Astrokalender voor deze week

Tijdstippen zijn in Midden-Europese wintertijd (MET)

donderdag 26 november

02.46: Kaartje

De Maan staat 4,9° ten zuidoosten van Mars (-1,1m), in het sterrenbeeld Vissen. De dichtste nadering vindt om 02:46 plaats, bij ons op een hoogte van 9° boven de westelijke horizon. De Maan is voor 84% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en planeten, zie Vannacht aan de hemel.

Deze informatie is ook te vinden in de apps SterHemel voor Android en Mijn Hemel voor iOS

vrijdag 27 november

01.29: Maan in het apogeum

De Maan staat in het apogeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het verst van de Aarde ligt. De afstand tussen de Aarde en de Maan bedraagt 405894 km. De schijnbare diameter van de Maan is kleiner dan gemiddeld (29’26,4”), door de grotere afstand. De Maan is wassend, voor 91% verlicht en is 's avonds in het oosten of zuidoosten, rond middernacht in het zuiden en aan het einde van de nacht in het (zuid)westen, dus zo'n beetje de hele nacht, te zien. Het kaartje toont de Maan om 22:41 uur in het sterrenbeeld Ram, op een hoogte van 48° boven de zuidelijke horizon. Zie de applet Verschijnselen van de Maan voor meer gegevens.

zaterdag 28 november

17.13: Alle manen oost van Jupiter

Van 17:13 tot 19:15 uur nemen we alle grote Jupitermanen ten oosten van de planeetschijf waar. Vanaf Jupiter gezien zijn dat Callisto, Io, Europa en Ganymedes. Jupiter staat boven de zuidzuidwestelijke horizon, op een hoogte van 11°. Een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon is hierdoor noodzakelijk. De Zon staat 15° onder de horizon. Voor het waarnemen van de manen van Jupiter is een stabiele verrekijker voldoende.

zondag 29 november

Deze tijd van het jaar is prima geschikt om de gasnevel NGC1554, ook Struve's verloren nevel genaamd, te bekijken. NGC1554 staat in het sterrenbeeld Stier. De opkomst van dit object is om 16:41 uur, de ondergang om 08:19 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 00:32 uur, op 57° boven de horizon. Helder weer en een donkere, maanloze hemel zijn belangrijker voor het waarnemen van deepsky-objecten dan de precieze datum. Er is een behoorlijke telescoop nodig om in een zwak en contrastarm hemellichaam als deze gasnevel iets van details te kunnen zien. Zie de pagina NGC1554 voor meer details. Foto: DSS.

Dit is een goed moment in het jaar om de gasnevel NGC1555, genaamd Hind's variabele nevel, waar te nemen. De gasnevel staat in het sterrenbeeld Stier. De opkomst van dit object is om 16:42 uur, de ondergang om 08:20 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 00:33 uur, op 57° boven de horizon. Er is een behoorlijke telescoop nodig om in een zwak en contrastarm hemellichaam als deze gasnevel iets van details te kunnen zien. Gegevens van andere fraaie deepsky-objecten zijn te vinden op de pagina Deepsky-objecten per maand. Foto: DSS.

20.17:

De Maan bedekt SAO 93721, een ster met een helderheid van +5,9m in het sterrenbeeld Stier. De ster verdwijnt om 20:17 achter de zeer dunne onverlichte maanrand en komt om 21:22 uur weer tevoorschijn aan de verlichte kant van de Maan. De Maan staat bij de intrede 35° boven de horizon, bij de uittrede is dat 44°, voor een waarnemer in Utrecht. De Maan is voor 100% verlicht, wat het moeilijk maakt om de bedekking waar te nemen. Deze tabel toont de details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België.

maandag 30 november

07.30: Kaartje

De Maan staat 3,7° ten noorden van Aldebaran, de helderste ster van het sterrenbeeld Stier (+0,9m). De dichtste nadering gebeurt om 13:07, voor een waarnemer in onze streken onder de horizon en bovendien bij daglicht. De samenstand is te zien rond 7:30 uur, of op 30 november rond 17:45 uur. Het tweetal staat in het eerste geval zo'n 5° boven de westnoordwestelijke horizon, 5,1° van elkaar verwijderd. In het andere geval is de samenstand te zien op circa 6° boven de oostnoordoostelijke horizon, zo'n 4,8° van elkaar vandaan. De Maan is voor ongeveer 100% verlicht.

10.30:

Het is Volle Maan. De Maan staat tegenover de Zon aan de hemel. We zien hierdoor de Maan vrijwel de hele nacht, en de verlichte kant van de Maan is naar de Aarde gekeerd. Hoewel de Volle Maan veel opvallender is dan iedere andere maanfase, is dit niet het beste moment om de Maan waar te nemen. Voor een waarnemer in het midden van het deel van de Maan dat naar de Aarde toe gekeerd is staat de Zon in het zenit, en doordat het zonlicht vanuit de richting van de Aarde komt zien we vanaf de Aarde geen schaduwen van bergen en kraters, zodat er nauwelijks contrast is in het maanbeeld. Daar komt nog bij dat de Volle Maan andere, zwakkere hemelobjecten overstraalt, zodat deze niet of nauwelijks zichtbaar zijn. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen.

10.44: Animatie van de eclips

Maansverduistering in de bijschaduw. Het maximum van de eclips vindt om 10:44 plaats, onder de horizon voor een waarnemer in de Benelux en bovendien bij daglicht. De details van de verduistering zijn te vinden op deze pagina. Zie ook Hoe ontstaat een maansverduistering? in de veelgestelde vragen. Voor de gegevens van andere eclipsen, zie de lijst met maansverduisteringen. Voor de zichtbaarheid van Maan en planeten, zie Vannacht aan de hemel.

19.15: Europa bij Ganymedes

De Galileïsche maan Europa staat 8,2” ten zuiden van Ganymedes. Jupiter staat in het zuidwesten op een hoogte van 4° boven de horizon, dus kies een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon. De Zon staat 24° onder de horizon en het is goed donker. Voor het waarnemen van de Galileïsche manen is een verrekijker op statief al voldoende. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

dinsdag 1 december

Vandaag begint de weerkundige winter. De meteorologische winter omvat per definitie de maanden december, januari en februari. De astronomische winter begint op 21 december.

De december-editie van ZENIT is uit. Lees in dit magazine alles over sterrenkunde, ruimteonderzoek, weer en klimaat. Met iedere maand actuele sterrenhemelinformatie en ontwikkelingen uit de wetenschap beschreven door bekende onderzoekers. De redactie zit bovenop het nieuws en de actualiteiten en plaatst deze in een breder verband. Speciaal voor bezoekers van hemel.waarnemen.com is er nu een mooie aanbieding: voor slechts €49,95 heb je een jaarabonnement op ZENIT en gratis het sterrenkundig jaarboek Sterren & Planeten. Klik voor meer informatie.

Meer hemelverschijnselen

Zie ook:

Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten.
De astrokalender voor het jaar 2020.

@hemel_waarnemen volgen