Perseïden 2014
–
SterHemel
app
MijnHemel
–
Hemel vannacht
–
Weer
–
Meteoorzwermen
–
Astrokalender
–
Hemelkaart
–
Op / onder
–
Zon / Maan
–
Maanfasen
–
Sterrenbeelden
–
Deepsky
In de nacht van vrijdag 23 op zaterdag 24 mei 2014 is mogelijk een uitzonderlijke meteorenzwerm te zien aan onze hemel. De “vallende sterren” zijn afkomstig van de komeet 209P/LINEAR, die dit materiaal verloor in de negentiende en vroege twintigste eeuw. De precieze hoeveelheid materie en haar locatie zijn onzeker, maar het is goed mogelijk dat de Aarde de stofwolk op 24 mei 2014 rond 8:30 uur doorkruist en de meteorenzwerm dan zijn maximum bereikt. Onder ideale omstandigheden worden er van deze zwerm zo'n 100–400 meteoren per uur verwacht (de maximale ZHR; ZHRmax), al is dit getal zeer onzeker, onder andere doordat dit de eerste keer is dat deze meteorenzwerm te zien zal zijn.[1] Doordat het bij ons rond 4:45 uur gaat schemeren en om 5:33 uur de Zon opkomt zou het maximum plaatsvinden bij daglicht. Het beste moment om de meteoren van 209P/LINEAR in onze streken waar te nemen is hierdoor rond 2:45 uur. De meteoren vertonen zich aan de noordelijke hemel, en lijken van een plek aan de hemel te komen (de radiant) die niet ver van de Poolster afligt, op zo'n 44° boven de horizon — zie het kaartje hieronder. Dat is circa 6 uur voor het moment van het maximum, wat niet ideaal is voor een zwerm met een korte piek als deze. Hierdoor zijn ongeveer 70% minder meteoren te zien dan in het meest gunstige geval, voor waarnemers in het westen van Canada en de V.S. Er zijn dan volgens ruwe schattingen bij ons in een uur tijd “slechts” tussen 25 en 100 meteoren zichtbaar, dus nog altijd zeer de moeite waard om te gaan waarnemen. Ook voor en na 2:45 uur zijn meteoren te zien; voor dat tijdstip neemt het aantal meteoren dat per uur valt nog toe, erna wordt de hemel langzaam lichter, waardoor de zwakkere meteoren niet langer zichtbaar zullen zijn. De meest interessante periode om waar te nemen ligt tussen middernacht en 4 uur, wanneer er gemiddeld 20-75 meteoren per uur te zien zijn (zie de tabel hieronder). Het lijkt erop dat de bewolking na middernacht zal toenemen, wat betekent dat vroeg beginnen met waarnemen wellicht een goed idee is. De Maan komt om 3:30 uur op, is voor ongeveer 25% verlicht en stoort hierbij niet erg.
Kaartje: radiant van de meteorenzwerm in Nederland en België op 24 mei om 2:45 uur.
Op dat moment zijn mogelijk tussen 25 en 100 meteoren per uur te zien.
De Poolster is de ster aan het einde van het “steeltje” van de Kleine Beer (met het label α).
De meteoren van de meeste zwermen verschijnen niet allemaal op de dag van het maximum, maar de meteoren van de komeet
209P/LINEAR zijn bijzonder scherp gepiekt, en de totale zwerm duurt niet langer dan circa 10 uur. Een dag voor of na
het maximum is nog slechts 1% van het piekaantal meteoren per uur te zien.
De verklaring voor de scherpe piek van de zwerm is het feit dat de komeet 209P/LINEAR het meeste materiaal (de zogenaamde
meteoroïden) “pas” zo'n 100–200
jaar geleden heeft verloren, waardoor het zich nog betrekkelijk dicht bijeen bevindt. Het merendeel van het materiaal
is waarschijnlijk tussen 1898 en 1919 door de komeet achtergelaten, maar ook eerdere “sporen” die de komeet
heeft getrokken zouden kunnen bijdragen. Er is teruggerekend tot 1763; welke sporen de komeet daarvoor heeft getrokken
is niet bekend.[2]
Het feit dat het hier om een nieuwe meteorenzwerm gaat is heel bijzonder, maar dat zorgt ook voor grote onzekerheid.
Dit komt doordat de zwerm nog nooit is waargenomen, en doordat niet bekend is hoeveel materie de komeet bij iedere
passage heeft verloren — 209P/LINEAR werd pas in 2004 ontdekt.
Hierdoor is het allerminst duidelijk of er inderdaad zoveel vallende sterren te zien zullen zijn, of dat de gebeurtenis
met een domper afloopt.
Zo is het mogelijk dat het begin van de piek steiler is dan hier aangenomen, zodat er bij ons minder meteoren te zien zijn.
Aan de andere kant is het ook mogelijk dat de zwerm relatief veel heldere meteoren
(vuurbollen) vertoont, waardoor juist een groter aantal
vallende sterren waar te nemen is.
Als je gaat waarnemen loop je dus het risico niets te zien, maar ook de kans getuige te zijn van een uniek verschijnsel!
Meteoren worden in de volksmond ook wel vallende sterren genoemd. In werkelijkheid gaat het niet om sterren die vallen, maar om minuscule stukjes steen en gruis die onder hoge snelheden de aardatmosfeer binnenkomen en op ongeveer 80–120 km hoogte verdampen. Een meteorenzwerm is een verzameling van meteoren die rond dezelfde tijd en in hetzelfde gebied aan de hemel zichtbaar zijn. De meteoren lijken uit één punt aan de hemel te komen, dat we de radiant noemen. Deze beweging wordt veroorzaakt door zowel de beweging van de meteoren zelf als door de baansnelheid van de Aarde. Meteoren waarnemen kan zonder speciale instrumenten. Het blote oog, een heldere hemel, een ligstoel, warme kleren en wat geduld zijn de belangrijkste benodigdheden. Zie ook de pagina jaarlijkse meteoorzwermen voor informatie over andere zwermen, de uitleg bij de jaarlijkse meteoorzwermen voor meer informatie. De pagina's Wat zijn vallende sterren? en Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen geven meer achtergrondinformatie. Zie ook:
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Perseïden 2014
–
SterHemel
app
MijnHemel
–
Hemel vannacht
–
Weer
–
Meteoorzwermen
–
Astrokalender
–
Hemelkaart
–
Op / onder
–
Zon / Maan
–
Maanfasen
–
Sterrenbeelden
–
Deepsky
