Maan bedekt Saturnus   –   Hemel vannacht   –   Astrokalender   –   Weer   –   Op / onder   –   Hemelkaart   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Deepsky   –   Sterrenbeelden    

Astrokalender voor mei 2010 Tijdstippen zijn in Midden-Europese zomertijd (MEZT) dinsdag 4 mei --:--:  Vandaag bereikt de meteorenzwerm eta-Aquariden zijn maximum. De zwerm staat rond 09:00 in het hoogste punt, 37° boven de horizon. Onder ideale omstandigheden zijn er zo'n 30 meteoren per uur te verwachten. De meteoren zijn snel en hebben nalichtende sporen. Rond 05:30 gaat het schemeren en om 06:04 komt de Zon op. De Maan komt om 02:19 op en is voor ongeveer 70% verlicht. 06:22:  De planetoïde 2 Pallas is in oppositie. De planetoïde, die in het sterrenbeeld Slang staat, heeft tijdens de oppositie helderheid van +8,7m. Er is een telescoop nodig om het object te kunnen zien. Voor een waarnemer in Utrecht staat Pallas rond 02:28 uur in het zuiden, op circa 62° boven de horizon. De kaart (zie hiernaast) toont de positie van de planetoïde en sterren tot een helderheid van +9,7m. Kijk op deze detailpagina voor meer informatie over de oppositie van Pallas. Zie de pagina Planetoïden in 2010 voor meer gegevens van planetoïden. donderdag 6 mei 06:15:  De Maan is in de fase van Laatste Kwartier. De linker helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is vooral in de late nacht en vroege ochtend zichtbaar. Rond, en vooral na Laatste Kwartier is een goed moment om het maanoppervlak waar te nemen; Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan gaat de Zon net onder. De lange schaduwen van de bergen en kraterranden brengen een extra diepte-effect met zich mee en de Maan is daarmee duidelijk meer dan een gladde schijf. 23:52:  De Maan is in het punt van zijn baan dat het verst van de Aarde ligt: het apogeum. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 404236 km. Door de grotere afstand lijkt de Maan nu kleiner aan de hemel te staan dan gemiddeld: 29’33,6”. Zie de applet Verschijnselen van de Maan voor meer gegevens. vrijdag 7 mei 04:59:  Van 4:59 tot 5:18 uur nemen we alle grote Jupitermanen ten westen van de planeetschijf waar. Van Jupiter gerekend zijn dat Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter. dinsdag 11 mei 21:00:  De planetoïde 12 Victoria is in oppositie. Het kleine planeetje, in het sterrenbeeld Weegschaal, heeft nu een schijnbare magnitude slechts +9,1m en kan alleen met een behoorlijke telescoop worden waargenomen. Voor een waarnemer in Utrecht staat Victoria rond 01:38 uur in het zuiden, op circa 19° boven de horizon. Klik op het kaartje hiernaast voor een grotere kaart, met de positie van de planetoïde en sterren tot magnitude +10,1m. Kijk voor meer details over de oppositie van Victoria op deze pagina. woensdag 12 mei 00:27:  Mercurius is stationair in ecliptische lengte. De planeet keert zijn bewegingsrichting langs de ecliptica om en gaat weer in de gangbare richting bewegen. Voor een binnenplaneet gebeurt dit tussen de benedenconjunctie en grootste ochtendelongatie. 12:56:  Mercurius is in het aphelium. De afstand van de planeet tot de Zon is op dit moment groter dan gemiddeld: circa 0,467AE, of zo'n 69,817 miljoen km. Een waarnemer op Mercurius ziet de schijnbare diameter van de Zon ongeveer 2,2 maal zo groot als een waarnemer op Aarde, en de planeet ontvangt circa 4,7 maal meer licht en warmte van de Zon dan de Aarde. donderdag 13 mei Deze maand is zeer geschikt om de bolhoop M5 waar te nemen. M5 staat in het sterrenbeeld Slang, heeft een magnitude van 5,8m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 17,4’. De opkomst van dit object is om 19:26 uur, de ondergang om 07:49 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:39 uur, op 40° boven de horizon. Voor het waarnemen van deepsky-objecten is de precieze datum minder belangrijk dan een donkere, liefst maanloze, hemel. Een donkere locatie en een datum rond Nieuwe Maan zijn aan te raden, bijvoorbeeld in de dagen rond 14 mei. Voor het vinden van een donker en maanloos moment, zie de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon. Om een relatief helder en scherp object als deze bolhoop waar te nemen is een verrekijker op statief al voldoende, maar met een kleine telescoop zijn uiteraard meer details te zien. Voor ruim 1200 andere deepsky-objecten, zie de pagina Gegevens van sterrenbeelden en kies een sterrenbeeld. vrijdag 14 mei 03:04:  Het is Nieuwe Maan. Vanaf de Aarde gezien staat de Maan in dezelfde richting als de Zon, zodat de verre kant van de Maan wordt verlicht en de donkere kant van de Maan naar de Aarde gekeerd is. Bovendien is de Nieuwe Maan alleen overdag boven de horizon. Vanwege deze twee oorzaken kunnen we de Maan op dit moment niet waarnemen. De nachten rond Nieuwe Maan zijn donkerder dan gemiddeld en de week rond Nieuwe Maan is uitermate geschikt voor het waarnemen van deepsky-objecten. Er vindt in onze streken geen zonsverduistering plaats, doordat de Maan 3,0° ten noorden langs de Zon beweegt. Zie ook de maandelijkse maanfasekalender. 15:52:  De Maan bedekt de Pleiaden, in het sterrenbeeld Stier. De bedekking gebeurt bij ons op een hoogte van 54°, maar bij daglicht. De samenstand is in theorie te zien rond 21:45 uur. De twee objecten staan dan boven de noordwestelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 4°, op een onderlinge afstand van 3,3°. Echter, de Zon staat op dat moment slechts 3° onder de horizon en het is vrijwel onmogelijk om de zwakke Pleiaden te vinden. Het is nog geen etmaal na Nieuwe Maan en de Maan is voor slechts 1% verlicht, wat een reden op zich is om deze op te zoeken. Hiervoor kan een verrekijker goed van pas komen. zondag 16 mei 11:16:  De Maan staat op slechts 29' ten westen van Venus (-3,4m). De dichtste nadering van deze nauwe samenstand vindt in de Lage Landen plaats op 33° hoogte, maar bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 22:30 uur. Het tweetal staat dan boven de westnoordwestelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 14°, op een onderlinge afstand van 5,0°. De Maan is voor 9% verlicht. maandag 17 mei 01:07:  Venus staat in het perihelium. De afstand van de planeet tot de Zon is op dit moment kleiner dan gemiddeld: 0,718AE, of zo'n 107,472 miljoen km. Een waarnemer op Venus ziet de schijnbare diameter van de Zon ongeveer 1,4 maal zo groot als een waarnemer op Aarde, en de planeet ontvangt circa 2,0 maal meer licht en warmte van de Zon dan de Aarde. donderdag 20 mei 10:45:  De Maan is in het punt van zijn baan dat het dichtst bij de Aarde ligt: het perigeum. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 369733 km. De schijnbare diameter van de Maan is groter dan gemiddeld (32’19,2”), door de kleinere afstand. Zie de applet Verschijnselen van de Maan voor meer gegevens. vrijdag 21 mei 01:43:  De Maan is in de fase van Eerste Kwartier. De rechter helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is vooral in de avond en vroege nacht zichtbaar. Om de Maan waar te nemen door een verrekijker of telescoop is de tijd rond (en met name voor) Eerste Kwartier zeer geschikt. Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan komt de Zon net op. Hierdoor werpen bergen en kraterranden lange schaduwen, wat een extra diepte-effect veroorzaakt, en de Maan is daarmee duidelijk meer dan een gladde schijf. maandag 24 mei 19:55:  De Maan staat 3,7° ten zuidwesten van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering gebeurt in onze streken op een hoogte van 15°, maar bij daglicht. De samenstand is te zien rond 22:30 uur. De twee objecten staan dan in het zuiden, circa 25° boven de horizon, 3,9° van elkaar vandaan. De Maan is voor 89% verlicht. woensdag 26 mei 04:23:  Mercurius bereikt zijn grootste westelijke elongatie en is ochtendster. De hoekafstand van Mercurius tot de Zon bedraagt 25°08’. De planeet staat ten westen van de Zon en komt voor de Zon op. De planeet heeft nu magnitude +0,7, is voor 39% verlicht en heeft een schijnbare diameter van 8,2". Mercurius komt 00:36 uur voor de Zon op (om 04:55 uur). Wanneer 's ochtends de burgerlijke schemering begint (om 04:46 uur) is Mercurius 2° onder de oostnoordoostelijke horizon te vinden. Dit is dus een zeer ongunstige ochtendverschijning (voor meer uitleg over de wisselende zichtbaarheid van de binnenplaneten, zie Waardoor zijn Mercurius en Venus soms ver van de Zon slecht zichtbaar? in de veelgestelde vragen). Zie ook de horizonkaart voor deze ochtendverschijning. De grootte van het stipje op de kaart geeft de helderheid weer. Mercurius is helderder na de grootste ochtendelongatie dan ervoor. Om toch te proberen Mercurius waar te nemen (wanneer de Zon minder dan 6° onder de horizon staat) kan het gebruik van een verrekijker van pas komen. Voor een lijst met ochtend- en avondverschijningen, zie de tabel Grootste elongaties van Mercurius. donderdag 27 mei Dit is de beste tijd van het jaar om de bolhoop M80 op te zoeken. De bolhoop is te vinden in het sterrenbeeld Schorpioen, heeft een magnitude van 7,2m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 8,9’. Het object komt om 21:51 uur op, gaat om 05:30 uur onder en staat om 01:43 uur in het hoogste punt aan de hemel, op slechts 15° boven de horizon. Een waarneemlocatie met een goede blik op de zuidelijke horizon is daardoor noodzakelijk om de bolhoop waar te nemen. Een donkere locatie en een datum rond Nieuwe Maan zijn aan te raden, bijvoorbeeld in de week rond 12 juni. Om een relatief helder en scherp object als deze bolhoop waar te nemen is een verrekijker op statief al voldoende, maar met een kleine telescoop zijn uiteraard meer details te zien. vrijdag 28 mei 01:07:  Het is Volle Maan. De Maan staat tegenover de Zon aan de hemel. Hierdoor is de Maan vrijwel de hele nacht zichtbaar. De verlichte kant van de Maan is naar de Aarde gekeerd. Hoewel de Volle Maan veel opvallender is dan iedere andere maanfase, is dit niet het beste moment om de Maan waar te nemen. Doordat de Zon, voor een denkbeeldige waarnemer op de Maan, vrijwel recht boven het hoofd staat, zijn er geen schaduwen te zien, wat ervoor zorgt dat er nauwelijks contrast is op het maanoppervlak. Daarnaast is de Volle Maan een stoorzender bij het waarnemen van zwakkere objecten aan de sterrenhemel. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen. 03:36:  De ster Alniyat (σ Scorpii), een ster van magnitude +2,9 in het sterrenbeeld Schorpioen, wordt bedekt door de Maan. Om 03:36 wordt de ster bedekt door de verlichte maanrand en om 04:21 komt deze weer tevoorschijn van achter de zeer dunne onverlichte rand. Een waarnemer in Utrecht ziet de Maan aan het begin op een hoogte van 8° staan, aan het einde van de bedekking op 5°. De Maan is voor 100% verlicht, wat het moeilijk maakt om de bedekking waar te nemen. Zie deze tabel voor details van de bedekking voor een aantal locaties in Nederland en België. 03:43:  Tussen 3:43 en 4:43 uur nemen we alle grote Jupitermanen ten westen van de planeetschijf waar. In toenemende afstand van de planeet staan Europa, Io, Ganymedes en Callisto. 07:46:  De Maan staat 1,1° ten noorden van Antares, de helderste ster van het sterrenbeeld Schorpioen (+1,0m). De dichtste nadering gebeurt onder de horizon voor een waarnemer in de Lage Landen en bovendien bij daglicht. De samenstand is te zien rond 4 uur. Het tweetal staat dan in het zuidzuidwesten, op een hoogte van ongeveer 6°, 2,1° van elkaar vandaan. De Maan is voor 100% verlicht. 13:15:  De planetoïde 40 Harmonia is in oppositie. Het kleine planeetje, in het sterrenbeeld Schorpioen, heeft nu een magnitude slechts +9,6m. Er is daarom een telescoop met redelijke opening nodig om het object te kunnen zien. Voor een waarnemer in Utrecht staat Harmonia rond 01:42 uur in het zuiden, op circa 20° boven de horizon. De kaart (zie hiernaast) toont de positie van de planetoïde en sterren tot een helderheid van +10,6m. Kijk op deze detailpagina voor meer informatie over de oppositie van Harmonia. Zie de pagina Planetoïden in 2010 voor meer gegevens van planetoïden. zondag 30 mei 20:09:  Saturnus is stationair in ecliptische lengte. De planeet keert zijn bewegingsrichting langs de ecliptica om en gaat weer in de gangbare richting bewegen. Hiermee eindigt de oppositielus van Saturnus. Zie de interactieve applet Planeetverschijnselen voor meer verschijnselen van Saturnus. maandag 31 mei 03:32:  Van 3:32 tot 4:39 uur staan alle Galileïsche manen ten oosten van Jupiter. In toenemende afstand van de planeet staan Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter.

Meer hemelverschijnselen Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten De astrokalender voor juni 2010 De astrokalender voor het jaar 2010 Volg de gebeurtenissen aan de sterrenhemel ook via

Maan bedekt Saturnus   –   Hemel vannacht   –   Astrokalender   –   Weer   –   Op / onder   –   Hemelkaart   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Deepsky   –   Sterrenbeelden