Overgangen ISS   –   Hemel vannacht   –   Astrokalender   –   Weer   –   Maandkalender   –   Op / onder   –   Hemelkaart   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Deepsky   –   Sterrenbeelden    

Astrokalender voor deze week Tijdstippen zijn in Midden-Europese zomertijd (MEZT) donderdag 19 juni 02:49:  De Maan staat 2,0° ten noordwesten van Saturnus (+1,0m), in het sterrenbeeld Vissen. De dichtste nadering gebeurt om 02:49, bij ons op een hoogte van 8° boven de horizon, in het oosten. De Maan is voor 48% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en planeten, zie Vannacht aan de hemel. Volg de gebeurtenissen aan de sterrenhemel ook via           zaterdag 21 juni 04:42:  Zomersolstitium; begin van de zomer op het noordelijk halfrond. De Zon staat vandaag op maximale declinatie aan de hemel en staat boven de Kreeftskeerkring. Voor ons is dit de langste dag van het jaar, en dus de kortste nacht; na vandaag gaan de nachten weer lengen. Vandaag komt de Zon niet het vroegst op, noch gaat ze op het laatste tijdstip onder — dat gebeurt rond 17 respectievelijk 24 juni, zie Waardoor gaat de Zon na 21 juni nog later onder? en de pagina Daglicht in 2025. Onze lente duurde 92,74 dagen, de zomer zal 93,65 dagen lang zijn. De elliptische baan van de Aarde om de Zon is verantwoordelijk voor het feit dat de seizoenen niet even lang zijn; wanneer de Aarde dichter bij de Zon staat (op dit moment is dat in de winter), beweegt zij sneller en duurt dat seizoen korter. Doordat de Aarde duidelijk verder van de Zon staat in onze zomer, en dichter bij de Zon in onze winter, zijn op het noordelijk halfrond de zomers meetbaar minder warm en de winters minder koud dan op het zuidelijk halfrond. Voor meer details, zie de tabel de seizoenen. Dit betreft de astronomische zomer, de weerkundige zomer begon op 1 juni. Op het zuidelijk halfrond zijn de seizoenen tegengesteld aan die op het noordelijk halfrond en daar begint nu de winter. 23:15:  Mercurius staat 5,0° ten zuiden van Pollux, de helderste ster van het sterrenbeeld Tweelingen (+1,1m). De dichtste nadering vindt om 03:16 plaats, onder de horizon voor een waarnemer in de Benelux. De samenstand is met veel moeite te zien op 21 juni rond 23:15 uur, of op 22 juni rond 22:30 uur. De twee objecten staan in het eerste geval zo'n 4° boven de noordwestelijke horizon, 5,0° van elkaar verwijderd. In het tweede geval staan de twee hemellichamen boven de westnoordwestelijke horizon, op een hoogte van circa 10°, 5,1° van elkaar verwijderd. De Zon staat slechts 4° onder de horizon. De helderheid van Mercurius is nu -0,2m. zondag 22 juni Deze tijd van het jaar is prima geschikt om de gasnevel M8, ook bekend als de Lagoonnevel, te bekijken. M8 staat in het sterrenbeeld Boogschutter, heeft een magnitude van 5,8m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 90,0’. De opkomst van dit object is om 22:05 uur, de ondergang om 05:19 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:42 uur, op slechts 14° boven de horizon. Een waarneemlocatie met een goede blik op de zuidelijke horizon is daardoor noodzakelijk om de gasnevel waar te nemen. Voor het waarnemen van deepsky-objecten is de precieze datum minder belangrijk dan een donkere, liefst maanloze, hemel. Voor het zien van een relatief helder, maar vaag object als deze gasnevel is een verrekijker (op statief) voldoende, maar een telescoop is nodig om details weer te geven. Zie de pagina M8 voor meer details. Gegevens van andere fraaie deepsky-objecten zijn te vinden op de pagina Deepsky-objecten per maand. Foto: DSS. Deze tijd van het jaar is prima geschikt om de sterhoop met nevel M20, bekend als de Trifidnevel, op te zoeken. M20 staat in het sterrenbeeld Boogschutter, heeft een helderheid van 6,3m en een schijnbare afmeting van 29,0’. Het object komt om 21:53 uur op, gaat om 05:27 uur onder en staat om 01:40 uur in het hoogste punt aan de hemel, op slechts 15° boven de horizon. Een waarneemlocatie met een goede blik op de zuidelijke horizon is daardoor noodzakelijk om de sterhoop met nevel waar te nemen. Om een relatief helder en scherp object als deze sterhoop met nevel waar te nemen is een verrekijker op statief al voldoende, maar met een kleine telescoop zijn uiteraard meer details te zien. Voor het waarnemen van de nevel is een grotere kijker nuttig. Foto: DSS. 04:30:  De Maan staat 5,9° ten noordwesten van Venus (-4,2m), in het sterrenbeeld Ram. De dichtste nadering vindt om 04:47 plaats, in de Lage Landen op een hoogte van 16° boven de oostelijke horizon en in de schemering. De samenstand is te zien rond 4:30 uur. Het tweetal staat dan zo'n 13° boven de oostelijke horizon, op een afstand van 5,9° van elkaar. De Maan is voor 15% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en planeten te zien zijn. maandag 23 juni 04:08:  De Maan bedekt de Pleiaden (M45), met totale magnitude +1,6 in het sterrenbeeld Stier. Alleen het begin van de bedekking is zichtbaar vanuit Utrecht; om 04:08 verdwijnt de sterhoop achter de dunne verlichte maanrand, op een hoogte van 8°. De Maan is voor 8% verlicht. Deze tabel toont de details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België. 06:44:  De Maan staat in het perigeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het dichtst bij de Aarde ligt. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 363178 km. Door de geringere afstand lijkt de Maan nu groter aan de hemel te staan dan gemiddeld: 32’54,2”. De Maan is afnemend, voor 4% verlicht en is kort voor zonsopkomst, dus tegen het einde van de nacht, zichtbaar. Het kaartje toont de Maan om 4:30 uur in het sterrenbeeld Stier, op 11° boven de oostnoordoostelijke horizon. Zie de applet Verschijnselen van de Maan voor meer gegevens. dinsdag 24 juni 05:59:  Als het weer meewerkt is vanochtend, voor de volgende Nieuwe Maan, de laatste keer dat we de dunne maansikkel kunnen waarnemen. Het is op dit moment 1,5 dagen (36 uur) voor Nieuwe Maan; de Maan is krimpend en voor 2,5% verlicht. De maansikkel heeft een breedte aan de hemel van slechts 0,8’ en is met moeite aan het eind van de nacht, kort voor zonsopkomst, zichtbaar. Bijgaand kaartje toont de Maan om 04:31 uur in het sterrenbeeld Stier, op slechts 5,6° boven de horizon, in het noordoosten. De Zon staat nu 14,0° lager aan de hemel dan de Maan. De Maan komt 1,8 uur voor de Zon op, om 03:32. De afstand aan de hemel tussen Zon en Maan bedraagt 18,2°. Een waarneemplaats met goed zicht op de horizon is aan te bevelen. Een verrekijker kan van pas komen om de dunne sikkel te vinden. Anders dan de laatste maansikkel is het waarnemen van de eerste, jonge maansikkel belangrijk voor een verschillende traditionele kalenders, om het begin van een nieuwe maand aan te duiden. De laatste dunne maansikkel is gewoon een mooi verschijnsel aan de sterrenhemel. Meer verschijningen en uitleg zijn te vinden op de pagina Eerste en laatste maansikkels. 17:17:  Jupiter is in conjunctie met de Zon en beweegt vanaf de Aarde gezien er achterlangs. De planeet is hierdoor op dit moment onzichtbaar. Jupiter beweegt vanaf de Aarde gezien precies achter de Zon langs en wordt bedekt door de zonneschijf. Voor de zichtbaarheid van de planeet heeft dit geen gevolgen; de planeet stond immers al te dicht bij de Zon om te worden waargenomen.

Meer hemelverschijnselen Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten. De maandelijkse astrokalender: hemelverschijnselen voor de hele maand. De astrokalender voor het jaar 2025. Volg de gebeurtenissen aan de sterrenhemel ook via

Overgangen ISS   –   Hemel vannacht   –   Astrokalender   –   Weer   –   Maandkalender   –   Op / onder   –   Hemelkaart   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Deepsky   –   Sterrenbeelden