Samenstand van Jupiter en Saturnus
op 21 december 2020
Jupiter slechts 6,1' ten zuiden van Saturnus , in het
sterrenbeeld Steenbok . Dit is een zeer dichte nadering , waarbij beide objecten nog
maar net met het blote oog te onderscheiden zijn. Met een (simpele) verrekijker wordt dit al
gemakkelijker. De afstand tussen de twee planeten is slechts een vijfde van de diameter van de
Volle Maan (0,1°). De dichtste nadering van deze conjunctie gebeurt om 19:26, bij ons op
4° onder de horizon. Bekijk de samenstand rond 18 uur, of op 22 december rond 17:15
uur. De twee objecten staan in het eerste geval laag in het zuidwesten, op
een hoogte van ongeveer 6°,
en een onderlinge afstand van 6', dus al vrijwel net zo dicht als tijdens het hoogtepunt van
de samenstand (zie kaartje). De volgende avond is de samenstand eveneens te zien boven de
zuidwestelijke horizon, op een hoogte van circa 10°. De twee staan dan 9' van elkaar verwijderd,
dus circa 50% meer dan de avond ervoor maar nog steeds slechts een derde van de diameter van
de Maan. Om de samenstand te kunnen waarnemen is een vrije blik richting zuidwesten
noodzakelijk. De helderheid
van Jupiter is -1,5m en deze planeet is duidelijk de helderste van de twee (bijna 80 keer
helderder dan Saturnus, met magnitude +0,8m). De afgelopen weken was te zien hoe de twee planeten
steeds dichter bij elkaar kwamen. Vanaf vandaag bewegen ze weer van elkaar af. De nasleep van
de samenstand is echter minder goed zichtbaar, doordat de twee planeten steeds dichter bij de
Zon komen en langzaam onzichtbaar worden in de avondschemering (zie animatie).
omloopperiodes van Jupiter (11,9 jaar)
en Saturnus (29,5 jaar) — en in mindere mate die van de Aarde — vinden
samenstanden tussen de twee planeten ongeveer eens in de 20 jaar plaats. Na zo'n periode
(meer precies, 19 jaar en ruim 10 maanden — zie
de lijst met conjuncties
tussen Jupiter en Saturnus ) heeft Saturnus ruim tweederde van zijn baan om de Zon afgelegd
en Jupiter een rondje meer, waardoor deze de langzamere Saturnus inhaalt. Hierdoor vindt de
gebeurtenis iets vaker dan vijf keer per eeuw plaats. In sommige gevallen vinden zelfs
meerdere conjuncties plaats binnen een jaar. Dit is het gevolg van
de oppositielussen van de
twee planeten. Doordat de Aarde de twee planeten "inhaalt" in haar baanbeweging om de Zon,
lijkt een planeet tijdens zijn oppositie "achteruit" (retrograad ) te bewegen, waardoor ze elkaar driemaal in korte tijd
kunnen passeren.
nauwe samenstand is "al" op 15 maart 2080, dus
dat gaan sommigen van ons nog meemaken. De twee planeten staan dan nog iets dichter bij elkaar
dan vandaag, maar zijn 's ochtends rond 6:15 uur maar erg kort zichtbaar. Daarna duurt het tot
24 augustus 2417 voordat een dergelijke nauwe conjunctie weer te zien is. Voor de dagelijkse
zichtbaarheid van de planeten, zie Vannacht aan de
hemel
SterHemel voor Android
–
Hemel vannacht
–
Astrokalender
–
Waarneemweer
–
Op / onder
–
Hemelkaart
–
Zon en Maan
–
Maanfasekalender
–
Deepsky
–
Sterrenbeelden
