Begin van de winter
–
SterHemel
app
MijnHemel
–
Hemel vannacht
–
Weer
–
Meteoorzwermen
–
Astrokalender
–
Hemelkaart
–
Op / onder
–
Zon / Maan
–
Maanfasen
–
Sterrenbeelden
–
Deepsky
De meteorenzwerm Boötiden bereikt op maandag 4 januari 2016, rond 10:15 uur, zijn maximum. De meteoren van de Boötiden hebben lange sporen en zijn zwak en blauwachtig. Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo'n 130 meteoren per uur vallen. Rond 9:00 uur staat de radiant van de zwerm in het hoogste punt (op 86°) aan de hemel. Het beste moment om Boötiden waar te nemen is op 4 januari rond 7:00 uur (zie het kaartje). Dat is ongveer 3.3 uur voor het maximum van deze meteoren, wat ongunstig is voor een meteorenzwerm met een dermate korte piek. Daardoor zijn ten minste 35% minder meteoren te zien dan in het ideale geval. De radiant van de zwerm staat dan ongeveer 69° boven de horizon, in het oosten. Door de matige omstandigheden zijn er in onze streken dan vermoedelijk “maar” circa 39–55 meteoren per uur van deze zwerm te zien, altijd nog de moeite waard om te gaan waarnemen. Samen met meteoren van andere zwermen, en sporadische meteoren, zijn er bij donkere, heldere hemel in totaal circa 46–65 meteoren per uur zichtbaar. Op een donkere locatie zijn meer dan twee keer zoveel meteoren te zien als in dichtbevolkt gebied. De Maan komt om 2:45 uur op, is voor ongeveer 30% verlicht en kan eventueel storen. Rond 8:00 uur gaat het schemeren en om 8:48 uur komt de Zon op. De Boötidenzwerm is dermate scherp gepiekt dat het zaak is zo dicht mogelijk bij het maximum waar te nemen.
De meteoren van de meeste zwermen verschijnen niet allemaal op de dag van het maximum, maar de Boötiden zijn bijzonder scherp gepiekt, en de zwerm duurt niet veel langer dan 8 uur. Een dag voor of na het maximum is nog slechts 2% van het piekaantal meteoren per uur te zien. De typische snelheden van de meteoren in deze zwerm zijn met circa 41 km/s (ongeveer 149.040 km/uur) vrij gemiddeld. Er is geen speciale apparatuur nodig om meteoren waar te kunnen nemen. Het blote oog, een heldere hemel, een ligstoel, warme kleren en wat geduld zijn de belangrijkste benodigdheden (zie Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen). Op een donkere locatie zijn meer “vallende sterren” zichtbaar.
Grafiek: aantallen meteoren vannacht aan de hemel
De Boötiden vormen de grootste jaarlijks terugkerende meteorenzwerm aan onze hemel. Het maximum van de zwerm is echter extreem kort, en duurt minder dan een halve dag. Wanneer de piek bij daglicht valt, op een moment dat de Maan stoort, of wanneer de zwerm laag aan de hemel staat, zijn er minder meteoren te zien. In onze streken zijn hierdoor op een donkere, heldere plek in een gemiddeld jaar circa 50 meteoren per uur te zien tijdens het optimum. Waarden van meer dan 100 meteoren per uur komen slechts eens in de 8–14 jaar voor (afhankelijk van of andere meteoren ook worden meegeteld). Extreem gunstige jaren zijn 1976 (per uur tot 115 Boötiden, 127 meteoren totaal), 2019 (117/129) en 2085 (112/123). De korte piek van de Boötiden duidt op een oorsprong van niet meer dan enkele honderden jaren geleden, mogelijk een planetoïde die het overblijfsel is van een komeet die in 1490 werd waargenomen in China, Japan en Korea. Wellicht bestaat er een verband met de extreme meteoren- en meteorietenregen die hetzelfde jaar werd gemeld, en mogelijk zelfs met een megatsunami in Australië rond die tijd. De zwerm is vooral in het noordelijk halfrond goed zichtbaar en wordt ook wel Quarantiden genoemd, naar een oud, niet langer bestaand sterrenbeeld. Meteoren worden in de volksmond ook wel vallende sterren genoemd. In werkelijkheid gaat het niet om sterren die vallen, maar om minuscule stukjes steen en gruis die onder hoge snelheden de aardatmosfeer binnenkomen en op ongeveer 80–120 km hoogte verdampen. Het lichtflitsje dat we zien is met name de lucht om het steentje heen die aan het gloeien gebracht wordt. Een meteorenzwerm is een verzameling van meteoren die rond dezelfde tijd en in hetzelfde gebied aan de hemel zichtbaar zijn. De meteoren lijken uit één punt aan de hemel te komen, dat we de radiant noemen. Deze beweging wordt veroorzaakt door zowel de beweging van de meteoren zelf als door de baansnelheid van de Aarde. Zie ook Meteoren vannacht aan de hemel, de pagina jaarlijkse meteoorzwermen voor informatie over andere zwermen, de uitleg bij de jaarlijkse meteoorzwermen voor meer informatie over deze tabel en de pagina's Wat zijn vallende sterren? en Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen.
Grafiek: meteorenactiviteit dit jaar
Grafiek van de maximale meteorenactiviteit per nacht (HRmax) in Nederland en België, voor heel 2016. De zwarte streepjeslijn toont de diffuse achtergrond, de gekleurde curves stellen de verschillende zwemen voor en de zwarte doorgetrokken lijn geeft het maximale totale aantal meteoren per uur, voor iedere nacht. De verticale gekleurde stippellijnen tonen de data van de maxima van de grootste zwermen, met de eerste letter van de naam bovenin. De ruwweg maandelijkse dippen worden veroorzaakt door de Volle Maan. Kijk op de pagina Jaarlijkse meteorenzwermen in 2016 voor andere meteorenzwermen in dit jaar. << Comae Beriniciden 2015 — γ-Veliden 2016 >>
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Begin van de winter
–
SterHemel
app
MijnHemel
–
Hemel vannacht
–
Weer
–
Meteoorzwermen
–
Astrokalender
–
Hemelkaart
–
Op / onder
–
Zon / Maan
–
Maanfasen
–
Sterrenbeelden
–
Deepsky
