De Maan bij Mars   –   Hemel vannacht   –   Astrokalender   –   Astroforum   –   Weer   –   Op / onder   –   Hemelkaart   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Deepsky   –   Sterrenbeelden    

Astrokalender voor juni 2009 Tijdstippen zijn in Midden-Europese zomertijd (MEZT) maandag 1 juni Vandaag begint de weerkundige zomer. De meteorologische zomer omvat per definitie de maanden juni, juli en augustus. De astronomische zomer begint op 21 juni. dinsdag 2 juni 02:27:  Van 2:27 tot 4:37 uur staan alle Galileïsche manen ten oosten van Jupiter. Van Jupiter gerekend zijn dat Ganymedes, Io, Europa en Callisto. woensdag 3 juni 02:23:  Tussen 2:23 en 2:55 zijn Europa en Callisto's schaduw gelijktijdig zichtbaar op Jupiters schijf. 12:36:  De Maan staat 3,5° ten zuiden van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering vindt bij ons onder de horizon plaats en bovendien bij daglicht. Bekijk de samenstand vroeg in de dag rond 2 uur, of tegen het einde van de dag rond 22:45 uur. Het tweetal staat in het eerste geval in het westzuidwesten, op een hoogte van ongeveer 9°, 7,4° van elkaar vandaan. In het andere geval is de samenstand te zien op een hoogte van ongeveer 24° in het zuiden, 6,5° van elkaar verwijderd. De Maan is voor circa 83% verlicht. vrijdag 5 juni 22:51:  Venus bereikt zijn grootste westelijke elongatie en is ochtendster. De hoekafstand van Venus tot de Zon bedraagt 45°51'. De planeet staat ten westen van de Zon en komt voor de Zon op. De planeet heeft nu magnitude -4,0, is voor 49% verlicht en heeft een schijnbare diameter van 24,0". Venus komt 01:37 uur voor de Zon op (om 03:45 uur). Wanneer 's ochtends de burgerlijke schemering begint (om 04:35 uur) is Venus 7° boven de oostelijke horizon te vinden. Hoewel de planeet nu het verst van de Zon staat, is Venus het best waar te nemen in augustus, zie ook de horizonkaart voor deze ochtendverschijning. Dit heeft te maken met het feit dat een ochtendster in het najaar beter zichtbaar is. Voor een gedetailleerde uitleg, zie de pagina Waardoor zijn Mercurius en Venus soms ver van de Zon slecht zichtbaar? in de veelgestelde vragen. De grootte van het stipje op de kaart geeft de helderheid weer. Venus is helderder na de grootste ochtendelongatie dan ervoor. zondag 7 juni 06:49:  De Maan bedekt Antares, de helderste ster van het sterrenbeeld Schorpioen (+1,0m). De bedekking vindt bij ons onder de horizon plaats en bovendien bij daglicht. De samenstand is te zien rond 3 uur. Het tweetal staat dan boven de zuidzuidwestelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 7°, op een onderlinge afstand van 1,6°. De Maan is later vandaag Vol en is voor 99% verlicht. 20:12:  Het is Volle Maan. De Maan staat tegenover de Zon aan de hemel. Hierdoor is de Maan vrijwel de hele nacht zichtbaar. De verlichte kant van de Maan is naar de Aarde gekeerd. Hoewel de Volle Maan veel opvallender is dan iedere andere maanfase, is dit niet het beste moment om de Maan waar te nemen. Voor het deel van de Maan dat naar de Aarde toe gekeerd is staat de Zon in het zenit, zodat er geen schaduwen zijn en er nauwelijks contrast is. Daar komt nog bij dat de Volle Maan andere, zwakkere hemelobjecten overstraalt, zodat deze niet of nauwelijks zichtbaar zijn. woensdag 10 juni 02:29:  De Maan bedekt SAO 187599, een ster met een helderheid van +5,6m in het sterrenbeeld Boogschutter. De ster wordt bedekt door de verlichte rand van de Maan om 02:29 uur. Om 03:32 uur wordt deze weer zichtbaar aan de onverlichte maanrand. In Utrecht staat de Maan dan 12°, respectievelijk 13° boven de horizon. De Maan is voor 95% verlicht. Zie deze tabel voor details van de bedekking voor een aantal locaties in Nederland en België. 18:04:  De Maan is in het punt van zijn baan dat het verst van de Aarde ligt: het apogeum. De afstand tussen de Aarde en de Maan bedraagt nu 405787 km. Door de grotere afstand lijkt de Maan nu kleiner aan de hemel te staan dan gemiddeld: 29'26,9". Zie de applet Verschijnselen van de Maan voor meer gegevens. donderdag 11 juni 02:13:  De Galileïsche maan Europa staat op 4,8" ten zuiden van Callisto. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie. vrijdag 12 juni 01:52:  Tot 3:27 zijn van de Galileïsche manen van Jupiter alleen Europa en Ganymedes zichtbaar. zaterdag 13 juni 02:17:  Vannacht is een bedekking van de Galileïsche maan Ganymedes volledig waar te nemen. Het verschijnsel begint wanneer Ganymedes uit Jupiters schaduw verschijnt, en duurt tot 03:37 uur, op het moment dat Ganymedes achter Jupiter verdwijnt. Voor meer details, zie deze tabel. 02:57:  De Galileïsche maan Io staat 2,5" ten zuiden van Ganymedes. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie. 13:52:  Mercurius is in grootste westelijke elongatie en te vinden aan de ochtendhemel. Mercurius staat op een afstand van 23°27' ten westen van de Zon, beweegt voor de Zon uit en komt 's ochtends voor de Zon op. De helderheid van de binnenplaneet is +0,7m, hij is voor 36% verlicht en zijn schijnbare diameter is 8,2". Echter, de planeet komt om 04:31 uur op, slechts 00:48 uur voor de Zon. Aan het begin van de burgerlijke schemering, rond 04:30 uur, staat Mercurius nog 1° onder de horizon. De verschijning is dus zeer ongunstig, zoals vaker het geval is met Mercurius' ochtendverschijningen in het voorjaar. Zie de pagina Waardoor zijn Mercurius en Venus soms ver van de Zon slecht zichtbaar? voor meer uitleg over dit fenomeen. 18:04:  De Maan staat 2,6° ten noorden van Jupiter (-2,1m). De dichtste nadering vindt bij ons onder de horizon plaats en bovendien bij daglicht. De samenstand is te zien rond 4:30 uur, of op 14 juni rond 2 uur. De twee objecten staan in het eerste geval boven de zuidzuidoostelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 22°, op een afstand van 6,8° van elkaar. In het andere geval is de samenstand te zien boven de oostzuidoostelijke horizon, op een hoogte van circa 6°, zo'n 5,2° van elkaar vandaan. De Maan is voor ongeveer 73% verlicht. 21:49:  Venus is in het aphelium van haar baan. De afstand tot de Zon is nu groot en bedraagt 0,728AE, ofwel 108,944 miljoen km. Een waarnemer op Venus ziet de schijnbare diameter van de Zon ongeveer 1,4 maal zo groot als een waarnemer op Aarde, en de planeet ontvangt circa 1,9 maal meer licht en warmte van de Zon dan de Aarde. maandag 15 juni 03:17:  De Galileïsche maan Io staat op slechts 0,5" ten zuiden van Europa. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie. 09:50:  Jupiter is stationair in ecliptische lengte. De planeet keert zijn bewegingsrichting ten opzichte van de sterren om en gaat tegen de gangbare richting in bewegen. Hiermee begint Jupiters oppositielus, die tot 13 oktober duurt. Jupiters oppositie vindt plaats op 14 augustus. Zie de interactieve applet Planeetverschijnselen voor meer gegevens. dinsdag 16 juni 00:15:  De Maan is in de fase van Laatste Kwartier. De linker helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is met name 's ochtends vroeg zichtbaar. Rond, en vooral na Laatste Kwartier is een goed moment om het maanoppervlak waar te nemen; Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan gaat de Zon net onder. Hierdoor zijn de schaduwen (van de bergen en kraterranden) lang, wat een extra diepte-effect veroorzaakt. Zie ook de maandelijkse maanfasekalender. 01:33:  Van 1:33 tot 4:29 uur staan alle Galileïsche manen ten oosten van Jupiter. Van Jupiter gerekend zijn dat Io, Ganymedes, Europa en Callisto. 02:46:  De ster λ Piscium, een ster van magnitude +4,5 in het sterrenbeeld Vissen, wordt bedekt door de Maan. Om 02:46 uur verdwijnt de ster achter de verlichte rand van de Maan en om 03:50 komt deze weer tevoorschijn, nu aan de onverlichte maanrand. In Utrecht staat de Maan dan 11°, respectievelijk 20° boven de horizon. De Maan is voor 49% verlicht. Zie deze tabel voor details van de bedekking voor een aantal locaties in Nederland en België. 02:47:  Jupiters satelliet Europa staat slechts 0,9" ten noorden van Ganymedes. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie. zaterdag 20 juni 02:04:  Vannacht is een overgang van Jupiters maan Io bijna in zijn geheel waar te nemen. Het verschijnsel begint op het moment dat Io de schijf van Jupiter betreedt, en eindigt om 04:22 uur, op het moment dat Io de Jupiterschijf weer verlaat. In de tussentijd is waar te nemen hoe Io's schaduw de schijf van Jupiter verlaat (03:13 uur). Voor meer details, zie deze tabel. 20:03:  De Maan bedekt de Pleiaden, in het sterrenbeeld Stier. De bedekking vindt plaats op 1° onder de horizon en bovendien bij daglicht. De samenstand is te zien rond 4:30 uur, of op 21 juni rond 4:15 uur. Het tweetal staat in het eerste geval zo'n 11° boven de oostnoordoostelijke horizon, op een afstand van 8,4° van elkaar. In het tweede geval staan de twee hemellichamen op circa 7° boven de oostnoordoostelijke horizon, 6,1° van elkaar verwijderd. De Maan is voor ongeveer 8% verlicht. zondag 21 juni 07:46:  Vandaag begint de zomer op het noordelijk halfrond: het zomersolstitium vindt plaats. De Zon staat vandaag boven de Kreeftskeerkring en op maximale hoogte voor een waarnemer in onze streken. Vandaag vinden bij ons de langste dag en de kortste nacht plaats. Na vandaag worden de nachten weer langer. De lente telde 92,75 dagen, onze zomer zal 93,65 dagen duren. De elliptische baan van de Aarde om de Zon is verantwoordelijk voor het feit dat de seizoenen niet even lang zijn; wanneer de Aarde dichter bij de Zon staat (op dit moment is dat in de winter), beweegt zij sneller en duurt dat seizoen korter. Doordat de Aarde duidelijk verder van de Zon staat in onze zomer, en dichter bij de Zon in onze winter, zijn op het noordelijk halfrond de zomers meetbaar minder warm en de winters minder koud dan op het zuidelijk halfrond. Voor meer gegevens, zie de tabel de seizoenen. Dit betreft de astronomische zomer, de weerkundige zomer begon op 1 juni. Op het zuidelijk halfrond zijn de seizoenen precies omgekeerd; daar begint vandaag de winter. 08:22:  Venus staat 2,0° ten zuiden van Mars (+1,3m). De dichtste nadering vindt bij ons plaats op een hoogte van 44°, maar bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 4:30 uur, of op 22 juni rond 4 uur. De twee objecten staan in het eerste geval zo'n 11° boven de oostelijke horizon, op een afstand van 2,0° van elkaar. In het andere geval is de samenstand te zien op een hoogte van ongeveer 7° in het oostnoordoosten, zo'n 2,0° van elkaar vandaan. Venus heeft op dit moment een helderheid van -3,8m. maandag 22 juni 21:35:  Het is Nieuwe Maan. Vanaf de Aarde gezien staat de Maan in dezelfde richting als de Zon, zodat de verre kant van de Maan wordt verlicht en de donkere kant van de Maan naar de Aarde gekeerd is. De nachten rond Nieuwe Maan zijn donkerder dan gemiddeld en de week rond Nieuwe Maan is uitermate geschikt voor het waarnemen van deepsky-objecten. De Maan beweegt 1,8° ten noorden langs de Zon, en er vindt geen eclips plaats. dinsdag 23 juni 09:35:  Pluto is in oppositie. De dwergplaneet staat nu tegenover de Zon aan de hemel, is daardoor de hele nacht zichtbaar en staat bovendien relatief dicht bij de Aarde. Dat laatste zorgt ervoor dat de planeet iets helderder aan de hemel staat dan gemiddeld. Dit is een goed moment om Pluto waar te nemen. Er is een telescoop met een diameter van tenminste 20cm nodig om de verre dwergplaneet te kunnen zien, en zelfs dan is het een zwak stipje tussen de vele sterren. Kijk voor meer details en zoekkaartjes in het hoofdstuk Pluto. De helderheid van Pluto bedraagt +13,9m, zijn schijnbare diameter is 0,1". We vinden de planeet in het sterrenbeeld Boogschutter. Voor een waarnemer in Utrecht bereikt de planeet rond 01:43 uur zijn maximale hoogte van 20°. 12:39:  De Maan is in het punt van zijn baan dat het dichtst bij de Aarde ligt: het perigeum. De afstand tussen de Aarde en de Maan bedraagt nu 358014 km. De schijnbare diameter van de Maan is groter dan gemiddeld (33'22,6"), door de kleinere afstand. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan. vrijdag 26 juni 17:58:  De Maan staat 3,8° ten zuidwesten van Regulus, de helderste ster van het sterrenbeeld Leeuw (+1,4m). De dichtste nadering gebeurt in onze streken op 48° hoogte, maar bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 23 uur. De twee objecten staan dan in het westen, circa 12° boven de horizon, 4,5° van elkaar vandaan. De Maan is voor 23% verlicht. maandag 29 juni 13:28:  De Maan is in de fase van Eerste Kwartier. De rechter helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is met name 's avonds zichtbaar. Om de Maan waar te nemen door een verrekijker of telescoop is de tijd rond (en met name voor) Eerste Kwartier zeer geschikt. Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan komt de Zon net op. Hierdoor zijn de schaduwen (van de bergen en kraterranden) lang, wat een extra diepte-effect veroorzaakt. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen. dinsdag 30 juni 00:38:  Tussen 0:38 en 4:34 uur staan alle Galileïsche manen ten oosten van Jupiter. Van Jupiter gerekend zijn dat Io, Europa, Ganymedes en Callisto. 16:40:  De Maan staat 3,7° ten zuidwesten van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering gebeurt bij ons op een hoogte van 9°, maar bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 23 uur. De twee objecten staan dan in het zuidwesten, circa 17° boven de horizon, 4,6° van elkaar vandaan. De Maan is voor 65% verlicht. 23:01:  De Maan bedekt 69 Virginis, een ster met een helderheid van +4,8m in het sterrenbeeld Maagd. Om 23:01 uur verdwijnt de ster achter de onverlichte rand van de Maan en om 23:55 komt deze weer tevoorschijn, nu aan de verlichte maanrand. Bij het begin van de bedekking staat de Maan te Utrecht 15° boven de horizon, bij het einde 9°. De Maan is voor 65% verlicht. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel.

Meer hemelverschijnselen Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten De astrokalender voor juli 2009 De astrokalender voor het jaar 2009 Volg de gebeurtenissen aan de sterrenhemel ook via

De Maan bij Mars   –   Hemel vannacht   –   Astrokalender   –   Astroforum   –   Weer   –   Op / onder   –   Hemelkaart   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Deepsky   –   Sterrenbeelden