstand op 24 september rond 22:45 uur, of op 25 september rond 20 uur. De twee objecten staan in het eerste geval in het zuidzuidwesten, circa 8° boven de horizon, 6,4° van elkaar vandaan. In het tweede geval staan de twee hemellichamen op een hoogte van ongeveer 13° in het zuidzuidoosten, zo'n 6,5° van elkaar vandaan. De Zon staat slechts 5° onder de horizon. De Maan is voor ongeveer 63% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en planeten, zie Vannacht aan de hemel.

vrijdag 25 september

22.36: Alle manen oost van Jupiter

Van 22:36 tot 23:59 uur staan alle Galileïsche manen ten oosten van Jupiter. Van binnen naar buiten: Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat op een hoogte van 7° boven de horizon, in het zuidwesten, en goed zicht op de horizon is nodig om dit te kunnen zien. De Zon staat 32° onder de horizon en het is goed donker.

23.45: Kaartje

De Maan staat 3,1° ten zuidoosten van Saturnus (+0,6m), in het sterrenbeeld Boogschutter. De dichtste nadering vindt om 00:56 plaats, in de Lage Landen op 0° hoogte boven de horizon, in het zuidwesten. De samenstand is te zien op 25 september rond 23:45 uur. Het tweetal staat dan zo'n 8° boven de zuidwestelijke horizon, op een afstand van 3,1° van elkaar. De Maan is voor 69% verlicht.

zaterdag 26 september

16.58: De komeet op 13 maart 2013

De komeet 88P/Howell staat in het perihelium. De komeet is zichtbaar met een helderheid groter dan achtste magnitude aan onze avondhemel tussen 25 augustus en 14 oktober 2020. Wij zien de grootste helderheid rond 21 september: magnitude +7,8. Er is een telescoop nodig met een diameter van tenminste 29,3 cm om het object op dat moment waar te kunnen nemen. Het meest gunstige moment om de komeet te bekijken vanuit onze streken is rond 14 oktober. Het object heeft dan een helderheid van +8,0m en een magnitudecontrast van +7,3m, en een telescoop met een diameter van 19,0 cm of meer is nodig om het object te kunnen zien. Merk op dat een diffuse komeet lastiger waar te nemen is dan een ster met dezelfde helderheid. Zie ook Hoe kan ik een komeet waarnemen? in de veelgestelde vragen. De komeet beweegt vóór de periheliumpassage onder andere door de sterrenbeelden Weegschaal en Schorpioen. Zie de pagina Komeet 88P/Howell in 2020 voor meer details en zoekkaartjes.

zondag 27 september

23.20: De Maan bedekt ε Capricorni

De ster ε Capricorni, een ster met een helderheid van +4,5m in het sterrenbeeld Steenbok, wordt bedekt door de Maan. De ster wordt bedekt door de dunne onverlichte rand van de Maan om 23:20 uur. Om 00:37 uur wordt deze weer zichtbaar aan de verlichte maanrand. In Utrecht staat de Maan dan 18°, respectievelijk 15° boven de horizon. De Maan is voor 86% verlicht. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel.

Meer hemelverschijnselen

Zie ook:

Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten.
De astrokalender voor het jaar 2020.

@hemel_waarnemen volgen