Astrokalender voor deze week

Tijdstippen zijn in Midden-Europese wintertijd (MET)

maandag 17 januari

07.56:

De Maan bedekt 57 Geminorum, een ster met een helderheid van +5,0m in het sterrenbeeld Tweelingen. Vanuit Utrecht is alleen het begin van de bedekking zichtbaar; de ster verdwijnt om 07:56 achter de zeer dunne onverlichte maanrand, 6° boven de horizon. De Maan is voor 99% verlicht, wat het moeilijk maakt om de bedekking waar te nemen. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel.

17.30: Kaartje

De Maan staat 3,4° ten zuiden van Pollux, de helderste ster van het sterrenbeeld Tweelingen (+1,1m). De dichtste nadering vindt om 16:09 plaats, in de Lage Landen op een hoogte van 1°, maar bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 17:30 uur. De twee objecten staan dan in het oostnoordoosten, op een hoogte van ongeveer 11°, op een onderlinge afstand van 3,4°. De Zon staat slechts 5° onder de horizon. De Maan is voor 100% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en deepsky-objecten te zien zijn.

Deze informatie is ook te vinden in de apps SterHemel voor Android en Mijn Hemel voor iOS

dinsdag 18 januari

00.48:

Het is Volle Maan. De Maan staat tegenover de Zon aan de hemel. We zien hierdoor de Maan vrijwel de hele nacht, en de verlichte kant van de Maan is naar de Aarde gekeerd. Hoewel de Maan als geheel op dit moment erg goed te zien is, zijn er weinig details op de Maan zichtbaar. Voor een waarnemer in het midden van het deel van de Maan dat naar de Aarde toe gekeerd is staat de Zon in het zenit, en doordat het zonlicht vanuit de richting van de Aarde komt zien we vanaf de Aarde geen schaduwen van bergen en kraters, zodat er nauwelijks contrast is in het maanbeeld. Daarnaast is de Volle Maan een stoorzender bij het waarnemen van zwakkere objecten aan de sterrenhemel.

17.58: Io bij Europa

Jupiters satelliet Io staat op 3,3” ten noorden van Europa. Jupiter staat boven de zuidwestelijke horizon, op een hoogte van 18°. De Zon staat 8° onder de horizon en het schemert. Voor het waarnemen van de Galileïsche manen is een verrekijker op statief al voldoende. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

donderdag 20 januari

08.00: Kaartje

De Maan staat 3,8° ten noorden van Regulus, de helderste ster van het sterrenbeeld Leeuw (+1,4m). De dichtste nadering gebeurt om 14:21, onder de horizon voor een waarnemer in de Lage Landen en bovendien bij daglicht. De samenstand is te zien rond 8 uur, of op 20 januari rond 20:15 uur. De twee objecten staan in het eerste geval boven de westelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 18°, op een onderlinge afstand van 5,6°. In het tweede geval staan de twee hemellichamen op circa 4° boven de oostnoordoostelijke horizon, 5,3° van elkaar verwijderd. De Maan is voor ongeveer 94% verlicht.

22.09:

De Maan bedekt 46 Leonis (ES Leonis), een ster van magnitude +5,4 in het sterrenbeeld Leeuw. Om 22:09 uur verdwijnt de ster achter de verlichte rand van de Maan en om 23:14 komt deze weer tevoorschijn, nu aan de dunne onverlichte maanrand. De Maan staat bij de intrede 20° boven de horizon, bij de uittrede is dat 29°, voor een waarnemer in Utrecht. De Maan is voor 92% verlicht, wat het waarnemen van de bedekking er niet gemakkelijker op maakt. Zie deze tabel voor details van de bedekking voor een aantal locaties in Nederland en België.

zondag 23 januari

06.50: Venus is in het perihelium van haar baan. De afstand tot de Zon is nu klein en bedraagt 0,718AE, ofwel 107,478 miljoen km. Een waarnemer op Venus ziet de schijnbare diameter van de Zon ongeveer 1,4 maal zo groot als een waarnemer op Aarde, en de planeet ontvangt circa 1,9 maal meer licht en warmte van de Zon dan de Aarde.

11.28: Mercurius is in benedenconjunctie en beweegt vanaf de Aarde gezien voor de Zon langs. De binnenplaneet is nu korte tijd onzichtbaar, doordat deze zich te dicht bij de Zon bevindt. Er vindt geen overgang over de zonneschijf plaats, doordat de planeet 3,3° ten noorden langs de Zon beweegt. De Zon, Mercurius en de Aarde staan nu op één lijn, waardoor de Aarde in oppositie staat voor een denkbeeldige waarnemer op Mercurius. In benedenconjunctie staat een binnenplaneet op minimale afstand (in dit geval 0,663 AE, ofwel 99,2 miljoen km) van de Aarde en heeft een maximale schijnbare diameter (10,1”). Voor de conjunctie bevond Mercurius zich aan de avondhemel, erna staat de planeet aan de ochtendhemel.

19.27: Totdat Jupiter laag boven de horizon staat (rond 19:39) zijn van de grote Jupitermanen alleen Europa en Callisto zichtbaar.

maandag 24 januari

08.00: Kaartje

De Maan staat 4,4° ten noorden van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering vindt om 17:59 plaats, bij ons onder de horizon en in de schemering. Bekijk de samenstand rond 8 uur, of op 25 januari rond 1:45 uur. Het tweetal staat in het eerste geval in het zuidwesten, op een hoogte van ongeveer 23°, op een onderlinge afstand van 7,5°. In het andere geval is de samenstand te zien boven de oostzuidoostelijke horizon, op een hoogte van circa 7°, 6,4° van elkaar verwijderd. De Zon staat slechts 5° onder de horizon. De Maan is voor ongeveer 60% verlicht.

Meer hemelverschijnselen

Zie ook:

Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten.
De astrokalender voor het jaar 2022.

@hemel_waarnemen volgen