|
|
De meteorenzwerm Orioniden
in oktober 2011
|
De meteorenzwerm Orioniden bereikt op zaterdag 22 oktober 2011, rond 15 uur, zijn maximum.
De meteoren van de Orioniden zijn snel en hebben nalichtende sporen. Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo'n 23 meteoren per uur vallen. Rond 6:00 uur staat de radiant van de zwerm in het hoogste punt (op 54°) aan de hemel. Door de matige omstandigheden zijn er bij ons dan ieder uur vermoedelijk slechts ongeveer 11 meteoren zichtbaar van deze zwerm. Samen met meteoren van andere zwermen, en sporadische meteoren, zijn er bij donkere, heldere hemel in totaal circa 21–32 “vallende sterren” per uur te zien. Op een donkere locatie zijn circa vier keer zoveel meteoren zichtbaar als in een grote stad. De Maan komt om 3:39 uur op, is voor ongeveer 20% verlicht en stoort niet erg. Rond 7:45 uur gaat het schemeren en om 8:18 uur komt de Zon op.
De meteoren van de meeste zwermen verschijnen niet allemaal op de dag van het maximum. Zo is gedurende circa 5 dagen rondom het maximum meer dan 50% van het maximale aantal meteoren (5 per uur) van de Orioniden te zien. Tot 11 dagen voor en na het maximum zijn nog meteoren van deze zwerm te herkennen. Er zijn dus nog meer kansen, voor het geval het in de nacht van het maximum niet helder is. Iedere dag verder weg van het maximum zijn er echter wel ongeveer 20% minder meteoren per uur te zien. De typische snelheden van de meteoren in deze zwerm zijn met circa 66 km/s (ongeveer 237.240 km/uur) relatief hoog. Meteoren waarnemen kan zonder speciale instrumenten. Wanneer het helder is, volstaat het blote oog. Op een donkere plek zijn meer meteoren te zien dan midden in een stad. Een ligstoel en voldoende kleding zorgen voor (extra) comfort (zie Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen).
Figuur: Kaart van Nederland met aantallen meteoren
|
|
|
|
|
Kaart van Nederland met de geschatte aantallen Orioniden per uur, bij heldere hemel.
Links: vóór middernacht, op zaterdag 22 oktober om 23:30 uur.
Rechts: ten tijde van het maximum, op zondag 23 oktober om 06:00 uur.
De kleur geeft voor iedere plaats aan hoeveel meteoren vanuit die locatie te verwachten zijn.
Vanuit lichte gebieden op de kaart, bijvoorbeeld in en rond steden, zijn minder “vallende sterren” te zien dan vanuit donkere gebieden, door de lichtvervuiling.
Het aantal meteoren per uur behorende bij iedere kleur kan worden afgelezen in de legenda.
Data lichtvervuiling: RIVM.
|
Tabel: de meteorenzwerm Orioniden in de nacht van het maximum
|
| Datum | Tijd | | Δt | | Radiant | | Meteoren per uur | | Zon | | Maan |
| | | | | richting | hoogte | | zwerm | totaal | | hoogte | | hoogte | fase |
| 23/10 | 00:00 | | 9u | | O | 13° | | 1 | 8 | | -45° | | -27° | 21% |
| 23/10 | 01:00 | | 10u | | O | 22° | | 2 | 11 | | -48° | | -21° | 21% |
| 23/10 | 02:00 | | 11u | | OZO | 31° | | 4 | 15 | | -48° | | -14° | 21% |
| 23/10 | 03:00 | | 12u | | OZO | 40° | | 7 | 20 | | -44° | | -6° | 20% |
| 23/10 | 04:00 | | 13u | | ZO | 47° | | 9 | 23 | | -38° | | 2° | 20% |
| 23/10 | 05:00 | | 14u | | ZZO | 52° | | 10 | 25 | | -30° | | 11° | 19% |
| 23/10 | 06:00 | | 15u | | Z | 54° | | 11 | 27 | | -21° | | 19° | 19% |
| 23/10 | 07:00 | | 16u | | ZZW | 52° | | 3 | 10 | | -12° | | 27° | 19% |
|
|
Grafiek: Orioniden in de nacht van het maximum
Meteorenaantallen per uur voor een donkere locatie in de nacht van het maximum. Aantallen Orioniden zijn in rood, overige meteoren in blauw.
|
Tabel: de meteorenzwerm Orioniden in de nachten rond het maximum
|
| Datum | Beste | | Δt | | Radiant | | Meteoren per uur | | Zon | | Maan |
| tijd | | | | richting | hoogte | | zwerm | totaal | | hoogte | | hoogte | fase |
| 21/10 | 6:00 | | -33u | | Z | 54° | | 6 | 16 | | -21° | | 41° | 39% |
| 22/10 | 6:00 | | -9u | | Z | 54° | | 9 | 23 | | -21° | | 31° | 29% |
| 23/10 | 6:00 | | 15u | | Z | 54° | | 11 | 27 | | -21° | | 19° | 19% |
| 24/10 | 6:00 | | 39u | | Z | 54° | | 9 | 25 | | -21° | | 8° | 11% |
| 25/10 | 6:00 | | 63u | | Z | 54° | | 6 | 23 | | -22° | | -4° | 4% |
| 26/10 | 6:00 | | 87u | | Z | 54° | | 4 | 21 | | -22° | | -17° | 1% |
|
|
Grafiek: Orioniden in de nachten rond het maximum
Meteorenaantallen per uur voor een donkere locatie in de nachten rond het maximum. Aantallen Orioniden zijn in rood, overige meteoren in blauw.
|
Tabel: de meteorenzwerm Orioniden in andere jaren
|
| Jaar | Datum | Beste | | Δt | | Radiant | | Meteoren per uur | | Zon | | Maan |
| | tijd | | | | richting | hoogte | | zwerm | totaal | | hoogte | | hoogte | fase |
| 2008 | 22/10 | 6:00 | | 10u | | Z | 54° | | 6 | 17 | | -21° | | 47° | 43% |
| 2009 | 22/10 | 6:00 | | 4u | | Z | 54° | | 13 | 33 | | -21° | | -59° | 16% |
| 2010 | 22/10 | 6:30 | | -2u | | ZZW | 53° | | 2 | 6 | | -16° | | 10° | 99% |
| 2011 | 23/10 | 6:00 | | 15u | | Z | 54° | | 11 | 27 | | -21° | | 19° | 19% |
| 2012 | 22/10 | 6:00 | | 9u | | Z | 54° | | 11 | 28 | | -21° | | -49° | 50% |
| 2013 | 22/10 | 6:30 | | 4u | | ZZW | 53° | | 2 | 7 | | -16° | | 45° | 90% |
| 2014 | 22/10 | 6:00 | | -3u | | Z | 54° | | 11 | 26 | | -21° | | -5° | 3% |
|
|
Grafiek: Orioniden in andere jaren
Meteorenaantallen per uur voor een donkere locatie in andere jaren. Aantallen Orioniden zijn in rood, overige meteoren in blauw.
|
Grafiek: aantallen meteoren vannacht aan de hemel
|
| Aantallen meteoren per uur: sporadisch, zwermen, totaal. |
De Orioniden vormen een van de rijkere meteoorzwermen aan onze hemel. Ze worden veroorzaakt door het afval van de bekende komeet Halley, net als de η-Aquariden in mei. De meteoren lijken te komen uit het bekende heldere wintersterrenbeeld Orion. In 1993 werd onverwacht verhoogde activiteit van de Orioniden waargenomen. Dit duidt er mogelijk op dat er lokale opeenhopingen zitten in de stroom van meteoroïden die rond de Zon beweegt. Er zijn aanwijzingen dat het aantal meteoren vaker variëert, waardoor er dit jaar mogelijk meer of minder meteoren zichtbaar zijn dan voorspeld.
Meteoren worden in de volksmond ook wel vallende sterren genoemd. In werkelijkheid gaat het niet om sterren die vallen, maar om minuscule stukjes steen en gruis die onder hoge snelheden de aardatmosfeer binnenkomen en op ongeveer 80–120 km hoogte verdampen. Het lichtflitsje dat we zien is met name de lucht om het steentje heen die aan het gloeien gebracht wordt. Een meteorenzwerm is een verzameling van meteoren die rond dezelfde tijd en in hetzelfde gebied aan de hemel zichtbaar zijn. De meteoren lijken uit één punt aan de hemel te komen, dat we de radiant noemen. Deze beweging wordt veroorzaakt door zowel de beweging van de meteoren zelf als door de baansnelheid van de Aarde.
Zie ook Meteoren vannacht aan de hemel, de pagina jaarlijkse meteoorzwermen voor informatie over andere zwermen, de uitleg bij de jaarlijkse meteoorzwermen voor meer informatie over deze tabel en de pagina's Wat zijn vallende sterren? en Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen.
Grafiek: meteorenactiviteit dit jaar
Grafiek van de maximale meteorenactiviteit per nacht (HRmax)
in Nederland en België, voor heel 2011. De zwarte
streepjeslijn toont de diffuse achtergrond, de gekleurde curves stellen de verschillende zwemen voor
en de zwarte doorgetrokken lijn geeft het maximale totale aantal meteoren per uur, voor iedere nacht. De verticale
gekleurde stippellijnen tonen de data van de maxima van de grootste zwermen, met de eerste letter van de
naam bovenin. De ruwweg maandelijkse dippen worden veroorzaakt door de Volle Maan.
Kijk op de pagina Jaarlijkse meteorenzwermen in 2011 voor andere meteorenzwermen in dit jaar.
<< α-Doradiden 2011
—
Leo Minoriden 2011 >>
|
–
Hemel vannacht
–
Weer
–
Meteoorzwermen
–
Astrokalender
–
Hemelkaart
–
Op / onder
–
Zon / Maan
–
Maanfasen
–
Sterrenbeelden
–
Deepsky
De Orioniden vormen een van de rijkere meteoorzwermen aan onze hemel. Ze worden veroorzaakt door het afval van de bekende komeet Halley, net als de η-Aquariden in mei. De meteoren lijken te komen uit het bekende heldere wintersterrenbeeld Orion. In 1993 werd onverwacht verhoogde activiteit van de Orioniden waargenomen. Dit duidt er mogelijk op dat er lokale opeenhopingen zitten in de stroom van meteoroïden die rond de Zon beweegt. Er zijn aanwijzingen dat het aantal meteoren vaker variëert, waardoor er dit jaar mogelijk meer of minder meteoren zichtbaar zijn dan voorspeld.
