Astrokalender voor december 2007

Tijdstippen zijn in Midden-Europese wintertijd (MET)

zaterdag 1 december

Vandaag begint de weerkundige winter. De meteorologische winter omvat per definitie de maanden december, januari en februari. De astronomische winter begint op 22 december.

05:16:

De Maan bedekt 44 Leonis, een ster met een helderheid van +5,6m. De ster wordt bedekt door de verlichte rand van de Maan om 05:16 uur. Om 05:51 uur wordt deze weer zichtbaar aan de onverlichte maanrand. Een waarnemer in Utrecht ziet de Maan aan het begin op een hoogte van 45° staan, aan het einde van de bedekking op 46°. De Maan is voor 54% verlicht. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel.

12:11: Kaartje

De Maan staat 3,0° ten zuidwesten van Saturnus (+0,9m). De dichtste nadering vindt bij ons plaats op een hoogte van 11°, maar bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 7:30 uur. Het tweetal staat dan ongeveer 46° boven de zuidzuidwestelijke horizon, op een onderlinge afstand van 3,6°. De Maan is voor 53% verlicht.

13:44: De Maan is in de fase van Laatste Kwartier. Zie ook de maandelijkse maanfasekalender.

16:16: Dembowska in oppositie

De planetoïde 349 Dembowska is in oppositie. Het kleine planeetje bevindt zich in het sterrenbeeld Stier, heeft nu een helderheid van slechts +9,6m en kan dus alleen met een behoorlijke telescoop worden waargenomen. Voor een waarnemer in Utrecht staat Dembowska rond 00:26 uur in het zuiden, op circa 67° boven de horizon, iets links-boven de Pleiaden. De kaart (zie hiernaast) toont de positie van de planetoïde en sterren tot een helderheid van +10,5m.

zondag 2 december

11:59: De Zon staat 4,6° ten noorden van Antares, in het sterrenbeeld Schorpioen. Van deze samenstand is natuurlijk niets te zien.

woensdag 5 december

04:53: Kaartje

De Maan staat 2,4° ten zuidwesten van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering vindt bij ons plaats op een hoogte van 6° boven de oostzuidoostelijke horizon, waarna het tweetal steeds hoger aan de hemel komt te staan.

donderdag 6 december

17:53: De Maan is in het apogeum van zijn baan, op een afstand van 406235 km van de Aarde. De Maan lijkt nu dus klein: 29'24,9".

zaterdag 8 december

00:52: Mercurius staat 4,2° ten noorden van Antares, de helderste ster van het sterrenbeeld Schorpioen (+1,0m). De dichtste nadering gebeurt voor een waarnemer in de Benelux onder de horizon. De samenstand is vanuit de Benelux niet of nauwelijks zichtbaar. Mercurius heeft op dit moment een helderheid van -0,7m.

zondag 9 december

02:59: De Maan staat 46' ten zuiden van Antares, in de Schorpioen. Voor ons vindt de dichtste nadering onder de horizon plaats. De samenstand vindt minder dan een dag voor Nieuwe Maan plaats en is vanuit onze streken vrijwel onzichtbaar.

18:40: Het is Nieuwe Maan.

vrijdag 14 december

--:--: Kaartje

Vandaag bereikt de meteorenzwerm Geminiden zijn maximum. De zwerm staat rond 02:30 in het hoogste punt, 70° boven de horizon. Onder ideale omstandigheden zijn er zo'n 100 meteoren per uur te verwachten. De meteoren zijn gemiddeld snel, vaak helder en hebben korte sporen. Rond 08:00 gaat het schemeren en om 08:40 komt de Zon op. De Maan stoort niet.

19:27: Mercurius is in het aphelium. De afstand van de planeet tot de Zon is op dit moment groter dan gemiddeld: circa 0,467AE, of zo'n 69,818 miljoen km. Een waarnemer op Mercurius ziet de schijnbare diameter van de Zon ongeveer 2,1 maal zo groot als een waarnemer op Aarde, en de planeet ontvangt circa 4,4 maal meer licht en warmte van de Zon dan de Aarde.

maandag 17 december

11:18: De Maan is in de fase van Eerste Kwartier.

16:27: Mercurius is in bovenconjunctie en beweegt achter de Zon langs. De kleine planeet wordt niet bedekt, maar beweegt 1,4° ten zuiden langs de Zon. De binnenplaneet is nu onzichtbaar, doordat deze zich te dicht bij de Zon bevindt. Voor de conjunctie bevond Mercurius zich aan de ochtendhemel, erna staat de planeet aan de avondhemel.

woensdag 19 december

00:41: Mars staat het dichtst bij de Aarde. De afstand tot de Rode Planeet bedraagt nu 0,5893 AE, ofwel 88,15 miljoen kilometer. De schijnbare diameter van Mars is nu maximaal en bedraagt 15,89". De kortste afstand tot de Aarde wordt bereikt op ruim 5 dagen voor de oppositie van 24 december. Dit heeft te maken met het feit dat de planeetbanen niet perfect cirkelvormig zijn, maar enigszins elliptisch.

15:10: Saturnus is stationair in ecliptische lengte. De planeet keert zijn bewegingsrichting ten opzichte van de sterren dus om en gaat tegen de gangbare richting in bewegen. Dit is het begin van Saturnus' oppositielus. De oppositie van Saturnus vindt plaats op 24 februari. Op dit moment komt de planeet met de ringen al voor middernacht op. Dit wordt alsmaar vroeger, totdat Saturnus rond de oppositie de gehele nacht te zien is. Gebruik een verrekijker op een statief of een kleine telecoop om de ringen van Saturnus te zien.

donderdag 20 december

21:16: Mercurius staat 1,8° ten zuiden van Jupiter (-1,4m). De dichtste nadering gebeurt voor een waarnemer in de Benelux onder de horizon. ook deze samenstand is vanuit onze streken niet of nauwelijks zichtbaar, doordat beide planeten zich te dicht bij de Zon bevinden, in dit geval minder dan 2,5°. Mercurius heeft op dit moment een helderheid van -0,8m en is dus zwakker dan Jupiter.

vrijdag 21 december

01:22: Pluto is in conjunctie met de Zon en beweegt vanaf de Aarde gezien achterlangs. De dwergplaneet is hierdoor op dit moment onzichtbaar. Overigens is Pluto zo zwak dat ook bij zijn oppositie een flinke telescoop nodig is om het vage puntje waar te nemen.

12:14: Interamnia in oppositie

De planetoïde 704 Interamnia is in oppositie. De helderheid van de planetoïde, die in het sterrenbeeld Voerman staat, is tijdens de oppositie slechts +9,9m en kan dus alleen met een behoorlijke telescoop worden waargenomen. Voor een waarnemer in Utrecht staat Interamnia rond 00:39 uur in het zuiden, op circa 67° boven de horizon. De kaart (zie hiernaast) toont de positie van de planetoïde en sterren tot een helderheid van +10,5m.

23:43: Kaartje

De Maan bedekt het noordelijke deel van de Pleiaden, in het sterrenbeeld Stier. De bedekking vindt in Utrecht plaats op een hoogte van 59° boven de zuidwestelijke horizon. Een overzicht van de tijdstippen en andere gegevens voor het verdwijnen en weer tevoorschijn komen van de helderste sterren van de Pleiaden, voor een aantal plaatsen in Nederland en België, is te zien in deze tabel. De sterren verdwijnen achter de dunne onverlichte maanrand om vanachter de verlichte rand weer tevoorschijn te komen. De bedekking duurt ruwweg van 22:30 uur tot middernacht.

zaterdag 22 december

07:08: Wintersolstitium; begin van de winter. De Zon staat vandaag op minimale hoogte aan de hemel en staat boven de Steenbokskeerkring. Vandaag vinden de kortste dag en de langste nacht plaats, een goede tijd van het jaar voor mensen die de sterrenhemel willen bekijken. Na vandaag worden de nachten weer korter. De herfst duurde 89,84 dagen, de winter zal 88,99 dagen duren. De weerkundige winter begon op 1 december.

11:14: De Maan is in het perigeum van zijn baan, op een afstand van 360815 km van de Aarde. De Maan lijkt nu dus groot: 33'07,1".

zondag 23 december

06:56: Jupiter is in conjunctie met de Zon en beweegt vanaf de Aarde gezien achterlangs. De planeet is hierdoor op dit moment onzichtbaar. Jupiter beweegt vanaf de Aarde gezien precies achter de Zon langs en wordt dus bedekt. Hiervan is natuurlijk niets zichtbaar.

--:--:

Vandaag bereikt de meteorenzwerm Ursiden zijn maximum. De zwerm staat rond 09:00 in het hoogste punt, 64° boven de horizon. Onder ideale omstandigheden zijn er zo'n 11 meteoren per uur te verwachten. De meteoren zijn niet erg opvallend. Rond 08:00 gaat het schemeren en om 08:47 komt de Zon op. De Maan is bijna vol en stoort dus flink.

maandag 24 december

02:16: Het is Volle Maan.

04:54: Kaartje

Rakende bedekking van Mars. Voor een waarnemer in Utrecht staat Mars (-1,4m) op slechts 20,1" ten zuidwesten van de maanrand. De dichtste nadering van deze nauwe samenstand vindt daar plaats op een hoogte van 37° boven de westelijke horizon. Waarnemers verder naar het zuiden zien een grotere minimale afstand, voor een waarnemer in het noordoosten van Nederland wordt de planeet bedekt. In bijvoorbeeld Den Helder vindt een rakende bedekking plaats. Gegevens van de samenstand/bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden op deze pagina. Het feit dat het vandaag Volle Maan is en Mars in oppositie is, is natuurlijk niet helemaal toeval. De Volle Maan is in feite immers ook in oppositie.

20:47: Mars in oppositie

Mars is in oppositie. De planeet staat nu tegenover de Zon aan de hemel, is daardoor de hele nacht zichtbaar en staat bovendien relatief dicht bij de Aarde. Dat laatste zorgt ervoor dat de planeet zowel groot als helder aan de hemel staat. Dit is dus een ideaal moment om Mars waar te nemen, helemaal in deze lange winternachten. Mars is gemakkelijk met het blote oog te vinden aan de hemel, als een heldere, roodachtige ster. Met behulp van een telescoop zijn de poolkappen en, bij een flinke vergroting, donkere gebieden op het planeetoppervlak zichtbaar. Mars staat in het sterrenbeeld Tweelingen. De planeet heeft een helderheid van -1,4m en zijn schijnbare diameter meet 15,8". De planeet staat rond 00:44 uur in het zuiden, op een hoogte van 65° boven de horizon, voor een waarnemer in Utrecht. Zie ook onze speciale pagina over de marsoppositie.

dinsdag 25 december

13:16: Kaartje

De Maan staat 4,7° ten zuiden van Pollux, de helderste ster van het sterrenbeeld Tweelingen (+1,1m). De dichtste nadering gebeurt voor een waarnemer in de Benelux onder de horizon en bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 8 uur, of op 25 december rond 19 uur. Het tweetal staat in het eerste geval zo'n 21° boven de westnoordwestelijke horizon, op een onderlinge afstand van 5,7°. In het tweede geval staan de twee hemellichamen op een hoogte van circa 9° boven de oostnoordoostelijke horizon, 6,0° van elkaar verwijderd.

21:45: De Maan bedekt 9 Cancri

De ster 9 Cancri, een ster van magnitude +6,0, wordt bedekt door de Maan. Om 21:45 uur verdwijnt de ster achter de verlichte rand van de Maan en om 22:28 komt deze weer tevoorschijn, nu aan de dunne onverlichte maanrand. Een waarnemer in Utrecht ziet de Maan aan het begin op een hoogte van 29° staan, aan het einde van de bedekking op 35°. De Maan is voor 95% verlicht, en dat maakt het waarnemen van de bedekking zeer lastig. Zie deze tabel voor details van de bedekking voor een aantal locaties in Nederland en België.

vrijdag 28 december

04:50: Kaartje

De Maan staat 1,2° ten zuidwesten van Regulus, de helderste ster van het sterrenbeeld Leeuw (+1,4m). De dichtste nadering vindt bij ons plaats op een hoogte van 49° boven de zuidelijke horizon (zie de afbeelding hiernaast).

20:09: Kaartje

De Maan staat 3,0° ten zuidwesten van Saturnus (+0,8m). De dichtste nadering gebeurt voor een waarnemer in de Benelux onder de horizon. Bekijk de samenstand rond 23 uur. Het tweetal staat dan ongeveer 7° boven de oostelijke horizon, op een onderlinge afstand van 3,5°. De Maan is voor 73% verlicht.

zondag 30 december

04:05: De Maan bedekt υ Leonis

De ster υ Leonis, een ster met een helderheid van +4,3m, wordt bedekt door de Maan. Om 04:05 wordt de ster bedekt door de verlichte maanrand en om 04:38 komt deze weer tevoorschijn van achter de onverlichte rand. Een waarnemer in Utrecht ziet de Maan aan het begin op een hoogte van 33° staan, aan het einde van de bedekking op 35°. De Maan is voor 62% verlicht. Voor meer informatie over deze bedekking, voor een aantal waarneemlocaties in Nederland en België, zie deze tabel.

maandag 31 december

08:51: De Maan is in de fase van Laatste Kwartier, voor de tweede keer deze maand. Tweemaal dezelfde maanfase in een maand komt gemiddeld eens in de ruim acht maanden voor.

Meer hemelverschijnselen

Deze informatie is ook te vinden in de apps SterHemel voor Android en Mijn Hemel voor iOS

Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten
De astrokalender voor januari 2008
De astrokalender voor het jaar 2007

@hemel_waarnemen volgen