Astrokalender voor april 2010

Tijdstippen zijn in Midden-Europese zomertijd (MEZT)

donderdag 1 april

Dit is de beste maand om het sterrenstelsel NGC4657 te bekijken. Het sterrenstelsel staat in het sterrenbeeld Jachthonden en heeft een schijnbare afmeting van 1,2’. De opkomst van dit object is om 16:09 uur, de ondergang om 11:21 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:47 uur, op 70° boven de horizon. Zoek een donkere waarneemplaats en kijk rond Nieuwe Maan, bijvoorbeeld in de dagen rond 14 april. Voor het waarnemen van een zwak en contrastarm object als dit sterrenstelsel is een behoorlijke telescoop nodig om iets te kunnen zien. Zie deze detailpagina voor NGC4657 voor meer gegevens.

zaterdag 3 april

--:--: Kaartje

Vandaag bereikt de meteorenzwerm Virginiden zijn maximum. De zwerm staat rond 03:00 in het hoogste punt, 29° boven de horizon. Onder ideale omstandigheden zijn er zo'n 5 meteoren per uur te verwachten. De meteoren zijn traag, met soms vuurbollen. Rond 06:30 gaat het schemeren en om 07:10 komt de Zon op. De Maan komt om 01:20 op en is voor ongeveer 80% verlicht.

13:27: Kaartje

De Maan staat 59' ten noorden van Antares, de helderste ster van het sterrenbeeld Schorpioen (+1,0m). De dichtste nadering gebeurt onder de horizon voor een waarnemer in de Lage Landen en bovendien bij daglicht. De samenstand is te zien rond 6:30 uur. Het tweetal staat dan in het zuidzuidwesten, circa 10° boven de horizon, op een afstand van 3,6° van elkaar. De Maan is voor 80% verlicht.

dinsdag 6 april

11:37:

De Maan is in de fase van Laatste Kwartier. De linker helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is met name 's ochtends vroeg zichtbaar. Om de Maan te zien door een verrekijker of telescoop is de tijd rond (en met name na) Laatste Kwartier zeer geschikt. Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan gaat de Zon net onder. Hierdoor zijn de schaduwen (van de bergen en kraterranden) lang, wat een extra diepte-effect veroorzaakt en de Maan is hiermee duidelijk een driedimensionaal hemellichaam. Zie ook de maandelijkse maanfasekalender.

vrijdag 9 april

Dit is de beste maand om de bolhoop M53 op te zoeken. De bolhoop is te vinden in het sterrenbeeld Haar van Berenice, heeft een helderheid van 7,7m en een schijnbare afmeting van 12,6’. De opkomst van dit object is om 18:02 uur, de ondergang om 09:22 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:44 uur, op 56° boven de horizon. Helder weer en een donkere, maanloze hemel zijn belangrijker voor het waarnemen van deepsky-objecten dan de precieze datum. Een donkere locatie en een datum rond Nieuwe Maan zijn aan te raden, bijvoorbeeld in de dagen rond 14 april. Om een relatief helder en scherp object als deze bolhoop waar te nemen is een verrekijker op statief al voldoende, maar met een kleine telescoop zijn uiteraard meer details te zien. Zie deze detailpagina voor M53 voor meer gegevens.

01:30:

Mercurius is in grootste oostelijke elongatie en te vinden aan de avondhemel. Mercurius staat op een afstand van 19°21’ ten oosten van de Zon, beweegt achter de Zon aan en gaat 's avonds na de Zon onder. De helderheid van de binnenplaneet is +0,3m, hij is voor 37% verlicht en zijn schijnbare diameter is 7,7". Wanneer 's avonds de burgerlijke schemering eindigt (om 21:00 uur) is Mercurius 12° boven de westnoordwestelijke horizon te vinden. Dit is dus een gunstige avondverschijning (voor meer uitleg over de wisselende zichtbaarheid van Mercurius, zie Waardoor zijn Mercurius en Venus soms ver van de Zon slecht zichtbaar? in de veelgestelde vragen). De planeet gaat om 22:26 uur onder, 02:01 uur na de Zon. Zie ook de horizonkaart voor deze avondverschijning. De grootte van het stipje op de kaart is een maat voor de helderheid. Voor de grootste elongatie is Mercurius helderder dan erna. Om Mercurius te zien kan een verrekijker handig zijn. Voor een lijst met ochtend- en avondverschijningen, zie de tabel Grootste elongaties van Mercurius.

04:44: De Maan staat in het apogeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het verst van de Aarde ligt. De afstand tussen de Aarde en de Maan bedraagt nu 405002 km. Door de grotere afstand lijkt de Maan nu kleiner aan de hemel te staan dan gemiddeld: 29'30,3". Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan.

zondag 11 april

13:51: Metis in oppositie

De planetoïde 9 Metis is in oppositie. Het kleine planeetje, in het sterrenbeeld Maagd, heeft nu een helderheid van slechts +9,5m en kan alleen met een behoorlijke telescoop worden waargenomen. Metis bereikt een maximale hoogte boven de horizon van circa 36°. Dit gebeurt rond 01:53 uur, en geldt strikt genomen voor een waarnemer in Utrecht. De kaart (zie hiernaast) toont de positie van de planetoïde en sterren tot een helderheid van +10,5m. Kijk op deze detailpagina voor meer informatie over de oppositie van Metis. Zie de pagina Planetoïden in 2010 voor meer gegevens van planetoïden.

woensdag 14 april

Dit is de beste tijd van het jaar om het sterrenstelsel M51 te zien. M51 is te vinden in het sterrenbeeld Jachthonden, heeft een magnitude van 8,4m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 11,0’. Dit is een circumpolair object en staat om 01:41 uur aan het hoogste punt, op een hoogte van 85°, dus vrijwel in het zenit. Een donkere locatie en een datum rond Nieuwe Maan zijn aan te raden, bijvoorbeeld in de week rond 14 april. Om een donker moment zonder Maan te vinden kunnen de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon van pas komen. Om detail te kunnen zien in een zwakker en contrastarm hemellichaam als dit sterrenstelsel is een redelijke telescoop nodig. Zie de pagina M51 voor meer details.

14:29:

Het is Nieuwe Maan. Vanaf de Aarde gezien staat de Maan in dezelfde richting als de Zon, zodat de verre kant van de Maan wordt verlicht en de donkere kant van de Maan naar de Aarde gekeerd is. Daarnaast is de Nieuwe Maan alleen overdag boven de horizon. Door deze twee oorzaken is de Maan op dit moment onzichtbaar. De nachten rond Nieuwe Maan zijn donkerder dan gemiddeld en de week rond Nieuwe Maan is uitermate geschikt voor het waarnemen van deepsky-objecten. De Maan beweegt 4,5° ten noorden langs de Zon, en er vindt bij ons geen eclips plaats.

vrijdag 16 april

Deze tijd van het jaar is prima geschikt om het sterrenstelsel M83 waar te nemen. M83 staat in het sterrenbeeld Waterslang, heeft een helderheid van 7,6m en een schijnbare afmeting van 11,2’. Het object komt om 22:47 uur op, gaat om 04:30 uur onder en staat om 01:40 uur in het hoogste punt aan de hemel, op slechts 8° boven de horizon. Een waarneemplaats met ongehinderde blik op de zuidelijke horizon is hierdoor een vereiste om M83 goed te kunnen zien. Helder weer en een donkere, maanloze hemel zijn belangrijker voor het waarnemen van deepsky-objecten dan de precieze datum. Zoek een donkere waarneemplaats en kijk rond Nieuwe Maan, bijvoorbeeld in de week rond 14 april. Voor het vinden van een donker en maanloos moment, zie de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon. Voor het zien van een relatief helder, maar vaag object als dit sterrenstelsel is een verrekijker (op statief) voldoende, maar een telescoop is nodig om details weer te geven. Zie deze detailpagina voor M83 voor meer gegevens.

01:01: Kaartje

De Maan staat 40' ten noorden van Mercurius (+1,2m). De dichtste nadering vindt onder de horizon plaats voor een waarnemer in de Benelux. De samenstand is te zien op 15 april rond 21:30 uur. Het tweetal staat dan zo'n 6° boven de westnoordwestelijke horizon, 2,3° van elkaar verwijderd. De Maan is voor 2% verlicht. Linksboven Mercurius staat de veel helderder Venus.

11:23: Kaartje

De Maan staat 3,4° ten noordwesten van Venus (-3,3m). De dichtste nadering vindt in de Lage Landen plaats op 36° hoogte, maar bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 21:30 uur. De twee objecten staan dan in het westnoordwesten, op een hoogte van ongeveer 13°, op een onderlinge afstand van 4,9°. De Maan is voor 6% verlicht. Rechtsonder Venus staat de veel zwakkere Mercurius.

zaterdag 17 april

Dit is de beste maand om de bolhoop M3 te bekijken. De bolhoop staat in het sterrenbeeld Jachthonden, heeft een helderheid van 6,4m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 16,2’. De opkomst van dit object is om 16:43 uur, de ondergang om 10:36 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:42 uur, op 66° boven de horizon. Zoek een donkere waarneemplaats en kijk rond Nieuwe Maan, bijvoorbeeld in de dagen rond 14 april. Om een relatief helder en scherp object als deze bolhoop waar te nemen is een verrekijker op statief al voldoende, maar met een kleine telescoop zijn uiteraard meer details te zien. Zie voor andere mooie en opvallende deepsky-objecten de pagina Deepsky-objecten per maand.

07:37: Kaartje

De Maan staat op slechts 1,4° ten zuiden van de Pleiaden, in het sterrenbeeld Stier. De dichtste nadering van deze nauwe samenstand gebeurt in onze streken op een hoogte van 1°, maar bij daglicht. Bekijk de samenstand op 16 april rond 22:30 uur, of op 17 april rond 21:30 uur. De twee objecten staan in het eerste geval boven de westnoordwestelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 10°, 6,1° van elkaar vandaan. In het tweede geval staan de twee hemellichamen in het westen, op zo'n 23° boven de horizon, zo'n 6,9° van elkaar vandaan. De Maan is voor ongeveer 9% verlicht.

zondag 18 april

06:06: Mercurius is stationair in ecliptische lengte. De planeet keert zijn bewegingsrichting langs de ecliptica om en gaat tegen de gangbare richting in bewegen. Voor een binnenplaneet gebeurt dit tussen de grootste oostelijke elongatie en benedenconjunctie. Zie de applet Planeetverschijnselen voor meer verschijnselen van Mercurius.

woensdag 21 april

02:10:

De Maan bedekt 61 Geminorum, een ster van magnitude +5,9 in het sterrenbeeld Tweelingen. Om 02:10 wordt de ster bedekt door de onverlichte maanrand en om 02:15 komt deze weer tevoorschijn van achter de verlichte rand. Bij het begin van de bedekking staat de Maan te Utrecht 8° boven de horizon, bij het einde 7°. De ster wordt rakelings bedekt; in het noorden en oosten van Nederland is een bedekking plaats, verder naar het zuiden is dit een nauwe samenstand. De Maan is voor 42% verlicht. Voor meer informatie over deze bedekking en samenstand, voor een aantal waarneemlocaties in Nederland en België, zie deze tabel.

20:20:

De Maan is in de fase van Eerste Kwartier. De rechter helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is met name 's avonds zichtbaar. Om de Maan waar te nemen door een verrekijker of telescoop is de tijd rond (en met name voor) Eerste Kwartier zeer geschikt. Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan komt de Zon net op. De lange schaduwen van de bergen en kraterranden brengen een extra diepte-effect met zich mee en de Maan is hierdoor duidelijk meer dan een gladde bol.

donderdag 22 april

--:--: Kaartje

Vandaag bereikt de meteorenzwerm Lyriden zijn maximum. De zwerm staat rond 06:00 in het hoogste punt, 70° boven de horizon. Onder ideale omstandigheden zijn er zo'n 12 meteoren per uur te verwachten. De meteoren zijn snel en helder. Rond 05:45 gaat het schemeren en om 06:28 komt de Zon op. De Maan is voor ongeveer 55% verlicht, maar gaat om 03:42 onder.

vrijdag 23 april

18:23: Kaartje

De Maan staat 4,5° ten zuidwesten van Regulus, de helderste ster van het sterrenbeeld Leeuw (+1,4m). De dichtste nadering gebeurt bij ons op 32° hoogte, maar bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 21:30 uur. De twee objecten staan dan in het zuiden, op een hoogte van ongeveer 47°, 4,8° van elkaar verwijderd. De Maan is voor 73% verlicht.

zaterdag 24 april

23:00: De Maan staat in het perigeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het dichtst bij de Aarde ligt. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 367141 km. Door de geringere afstand lijkt de Maan nu groter aan de hemel te staan dan gemiddeld: 32'32,9". Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan.

zondag 25 april

00:48: De Maan bedekt 62 Leonis

De ster 62 Leonis, een ster van magnitude +6,0 in het sterrenbeeld Leeuw, wordt bedekt door de Maan. Om 00:48 uur verdwijnt de ster achter de onverlichte rand van de Maan en om 01:29 komt deze weer tevoorschijn, nu aan de verlichte maanrand. De Maan staat bij de intrede 31° boven de horizon, bij de uittrede is dat 26°, voor een waarnemer in Utrecht. De Maan is voor 84% verlicht. Voor meer informatie over deze bedekking, voor een aantal waarneemlocaties in Nederland en België, zie deze tabel.

10:20: Kaartje

Venus staat 3,5° ten zuiden van de Pleiaden, in het sterrenbeeld Stier. De dichtste nadering vindt bij ons plaats op 27° hoogte, maar bij daglicht. De samenstand is te zien op 24 april rond 22:30 uur, of op 25 april rond 21:30 uur. Het tweetal staat in het eerste geval in het westnoordwesten, circa 7° boven de horizon, 3,6° van elkaar verwijderd. In het tweede geval staan de twee hemellichamen op circa 15° boven de westnoordwestelijke horizon, eveneens 3,6° van elkaar verwijderd. Venus heeft op dit moment een helderheid van -3,3m.

21:34:

De Maan bedekt SAO 138445, een ster met een helderheid van +5,6m in het sterrenbeeld Maagd. Om 21:34 uur verdwijnt de ster achter de dunne onverlichte rand van de Maan en om 22:04 komt deze weer tevoorschijn, nu aan de verlichte maanrand. Bij het begin van de bedekking staat de Maan te Utrecht 29° boven de horizon, bij het einde 31°. De Maan is voor 90% verlicht, wat het niet gemakkelijker maakt om de bedekking waar te nemen. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel.

dinsdag 27 april

14:01: Kaartje

De Maan staat 3,4° ten zuiden van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering gebeurt voor een waarnemer in onze streken onder de horizon en bovendien bij daglicht. De samenstand is te zien rond 4:30 uur, of op 27 april rond 21:45 uur. De twee objecten staan in het eerste geval in het westzuidwesten, op een hoogte van ongeveer 8°, op een onderlinge afstand van 7,2°. In het tweede geval staan de twee hemellichamen in het zuidoosten, op zo'n 13° boven de horizon, 6,2° van elkaar verwijderd. De Maan is voor ongeveer 98% verlicht.

woensdag 28 april

14:18:

Het is Volle Maan. De Maan staat tegenover de Zon aan de hemel. We zien hierdoor de Maan vrijwel de hele nacht, en de verlichte kant van de Maan is naar de Aarde gekeerd. Hoewel de Maan als geheel op dit moment erg goed te zien is, zijn er weinig details op de Maan zichtbaar. Doordat de Zon, voor een denkbeeldige waarnemer op de Maan, vrijwel recht boven het hoofd staat, zijn er geen schaduwen te zien, wat ervoor zorgt dat er nauwelijks contrast is op het maanoppervlak. Daarnaast is de Volle Maan een stoorzender bij het waarnemen van zwakkere objecten aan de sterrenhemel. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen.

18:44: Mercurius is in benedenconjunctie en beweegt vanaf de Aarde gezien voor de Zon langs. De binnenplaneet is nu korte tijd onzichtbaar, doordat deze zich te dicht bij de Zon bevindt. Er vindt geen overgang over de zonneschijf plaats, doordat de planeet 1,0° ten noorden langs de Zon beweegt. De Zon, Mercurius en de Aarde staan nu op één lijn, waardoor de Aarde in oppositie staat voor een denkbeeldige waarnemer op Mercurius. In benedenconjunctie staat een binnenplaneet op minimale afstand (in dit geval 0,566 AE, ofwel 84,7 miljoen km) van de Aarde en heeft een maximale schijnbare diameter (11,9"). Mercurius verruilt hiermee de avondhemel voor de ochtendhemel.

vrijdag 30 april

21:21: Kaartje

De Maan staat 1,1° ten noorden van Antares, de helderste ster van het sterrenbeeld Schorpioen (+1,0m). De dichtste nadering gebeurt voor een waarnemer in onze streken onder de horizon en in de schemering. Bekijk de samenstand op 1 mei rond 1:15 uur. De twee objecten staan dan in het zuidzuidoosten, op een hoogte van ongeveer 6°, 2,2° van elkaar verwijderd. De Maan is voor 93% verlicht. Dit is de tweede samenstand deze maand (zie 3 april), en de Maan staat nu aan de andere kan van Antares en is meer verlicht.

Meer hemelverschijnselen

Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten
De astrokalender voor mei 2010
De astrokalender voor het jaar 2010

Volg de gebeurtenissen aan de sterrenhemel ook via