Astrokalender voor deze week

Tijdstippen zijn in Midden-Europese zomertijd (MEZT), tenzij anders aangegeven

donderdag 21 september

19.59: Eerste maansikkel

Als het weer meewerkt is het vanavond, sinds de laatste Nieuwe Maan, de eerste keer dat we de dunne maansikkel kunnen waarnemen. Het is 1,5 dagen na Nieuwe Maan; de Maan is voor 2,7% verlicht en wassend. De maansikkel heeft een breedte aan de hemel van slechts 0,8’ en hij is kort na zonsondergang met moeite zichtbaar. Bijgaand kaartje toont de Maan om 19:54 uur in het sterrenbeeld Maagd, op een hoogte van slechts 4,7° boven de horizon, in het westzuidwesten. Op dit moment staat de Maan 8,7° hoger aan de hemel dan de Zon. De Maan gaat 0,9 uur na de Zon onder, om 20:31. De afstand aan de hemel tussen Zon en Maan is nu 18,9°. Een waarneemplaats met goed zicht op de horizon is nodig. Een eenvoudige verrekijker is waarschijnlijk nodig om de dunne sikkel te vinden. In verschillende traditionele kalenders begint een maand bij de eerste verschijning van de dunne maansikkel na Nieuwe Maan; ons woord maand komt dan ook van Maan. Los daarvan ziet een jonge maansikkel aan de hemel er fraai uit. De pagina Eerste en laatste maansikkels geeft alle verschijningen en meer uitleg.

Deze informatie is ook te vinden in de apps SterHemel voor Android en Mijn Hemel voor iOS

vrijdag 22 september

20.00: Kaartje

De Maan staat 3,0° ten noorden van Jupiter (-1,2m), in het sterrenbeeld Maagd. De dichtste nadering vindt om 11:15 plaats, bij ons op 11° hoogte, maar bij daglicht. De samenstand is met veel moeite te zien rond 20 uur. De twee objecten staan dan in het westzuidwesten, op een hoogte van ongeveer 5°, 4,6° van elkaar vandaan. De Zon staat slechts 4° onder de horizon. De Maan is voor 7% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en planeten te zien zijn.

22.02: Herfstequinox; begin van de herfst. De Zon trekt van het noorden naar het zuiden over de hemelequator en staat recht boven de evenaar van de Aarde. Vandaag duurt de dag (ongeveer) even lang als de nacht (Latijn: equi = gelijk, nox = nacht), na vandaag duren de nachten langer dan de dagen. Voor een liefhebber van de sterrenhemel begint nu de meest interessante helft van het jaar. De zomer duurde 93,65 dagen, de herfst zal 89,85 dagen lang zijn. De elliptische baan van de Aarde om de Zon is verantwoordelijk voor het feit dat de seizoenen niet even lang zijn; wanneer de Aarde verder van de Zon verwijderd is in haar baan, beweegt zij langzamer. Hierdoor duurt dat seizoen (op dit moment is dat in de zomer) langer. Voor meer details, zie de tabel de seizoenen. Dit wordt de astronomische herfst genoemd, de meteorologische herfst begon op 1 september. Op het zuidelijk halfrond zijn de seizoenen tegengesteld aan die op het noordelijk halfrond en daar begint nu de lente.

zondag 24 september

Deze tijd van het jaar is prima geschikt om de gasnevel NGC7822 te bekijken. De gasnevel staat in het sterrenbeeld Cepheus en heeft een schijnbare afmeting van 60,0’. Dit is een circumpolair object en staat om 01:35 uur aan het hoogste punt, op een hoogte van 73°. Een donkere locatie en een datum rond Nieuwe Maan zijn aan te raden, bijvoorbeeld in de week rond 20 september. Bij het waarnemen van een zwak en contrastarm object als deze gasnevel is een behoorlijke telescoop nodig om iets te kunnen zien. Foto: DSS.

20.58: De Maan bedekt Zuben Elakrab

De ster Zuben Elakrab (γ Librae), een ster met een helderheid van +3,9m in het sterrenbeeld Weegschaal, wordt bedekt door de Maan. Alleen het begin van de bedekking is zichtbaar vanuit Utrecht; om 20:58 verdwijnt de ster achter de onverlichte maanrand, op een hoogte van 6°. De Maan is voor 21% verlicht. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel.

dinsdag 26 september

21.30: Kaartje

De Maan staat 2,9° ten noorden van Saturnus (+0,7m), in het sterrenbeeld Slangendrager. De dichtste nadering vindt om 02:54 plaats, bij ons onder de horizon. Bekijk de samenstand op 26 september rond 21:30 uur. De twee objecten staan dan in het zuidwesten, op een hoogte van ongeveer 8°, 3,8° van elkaar vandaan. De Maan is voor 38% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en planeten te zien zijn.

woensdag 27 september

08.50: Maan in het apogeum

De Maan staat in het apogeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het verst van de Aarde ligt. De afstand tussen de Aarde en de Maan bedraagt 404348 km. Door de grotere afstand lijkt de Maan nu kleiner aan de hemel te staan dan gemiddeld: 29’33,2”. De Maan is op dit moment wassend, voor 48% verlicht en hij is vooral 's avonds in het zuiden en aan het begin van de nacht in het westen zichtbaar. Het kaartje toont de Maan om 20:00 uur in het sterrenbeeld Boogschutter, op een hoogte van 17° boven de zuidelijke horizon. Al met een verrekijker op een statief zijn kraters te zien, met name op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan.

donderdag 28 september

04.54:

De Maan is in de fase van Eerste Kwartier. De rechter helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is vooral in de avond en vroege nacht zichtbaar. Rond, en vooral voor Eerste Kwartier is een goed moment om het maanoppervlak waar te nemen; Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan komt de Zon net op. De lange schaduwen van de bergen en kraterranden brengen een extra diepte-effect met zich mee en de Maan is daarmee duidelijk meer dan een gladde schijf, gezien door een verrekijker of telescoop. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen.

vrijdag 29 september

21.11: De Maan bedekt 56 Sagittarii

De ster 56 Sagittarii, een ster van magnitude +4,9 in het sterrenbeeld Boogschutter, wordt bedekt door de Maan. De ster wordt bedekt door de onverlichte rand van de Maan om 21:11 uur. Om 22:01 uur wordt deze weer zichtbaar aan de verlichte maanrand. Bij het begin van de bedekking staat de Maan te Utrecht 18° boven de horizon, bij het einde 17°. De Maan is voor 66% verlicht. Zie deze tabel voor details van de bedekking voor een aantal locaties in Nederland en België.

zondag 1 oktober

18.59: Interamnia in oppositie

De planetoïde 704 Interamnia is in oppositie. De planetoïde, die in het sterrenbeeld Pegasus staat, heeft tijdens de oppositie een schijnbare magnitude van slechts +9,9m en kan alleen met een behoorlijke telescoop worden waargenomen. Voor een waarnemer in Utrecht staat Interamnia rond 00:45 uur in het zuiden, op circa 67° boven de horizon. Klik op het kaartje hiernaast voor een grotere kaart, met de positie van de planetoïde en sterren tot magnitude +10,5m. Kijk voor meer details over de oppositie van Interamnia op deze pagina. Zie de pagina Planetoïden in 2017 voor meer gegevens van planetoïden.

Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten
Meer hemelverschijnselen in de maandelijkse astrokalender
De astrokalender voor het jaar 2017

@hemel_waarnemen volgen