Astrokalender voor mei 2009

Tijdstippen zijn in Midden-Europese zomertijd (MEZT)

vrijdag 1 mei

22:44:

De Maan is in de fase van Eerste Kwartier. De rechter helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is vooral in de avond en vroege nacht zichtbaar. Om de Maan waar te nemen door een verrekijker of telescoop is de tijd rond (en met name voor) Eerste Kwartier zeer geschikt. Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan komt de Zon net op. Hierdoor zijn de schaduwen (van de bergen en kraterranden) lang, wat een extra diepte-effect veroorzaakt.

zaterdag 2 mei

00:27: De Maan bedekt ο2 Cancri

De ster ο² Cancri, een ster met een helderheid van +5,7m in het sterrenbeeld Kreeft, wordt bedekt door de Maan. De ster verdwijnt om 00:27 achter de onverlichte maanrand en komt om 01:24 uur weer tevoorschijn aan de verlichte kant van de Maan. In Utrecht staat de Maan dan 26°, respectievelijk 17° boven de horizon. De Maan is voor 51% verlicht. Deze tabel toont de details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België.

00:44: De Maan bedekt ο1 Cancri

Ruim een kwartier later wordt ο¹ Cancri (helderheid +5,2m) bedekt door de Maan. De ster is onzichtbaar tussen 00:44 en 01:16 uur. Het gebeurt niet vaak dat de bedekking van een dergelijk heldere ster zichtbaar is bij een dermate geringe maanfase. De details voor deze bedekking zijn te vinden in een tweede tabel.

15:07: Hebe in oppositie

De planetoïde 6 Hebe is in oppositie. Het kleine planeetje bevindt zich in het sterrenbeeld Maagd, heeft nu een helderheid van slechts +9,9m. Er is daarom een telescoop met redelijke opening nodig om het object te kunnen zien. Voor een waarnemer in Utrecht staat Hebe rond 02:06 uur in het zuiden, op circa 44° boven de horizon. Klik op het kaartje hiernaast voor een grotere kaart, met de positie van de planetoïde en sterren tot magnitude +10,6m. Kijk op onze detailppagina voor meer informatie over de oppositie van Hebe. Voor meer gegevens van planetoïden, zie de pagina Planetoïden in 2009.

zondag 3 mei

06:31: Kaartje

De Maan staat 3,6° ten zuiden van Regulus, de helderste ster van het sterrenbeeld Leeuw (+1,4m). De dichtste nadering vindt bij ons onder de horizon plaats en bovendien bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 3 uur. Het tweetal staat dan in het westen, op een hoogte van ongeveer 8°, 4,1° van elkaar vandaan. De Maan is voor 63% verlicht.

maandag 4 mei

--:--: Kaartje

Vandaag bereikt de meteorenzwerm eta-Aquariden zijn maximum. De zwerm staat rond 09:00 in het hoogste punt, 37° boven de horizon. Onder ideale omstandigheden zijn er zo'n 30 meteoren per uur te verwachten. De meteoren zijn snel en hebben nalichtende sporen. Rond 05:30 gaat het schemeren en om 06:04 komt de Zon op. De Maan is voor ongeveer 75% verlicht, maar gaat om 04:01 onder.

donderdag 7 mei

04:05: Alle manen ten westen van Jupiter

Tussen 4:05 en 5:14 uur nemen we alle grote Jupitermanen ten westen van de planeetschijf waar. Van Jupiter gerekend zijn dat Europa, Io, Ganymedes en Callisto. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter.

07:00: Mercurius is stationair in ecliptische lengte. De planeet keert zijn bewegingsrichting langs de ecliptica om en gaat tegen de gangbare richting in bewegen. Voor een binnenplaneet gebeurt dit tussen de grootste oostelijke elongatie en benedenconjunctie. Zie de applet Planeetverschijnselen voor meer verschijnselen van Mercurius.

08:35: Kaartje

De Maan staat 3,7° ten zuiden van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering vindt bij ons onder de horizon plaats en bovendien bij daglicht. De samenstand is te zien rond 4 uur. De twee objecten staan dan boven de westzuidwestelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 7°, 4,3° van elkaar verwijderd. De Maan is voor 95% verlicht.

zaterdag 9 mei

06:01:

Het is Volle Maan. De Maan staat tegenover de Zon aan de hemel. We zien hierdoor de Maan vrijwel de hele nacht, en de verlichte kant van de Maan is naar de Aarde gekeerd. Hoewel de Maan als geheel op dit moment erg goed te zien is, zijn er weinig details op de Maan zichtbaar. Voor het deel van de Maan dat naar de Aarde toe gekeerd is staat de Zon in het zenit, zodat er geen schaduwen zijn en er nauwelijks contrast is. Daarnaast is de Volle Maan een stoorzender bij het waarnemen van zwakkere objecten aan de sterrenhemel. Zie ook de maandelijkse maanfasekalender.

zondag 10 mei

21:52: Kaartje

De Maan bedekt Antares, de helderste ster van het sterrenbeeld Schorpioen (+1,0m). De bedekking gebeurt onder de horizon voor een waarnemer in de Lage Landen, en bovendien in de schemering. De samenstand is te zien op 11 mei rond 0:45 uur. Het tweetal staat dan in het zuidzuidoosten, circa 6° boven de horizon, op een afstand van 1,3° van elkaar. De Maan is voor 97% verlicht.

donderdag 14 mei

04:57: De Maan staat in het apogeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het verst van de Aarde ligt. De afstand tussen de Aarde en de Maan bedraagt nu 404915 km. Door de grotere afstand lijkt de Maan nu kleiner aan de hemel te staan dan gemiddeld: 29'30,7". Zie de applet Verschijnselen van de Maan voor meer gegevens.

zondag 17 mei

04:07: Saturnus is stationair in ecliptische lengte. De planeet keert zijn bewegingsrichting ten opzichte van de sterren om en gaat weer in de gangbare richting bewegen. Hiermee eindigt de oppositielus van Saturnus. Zie de applet Planeetverschijnselen voor meer gegevens.

07:14: Kaartje

De Maan staat 2,0° ten noordwesten van Jupiter (-1,9m). De dichtste nadering gebeurt bij ons op een hoogte van 25°, maar bij daglicht. De samenstand is te zien rond 5 uur. Het tweetal staat dan in het zuidoosten, op een hoogte van ongeveer 15°, op een onderlinge afstand van 2,2°. De Maan is voor 52% verlicht.

09:26:

De Maan is in de fase van Laatste Kwartier. De linker helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is met name 's ochtends vroeg zichtbaar. Rond, en vooral na Laatste Kwartier is een goed moment om het maanoppervlak waar te nemen; Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan gaat de Zon net onder. Hierdoor zijn de schaduwen (van de bergen en kraterranden) lang, wat een extra diepte-effect veroorzaakt.

maandag 18 mei

12:02: Mercurius is in benedenconjunctie en beweegt tussen de Aarde en de Zon door. De binnenplaneet bevindt zich op dit moment dicht bij de Zon aan de hemel en is hierdoor korte tijd onzichtbaar. De planeet beweegt 0,9° ten zuiden langs de Zon, en er vindt hierdoor geen overgang plaats. In deze positie staan de Zon, Mercurius en de Aarde op één lijn; voor een denkbeeldige waarnemer op Mercurius staat de Aarde in oppositie. Dit is een moment waarop een binnenplaneet zeer dicht (0,552 AE, ofwel 82,6 miljoen km) bij de Aarde staat en een grote (12,2") schijnbare diameter heeft. Mercurius verruilt hiermee de avondhemel voor de ochtendhemel.

dinsdag 19 mei

04:22: Tussen 4:22 en 4:56 zijn Io's schaduw en Ganymedes gelijktijdig zichtbaar op Jupiters schijf.

woensdag 20 mei

23:50: De Zon staat 4,1° ten zuiden van de Pleiaden, in het sterrenbeeld Stier. Van de samenstand is natuurlijk niets te zien, maar als je vandaag geboren wordt en nog in astrologie gelooft (babies minder dan een dag oud hebben een geldig excuus), 'ben' je dus een Stier.

donderdag 21 mei

03:12: Alle manen ten westen van Jupiter

Van 3:12 tot 4:52 uur staan alle Galileïsche manen ten westen van Jupiter. In toenemende afstand van de planeet staan Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter.

zondag 24 mei

07:54: De Maan bedekt de Pleiaden, in het sterrenbeeld Stier. Doordat de Zon te dichtbij staat (op 20 mei stond zij nog bij de Pleiaden, over ruim 6 uur is het Nieuwe Maan) is hiervan niet veel te zien.

14:11:

Het is Nieuwe Maan. Vanaf de Aarde gezien staat de Maan in dezelfde richting als de Zon, zodat de verre kant van de Maan wordt verlicht en de donkere kant van de Maan naar de Aarde gekeerd is. Doordat de Maan zowel minimaal verlicht is, als 's nachts onder de horizon staat, zijn de dagen rond Nieuwe Maan een goed moment om deepsky-objecten waar te nemen. De Maan beweegt 3,9° ten noorden langs de Zon, en er vindt geen eclips plaats.

maandag 25 mei

15:53: Mercurius is in het aphelium van zijn baan. De afstand tot de Zon is nu groot en bedraagt 0,467AE, ofwel 69,817 miljoen km. Vanaf Mercurius lijkt de Zon circa 2,2 maal zo groot als vanaf de Aarde. De planeet ontvangt door de geringere afstand tot de Zon ongeveer 4,7 maal meer licht en warmte dan de Aarde.

dinsdag 26 mei

05:45: De Maan staat in het perigeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het dichtst bij de Aarde ligt. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 361153 km. De schijnbare diameter van de Maan is groter dan gemiddeld (33'05,2"), door de kleinere afstand. Zie de applet Verschijnselen van de Maan voor meer gegevens.

woensdag 27 mei

02:53: Io in conjunctie met Europa

Jupiters satelliet Io staat op slechts 0,1" ten noorden van Europa. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

zaterdag 30 mei

10:58: Kaartje

De Maan staat 3,4° ten zuiden van Regulus, de helderste ster van het sterrenbeeld Leeuw (+1,4m). De dichtste nadering vindt bij ons onder de horizon plaats en bovendien bij daglicht. De samenstand is 's nachts te zien rond 1 uur, of 's avonds rond 22:30 uur (beide op 30 mei). De twee objecten staan in het eerste geval zo'n 9° boven de westelijke horizon, 7,6° van elkaar verwijderd. In het andere geval is de samenstand te zien boven de westzuidwestelijke horizon, op een hoogte van circa 32°, 7,1° van elkaar verwijderd. De Maan is voor ongeveer 42% verlicht.

zondag 31 mei

03:22: Mercurius is stationair in ecliptische lengte. De planeet keert zijn bewegingsrichting ten opzichte van de sterren om en gaat weer in de gangbare richting bewegen. Voor een binnenplaneet gebeurt dit tussen de benedenconjunctie en grootste ochtendelongatie. Zie de applet Planeetverschijnselen voor meer gegevens.

05:22:

De Maan is in de fase van Eerste Kwartier, voor de tweede keer deze maand. Tweemaal dezelfde maanfase in een maand komt gemiddeld eens in de ruim acht maanden voor. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen.

23:06:

De Maan bedekt 69 Leonis, een ster van magnitude +5,4 in het sterrenbeeld Leeuw. Vanuit Utrecht is alleen het einde van de bedekking zichtbaar; om 23:06 komt de ster van achter de verlichte maanrand tevoorschijn, 27° boven de horizon. De Maan is voor 58% verlicht. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel.

Meer hemelverschijnselen

Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten
De astrokalender voor juni 2009
De astrokalender voor het jaar 2009

Volg de gebeurtenissen aan de sterrenhemel ook via