Begin van de winter   –     –   Hemel vannacht   –   Weer   –   Op / onder   –   Hemelkaart   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Deepsky   –   Sterrenbeelden    

Astrokalender voor februari 2011 Tijdstippen zijn in Midden-Europese wintertijd (MET) dinsdag 1 februari 17:55:  De Maan staat 3,0° ten noorden van Mercurius (-0,3m). De dichtste nadering vindt bij ons onder de horizon plaats en in de schemering. De samenstand is alleen met veel moeite zichtbaar rond 8 uur. De twee objecten staan dan in het zuidoosten, op een hoogte van ongeveer 2°, op een onderlinge afstand van 4,6°. Kies een waarneemplaats met vrije blik op de horizon. De Zon staat slechts 4° onder de horizon. De Maan is voor 3% verlicht. 18:04:  Tussen 18:04 en 21:37 uur nemen we alle grote Jupitermanen ten westen van de planeetschijf waar. Vanaf Jupiter gezien zijn dat Io, Ganymedes, Europa en Callisto. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter. 21:11:  Jupiters satelliet Europa staat 10,5” ten noorden van Ganymedes. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie. donderdag 3 februari 03:31:  Het is Nieuwe Maan. Vanaf de Aarde gezien staat de Maan in dezelfde richting als de Zon, zodat de verre kant van de Maan wordt verlicht en de donkere kant van de Maan naar de Aarde gekeerd is. Daarnaast staat de Nieuwe Maan alleen bij daglicht boven de horizon. De Maan is door deze combinatie van oorzaken op dit moment onzichtbaar. De nachten rond Nieuwe Maan zijn donkerder dan gemiddeld en de week rond Nieuwe Maan is uitermate geschikt voor het waarnemen van deepsky-objecten. De Maan beweegt 2,8° ten noorden langs de Zon, en er vindt bij ons geen eclips plaats. 04:05:  De Maan staat 3,8° ten noorden van Mars (+1,3m). De dichtste nadering vindt bij ons onder de horizon plaats. De samenstand is vanuit de Lage Landen vrijwel onzichtbaar. vrijdag 4 februari 17:40:  Mars is in conjunctie met de Zon en beweegt er vanaf de Aarde gezien achterlangs. De planeet is hierdoor op dit moment onzichtbaar. Mars, de Zon en de Aarde staan nu op één lijn. De planeet wordt niet bedekt door de zonneschijf, maar beweegt er vanaf de Aarde gezien langs, 1,1° ten zuiden ervan. Dit is een moment waarop een buitenplaneet ver (2,375 AE, ofwel 355 miljoen km) van de Aarde staat en een kleine schijnbare diameter heeft (3,9”). 18:31:  De Galileïsche maan Io staat 12,7” ten zuiden van Ganymedes. De schaduw die op dat moment op de schijf van Jupiter zichtbaar is, is die van Io. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie. maandag 7 februari 00:12:  De Maan is in het punt van zijn baan dat het verst van de Aarde ligt: het apogeum. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 405924 km. De schijnbare diameter van de Maan is kleiner dan gemiddeld (29’26,3”), door de grotere afstand. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan. dinsdag 8 februari 20:31:  Jupiters satelliet Io staat 10,9” ten noorden van Ganymedes. Callisto bevindt zich ver aan de andere kant van de planeetschijf. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie. woensdag 9 februari 18:56:  Jupiters satelliet Io staat 7,4” ten zuiden van Europa. De satellieten Ganymedes en Callisto bevinden zich op dat moment ver van Jupiter, elk aan een andere kant. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie. donderdag 10 februari 11:16:  De planetoïde 44 Nysa is in oppositie. Het kleine planeetje, in het sterrenbeeld Leeuw, heeft nu een schijnbare magnitude van +8,9m en moet met een telescoop worden waargenomen. Voor een waarnemer in Utrecht staat Nysa rond 00:57 uur in het zuiden, op circa 53° boven de horizon. Klik op het kaartje hiernaast voor een grotere kaart, met de positie van de planetoïde en sterren tot magnitude +9,9m. Kijk voor meer details over de oppositie van Nysa op deze pagina. Zie de pagina Planetoïden in 2011 voor meer gegevens van planetoïden. vrijdag 11 februari 08:18:  De Maan is in de fase van Eerste Kwartier. De rechter helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is met name 's avonds zichtbaar. Rond, en vooral voor Eerste Kwartier is een goed moment om het maanoppervlak waar te nemen; Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan komt de Zon net op. De lange schaduwen van de bergen en kraterranden brengen een extra diepte-effect met zich mee en het maanoppervlak krijgt daarmee, bekeken door een kijker, een duidelijk driedimensionaal karakter. Zie ook de maandelijkse maanfasekalender. zaterdag 12 februari 00:03:  De Maan staat 2,0° ten zuiden van de Pleiaden, in het sterrenbeeld Stier. De Pleiaden vormen een bekende sterhoop, die gemakkelijk met het blote oog kan worden waargenomen. De dichtste nadering gebeurt in onze streken op een hoogte van 27° boven de westelijke horizon. De Maan is voor 57% verlicht. 20:43:  Callisto is in benedenconjunctie met Jupiter. De satelliet beweegt tussen de Aarde en Jupiter door, maar er vindt geen overgang over Jupiter plaats. We zien Callisto 0,2” ten zuiden van Jupiters zuidpool staan. Voor meer details, zie deze tabel. dinsdag 15 februari 18:29:  Van 18:29 tot 20:59 uur nemen we alle grote Jupitermanen ten westen van de planeetschijf waar. Van binnen naar buiten: Ganymedes, Io, Europa en Callisto. woensdag 16 februari De maand februari is zeer geschikt om het sterrenstelsel M81, bekend als Bode's nevel, waar te nemen. Het sterrenstelsel is te vinden in het sterrenbeeld Grote Beer, heeft een helderheid van 6,9m en een schijnbare afmeting van 25,7’. Het object is circumpolair en staat om 00:56 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 73° boven de horizon. Om een donker moment zonder Maan te vinden kunnen de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon van pas komen. Om een relatief helder, maar vaag hemellichaam als dit sterrenstelsel te kunnen zien is een verrekijker op statief weliswaar voldoende, maar een telescoop is nodig om details weer te geven. Gegevens van ruim 1200 andere deepsky-objecten zijn te vinden via de pagina Gegevens van sterrenbeelden. Foto: DSS. 02:39:  De ster 81 Geminorum, een ster met een helderheid van +4,9m in het sterrenbeeld Tweelingen, wordt bedekt door de Maan. Om 02:39 uur verdwijnt de ster achter de dunne onverlichte rand van de Maan en om 03:18 komt deze weer tevoorschijn, nu aan de verlichte maanrand. In Utrecht staat de Maan dan 33°, respectievelijk 27° boven de horizon. De Maan is voor 93% verlicht, wat het niet gemakkelijker maakt om de bedekking waar te nemen. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel. donderdag 17 februari 10:56:  Neptunus is in conjunctie met de Zon en beweegt er vanaf de Aarde gezien achterlangs. De planeet is hierdoor op dit moment onzichtbaar. Neptunus, de Zon en de Aarde staan nu op één lijn. De planeet wordt niet bedekt door de zonneschijf, maar beweegt er vanaf de Aarde gezien langs, 0,5° ten zuiden ervan. Dit is een moment waarop een buitenplaneet ver (31,0 AE, ofwel 4638 miljoen km) van de Aarde staat en een kleine schijnbare diameter heeft (2,2”). 21:05:  De ster 6 Leonis, een ster van magnitude +5,1 in het sterrenbeeld Leeuw, wordt bedekt door de Maan. De ster wordt bedekt door de zeer dunne onverlichte rand van de Maan om 21:05 uur. Om 21:51 uur wordt deze weer zichtbaar aan de verlichte maanrand. De Maan staat bij de intrede 32° boven de horizon, bij de uittrede is dat 38°, voor een waarnemer in Utrecht. De Maan is voor 100% verlicht, wat het moeilijk maakt om de bedekking waar te nemen. Deze tabel toont de details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België. vrijdag 18 februari 09:36:  Het is Volle Maan. De Maan staat vrijwel precies tegenover de Zon aan de hemel. Hierdoor is de Maan vrijwel de hele nacht zichtbaar. De verlichte kant van de Maan is naar de Aarde gekeerd. Hoewel de Maan als geheel op dit moment erg goed te zien is, zijn er weinig details op de Maan zichtbaar. Voor een waarnemer in het midden van het deel van de Maan dat naar de Aarde toe gekeerd is staat de Zon in het zenit, en doordat het zonlicht vanuit de richting van de Aarde komt zien we vanaf de Aarde geen schaduwen, zodat er nauwelijks contrast is. Daarnaast is de Volle Maan een stoorzender bij het waarnemen van zwakkere objecten aan de sterrenhemel. 18:41:  De Galileïsche maan Europa staat 12,9” ten zuiden van Ganymedes. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie. zaterdag 19 februari 08:24:  De Maan staat in het perigeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het dichtst bij de Aarde ligt. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 358247 km. Door de geringere afstand lijkt de Maan nu groter aan de hemel te staan dan gemiddeld: 33’21,3”. Zie de applet Verschijnselen van de Maan voor meer gegevens. 23:54:  De ster 87 Leonis, een ster van magnitude +4,8 in het sterrenbeeld Leeuw, wordt bedekt door de Maan. Om 23:54 uur verdwijnt de ster achter de verlichte rand van de Maan en om 01:01 komt deze weer tevoorschijn, nu aan de zeer dunne onverlichte maanrand. Een waarnemer in Utrecht ziet de Maan aan het begin op een hoogte van 28° staan, aan het einde van de bedekking op 33°. De Maan is voor 96% verlicht, wat het niet gemakkelijker maakt om de bedekking waar te nemen. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel. maandag 21 februari 00:17:  Mercurius staat 59' ten zuiden van Mars (+1,3m). De dichtste nadering vindt onder de horizon plaats voor een waarnemer in de Benelux. Vanuit onze streken is er van de samenstand niet veel te zien. De helderheid van Mercurius is nu -1,0m. 18:39:  Tussen 18:39 en 20:43 uur staan alle Galileïsche manen ten oosten van Jupiter. In toenemende afstand van de planeet staan Europa, Io, Callisto en Ganymedes. 22:57:  De Maan staat 3,2° ten zuidwesten van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering vindt plaats op 1° onder de horizon. Bekijk de samenstand op 22 februari rond 0 uur. De twee objecten staan dan in het oostzuidoosten, circa 7° boven de horizon, op een afstand van 3,2° van elkaar. De Maan is voor 82% verlicht. dinsdag 22 februari 05:29:  De Maan bedekt 75 Virginis, een ster van magnitude +5,5 in het sterrenbeeld Maagd. Om 05:29 wordt de ster bedekt door de verlichte maanrand en om 06:17 komt deze weer tevoorschijn van achter de onverlichte rand. De Maan staat bij de intrede 20° boven de horizon, bij de uittrede is dat 17°, voor een waarnemer in Utrecht. De Maan is voor 79% verlicht. Deze tabel toont de details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België. vrijdag 25 februari 00:26:  De Maan is in de fase van Laatste Kwartier. De linker helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is vooral in de late nacht en vroege ochtend zichtbaar. Om de Maan te zien door een verrekijker of telescoop is de tijd rond (en met name na) Laatste Kwartier zeer geschikt. Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan gaat de Zon net onder. De lange schaduwen van de bergen en kraterranden brengen een extra diepte-effect met zich mee en de Maan is daarmee, bekeken door een verrekijker of telescoop, duidelijk meer dan een gladde schijf. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen. 07:05:  De Maan staat 1,9° ten noorden van Antares, de helderste ster van het sterrenbeeld Schorpioen (+1,0m). De dichtste nadering gebeurt in onze streken op een hoogte van 12° boven de zuidelijke horizon en in de schemering. De samenstand is te zien rond 7 uur. De twee objecten staan dan boven de zuidelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 12°, op een onderlinge afstand van 1,9°. De Maan is voor 47% verlicht. 09:48:  Mercurius is in bovenconjunctie met de Zon. De binnenplaneet beweegt vanaf de Aarde gezien achter de Zon langs. Mercurius staat op dit moment dicht bij de Zon aan de hemel en is hierdoor onzichtbaar. In deze positie staan Mercurius, de Zon en de Aarde op één lijn. De planeet beweegt vanaf de Aarde gezien niet exact achter de Zon langs, maar 1,9° ten zuiden ervan, en wordt niet bedekt door de Zon. In bovenconjunctie staat een binnenplaneet op maximale afstand (1,374 AE, ofwel 205,6 miljoen km) van de Aarde en heeft een minimale schijnbare diameter (4,9”). Mercurius verruilt hiermee de ochtendhemel voor de avondhemel. maandag 28 februari 18:52:  Van 18:52 tot 20:24 uur nemen we alle grote Jupitermanen ten oosten van de planeetschijf waar. Van binnen naar buiten: Io, Europa, Callisto en Ganymedes. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter. 19:44:  Jupiters satelliet Io staat 7,1” ten noorden van Europa. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

Meer hemelverschijnselen Volg de gebeurtenissen aan de sterrenhemel ook via           Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten De astrokalender voor maart 2011 De astrokalender voor het jaar 2011             Tweet     @hemel_waarnemen volgen

Begin van de winter   –     –   Hemel vannacht   –   Weer   –   Op / onder   –   Hemelkaart   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Deepsky   –   Sterrenbeelden