Begin van de winter   –     –   Hemel vannacht   –   Weer   –   Meteoorzwermen   –   Astrokalender   –   Hemelkaart   –   Op / onder   –   Zon / Maan   –   Maanfasen   –   Sterrenbeelden   –   Deepsky    

De meteorenzwerm Ursiden in december 2011 De meteorenzwerm Ursiden bereikt op vrijdag 23 december 2011, rond 9:45 uur, zijn maximum. De meteoren van de Ursiden zijn niet erg opvallend. Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo'n 12 meteoren per uur vallen. Rond 9:00 uur staat de radiant van de zwerm in het hoogste punt (op 67°) aan de hemel. Het beste moment om Ursiden waar te nemen is op 23 december rond 6:30 uur (zie het kaartje). De radiant staat op dat moment zo'n 62° boven de horizon, in het noordnoordoosten. Er zijn dan bij ons ieder uur naar schatting ongeveer 4–9 meteoren van deze zwerm zichtbaar. In totaal zijn er, door meteoren van andere zwermen en sporadische meteoren, bij donkere en heldere hemel circa 15–24 meteoren per uur zichtbaar. Op een donkere locatie zijn circa zes keer zoveel meteoren zichtbaar als in een grote stad. De Maan komt om 7:21 uur op, is voor ongeveer 3% verlicht en stoort niet. Rond 8:00 uur gaat het schemeren en om 8:46 uur komt de Zon op.             Tweet     @hemel_waarnemen volgen       De meteoren van de meeste zwermen verschijnen niet allemaal op de dag van het maximum, maar de Ursiden zijn bijzonder scherp gepiekt, en de zwerm duurt niet veel langer dan 16 uur. Een dag voor of na het maximum is nog slechts 14% van het piekaantal meteoren per uur te zien. De snelheden van de meteoren van de Ursiden zijn gemiddeld: zo'n 35 km/s, dat is circa 126.000 km/uur! Er is geen speciale apparatuur nodig om meteoren waar te kunnen nemen. Het blote oog, een heldere hemel, een ligstoel, warme kleren en wat geduld zijn de belangrijkste benodigdheden (zie Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen). Op een donkere locatie zijn meer “vallende sterren” zichtbaar. Figuur: Kaart van Nederland met aantallen meteoren Kaart van Nederland met de geschatte aantallen Ursiden per uur, bij heldere hemel. Links: vóór middernacht, op donderdag 22 december om 23:30 uur. Rechts: ten tijde van het maximum, op vrijdag 23 december om 06:30 uur. De kleur geeft voor iedere plaats aan hoeveel meteoren vanuit die locatie te verwachten zijn. Vanuit lichte gebieden op de kaart, bijvoorbeeld in en rond steden, zijn minder “vallende sterren” te zien dan vanuit donkere gebieden, door de lichtvervuiling. Het aantal meteoren per uur behorende bij iedere kleur kan worden afgelezen in de legenda. Data lichtvervuiling: RIVM. Tabel: de meteorenzwerm Ursiden in de nacht van het maximum Datum Tijd Δt Radiant Meteoren per uur Zon Maan richting hoogte zwerm totaal hoogte hoogte fase 22/12 19:00 -15u N 39° 1 4 -21° -38° 5% 22/12 20:00 -14u N 38° 1 5 -30° -46° 5% 22/12 21:00 -13u N 37° 1 5 -39° -54° 5% 22/12 22:00 -12u N 38° 1 6 -48° -58° 5% 22/12 23:00 -11u N 39° 1 7 -55° -60° 5% 23/12 00:00 -10u NNO 40° 1 7 -60° -57° 4% 23/12 01:00 -9u NNO 43° 2 9 -60° -52° 4% 23/12 02:00 -8u NNO 46° 2 11 -57° -44° 4% 23/12 03:00 -7u NNO 49° 3 14 -50° -36° 4% 23/12 04:00 -6u NNO 53° 4 16 -42° -27° 4% 23/12 05:00 -5u NNO 57° 5 17 -33° -19° 3% 23/12 06:00 -4u NNO 60° 6 19 -23° -10° 3% 23/12 07:00 -3u NNO 63° 5 15 -14° -3° 3% 23/12 08:00 -2u N 66° 1 2 -6° 4° 3% Grafiek: Ursiden in de nacht van het maximum Meteorenaantallen per uur voor een donkere locatie in de nacht van het maximum. Aantallen Ursiden zijn in rood, overige meteoren in blauw. Tabel: de meteorenzwerm Ursiden in de nachten rond het maximum Datum Beste Δt Radiant Meteoren per uur Zon Maan tijd richting hoogte zwerm totaal hoogte hoogte fase 21/12 6:30 -51u NNO 62° 0 13 -19° 10° 16% 22/12 6:00 -28u NNO 60° 1 14 -23° -1° 9% 23/12 6:30 -3u NNO 62° 6 19 -19° -6° 3% 24/12 6:30 21u NNO 62° 1 14 -19° -15° 0% 25/12 6:30 45u NNO 62° 0 13 -19° -22° 0% Grafiek: Ursiden in de nachten rond het maximum Meteorenaantallen per uur voor een donkere locatie in de nachten rond het maximum. Aantallen Ursiden zijn in rood, overige meteoren in blauw. Tabel: de meteorenzwerm Ursiden in andere jaren Jaar Datum Beste Δt Radiant Meteoren per uur Zon Maan tijd richting hoogte zwerm totaal hoogte hoogte fase 2008 23/12 5:00 14u NNO 57° 2 16 -33° -2° 16% 2009 23/12 6:30 9u NNO 62° 4 18 -19° -38° 36% 2010 23/12 6:30 3u NNO 62° 1 3 -19° 31° 96% 2011 23/12 6:30 -3u NNO 62° 6 19 -19° -6° 3% 2012 23/12 6:30 15u NNO 62° 2 14 -19° -17° 78% 2013 22/12 22:00 0u N 38° 3 7 -48° -1° 75% 2014 23/12 6:30 2u NNO 62° 6 17 -19° -25° 2% Grafiek: Ursiden in andere jaren Meteorenaantallen per uur voor een donkere locatie in andere jaren. Aantallen Ursiden zijn in rood, overige meteoren in blauw. Grafiek: aantallen meteoren vannacht aan de hemel Aantallen meteoren per uur: sporadisch, zwermen, totaal. Meteoren worden in de volksmond ook wel vallende sterren genoemd. In werkelijkheid gaat het niet om sterren die vallen, maar om minuscule stukjes steen en gruis die onder hoge snelheden de aardatmosfeer binnenkomen en op ongeveer 80–120 km hoogte verdampen. Het lichtflitsje dat we zien is met name de lucht om het steentje heen die aan het gloeien gebracht wordt. Een meteorenzwerm is een verzameling van meteoren die rond dezelfde tijd en in hetzelfde gebied aan de hemel zichtbaar zijn. De meteoren lijken uit één punt aan de hemel te komen, dat we de radiant noemen. Deze beweging wordt veroorzaakt door zowel de beweging van de meteoren zelf als door de baansnelheid van de Aarde. Zie ook Meteoren vannacht aan de hemel, de pagina jaarlijkse meteoorzwermen voor informatie over andere zwermen, de uitleg bij de jaarlijkse meteoorzwermen voor meer informatie over deze tabel en de pagina's Wat zijn vallende sterren? en Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen. Grafiek: meteorenactiviteit dit jaar Grafiek van de maximale meteorenactiviteit per nacht (HRmax) in Nederland en België, voor heel 2011. De zwarte streepjeslijn toont de diffuse achtergrond, de gekleurde curves stellen de verschillende zwemen voor en de zwarte doorgetrokken lijn geeft het maximale totale aantal meteoren per uur, voor iedere nacht. De verticale gekleurde stippellijnen tonen de data van de maxima van de grootste zwermen, met de eerste letter van de naam bovenin. De ruwweg maandelijkse dippen worden veroorzaakt door de Volle Maan. Kijk op de pagina Jaarlijkse meteorenzwermen in 2011 voor andere meteorenzwermen in dit jaar. << σ-Hydriden 2011   —   Comae Beriniciden 2011 >>             Tweet     @hemel_waarnemen volgen

Begin van de winter   –     –   Hemel vannacht   –   Weer   –   Meteoorzwermen   –   Astrokalender   –   Hemelkaart   –   Op / onder   –   Zon / Maan   –   Maanfasen   –   Sterrenbeelden   –   Deepsky