Astrokalender voor deze week

Tijdstippen zijn in Midden-Europese zomertijd (MEZT)

vrijdag 18 juli

02:38:

De Maan is in de fase van Laatste Kwartier. De linker helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is met name 's ochtends vroeg zichtbaar. Rond, en vooral na Laatste Kwartier is een goed moment om het maanoppervlak waar te nemen; Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan gaat de Zon net onder. De lange schaduwen van de bergen en kraterranden brengen een extra diepte-effect met zich mee en het oppervlak van de Maan krijgt daarmee een driedimensionaal karakter, gezien door een kijker.

06:45: Mercurius is stationair in ecliptische lengte. De planeet keert zijn bewegingsrichting langs de ecliptica om en gaat tegen de gangbare richting in bewegen. Voor een binnenplaneet gebeurt dit tussen de grootste oostelijke elongatie en benedenconjunctie. Zie de interactieve applet Planeetverschijnselen voor meer gegevens.

Volg de gebeurtenissen aan de sterrenhemel ook via

zondag 20 juli

Dit is een goed moment in het jaar om de planetaire nevel M27, genaamd de Halternevel, te bekijken. De planetaire nevel staat in het sterrenbeeld Vosje, heeft een helderheid van 8,1m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 15,2’. De opkomst van dit object is om 17:38 uur, de ondergang om 09:56 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:47 uur, op 61° boven de horizon. Zoek een donkere waarneemplaats en kijk rond Nieuwe Maan, bijvoorbeeld in de dagen rond 24 juli. Om detail te kunnen zien in een zwakker en contrastarm hemellichaam als deze planetaire nevel is een redelijke telescoop nodig. Gegevens van andere fraaie deepsky-objecten zijn te vinden op de pagina Deepsky-objecten per maand. Foto: DSS.

15:55: Maan in het perigeum

De Maan staat in het perigeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het dichtst bij de Aarde ligt. De afstand tussen de Aarde en de Maan bedraagt 368041 km. De schijnbare diameter van de Maan is groter dan gemiddeld (32’28,1”), door de kleinere afstand. De Maan is op dit moment krimpend, voor 21% verlicht en is met name in de late nacht en vroeg in de ochtend goed te zien, in het (zuid)oosten, respectievelijk zuiden. Het kaartje toont de Maan om 4:59 uur in het sterrenbeeld Ram, op 34° boven de oostelijke horizon. Al met een verrekijker op een statief zijn, vooral op de grens tussen licht en donker op de Maan, de maankraters goed te zien. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan.

maandag 21 juli

05:00: Kaartje

De Maan staat 6,2° ten noorden van Venus (-4,0m), in het sterrenbeeld Stier. De dichtste nadering gebeurt om 21:32, voor een waarnemer in onze streken onder de horizon en bovendien bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 5 uur, of op 22 juli rond 4 uur. Het tweetal staat in het eerste geval in het oosten, circa 22° boven de horizon, op een onderlinge afstand van 10,2°. In het tweede geval staan de twee hemellichamen in het oostnoordoosten, op zo'n 10° boven de horizon, zo'n 7,9° van elkaar vandaan. De Maan is voor ongeveer 14% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en planeten te zien zijn.

woensdag 23 juli

05:15: Kaartje

De Maan staat 4,2° ten noorden van Jupiter (-1,9m), in het sterrenbeeld Tweelingen. De dichtste nadering vindt om 05:12 plaats, bij ons op 10° hoogte boven de oostnoordoostelijke horizon en in de schemering. De samenstand is met veel moeite te zien rond 5:15 uur, of op 23 juli rond 5:15 uur. De twee objecten staan in het eerste geval in het oostnoordoosten, op een hoogte van ongeveer 11°, 4,2° van elkaar verwijderd. In het andere geval is de samenstand te zien op circa 11° boven de oostnoordoostelijke horizon, 4,2° van elkaar verwijderd. De Zon staat slechts 5° onder de horizon. De Maan is voor ongeveer 4% verlicht.

06:42:

Vanochtend kunnen we, onder gunstige omstandigheden, de laatste maansikkel zien voor de komende Nieuwe Maan. Het is op dit moment 1,8 dagen voor Nieuwe Maan; de Maan is voor 3,5% verlicht en afnemend. De schijnbare breedte van de maansikkel bedraagt 1,1’ en is met moeite aan het eind van de nacht, kort voor zonsopkomst, zichtbaar. Bijgaand kaartje toont de Maan om 05:04 uur in het sterrenbeeld Tweelingen, op een hoogte van 11° boven de oostnoordoostelijke horizon. De Zon staat nu 18,8° lager aan de hemel dan de Maan. De Maan komt 2,5 uur voor de Zon op, om 03:19. De afstand aan de hemel tussen Zon en Maan is nu 21,5°. Een waarneemplaats met goed zicht op de horizon is aan te bevelen. Een verrekijker kan van pas komen om de Maan gemakkelijker te vinden. Anders dan de laatste maansikkel speelt de eerste verschijning van de jonge Maan een rol in een aantal traditionele kalenders, om het begin van een nieuwe maand aan te duiden. De laatste dunne maansikkel is gewoon een mooi verschijnsel aan de sterrenhemel. Meer verschijningen en uitleg zijn te vinden op de pagina Eerste en laatste maansikkels.

donderdag 24 juli

05:30: Kaartje

De Maan staat 3,1° ten zuiden van Pollux, de helderste ster van het sterrenbeeld Tweelingen (+1,1m). De dichtste nadering gebeurt om 05:34, in onze streken op 6° hoogte boven de noordoostelijke horizon en in de schemering. De samenstand is met veel moeite te zien rond 5:30 uur. De twee objecten staan dan zo'n 6° boven de noordoostelijke horizon, op een onderlinge afstand van 3,1°. De Zon staat slechts 3° onder de horizon. De Maan is voor 1% verlicht.

21:11:

Het is Nieuwe Maan. De Maan staat vanaf de Aarde gezien in de richting van de Zon, zodat de donkere kant van de Maan naar de Aarde gekeerd is en de verre zijde van de Maan wordt verlicht. Daarnaast staat de Nieuwe Maan alleen bij daglicht boven de horizon. De Maan is door deze combinatie van oorzaken op dit moment onzichtbaar. Doordat de Maan zowel minimaal verlicht is, als 's nachts onder de horizon staat, zijn de dagen rond Nieuwe Maan een goed moment om deepsky-objecten waar te nemen. De Maan beweegt 2,9° ten noorden langs de Zon, en er vindt bij ons geen eclips plaats. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen.

vrijdag 25 juli

04:24: Alle manen oost van Jupiter

Van 4:24 tot 5:06 uur staan alle Galileïsche manen ten oosten van Jupiter. Vanaf Jupiter gezien zijn dat Europa, Io, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat op een hoogte van 6° boven de horizon, in het oostnoordoosten. Een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon is hierdoor noodzakelijk. De Zon staat 8° onder de horizon en het schemert. Om de Galileïsche manen van Jupiter te bekijken is een verrekijker op statief al genoeg. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter.

Meer hemelverschijnselen

Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten.
De maandelijkse astrokalender: hemelverschijnselen voor de hele maand.
De astrokalender voor het jaar 2025.

Volg de gebeurtenissen aan de sterrenhemel ook via