Astrokalender voor maart 2010

Tijdstippen zijn in Midden-Europese wintertijd (MET), tenzij anders aangegeven

maandag 1 maart

Vandaag begint de weerkundige lente. De meteorologische lente omvat per definitie de maanden maart, april en mei. De astronomische lente begint op 20 maart.

dinsdag 2 maart

00:59:

De Maan bedekt SAO 138445, een ster van magnitude +5,6 in het sterrenbeeld Maagd. Om 00:59 wordt de ster bedekt door de verlichte maanrand en om 01:31 komt deze weer tevoorschijn van achter de zeer dunne onverlichte rand. Een waarnemer in Utrecht ziet de Maan aan het begin op een hoogte van 32° staan, aan het einde van de bedekking op 32°. De Maan is voor 97% verlicht, wat het niet gemakkelijker maakt om de bedekking waar te nemen. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel.

woensdag 3 maart

16:39: Kaartje

De Maan staat 3,5° ten zuiden van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering vindt bij ons onder de horizon plaats en bovendien bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 6:30 uur, of op 4 maart rond 0 uur. Het tweetal staat in het eerste geval zo'n 13° boven de zuidwestelijke horizon, op een afstand van 7,5° van elkaar. In het andere geval is de samenstand te zien boven de zuidoostelijke horizon, op een hoogte van circa 11°, 6,1° van elkaar verwijderd. De Maan is voor ongeveer 88% verlicht.

zondag 7 maart

02:06: Kaartje

De Maan staat 35' ten noorden van Antares, de helderste ster van het sterrenbeeld Schorpioen (+1,0m). De dichtste nadering vindt plaats op 5° onder de horizon. De samenstand is te zien rond 4 uur. Het tweetal staat dan in het zuidzuidoosten, op een hoogte van ongeveer 6°, op een onderlinge afstand van 1,0°. De Maan is voor 55% verlicht.

16:42:

De Maan is in de fase van Laatste Kwartier. De linker helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is vooral in de late nacht en vroege ochtend zichtbaar. Rond, en vooral na Laatste Kwartier is een goed moment om het maanoppervlak waar te nemen; Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan gaat de Zon net onder. De lange schaduwen van de bergen en kraterranden brengen een extra diepte-effect met zich mee. Zie ook de maandelijkse maanfasekalender.

maandag 8 maart

03:13: Mercurius staat 1,1° ten zuidoosten van Jupiter (-1,6m). De dichtste nadering vindt onder de horizon plaats voor een waarnemer in de Benelux. De samenstand is vanuit de Benelux niet of nauwelijks zichtbaar. Mercurius heeft op dit moment een helderheid van -1,0m.

dinsdag 9 maart

06:11:

De Maan bedekt Kaus Borealis (λ Sagittarii), een ster van magnitude +2,8 in het sterrenbeeld Boogschutter. Alleen het begin van de bedekking is zichtbaar vanuit Utrecht; om 06:11 verdwijnt de ster achter de verlichte maanrand, op een hoogte van 9°. De Maan is voor 35% verlicht. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel.

woensdag 10 maart

18:09: Mars is stationair in ecliptische lengte. De planeet keert zijn bewegingsrichting langs de ecliptica om en gaat weer in de gangbare richting bewegen. Dit is het einde van Mars' oppositielus. Zie de interactieve applet Planeetverschijnselen voor meer verschijnselen van Mars.

vrijdag 12 maart

11:06: De Maan staat in het apogeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het verst van de Aarde ligt. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 406008 km. Door de grotere afstand lijkt de Maan nu kleiner aan de hemel te staan dan gemiddeld: 29'25,9". Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan.

zaterdag 13 maart

11:32: Herculina in oppositie

De planetoïde 532 Herculina is in oppositie. Het kleine planeetje, in het sterrenbeeld Haar van Berenice, heeft nu een helderheid van +8,8m. Er is een telescoop nodig om het object te kunnen zien. Herculina bereikt een maximale hoogte boven de horizon van circa 64°. Dit gebeurt rond 01:35 uur, en geldt strikt genomen voor een waarnemer in Utrecht. Klik op het kaartje hiernaast voor een grotere kaart, met de positie van de planetoïde en sterren tot magnitude +9,8m. Kijk voor meer details over de oppositie van Herculina op deze pagina.

zondag 14 maart

14:16: Mercurius is in bovenconjunctie met de Zon. De binnenplaneet beweegt vanaf de Aarde gezien achter de Zon langs. Mercurius staat op dit moment dicht bij de Zon aan de hemel en is hierdoor onzichtbaar. In deze positie staan Mercurius, de Zon en de Aarde op één lijn. De planeet beweegt vanaf de Aarde gezien niet exact achter de Zon langs, maar 1,5° ten zuiden ervan, en wordt niet bedekt door de Zon. In bovenconjunctie staat een binnenplaneet op maximale afstand (1,356 AE, ofwel 202,8 miljoen km) van de Aarde en heeft een minimale schijnbare diameter (5,0"). Voor de conjunctie bevond Mercurius zich aan de ochtendhemel, erna staat de planeet aan de avondhemel.

23:25: De Maan staat 4,5° ten noorden van Jupiter (-1,6m). De dichtste nadering gebeurt onder de horizon voor een waarnemer in de Lage Landen. Bij ons is de samenstand niet of nauwelijks zichtbaar.

maandag 15 maart

22:01:

Het is Nieuwe Maan. De Maan staat vanaf de Aarde gezien in de richting van de Zon, zodat de donkere kant van de Maan naar de Aarde gekeerd is en de verre zijde van de Maan wordt verlicht. De nachten rond Nieuwe Maan zijn donkerder dan gemiddeld en de week rond Nieuwe Maan is uitermate geschikt om deepsky-objecten waar te nemen. Er vindt in onze streken geen zonsverduistering plaats, doordat de Maan 4,1° ten noorden langs de Zon beweegt.

woensdag 17 maart

07:49: Uranus is in conjunctie met de Zon en beweegt er vanaf de Aarde gezien achterlangs. De planeet is hierdoor op dit moment onzichtbaar. Uranus, de Zon en de Aarde staan nu op één lijn. De planeet wordt niet bedekt door de zonneschijf, maar beweegt er vanaf de Aarde gezien langs, 0,7° ten zuiden ervan. Dit is een moment waarop een buitenplaneet ver (21,1 AE, ofwel 3155 miljoen km) van de Aarde staat en een kleine schijnbare diameter heeft (3,3").

vrijdag 19 maart

21:43:

De Maan bedekt μ Arietis, een ster met een helderheid van +5,7m in het sterrenbeeld Ram. Om 21:43 wordt de ster bedekt door de onverlichte maanrand en om 22:35 komt deze weer tevoorschijn van achter de verlichte rand. Een waarnemer in Utrecht ziet de Maan aan het begin op een hoogte van 14° staan, aan het einde van de bedekking op 7°. De Maan is voor 15% verlicht. Voor meer informatie over deze bedekking, voor een aantal waarneemlocaties in Nederland en België, zie deze tabel.

zaterdag 20 maart

18:32: Lente-equinox; begin van de lente. De Zon trekt van het zuidelijk naar het noordelijk halfrond en staat recht boven de evenaar van de Aarde. Vandaag duurt de dag (ongeveer) even lang als de nacht (Latijn: equi = gelijk, nox = nacht), na vandaag duren de dagen langer dan de nachten. De winter was 88,99 dagen lang, de lente zal 92,75 dagen duren. De elliptische baan van de Aarde om de Zon is verantwoordelijk voor het feit dat de seizoenen niet even lang zijn; wanneer de Aarde dichter bij de Zon staat (op dit moment is dat in de winter), beweegt zij sneller en duurt dat seizoen korter. Voor meer details, zie de tabel de seizoenen. Dit wordt ook wel de astronomische lente genoemd, de meteorologische lente begon op 1 maart. Op het zuidelijk halfrond zijn de seizoenen tegengesteld aan die op het noordelijk halfrond en daar begint nu de herfst.

zondag 21 maart

02:11: Kaartje

De Maan bedekt de Pleiaden, in het sterrenbeeld Stier. De bedekking gebeurt bij ons 8° onder de horizon. De samenstand is te zien rond 0 uur. Het tweetal staat dan boven de westnoordwestelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 6°, op een afstand van 1,8° van elkaar. De Maan is voor 24% verlicht.

maandag 22 maart

01:37: Saturnus in oppositie

Saturnus is in oppositie met de Zon. Voor een waarnemer op Aarde staat de planeet tegenover de Zon aan de hemel. Als gevolg daarvan komt Saturnus op rond zonsondergang en gaat rond zonsopkomst weer onder. De planeet is hierdoor vrijwel de gehele nacht te zien. Daarnaast staat hij relatief dicht bij de Aarde, zodat hij helder en groot lijkt. Dit zijn ideale omstandigheden om Saturnus waar te nemen. Saturnus is met het blote oog als een heldere ster te zien aan de hemel. Al met een verrekijker zijn de beroemde ringen van de reuzenplaneet te onderscheiden. Met een telescoop kunnen meer details en de grootste manen van Saturnus worden waargenomen; zie onze maandelijkse slingerdiagrammen voor de manen van Saturnus. Saturnus staat in het sterrenbeeld Maagd. De planeet heeft een helderheid van +0,7m en zijn schijnbare diameter meet 19,5". De planeet staat rond 00:51 uur in het zuiden, op een hoogte van 40° boven de horizon, voor een waarnemer in Utrecht, zie onze hemelkaart. Voor meer informatie over de positie en zichtbaarheid van de planeet, zie het hoofdstuk Saturnus. De pagina opposities van Saturnus bevat meer details voor deze en andere opposities van Saturnus. Op die pagina zijn ook oppositiekaarten te vinden.

19:51:

De Maan bedekt 118 Tauri, een ster van magnitude +5,8 in het sterrenbeeld Stier. Vanuit Utrecht is alleen het einde van de bedekking zichtbaar; om 19:51 komt de ster van achter de verlichte maanrand tevoorschijn, 57° boven de horizon. De Maan is voor 43% verlicht. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel. Dit is een rakende bedekking; in het noordoosten van Nederland vindt geen bedekking plaats.

dinsdag 23 maart

12:00:

De Maan is in de fase van Eerste Kwartier. De rechter helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is met name 's avonds zichtbaar. Om de Maan waar te nemen door een verrekijker of telescoop is de tijd rond (en met name voor) Eerste Kwartier zeer geschikt. Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan komt de Zon net op. De lange schaduwen van de bergen en kraterranden brengen een extra diepte-effect met zich mee.

donderdag 25 maart

Deze maand is zeer geschikt om het sterrenstelsel M99 te bekijken. Het sterrenstelsel is te vinden in het sterrenbeeld Haar van Berenice, heeft een helderheid van 9,8m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 5,4’. De opkomst van dit object is om 18:29 uur, de ondergang om 09:05 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:49 uur, op 52° boven de horizon. Voor het waarnemen van deepsky-objecten is de precieze datum minder belangrijk dan een donkere, liefst maanloze, hemel. Zoek een donkere waarneemplaats en kijk rond Nieuwe Maan, bijvoorbeeld in de dagen rond 14 april. Om een donker moment zonder Maan te vinden kunnen de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon van pas komen. Voor het waarnemen van een zwakker en nevelig object als dit sterrenstelsel is een redelijke telescoop nodig om detail te kunnen zien.

12:15: Kaartje

De Maan staat 5,0° ten zuiden van Mars (+0,2m). De dichtste nadering vindt plaats op 4° onder de horizon en bovendien bij daglicht. De samenstand is te zien rond 3:15 uur, of op 25 maart rond 19:45 uur. De twee objecten staan in het eerste geval zo'n 10° boven de westnoordwestelijke horizon, op een onderlinge afstand van 7,9°. In het andere geval is de samenstand te zien op een hoogte van ongeveer 55° in het zuidzuidoosten, zo'n 6,6° van elkaar vandaan. De Maan is voor ongeveer 72% verlicht.

zaterdag 27 maart

Dit is de beste maand om het sterrenstelsel M100 waar te nemen. Het sterrenstelsel is te vinden in het sterrenbeeld Haar van Berenice, heeft een helderheid van 9,4m en een schijnbare afmeting van 6,9’. De opkomst van dit object is om 18:17 uur, de ondergang om 09:09 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:45 uur, op 54° boven de horizon. Zoek een donkere waarneemplaats en kijk rond Nieuwe Maan, bijvoorbeeld in de week rond 14 april. Voor het waarnemen van een zwakker en nevelig object als dit sterrenstelsel is een redelijke telescoop nodig om detail te kunnen zien. Zie deze detailpagina voor M100 voor meer gegevens. Voor ruim 1200 andere deepsky-objecten, zie de pagina Gegevens van sterrenbeelden en kies een sterrenbeeld.

03:01: De Maan bedekt Subra

De ster Subra (ο Leonis), een ster met een helderheid van +3,5m in het sterrenbeeld Leeuw, wordt bedekt door de Maan. De ster wordt bedekt door de dunne onverlichte rand van de Maan om 03:01 uur. Om 03:40 uur wordt deze weer zichtbaar aan de verlichte maanrand. Bij het begin van de bedekking staat de Maan te Utrecht 17° boven de horizon, bij het einde 11°. De Maan is voor 87% verlicht. Voor meer informatie over deze bedekking, voor een aantal waarneemlocaties in Nederland en België, zie deze tabel.

11:24: Kaartje

De Maan staat 4,6° ten zuiden van Regulus, de helderste ster van het sterrenbeeld Leeuw (+1,4m). De dichtste nadering vindt onder de horizon plaats voor een waarnemer in de Benelux en bovendien bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 4 uur, of op 27 maart rond 20 uur. De twee objecten staan in het eerste geval boven de westelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 11°, op een afstand van 6,9° van elkaar. In het andere geval is de samenstand te zien boven de zuidoostelijke horizon, op een hoogte van circa 36°, zo'n 7,3° van elkaar vandaan. De Maan is voor ongeveer 90% verlicht.

zondag 28 maart

02:00: Begin van de zomertijd. Om 2 uur Midden-Europese (winter)tijd (MET) wordt de klok een uur vooruit gezet en is het 3 uur zomertijd (MEZT). Voor meer informatie over het begin en einde van de zomertijd in Nederland en België, zie de tabel Begin en einde van de zomertijd.

06:59 MEZT: De Maan staat in het perigeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het dichtst bij de Aarde ligt. De afstand tussen de Aarde en de Maan bedraagt nu 361876 km. Door de geringere afstand lijkt de Maan nu groter aan de hemel te staan dan gemiddeld: 33'01,3". Zie de applet Verschijnselen van de Maan voor meer gegevens.

maandag 29 maart

04:22 MEZT:

De Maan bedekt 87 Leonis, een ster met een helderheid van +4,8m in het sterrenbeeld Leeuw. Om 04:22 uur verdwijnt de ster achter de zeer dunne onverlichte rand van de Maan en om 05:16 komt deze weer tevoorschijn, nu aan de verlichte maanrand. In Utrecht staat de Maan dan 19°, respectievelijk 11° boven de horizon. De Maan is voor 98% verlicht, wat het waarnemen van de bedekking er niet gemakkelijker op maakt. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel.

13:23 MEZT: Mercurius is in het perihelium van zijn baan. De afstand tot de Zon is nu klein en bedraagt 0,308AE, ofwel 46,001 miljoen km. Een waarnemer op Mercurius ziet de schijnbare diameter van de Zon ongeveer 3,2 maal zo groot als een waarnemer op Aarde, en de planeet ontvangt circa 10,5 maal meer licht en warmte van de Zon dan de Aarde.

dinsdag 30 maart

04:25 MEZT:

Het is Volle Maan. De Maan staat tegenover de Zon aan de hemel. Hierdoor is de Maan vrijwel de hele nacht zichtbaar. De verlichte kant van de Maan is naar de Aarde gekeerd. Hoewel de Maan als geheel op dit moment erg goed te zien is, zijn er weinig details op de Maan zichtbaar. Voor het deel van de Maan dat naar de Aarde toe gekeerd is staat de Zon in het zenit, zodat er geen schaduwen zijn en er nauwelijks contrast is. Daarnaast is de Volle Maan een stoorzender bij het waarnemen van zwakkere objecten aan de sterrenhemel. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen.

woensdag 31 maart

01:16 MEZT: Mars is in het aphelium van zijn baan. De afstand tot de Zon is nu groot en bedraagt 1,666AE, ofwel 249,221 miljoen km. Een waarnemer op Mars ziet de schijnbare diameter van de Zon ongeveer 1,7 maal zo klein als een waarnemer op Aarde, en de planeet ontvangt circa 2,8 maal minder licht en warmte van de Zon dan de Aarde.

03:59 MEZT: Kaartje

De Maan staat 3,9° ten zuidwesten van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering gebeurt bij ons op een hoogte van 22° boven de zuidzuidwestelijke horizon. De Maan is voor 98% verlicht.

Meer hemelverschijnselen

Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten
De astrokalender voor april 2010
De astrokalender voor het jaar 2010

Volg de gebeurtenissen aan de sterrenhemel ook via