Astrokalender voor deze week

Tijdstippen zijn in Midden-Europese zomertijd (MEZT)

maandag 14 april

21:12: Tot 21:32 zijn van de Galileïsche manen van Jupiter alleen Ganymedes en Callisto zichtbaar.

Volg de gebeurtenissen aan de sterrenhemel ook via

woensdag 16 april

De maand april is zeer geschikt om het sterrenstelsel M83 te zien. Het sterrenstelsel is te vinden in het sterrenbeeld Waterslang, heeft een helderheid van 7,6m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 11,2’. De opkomst van dit object is om 22:49 uur, de ondergang om 04:29 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:39 uur, op slechts 8° boven de horizon. Een waarneemlocatie met een goede blik op de zuidelijke horizon is daardoor noodzakelijk om het sterrenstelsel waar te nemen. Helder weer en een donkere, maanloze hemel zijn belangrijker voor het waarnemen van deepsky-objecten dan de precieze datum. Om een relatief helder, maar vaag hemellichaam als dit sterrenstelsel te kunnen zien is een verrekijker op statief weliswaar voldoende, maar een telescoop is nodig om details weer te geven. Zie de pagina M83 voor meer details. Foto: DSS.

23:05: Overgang van Ganymedes

In de nacht van 16 op 17 april is een overgang van de Jupitermaan Ganymedes en van Ganymedes' schaduw over de planeetschijf van Jupiter in zijn geheel waar te nemen. De verschijnselen beginnen met het einde van de overgang, om 23:05 uur, wanneer Ganymedes de Jupiterschijf verlaat, en eindigt om 0:45 uur, op het moment dat Ganymedes' schaduw voor de schijf van Jupiter verschijnt. Voor het bekijken van een overgang of een schaduwovergang is een telescoop met redelijk grote opening nodig. Voor meer details, zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter.

23:35: Callisto in conjunctie met Jupiter

Callisto is in benedenconjunctie met Jupiter. De satelliet beweegt tussen de Aarde en Jupiter door, maar er vindt geen overgang over Jupiter plaats. We zien Callisto 1,3” ten zuiden van Jupiters zuidpool staan. Voor meer details, zie deze tabel.

donderdag 17 april

De maand april is zeer geschikt om de bolhoop M3 op te zoeken. M3 is te vinden in het sterrenbeeld Jachthonden, heeft een magnitude van 6,4m en een schijnbare afmeting van 16,2’. De opkomst van dit object is om 16:46 uur, de ondergang om 10:34 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:40 uur, op 66° boven de horizon. Zoek een donkere waarneemplaats en kijk rond Nieuwe Maan, bijvoorbeeld in de week rond 27 april. Voor het vinden van een donker en maanloos moment, zie de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon. Voor het waarnemen van een relatief helder en scherp deepsky-object als deze bolhoop is een verrekijker (op een statief) al voldoende, al geeft een (kleine) telescoop meer details weer. Gegevens van andere fraaie deepsky-objecten zijn te vinden op de pagina Deepsky-objecten per maand. Foto: DSS.

00:23: Mars is in het aphelium. De afstand van de planeet tot de Zon is op dit moment groter dan gemiddeld: circa 1,666AE, of zo'n 249,239 miljoen km. Vanaf Mars lijkt de Zon circa 1,7 maal zo klein als vanaf de Aarde. De planeet ontvangt door de grotere afstand tot de Zon ongeveer 2,8 maal minder licht en warmte dan de Aarde.

02:30: Kaartje

De Maan staat 1,0° ten zuiden van Antares, de helderste ster van het sterrenbeeld Schorpioen (+1,0m). De dichtste nadering vindt om 23:16 plaats, bij ons onder de horizon. De samenstand is te zien op 17 april rond 2:30 uur. Het tweetal staat dan zo'n 6° boven de zuidzuidoostelijke horizon, 1,7° van elkaar vandaan. De Maan is voor 86% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en deepsky-objecten te zien zijn.

03:45:

De Maan bedekt Alniyat (τ Scorpii), een ster van magnitude +2,8 in het sterrenbeeld Schorpioen. Om 03:45 uur verdwijnt de ster achter de verlichte rand van de Maan en om 04:04 komt deze weer tevoorschijn, nu aan de dunne onverlichte maanrand. De Maan staat bij de intrede 9° boven de horizon, bij de uittrede is dat 10°, voor een waarnemer in Utrecht. Het gaat hier om een rakende bedekking; in het zuiden en midden van de Benelux is geen bedekking zichtbaar. De Maan is voor 86% verlicht. Zie deze tabel voor details van de bedekking voor een aantal locaties in Nederland en België.

15:24: Mercurius is in het aphelium van zijn baan. De afstand tot de Zon is nu groot en bedraagt 0,467AE, ofwel 69,818 miljoen km. Een waarnemer op Mercurius ziet de schijnbare diameter van de Zon ongeveer 2,2 maal zo groot als een waarnemer op Aarde, en de planeet ontvangt circa 4,6 maal meer licht en warmte van de Zon dan de Aarde.

21:18: Alle manen west van Jupiter

Van 21:18 tot 0:51 uur (18/04) staan alle Galileïsche manen ten westen van Jupiter. Vanaf Jupiter gezien zijn dat Io, Europa, Callisto en Ganymedes. Jupiter staat op een hoogte van 18° boven de westnoordwestelijke horizon. De Zon staat 19° onder de horizon en het is donker. Om de Galileïsche manen van Jupiter te bekijken is een stabiele verrekijker voldoende. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter.

vrijdag 18 april

05:00: Kaartje

Het maximum van de meteorenzwerm α-Virginiden vindt vandaag plaats. Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo'n 5 meteoren per uur vallen. De radiant van de zwerm staat rond 1:00 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 36° boven de horizon. Er is dan bij ons ieder uur slechts een enkele meteoor van deze zwerm zichtbaar. Samen met meteoren van andere zwermen, en sporadische meteoren, zijn er bij donkere, heldere hemel in totaal circa 3–8 meteoren per uur zichtbaar. Op een goed donkere plek zijn ongeveer drie keer zoveel meteoren te zien als in dichtbevolkt gebied. De Maan komt om 2:19 uur op, is voor ongeveer 80% verlicht en kan flink storen; de zwakkere meteoren zullen hierdoor dit jaar niet zichtbaar zijn. Waarnemen voor de opkomst van de Maan kan dus gunstig zijn. Rond 6:00 uur gaat het schemeren en om 6:36 uur komt de Zon op. De piek van deze zwerm is relatief laag, maar de duur van het maximum is met 9 dagen vrij lang, zodat in totaal toch nog een redelijk aantal meteoren te zien is. Zie de pagina α-Virginiden 2025 voor meer details voor deze zwerm. Zie ook Wat zijn vallende sterren? in de veelgestelde vragen.

Meer hemelverschijnselen

Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten.
De maandelijkse astrokalender: hemelverschijnselen voor de hele maand.
De astrokalender voor het jaar 2025.

Volg de gebeurtenissen aan de sterrenhemel ook via