|
|
De meteorenzwerm Ursiden
in december 2019
|
De meteorenzwerm Ursiden bereikt op maandag 23 december 2019, rond 11:15 uur, zijn maximum.
De meteoren van de Ursiden zijn niet erg opvallend. Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo'n 12 meteoren per uur vallen. De radiant van de zwerm staat rond 9:00 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 67° boven de horizon. Het beste moment om Ursiden waar te nemen is op 23 december rond 6:30 uur (zie het kaartje). Dat is ongveer 4.8 uur voor het maximum van deze meteoren, wat ongunstig is voor een meteorenzwerm met een dermate korte piek. Daardoor zijn ten minste 25% minder meteoren te zien dan in het ideale geval. De radiant van de zwerm staat dan ongeveer 62° boven de noordnoordoostelijke horizon. Doordat de omstandigheden niet ideaal zijn, zijn er bij ons dan ieder uur naar schatting slechts ongeveer 3–8 meteoren van deze zwerm zichtbaar. In totaal zijn er, door meteoren van andere zwermen en sporadische meteoren, bij donkere en heldere hemel circa 16–25 meteoren per uur zichtbaar. Op een goed donkere plek zijn ongeveer zes keer zoveel meteoren te zien als in dichtbevolkt gebied. De Maan komt om 5:21 uur op, is voor ongeveer 10% verlicht en stoort niet erg. Rond 8:00 uur gaat het schemeren en om 8:46 uur komt de Zon op.
Over het algemeen zijn de de meteoren van een zwerm niet alleen op de dag van het maximum zichtbaar, maar de Ursiden zijn bijzonder scherp gepiekt, en de zwerm duurt niet veel langer dan 16 uur. Een dag voor of na het maximum is nog slechts 14% van het piekaantal meteoren per uur te zien. De typische snelheden van de meteoren in deze zwerm zijn met circa 35 km/s (ongeveer 126.000 km/uur) vrij gemiddeld. Er is geen speciale apparatuur nodig om meteoren waar te kunnen nemen. Wanneer het helder is, volstaat het blote oog. Op een donkere plek zijn meer meteoren te zien dan midden in een stad. Een ligstoel en voldoende kleding zorgen voor (extra) comfort (zie Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen).
Figuur: Kaart van Nederland met aantallen meteoren
|
|
|
|
|
Kaart van Nederland met de geschatte aantallen Ursiden per uur, bij heldere hemel.
Links: vóór middernacht, op zondag 22 december om 23:30 uur.
Rechts: ten tijde van het maximum, op maandag 23 december om 06:30 uur.
De kleur geeft voor iedere plaats aan hoeveel meteoren vanuit die locatie te verwachten zijn.
Vanuit lichte gebieden op de kaart, bijvoorbeeld in en rond steden, zijn minder “vallende sterren” te zien dan vanuit donkere gebieden, door de lichtvervuiling.
Het aantal meteoren per uur behorende bij iedere kleur kan worden afgelezen in de legenda.
Data lichtvervuiling: RIVM.
|
Tabel: de meteorenzwerm Ursiden in de nacht van het maximum
|
| Datum | Tijd | | Δt | | Radiant | | Meteoren per uur | | Zon | | Maan |
| | | | | richting | hoogte | | zwerm | totaal | | hoogte | | hoogte | fase |
| 22/12 | 19:00 | | -16u | | N | 39° | | 1 | 5 | | -21° | | -40° | 14% |
| 22/12 | 20:00 | | -15u | | N | 38° | | 1 | 5 | | -30° | | -46° | 14% |
| 22/12 | 21:00 | | -14u | | N | 37° | | 1 | 6 | | -39° | | -50° | 13% |
| 22/12 | 22:00 | | -13u | | N | 38° | | 1 | 6 | | -48° | | -51° | 13% |
| 22/12 | 23:00 | | -12u | | N | 39° | | 1 | 7 | | -55° | | -49° | 13% |
| 23/12 | 00:00 | | -11u | | NNO | 40° | | 1 | 8 | | -60° | | -44° | 12% |
| 23/12 | 01:00 | | -10u | | NNO | 43° | | 2 | 9 | | -60° | | -37° | 12% |
| 23/12 | 02:00 | | -9u | | NNO | 46° | | 2 | 12 | | -57° | | -29° | 12% |
| 23/12 | 03:00 | | -8u | | NNO | 49° | | 3 | 15 | | -50° | | -20° | 11% |
| 23/12 | 04:00 | | -7u | | NNO | 53° | | 4 | 17 | | -42° | | -11° | 11% |
| 23/12 | 05:00 | | -6u | | NNO | 57° | | 5 | 19 | | -33° | | -3° | 11% |
| 23/12 | 06:00 | | -5u | | NNO | 60° | | 5 | 19 | | -23° | | 4° | 11% |
| 23/12 | 07:00 | | -4u | | NNO | 63° | | 5 | 16 | | -14° | | 11° | 10% |
| 23/12 | 08:00 | | -3u | | N | 66° | | 1 | 2 | | -6° | | 16° | 10% |
|
|
Grafiek: Ursiden in de nacht van het maximum
Meteorenaantallen per uur voor een donkere locatie in de nacht van het maximum. Aantallen Ursiden zijn in rood, overige meteoren in blauw.
|
Tabel: de meteorenzwerm Ursiden in de nachten rond het maximum
|
| Datum | Beste | | Δt | | Radiant | | Meteoren per uur | | Zon | | Maan |
| tijd | | | | richting | hoogte | | zwerm | totaal | | hoogte | | hoogte | fase |
| 21/12 | 6:30 | | -53u | | NNO | 62° | | 0 | 12 | | -19° | | 27° | 28% |
| 22/12 | 6:30 | | -29u | | NNO | 62° | | 1 | 14 | | -19° | | 18° | 18% |
| 23/12 | 6:30 | | -5u | | NNO | 62° | | 6 | 20 | | -19° | | 8° | 10% |
| 24/12 | 6:30 | | 19u | | NNO | 62° | | 1 | 16 | | -19° | | -1° | 5% |
| 25/12 | 6:30 | | 43u | | NNO | 62° | | 0 | 15 | | -19° | | -11° | 1% |
|
|
Grafiek: Ursiden in de nachten rond het maximum
Meteorenaantallen per uur voor een donkere locatie in de nachten rond het maximum. Aantallen Ursiden zijn in rood, overige meteoren in blauw.
|
Tabel: de meteorenzwerm Ursiden in andere jaren
|
| Jaar | Datum | Beste | | Δt | | Radiant | | Meteoren per uur | | Zon | | Maan |
| | tijd | | | | richting | hoogte | | zwerm | totaal | | hoogte | | hoogte | fase |
| 2016 | 23/12 | 6:30 | | 14u | | NNO | 62° | | 1 | 11 | | -19° | | 27° | 30% |
| 2017 | 23/12 | 6:30 | | 8u | | NNO | 62° | | 4 | 17 | | -19° | | -44° | 21% |
| 2018 | 23/12 | 6:30 | | 1u | | NNO | 62° | | 1 | 3 | | -19° | | 22° | 100% |
| 2019 | 23/12 | 6:30 | | -5u | | NNO | 62° | | 6 | 20 | | -19° | | 8° | 10% |
| 2020 | 23/12 | 6:30 | | 13u | | NNO | 62° | | 2 | 17 | | -19° | | -35° | 62% |
| 2021 | 22/12 | 19:00 | | -4u | | N | 39° | | 3 | 6 | | -21° | | -3° | 89% |
| 2022 | 23/12 | 6:30 | | 1u | | NNO | 62° | | 7 | 20 | | -19° | | -21° | 0% |
|
|
Grafiek: Ursiden in andere jaren
Meteorenaantallen per uur voor een donkere locatie in andere jaren. Aantallen Ursiden zijn in rood, overige meteoren in blauw.
|
Grafiek: aantallen meteoren vannacht aan de hemel
|
| Aantallen meteoren per uur: sporadisch, zwermen, totaal. |
Meteoren worden in de volksmond ook wel vallende sterren genoemd. In werkelijkheid gaat het niet om sterren die vallen, maar om minuscule stukjes steen en gruis die onder hoge snelheden de aardatmosfeer binnenkomen en op ongeveer 80–120 km hoogte verdampen. Het lichtflitsje dat we zien is met name de lucht om het steentje heen die aan het gloeien gebracht wordt. Een meteorenzwerm is een verzameling van meteoren die rond dezelfde tijd en in hetzelfde gebied aan de hemel zichtbaar zijn. De meteoren lijken uit één punt aan de hemel te komen, dat we de radiant noemen. Deze beweging wordt veroorzaakt door zowel de beweging van de meteoren zelf als door de baansnelheid van de Aarde.
Zie ook Meteoren vannacht aan de hemel, de pagina jaarlijkse meteoorzwermen voor informatie over andere zwermen, de uitleg bij de jaarlijkse meteoorzwermen voor meer informatie over deze tabel en de pagina's Wat zijn vallende sterren? en Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen.
Grafiek: meteorenactiviteit dit jaar
Grafiek van de maximale meteorenactiviteit per nacht (HRmax)
in Nederland en België, voor heel 2019. De zwarte
streepjeslijn toont de diffuse achtergrond, de gekleurde curves stellen de verschillende zwemen voor
en de zwarte doorgetrokken lijn geeft het maximale totale aantal meteoren per uur, voor iedere nacht. De verticale
gekleurde stippellijnen tonen de data van de maxima van de grootste zwermen, met de eerste letter van de
naam bovenin. De ruwweg maandelijkse dippen worden veroorzaakt door de Volle Maan.
Kijk op de pagina Jaarlijkse meteorenzwermen in 2019 voor andere meteorenzwermen in dit jaar.
<< σ-Hydriden 2019
—
Comae Beriniciden 2019 >>
|
–
Hemel vannacht
–
Weer
–
Meteoorzwermen
–
Astrokalender
–
Hemelkaart
–
Op / onder
–
Zon / Maan
–
Maanfasen
–
Sterrenbeelden
–
Deepsky
