Zomertijd   –   SterHemel  app  MijnHemel   –   Hemel vannacht   –   Weer   –   Op / onder   –   Hemelkaart   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Deepsky   –   Sterrenbeelden    

Astrokalender voor december 2008 Tijdstippen zijn in Midden-Europese wintertijd (MET) maandag 1 december Vandaag begint de weerkundige winter. De meteorologische winter omvat per definitie de maanden december, januari en februari. De astronomische winter begint op 21 december. 09:32:  Venus staat 2,0° ten zuiden van Jupiter (-1,6m). De dichtste nadering gebeurt voor een waarnemer in onze streken onder de horizon en bij daglicht. De samenstand is te zien op 30 november rond 18:30 uur, of op 1 december rond 17:15 uur. De twee objecten staan in het eerste geval boven de zuidwestelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 6°, op een onderlinge afstand van 2,1°. In het tweede geval staan de twee hemellichamen boven de zuidzuidwestelijke horizon, op een hoogte van circa 12°, 2,0° van elkaar verwijderd. De helderheid van Venus is nu -3,7m. 17:27:  De Galileïsche maan Io staat 6,7" ten noorden van Ganymedes. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie. 17:38:  De Zon staat 4,6° ten noorden van Antares, de helderste ster van het sterrenbeeld Schorpioen (+1,0m). Van de samenstand is natuurlijk niets te zien. Als je nu jarig bent of geboren wordt, en nog in astrologie gelooft, ben je dus een Schorpioen. 17:39:  De Maan bedekt Venus (-3,7m). De bedekking duurt van ruwweg 16:52-18:22 uur en vindt in de Lage Landen plaats op een hoogte van 5-13° boven de zuidwestelijke horizon. De Maan is voor 14% verlicht. Zie deze tabel voor details van de bedekking voor een aantal locaties in Nederland en België. 18:09:  De Maan staat 2,0° ten zuidoosten van Jupiter (-1,6m). De dichtste nadering vindt bij ons plaats op een hoogte van 8° boven de horizon, in het zuidwesten. De Maan is voor 14% verlicht en bedekt op het moment van de nauwste samenstand nog Venus. donderdag 4 december 16:48:  De planetoïde 2 Pallas is in oppositie. Het kleine planeetje bevindt zich in het sterrenbeeld Duif (Columba), heeft nu een helderheid van +8,0m en moet dus met een telescoop worden waargenomen. Voor een waarnemer in Utrecht staat Pallas rond 01:01 uur in het zuiden, op slechts 5° boven de horizon. De kaart (zie hiernaast) toont de positie van de planetoïde en sterren tot een helderheid van +10,5m. 18:29:  De Galileïsche maan Io staat 7,7" ten zuiden van Ganymedes. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie. vrijdag 5 december 22:26:  De Maan is in de fase van Eerste Kwartier. De rechterhelft van de Maan is nu verlicht en de Maan is met name 's avonds goed zichtbaar. Zie ook de maandelijkse maanfasekalender. 23:04:  Mars is in conjunctie met de Zon en beweegt er vanaf de Aarde gezien achterlangs. De planeet wordt niet bedekt door de Zon, maar beweegt er vanaf de Aarde gezien 28' ten zuiden langs. De planeet is dus op dit moment onzichtbaar, het zichtbaarheidsdiagram voor Mars in 2009 laat zien dat Mars pas in juli 2009 weer goed te zien zal zijn. zaterdag 6 december 18:32:  Jupiters satelliet Io staat 3,6" ten zuiden van Europa. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie. 22:47:  De Maan bedekt λ Piscium, een ster met een helderheid van +4,5m. Om 22:47 wordt de ster bedekt door de onverlichte maanrand en om 23:34 komt deze weer tevoorschijn van achter de verlichte rand. Bij het begin van de bedekking staat de Maan te Utrecht 23° boven de horizon, bij het einde 17°. Het feit dat de Maan voor 'slechts' 61% verlicht is in combinatie met de relatief grote helderheid van de ster maakt met name het begin van de bedekking makkelijk waarneembaar met bijvoorbeeld een verrekijker. Zie deze tabel voor details van de bedekking voor een aantal locaties in Nederland en België. zondag 7 december 17:09:  Tussen 17:09 en 18:42 uur staan alle Galileïsche manen ten westen van Jupiter. In toenemende afstand van de planeet staan Io, Europa, Ganymedes en Callisto. donderdag 11 december 09:20:  De Maan bedekt de Pleiaden, in het sterrenbeeld Stier. De bedekking gebeurt voor een waarnemer in onze streken deze keer onder de horizon en bij daglicht. De samenstand is te zien rond 6:30 uur. Het tweetal staat dan in het westnoordwesten, op een hoogte van ongeveer 6° en op een afstand van 2,1° van elkaar. De Maan is voor 97% verlicht. 20:35:  De Maan bedekt χ Tauri, een ster met een helderheid van +5,4m. De ster wordt bedekt door de dunne onverlichte rand van de Maan om 20:35 uur. Om 21:39 uur wordt deze weer zichtbaar aan de verlichte maanrand. In Utrecht staat de Maan dan 47°, respectievelijk 55° boven de horizon. De Maan is voor 99% verlicht, wat het waarnemen erg lastig maakt. Zie deze tabel voor details van de bedekking voor een aantal locaties in Nederland en België. vrijdag 12 december 17:37:  Het is Volle Maan. De Maan staat tegenover de Zon aan de hemel, en dus zien we de Maan vrijwel de hele nacht, en is de verlichte kant van de Maan naar de Aarde gekeerd. De Volle Maan lijkt nu extra groot, zie hieronder. In de winter is de Zon veel minder dan 12 uur boven de horizon, en staat zij vrij laag in het zuiden. Doordat de Maan nu precies tegenover de Zon aan de hemel staat, staat hij juist hoog in het zuiden en is veel langer dan 12 uur op. 22:39:  De Maan is in het perigeum van zijn baan, op een afstand van 356566 km van de Aarde. De Maan lijkt nu dus groot: 33'30,8". Het bijna samenvallen van perigeum en Volle Maan versterkt de indruk dat de Maan groter aan de hemel staat dan anders. Dit is met name het geval wanneer de Maan vlak boven de horizon staat, dus bij opkomst (rond 15:46) of ondergang (op 13/12 rond 9:55), zie ook Waardoor is de maan aan de horizon groter dan hoog aan de hemel? in de veelgestelde vragen. zaterdag 13 december 07:43:  De Maan bedekt 139 Tauri, een ster met een helderheid van +4,8m. Alleen het begin van de bedekking is zichtbaar vanuit Utrecht: om 07:43 verdwijnt de ster achter de verlichte maanrand, op een hoogte van 15°. De Maan is voor 99% verlicht, en het waarnemen van een bedekking zo kort na Volle Maan is natuurlijk vrij moeilijk. Voor meer informatie over deze bedekking, voor een aantal waarneemlocaties in Nederland en België, zie deze tabel. 22:11:  De ster Mebsuta (ε Geminorum), een ster met een helderheid van +3,1m, wordt bedekt door de Maan. Om 22:11 wordt de ster bedekt door de verlichte maanrand en om 23:15 komt deze weer tevoorschijn van achter de dunne onverlichte rand (merk op dat dit precies omgekeerd is met betrekking tot de bedekking van χ Tauri, op 11/12 en dus voor de Volle Maan). Bij het begin van de bedekking staat de Maan te Utrecht 41° boven de horizon, bij het einde 50°. De Maan is voor 98% verlicht, wat waarnemen lastig maakt. Voor meer informatie over deze bedekking, voor een aantal waarneemlocaties in Nederland en België, zie deze tabel. zondag 14 december --:--:  Vandaag bereikt de meteorenzwerm Geminiden zijn maximum. De radiant ligt net naast de ster Castor, en de zwerm staat rond 02:30 in het hoogste punt, 70° boven de horizon. Onder ideale omstandigheden zijn er zo'n 100 meteoren per uur te verwachten. De meteoren zijn gemiddeld snel, vaak helder en hebben korte sporen. Rond 08:00 gaat het schemeren en om 08:41 komt de Zon op. De Maan is voor ongeveer 95% verlicht en stoort dus flink. 06:37:  De Maan bedekt ω Geminorum, een ster van magnitude +5,2. De ster wordt bedekt door de verlichte rand van de Maan om 06:37 uur. Om 07:31 uur wordt deze weer zichtbaar aan de onverlichte maanrand. De Maan staat bij de intrede 33° boven de horizon, bij de uittrede is dat 25°, voor een waarnemer in Utrecht. De Maan is voor 96% verlicht. Het feit dat veel sterbedekkingen plaatsvinden wanneer de Maan bijna volledig verlicht is heeft te maken met het feit dat de Volle Maan vrijwel de hele nacht zichtbaar is en het feit dat de Maan lange tijd 'bijna vol' is. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel. dinsdag 16 december 23:15:  De ster 18 Leonis, een ster met een helderheid van +5,7m, wordt bedekt door de Maan. Om 23:15 wordt de ster bedekt door de verlichte maanrand en om 23:49 komt deze weer tevoorschijn van achter de onverlichte rand. De Maan staat bij de intrede 14° boven de horizon, bij de uittrede is dat 19°, voor een waarnemer in Utrecht. De Maan is voor 76% verlicht, zodat de uittrede aan een bredere donkere rand plaatsvindt en gemakkelijker waarneembaar is dan bij bedekkingen rond Volle Maan. Zie deze tabel voor details van de bedekking voor een aantal locaties in Nederland en België. woensdag 17 december 08:58:  De Maan staat 3,1° ten zuidwesten van Regulus, de helderste ster van het sterrenbeeld Leeuw (+1,4m). De dichtste nadering vindt in de Lage Landen plaats op 27° hoogte, maar bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 8 uur. De twee objecten staan dan boven de westzuidwestelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 35°, 3,1° van elkaar verwijderd. De Maan is voor 73% verlicht. vrijdag 19 december 11:29:  De Maan is in de fase van Laatste Kwartier. De linkerhelft van de Maan is nu verlicht en de Maan is vooral laat in de nacht te zien. zondag 21 december 13:04:  Wintersolstitium; begin van de winter. De Zon staat vandaag op minimale hoogte aan de hemel en staat boven de Steenbokskeerkring. Vandaag vinden de kortste dag en de langste nacht plaats, een goede tijd van het jaar voor mensen die de sterrenhemel willen bekijken. Na vandaag worden de nachten weer korter. De herfst duurde 89,85 dagen, de winter zal 88,99 dagen duren. De weerkundige winter begon op 1 december. 13:39:  De Maan staat 3,8° ten zuiden van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering vindt plaats op 7° onder de horizon en bij daglicht. De samenstand is te zien rond 8 uur. Het tweetal staat dan in het noorden, op een hoogte van ongeveer 25°, 4,3° van elkaar verwijderd. De Maan is voor 32% verlicht. 17:12:  Van 17:12 tot 18:04 uur nemen we alle grote Jupitermanen ten westen van de planeetschijf waar. In toenemende afstand van de planeet staan Io, Europa, Ganymedes en Callisto. maandag 22 december 10:29:  Pluto is in conjunctie met de Zon en beweegt er vanaf de Aarde gezien achterlangs. De verre dwergplaneet is hierdoor op dit moment onzichtbaar. dinsdag 23 december --:--:  Vandaag bereikt de meteorenzwerm Ursiden zijn maximum. De zwerm staat rond 09:00 in het hoogste punt, 64° boven de horizon. Onder ideale omstandigheden zijn er zo'n 11 meteoren per uur te verwachten. De meteoren zijn niet erg opvallend. Rond 08:00 gaat het schemeren en om 08:47 komt de Zon op. De Maan komt om 05:12 op en is voor ongeveer 15% verlicht. donderdag 25 december 06:49:  De Maan staat 37' ten zuiden van Antares, de helderste ster van het sterrenbeeld Schorpioen (+1,0m). De dichtste nadering vindt plaats op 5° onder de horizon. De samenstand is met veel moeite te zien rond 7:45 uur. De twee objecten staan dan boven de zuidoostelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 1°, 43' van elkaar verwijderd. Kies een waarneemplaats met vrije blik op de horizon en neem een verrekijker mee. De Maan is voor slechts 5% verlicht. vrijdag 26 december 18:46:  De Maan is in het apogeum van zijn baan, op een afstand van 406601 km van de Aarde. De Maan lijkt nu dus klein: 29'23,3". zaterdag 27 december 00:37:  De Maan staat 3,0° ten zuiden van Mars (+1,5m). De dichtste nadering gebeurt onder de horizon voor een waarnemer in de Lage Landen. Vanuit onze streken is er van de samenstand niet veel te zien. 13:22:  Het is Nieuwe Maan. De Maan staat vanaf de Aarde gezien in de richting van de Zon, en dus is de donkere kant van de Maan naar de Aarde gekeerd. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen. maandag 29 december 04:22:  De Maan bedekt Mercurius (-0,6m). De bedekking gebeurt voor een waarnemer in onze streken onder de horizon. De samenstand is met veel moeite te zien op 28 of 29 december rond 17 uur. Het tweetal staat in het eerste geval in het zuidwesten, circa 3° boven de horizon, 5,7° van elkaar verwijderd. In het andere geval is de samenstand te zien op circa 7° boven de zuidwestelijke horizon, 4,8° van elkaar verwijderd. De Zon staat op dat moment slechts 4° onder de horizon, de Maan is voor ongeveer 3-4% verlicht. Links-boven Mercurius staat de helderder Jupiter die kan worden gebruikt om Mercurius te vinden (zie het kaartje hiernaast). Een vrije blik op de horizon en een verrekijker zijn vereist. 09:38:  De Maan staat 1,5° ten zuiden van Jupiter (-1,5m). De dichtste nadering gebeurt bij ons 4° onder de horizon en bij daglicht. De samenstand is met veel moeite te zien rond 17 uur. Het tweetal staat dan zo'n 8° boven de zuidwestelijke horizon, 2,9° van elkaar vandaan. De Zon staat slechts 4° onder de horizon. De Maan is voor 4% verlicht. Onder Jupiter bevindt zich de planeet Mercurius. woensdag 31 december 17:20:  Tussen 17:20 en 17:37 uur staan alle Galileïsche manen ten oosten van Jupiter. Van Jupiter gerekend zijn dat Europa, Io, Ganymedes en Callisto. 19:07:  Saturnus is stationair in ecliptische lengte. De planeet keert zijn bewegingsrichting ten opzichte van de sterren dus om en gaat tegen de gangbare richting in bewegen. Dit is het begin van Saturnus' oppositielus. 19:53:  De Maan staat 2,6° ten noorden van Venus (-3,9m). De dichtste nadering vindt in de Lage Landen plaats op 7° hoogte boven de horizon, in het westzuidwesten. De Maan is voor 16% verlicht.

Meer hemelverschijnselen   Deze informatie is ook te vinden in de apps SterHemel voor Android en Mijn Hemel voor iOS   Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten De astrokalender voor januari 2009 De astrokalender voor het jaar 2008             Tweet     @hemel_waarnemen volgen

Zomertijd   –   SterHemel  app  MijnHemel   –   Hemel vannacht   –   Weer   –   Op / onder   –   Hemelkaart   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Deepsky   –   Sterrenbeelden