Astrokalender voor april 2009

Tijdstippen zijn in Midden-Europese zomertijd (MEZT)

donderdag 2 april

04:17: De Maan is in het punt van zijn baan dat het dichtst bij de Aarde ligt: het perigeum. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 370013 km. Door de geringere afstand lijkt de Maan nu groter aan de hemel te staan dan gemiddeld: 32'17,7". Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan.

16:34:

De Maan is in de fase van Eerste Kwartier. De rechter helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is vooral in de avond en vroege nacht zichtbaar. Rond, en vooral voor Eerste Kwartier is een goed moment om het maanoppervlak waar te nemen; Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan komt de Zon net op. De lange schaduwen van de bergen en kraterranden brengen een extra diepte-effect met zich mee.

vrijdag 3 april

--:--: Kaartje

Vandaag bereikt de meteorenzwerm Virginiden zijn maximum. De zwerm staat rond 03:00 in het hoogste punt, 29° boven de horizon. Onder ideale omstandigheden zijn er zo'n 5 meteoren per uur te verwachten. De meteoren zijn traag, met soms vuurbollen. Rond 06:30 gaat het schemeren en om 07:10 komt de Zon op. De Maan is voor ongeveer 55% verlicht, maar gaat om 04:35 onder.

zondag 5 april

23:28: Kaartje

De Maan staat 3,1° ten zuidwesten van Regulus, de helderste ster van het sterrenbeeld Leeuw (+1,4m). De dichtste nadering vindt in de Lage Landen plaats op een hoogte van 48° boven de zuidzuidwestelijke horizon en is dus goed te zien. De Maan is voor 84% verlicht.

woensdag 8 april

11:37: Eunomia in oppositie

De planetoïde 15 Eunomia is in oppositie. Het kleine planeetje bevindt zich in het sterrenbeeld Raaf, heeft nu een helderheid van slechts +9,8m en kan alleen met een behoorlijke telescoop worden waargenomen. Eunomia bereikt een maximale hoogte boven de horizon van circa 15°. Dit gebeurt rond 01:15 uur, en geldt strikt genomen voor een waarnemer in Utrecht. De kaart (zie hiernaast) toont de positie van de planetoïde en sterren tot een helderheid van +10,5m. Kijk op onze detailppagina voor meer informatie over de oppositie van Eunomia. Zie de pagina Planetoïden in 2009 voor meer gegevens van planetoïden.

donderdag 9 april

00:57: De Maan bedekt 21 Virginis

De ster 21 Virginis, een ster met een helderheid van +5,5m in het sterrenbeeld Maagd, wordt bedekt door de Maan. Om 00:57 wordt de ster bedekt door de zeer smalle onverlichte maanrand en om 02:11 komt deze weer tevoorschijn van achter de verlichte rand. In Utrecht staat de Maan dan 29°, respectievelijk 27° boven de horizon. De Maan is voor 99% verlicht, wat het waarnemen van de bedekking uiteraard bemoeilijkt. De bedekking is vrijwel centraal voor een waarnemer op de lijn Middelburg-Brussel. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel.

16:56:

Het is Volle Maan. De Maan staat tegenover de Zon aan de hemel. We zien hierdoor de Maan vrijwel de hele nacht, en de verlichte kant van de Maan is naar de Aarde gekeerd. Hoewel de Maan als geheel op dit moment erg goed te zien is, zijn er weinig details op de Maan zichtbaar. Voor het deel van de Maan dat naar de Aarde toe gekeerd is staat de Zon in het zenit, zodat er geen schaduwen zijn en er nauwelijks contrast is. Daarnaast is de Volle Maan een stoorzender bij het waarnemen van zwakkere objecten aan de sterrenhemel. Zie ook de maandelijkse maanfasekalender.

21:56: Kaartje

De Maan staat 3,4° ten zuidwesten van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering vindt in de Lage Landen plaats op 8° hoogte boven de oostzuidoostelijke horizon. De Maan is voor 100% verlicht.

vrijdag 10 april

05:43: Alle manen ten oosten van Jupiter

Van 5:43 tot 6:18 uur staan alle Galileïsche manen ten oosten van Jupiter. Van Jupiter gerekend zijn dat Io, Ganymedes, Europa en Callisto. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter.

zaterdag 11 april

16:21: Mercurius is in het perihelium van zijn baan. De afstand tot de Zon is nu klein en bedraagt 0,307AE, ofwel 46,001 miljoen km. Een waarnemer op Mercurius ziet de schijnbare diameter van de Zon ongeveer 3,3 maal zo groot als een waarnemer op Aarde, en de planeet ontvangt circa 10,6 maal meer licht en warmte van de Zon dan de Aarde.

maandag 13 april

03:01:

De Maan bedekt SAO 184068, een ster met een helderheid van +5,0m in het sterrenbeeld Schorpioen. Om 03:01 uur verdwijnt de ster achter de verlichte rand van de Maan en om 03:15 komt deze weer tevoorschijn, nu aan de onverlichte maanrand. Een waarnemer in Utrecht ziet de Maan gedurende de bedekking op een hoogte van 10-11° staan. De bedekking is rakelings op een lijn van ruwweg Den Helder-Arnhem, en een waarnemer in het noord-oosten van Nederland ziet geen bedekking. De Maan is voor 88% verlicht. Zie deze tabel voor details van de bedekking voor een aantal locaties in Nederland en België.

05:36:

De Maan bedekt SAO 184144, een ster van magnitude +5,3 in het sterrenbeeld Schorpioen. Alleen het begin van de bedekking is zichtbaar vanuit Utrecht; om 05:36 verdwijnt de ster achter de verlichte maanrand, op een hoogte van 10°. De Maan is voor 87% verlicht. Zie deze tabel voor details van de bedekking voor een aantal locaties in Nederland en België.

15:33: Kaartje

De Maan bedekt Antares, de helderste ster van het sterrenbeeld Schorpioen (+1,0m). De bedekking vindt bij ons onder de horizon plaats en bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 6 uur, of op 14 april rond 3 uur. De twee objecten staan in het eerste geval boven de zuidzuidwestelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 9°, 4,9° van elkaar vandaan. In het andere geval is de samenstand te zien op circa 7° boven de zuidzuidoostelijke horizon, zo'n 6,3° van elkaar vandaan. De Maan is voor ongeveer 84% verlicht.

dinsdag 14 april

05:41: Tussen 5:41 en 6:08 zijn Europa's schaduw en Callisto gelijktijdig zichtbaar op Jupiters schijf. Na twee minuten (om 5:43) verschijnt ook de maan Europa zelf voor de planeetschijf.

05:44: Europa in conjunctie met Callisto

De Galileïsche maan Europa staat 2,0" ten noorden van Callisto. De conjunctie vindt plaats wanneer de twee manen vanaf de Aarde gezien de Jupiterschijf betreden. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

donderdag 16 april

11:15: De Maan staat in het apogeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het verst van de Aarde ligt. De afstand tussen de Aarde en de Maan bedraagt nu 404232 km. De schijnbare diameter van de Maan is kleiner dan gemiddeld (29'33,7"), door de grotere afstand. Zie de applet Verschijnselen van de Maan voor meer gegevens.

vrijdag 17 april

05:15: De Maan bedekt SAO 188419

De ster SAO 188419, een ster met een helderheid van +6,0m in het sterrenbeeld Boogschutter, wordt bedekt door de Maan. Alleen het begin van de bedekking is zichtbaar vanuit Utrecht; om 05:15 verdwijnt de ster achter de verlichte maanrand, op een hoogte van 8°. De Maan is voor 54% verlicht. Voor meer informatie over deze bedekking, voor een aantal waarneemlocaties in Nederland en België, zie deze tabel.

15:36:

De Maan is in de fase van Laatste Kwartier. De linker helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is vooral in de late nacht en vroege ochtend zichtbaar. Rond, en vooral na Laatste Kwartier is een goed moment om het maanoppervlak waar te nemen; Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan gaat de Zon net onder. De lange schaduwen van de bergen en kraterranden brengen een extra diepte-effect met zich mee.

21:24: Venus is stationair in ecliptische lengte. De planeet keert zijn bewegingsrichting ten opzichte van de sterren om en gaat weer in de gangbare richting bewegen. Voor een binnenplaneet gebeurt dit tussen de benedenconjunctie en grootste ochtendelongatie. Zie de applet Planeetverschijnselen voor meer gegevens.

zondag 19 april

10:39: Flora in oppositie

De planetoïde 8 Flora is in oppositie. Het kleine planeetje bevindt zich in het sterrenbeeld Maagd, en heeft nu een helderheid van slechts +9,8m. Er is daarom een telescoop met redelijke opening nodig om het object te kunnen zien. Flora bereikt een maximale hoogte boven de horizon van circa 36°. Dit gebeurt rond 01:54 uur, en geldt strikt genomen voor een waarnemer in Utrecht. Klik op het kaartje hiernaast voor een grotere kaart, met de positie van de planetoïde en sterren tot magnitude +10,5m. Kijk op onze detailppagina voor meer informatie over de oppositie van Flora.

17:55: Kaartje

De Maan staat 1,7° ten noorden van Jupiter (-1,7m). De dichtste nadering vindt onder de horizon plaats voor een waarnemer in de Benelux en bovendien bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 6 uur, of op 20 april rond 5:30 uur. De twee objecten staan in het eerste geval in het zuidoosten, op een hoogte van ongeveer 10°, 5,3° van elkaar vandaan. In het tweede geval staan de twee hemellichamen in het oostzuidoosten, op zo'n 6° boven de horizon, zo'n 6,8° van elkaar vandaan. De Maan is voor ongeveer 31% verlicht.

maandag 20 april

05:48: Io in conjunctie met Ganymedes

De Galileïsche maan Io staat op slechts 0,5" ten zuiden van Ganymedes. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

21:47: Irene in oppositie

De planetoïde 14 Irene is in oppositie. Het kleine planeetje bevindt zich in het sterrenbeeld Maagd, heeft nu een helderheid van +8,9m en moet met een telescoop worden waargenomen. Irene bereikt een maximale hoogte boven de horizon van circa 39°. Dit gebeurt rond 02:01 uur, en geldt strikt genomen voor een waarnemer in Utrecht. De kaart (zie hiernaast) toont de positie van de planetoïde en sterren tot een helderheid van +9,9m. Kijk voor meer details over de oppositie van Irene op deze pagina. Zie de pagina Planetoïden in 2009 voor meer gegevens van planetoïden.

dinsdag 21 april

12:04: Mars staat in het perihelium. De afstand van de planeet tot de Zon is op dit moment kleiner dan gemiddeld: 1,381AE, of zo'n 206,645 miljoen km. Een waarnemer op Mars ziet de schijnbare diameter van de Zon ongeveer 1,4 maal zo klein als een waarnemer op Aarde, en de planeet ontvangt circa 1,9 maal minder licht en warmte van de Zon dan de Aarde.

woensdag 22 april

--:--: Kaartje

Vandaag bereikt de meteorenzwerm Lyriden zijn maximum. De zwerm staat rond 06:00 in het hoogste punt, 70° boven de horizon. Onder ideale omstandigheden zijn er zo'n 12 meteoren per uur te verwachten. De meteoren zijn snel en helder. Rond 05:45 gaat het schemeren en om 06:28 komt de Zon op. De Maan komt om 05:05 op en is voor ongeveer 10% verlicht.

16:55: Kaartje

De Maan staat 34' ten noorden van Venus (-4,2m). De dichtste nadering vindt bij ons plaats op 8° hoogte, maar bij daglicht. De samenstand is alleen met veel moeite zichtbaar rond 6 uur. De twee objecten staan dan boven de oostelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 7°, 4,9° van elkaar verwijderd. De Zon staat slechts 5° onder de horizon. De Maan is voor 11% verlicht. Onder het tweetal bevindt zich de veel zwakkere Rode Planeet (Mars), zie hieronder.

17:26: De Maan staat 4,8° ten noorden van Mars (+1,4m). De dichtste nadering gebeurt bij ons op 2° hoogte, maar bij daglicht. De samenstand is met veel moeite te zien rond 6 uur, of op 23 april rond 5:45 uur. Het tweetal staat in het eerste geval boven de oostelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 5°, op een onderlinge afstand van 6,5°. In het andere geval is de samenstand te zien op zo'n 2° boven de oostelijke horizon, 8,7° van elkaar verwijderd. Kies een waarneemplaats met vrije blik op de horizon. De Zon staat slechts 5° onder de horizon. De Maan is voor ongeveer 11, respectievelijk 8% verlicht op beide dagen. Zie ook het kaartje hierboven.

vrijdag 24 april

04:52: Alle manen ten oosten van Jupiter

Van 4:52 tot 5:45 uur staan alle Galileïsche manen ten oosten van Jupiter (en ook nog eens netjes op een rijtje). Van Jupiter gerekend zien we de manen Ganymedes, Io, Europa en Callisto.

zaterdag 25 april

04:49: Io in conjunctie met Europa

De Galileïsche maan Io staat 1,0" ten zuiden van Europa. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

05:04: De Maan staat 4,0° ten noorden van de Zon. De dichtste nadering vindt plaats op 9° onder de horizon. Van de samenstand is natuurlijk niets te zien.

05:23:

Het is Nieuwe Maan. De Maan staat vanaf de Aarde gezien in de richting van de Zon, zodat de donkere kant van de Maan naar de Aarde gekeerd is en de verre zijde van de Maan wordt verlicht. De nachten rond Nieuwe Maan zijn donkerder dan gemiddeld en de week rond Nieuwe Maan is uitermate geschikt voor het waarnemen van deepsky-objecten. De Maan beweegt 4,1° ten noorden langs de Zon. Er vindt geen eclips plaats. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen.

zondag 26 april

09:48:

Mercurius bereikt zijn grootste oostelijke elongatie en is avondster. De hoekafstand van Mercurius tot de Zon bedraagt 20°25'. De planeet staat ten oosten van de Zon en gaat na de Zon onder. De helderheid van de binnenplaneet is +0,4m, hij is voor 36% verlicht en zijn schijnbare diameter is 7,9". Wanneer 's avonds de burgerlijke schemering eindigt (om 21:34 uur) is Mercurius 12° boven de westnoordwestelijke horizon te vinden. Mercurius gaat 02:10 uur na de Zon onder (om 23:06 uur). Zie ook de horizonkaart voor deze avondverschijning. De grootte van het stipje op de kaart geeft de helderheid weer. Mercurius is helderder voor de grootste avondelongatie dan erna. Om Mercurius te zien kan een verrekijker handig zijn.

maandag 27 april

00:01: Kaartje

De Maan bedekt de Pleiaden, in het sterrenbeeld Stier. De bedekking gebeurt bij ons 4° onder de horizon. Bekijk de samenstand op 26 april rond 22:30 uur. Het tweetal staat dan in het westnoordwesten, circa 7° boven de horizon, op een onderlinge afstand van 1,1°. De Maan is voor 4% verlicht.

05:09: Alle manen ten oosten van Jupiter

Tussen 5:09 en 5:39 uur staan alle Galileïsche manen ten oosten van Jupiter. Van Jupiter gerekend zijn dat Io, Ganymedes, Europa en Callisto.

dinsdag 28 april

08:25: De Maan staat in het perigeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het dichtst bij de Aarde ligt. De afstand tussen de Aarde en de Maan bedraagt nu 366040 km. De schijnbare diameter van de Maan is groter dan gemiddeld (32'38,7"), door de kleinere afstand.

Meer hemelverschijnselen

Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten
De astrokalender voor mei 2009
De astrokalender voor het jaar 2009

Volg de gebeurtenissen aan de sterrenhemel ook via