Begin van de winter   –     –   Hemel vannacht   –   Weer   –   Meteoorzwermen   –   Astrokalender   –   Hemelkaart   –   Op / onder   –   Zon / Maan   –   Maanfasen   –   Sterrenbeelden   –   Deepsky    

De meteorenzwerm Orioniden in oktober 2012 De meteorenzwerm Orioniden bereikt op zondag 21 oktober 2012, rond 21 uur, zijn maximum. De meteoren van de Orioniden zijn snel en hebben nalichtende sporen. Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo'n 23 meteoren per uur vallen. De radiant van de zwerm staat rond 6:00 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 54° boven de horizon. Door de matige omstandigheden zijn er bij ons dan ieder uur vermoedelijk slechts ongeveer 11 meteoren zichtbaar van deze zwerm. Samen met meteoren van andere zwermen, en sporadische meteoren, zijn er bij donkere, heldere hemel in totaal circa 22–33 meteoren per uur zichtbaar. Op een goed donkere plek zijn ongeveer vier keer zoveel meteoren te zien als in dichtbevolkt gebied. De Maan gaat al voor middernacht onder en stoort nauwelijks. Rond 7:45 uur gaat het schemeren en om 8:17 uur komt de Zon op.             Tweet     @hemel_waarnemen volgen       Over het algemeen zijn de de meteoren van een zwerm niet alleen op de dag van het maximum zichtbaar. Zo is gedurende circa 5 dagen rondom het maximum meer dan 50% van het maximum aantal meteoren per uur (6) van de Orioniden te zien. Tot 11 dagen voor en na het maximum zijn nog meteoren van deze zwerm te herkennen. Er zijn dus nog meer kansen, voor het geval het in de nacht van het maximum niet helder is. Iedere dag verder weg van het maximum zijn er echter wel ongeveer 20% minder meteoren per uur te zien. De snelheden van de meteoren van de Orioniden zijn behoorlijk hoog: zo'n 66 km/s, dat is circa 237.240 km/uur! Er is geen speciale apparatuur nodig om meteoren waar te kunnen nemen. Het blote oog, een heldere hemel, een ligstoel, warme kleren en wat geduld zijn de belangrijkste benodigdheden (zie Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen). Op een donkere locatie zijn meer “vallende sterren” zichtbaar. Figuur: Kaart van Nederland met aantallen meteoren Kaart van Nederland met de geschatte aantallen Orioniden per uur, bij heldere hemel. Links: vóór middernacht, op zondag 21 oktober om 23:30 uur. Rechts: ten tijde van het maximum, op maandag 22 oktober om 06:00 uur. De kleur geeft voor iedere plaats aan hoeveel meteoren vanuit die locatie te verwachten zijn. Vanuit lichte gebieden op de kaart, bijvoorbeeld in en rond steden, zijn minder “vallende sterren” te zien dan vanuit donkere gebieden, door de lichtvervuiling. Het aantal meteoren per uur behorende bij iedere kleur kan worden afgelezen in de legenda. Data lichtvervuiling: RIVM. Tabel: de meteorenzwerm Orioniden in de nacht van het maximum Datum Tijd Δt Radiant Meteoren per uur Zon Maan richting hoogte zwerm totaal hoogte hoogte fase 22/10 00:00 3u O 12° 1 7 -45° -1° 48% 22/10 01:00 4u O 22° 2 10 -48° -9° 48% 22/10 02:00 5u OZO 31° 4 14 -48° -18° 48% 22/10 03:00 6u OZO 39° 7 19 -44° -26° 49% 22/10 04:00 7u ZO 47° 9 24 -38° -35° 49% 22/10 05:00 8u ZZO 52° 11 26 -30° -43° 50% 22/10 06:00 9u Z 54° 11 28 -21° -49° 50% 22/10 07:00 10u ZZW 52° 3 10 -12° -53° 51% Grafiek: Orioniden in de nacht van het maximum Meteorenaantallen per uur voor een donkere locatie in de nacht van het maximum. Aantallen Orioniden zijn in rood, overige meteoren in blauw. Tabel: de meteorenzwerm Orioniden in de nachten rond het maximum Datum Beste Δt Radiant Meteoren per uur Zon Maan tijd richting hoogte zwerm totaal hoogte hoogte fase 18/10 6:00 -87u Z 54° 4 19 -20° -50° 10% 19/10 6:00 -63u Z 54° 6 21 -20° -56° 18% 20/10 6:00 -39u Z 54° 8 24 -20° -58° 28% 21/10 6:00 -15u Z 54° 11 27 -21° -55° 39% 22/10 6:00 9u Z 54° 11 28 -21° -49° 50% 23/10 6:00 33u Z 54° 9 25 -21° -40° 61% 24/10 6:00 57u Z 54° 6 22 -21° -31° 71% 25/10 6:00 81u Z 54° 4 20 -22° -21° 80% Grafiek: Orioniden in de nachten rond het maximum Meteorenaantallen per uur voor een donkere locatie in de nachten rond het maximum. Aantallen Orioniden zijn in rood, overige meteoren in blauw. Tabel: de meteorenzwerm Orioniden in andere jaren Jaar Datum Beste Δt Radiant Meteoren per uur Zon Maan tijd richting hoogte zwerm totaal hoogte hoogte fase 2009 22/10 6:00 4u Z 54° 13 33 -21° -59° 16% 2010 22/10 6:30 -2u ZZW 53° 2 6 -16° 10° 99% 2011 23/10 6:00 15u Z 54° 11 27 -21° 19° 19% 2012 22/10 6:00 9u Z 54° 11 28 -21° -49° 50% 2013 22/10 6:30 4u ZZW 53° 2 7 -16° 45° 90% 2014 22/10 6:00 -3u Z 54° 11 26 -21° -5° 3% 2015 23/10 6:00 15u Z 54° 10 26 -21° -29° 75% Grafiek: Orioniden in andere jaren Meteorenaantallen per uur voor een donkere locatie in andere jaren. Aantallen Orioniden zijn in rood, overige meteoren in blauw. Grafiek: aantallen meteoren vannacht aan de hemel Aantallen meteoren per uur: sporadisch, zwermen, totaal. De Orioniden vormen een van de rijkere meteoorzwermen aan onze hemel. Ze worden veroorzaakt door het afval van de bekende komeet Halley, net als de η-Aquariden in mei. De meteoren lijken te komen uit het bekende heldere wintersterrenbeeld Orion. In 1993 werd onverwacht verhoogde activiteit van de Orioniden waargenomen. Dit duidt er mogelijk op dat er lokale opeenhopingen zitten in de stroom van meteoroïden die rond de Zon beweegt. Er zijn aanwijzingen dat het aantal meteoren vaker variëert, waardoor er dit jaar mogelijk meer of minder meteoren zichtbaar zijn dan voorspeld. Meteoren worden in de volksmond ook wel vallende sterren genoemd. In werkelijkheid gaat het niet om sterren die vallen, maar om minuscule stukjes steen en gruis die onder hoge snelheden de aardatmosfeer binnenkomen en op ongeveer 80–120 km hoogte verdampen. Het lichtflitsje dat we zien is met name de lucht om het steentje heen die aan het gloeien gebracht wordt. Een meteorenzwerm is een verzameling van meteoren die rond dezelfde tijd en in hetzelfde gebied aan de hemel zichtbaar zijn. De meteoren lijken uit één punt aan de hemel te komen, dat we de radiant noemen. Deze beweging wordt veroorzaakt door zowel de beweging van de meteoren zelf als door de baansnelheid van de Aarde. Zie ook Meteoren vannacht aan de hemel, de pagina jaarlijkse meteoorzwermen voor informatie over andere zwermen, de uitleg bij de jaarlijkse meteoorzwermen voor meer informatie over deze tabel en de pagina's Wat zijn vallende sterren? en Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen. Grafiek: meteorenactiviteit dit jaar Grafiek van de maximale meteorenactiviteit per nacht (HRmax) in Nederland en België, voor heel 2012. De zwarte streepjeslijn toont de diffuse achtergrond, de gekleurde curves stellen de verschillende zwemen voor en de zwarte doorgetrokken lijn geeft het maximale totale aantal meteoren per uur, voor iedere nacht. De verticale gekleurde stippellijnen tonen de data van de maxima van de grootste zwermen, met de eerste letter van de naam bovenin. De ruwweg maandelijkse dippen worden veroorzaakt door de Volle Maan. Kijk op de pagina Jaarlijkse meteorenzwermen in 2012 voor andere meteorenzwermen in dit jaar. << α-Doradiden 2012   —   Leo Minoriden 2012 >>             Tweet     @hemel_waarnemen volgen

Begin van de winter   –     –   Hemel vannacht   –   Weer   –   Meteoorzwermen   –   Astrokalender   –   Hemelkaart   –   Op / onder   –   Zon / Maan   –   Maanfasen   –   Sterrenbeelden   –   Deepsky