Astrokalender voor deze week

Tijdstippen zijn in Midden-Europese zomertijd (MEZT)

dinsdag 16 juli

02.23: De Maan bedekt SAO 187468

De ster SAO 187468, een ster met een helderheid van +5,9m in het sterrenbeeld Boogschutter, wordt bedekt door de Maan. De ster wordt bedekt door de zeer dunne onverlichte rand van de Maan om 02:23 uur. Om 03:36 uur wordt deze weer zichtbaar aan de verlichte maanrand. Een waarnemer in Utrecht ziet de Maan aan het begin op een hoogte van 13° staan, aan het einde van de bedekking op 8°. De Maan is voor 99% verlicht, wat het moeilijk maakt om de bedekking waar te nemen. Deze tabel toont de details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België.

04.15: Kaartje

De Maan staat 43' ten zuidoosten van Saturnus (+0,3m), in het sterrenbeeld Boogschutter. De dichtste nadering vindt om 10:10 plaats, onder de horizon voor een waarnemer in de Benelux en bovendien bij daglicht. De samenstand is te zien rond 4:15 uur. Het tweetal staat dan in het zuidwesten, op een hoogte van ongeveer 5°, op een onderlinge afstand van 3,2°. De Maan is voor 99% verlicht.

22.38: Alle manen staan ten oosten van Jupiter

Tussen 22:38 en 1:32 uur (17/07) staan alle Galileïsche manen ten oosten van Jupiter. Van binnen naar buiten: Europa, Io, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat in het zuidzuidwesten op een hoogte van 14° boven de horizon, en goed zicht op de horizon is nodig om dit te kunnen zien. De Zon staat 13° onder de horizon.

23.31: Kaartje

Maansverduistering in de kernschaduw. De eclips is bij ons te zien vanaf circa 22 uur, wanneer de Maan net op is. Het maximum van de eclips vindt om 23:31 plaats, wanneer circa 66% van de Volle Maan verduisterd is en er dus een flinke 'hap' uit genomen lijkt te zijn. In de Lage Landen gebeurt dit op 10° hoogte boven de horizon, in het zuidzuidoosten. Rechts-boven de verduisterde Maan zien we de planeet Saturnus. De details van de verduistering zijn te vinden op deze pagina. Bij een maansverduistering valt de schaduw van de Aarde op de Maan. In tegenstelling tot een zonsverduistering is een maansverduistering dus overal zichtbaar waar de Maan te zien is. Zie ook Hoe ontstaat een maansverduistering? in de veelgestelde vragen. Voor de gegevens van andere eclipsen, zie de lijst met maansverduisteringen. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en planeten te zien zijn.

23.38:

Het is Volle Maan. De Maan staat tegenover de Zon aan de hemel. Hierdoor is de Maan vrijwel de hele nacht zichtbaar. De verlichte kant van de Maan is naar de Aarde gekeerd. Hoewel de Volle Maan veel opvallender is dan iedere andere maanfase, is dit niet het beste moment om de Maan waar te nemen. Voor een waarnemer in het midden van het deel van de Maan dat naar de Aarde toe gekeerd is staat de Zon in het zenit, en doordat het zonlicht vanuit de richting van de Aarde komt zien we vanaf de Aarde geen schaduwen van bergen en kraters, zodat er nauwelijks contrast is in het maanbeeld. Daar komt nog bij dat de Volle Maan andere, zwakkere hemelobjecten overstraalt, zodat deze niet of nauwelijks zichtbaar zijn.

Deze informatie is ook te vinden in de apps SterHemel voor Android en Mijn Hemel voor iOS

donderdag 18 juli

00.26: Overgang van Ganymedes

Vannacht zijn overgangen van Ganymedes en zijn schaduw over de planeetschijf van Jupiter in zijn geheel te zien. De verschijnselen beginnen om 0:26 uur met het einde van de overgang, wanneer Ganymedes de Jupiterschijf verlaat, en eindigt om 1:27 uur, wanneer Ganymedes' schaduw voor de schijf van Jupiter verschijnt. Voor meer details, zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter.

zaterdag 20 juli

Deze tijd van het jaar is prima geschikt om de planetaire nevel M27, ook de Halternevel genaamd, te zien. De planetaire nevel staat in het sterrenbeeld Vosje, heeft een magnitude van 8,1m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 15,2’. De opkomst van dit object is om 17:40 uur, de ondergang om 10:02 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:53 uur, op 61° boven de horizon. Helder weer en een donkere, maanloze hemel zijn belangrijker voor het waarnemen van deepsky-objecten dan de precieze datum. Een donkere locatie en een datum rond Nieuwe Maan zijn aan te raden, bijvoorbeeld in de dagen rond 1 augustus. Bij het waarnemen van een zwakker en nevelig object als deze planetaire nevel is een redelijke telescoop nodig om detail te kunnen zien. Zie deze detailpagina voor M27 voor meer gegevens. Gegevens van andere fraaie deepsky-objecten zijn te vinden op de pagina Deepsky-objecten per maand. Foto: DSS.

zondag 21 juli

01.36: Europa in conjunctie met Ganymedes

Jupiters satelliet Europa staat op 22,0” ten noorden van Ganymedes. Jupiter staat boven de zuidwestelijke horizon, op een hoogte van 7°, dus kies een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon. De Zon staat 17° onder de horizon en het is donker. Voor het waarnemen van de Galileïsche manen is een verrekijker op statief al voldoende. Zie ook de figuur hiernaast en de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer informatie.

01.59: Maan in het apogeum

De Maan staat in het apogeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het verst van de Aarde ligt. De afstand tussen de Aarde en de Maan bedraagt 405481 km. Door de grotere afstand lijkt de Maan nu kleiner aan de hemel te staan dan gemiddeld: 29’28,2”. De Maan is op dit moment afnemend, voor 90% verlicht en is 's avonds in het oosten of zuidoosten, rond middernacht in het zuiden en aan het einde van de nacht in het (zuid)westen, dus zo'n beetje de hele nacht, te zien. Het kaartje toont de Maan om 04:12 uur in het sterrenbeeld Waterman, op 23° boven de zuidelijke horizon. Zie de applet Verschijnselen van de Maan voor meer gegevens.

14.34: Mercurius is in benedenconjunctie en beweegt tussen de Aarde en de Zon door. De binnenplaneet bevindt zich op dit moment dicht bij de Zon aan de hemel en is hierdoor korte tijd onzichtbaar. Er vindt geen overgang over de zonneschijf plaats, doordat de planeet 5,0° ten zuiden langs de Zon beweegt. De Zon, Mercurius en de Aarde staan nu op één lijn, waardoor de Aarde in oppositie staat voor een denkbeeldige waarnemer op Mercurius. In benedenconjunctie staat een binnenplaneet op minimale afstand (in dit geval 0,582 AE, ofwel 87,1 miljoen km) van de Aarde en heeft een maximale schijnbare diameter (11,6”). Voor de conjunctie bevond Mercurius zich aan de avondhemel, erna staat de planeet aan de ochtendhemel.

Zie ook:

Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten.
Meer hemelverschijnselen in de maandelijkse astrokalender.
De astrokalender voor het jaar 2019.

@hemel_waarnemen volgen