Totale maansverduistering op 17 augustus 1989

@hemel_waarnemen volgen

Figuur 1: Actueel maanbeeld. Klik op de Figuur voor een apart live venster.

De Maan tijdens het maximum van de eclips

In de nacht van donderdag 17 augustus 1989 vindt een totale maansverduistering plaats. Hierbij beweegt de Maan zich door de schaduw van de Aarde, zodat er geen direct zonlicht meer op het maanoppervlak valt en de hele Maan veel donkerder is dan normaal. Het einde van de eclips is onzichtbaar vanuit Nederland en België, maar het grootste deel is bij ons te volgen. De verduistering heeft een grootte van maarliefst 1.60 in de kernschaduw, wat betekent dat de Maan zich dicht bij het centrum van de aardschaduw bevindt en sterk verduisterd wordt. De eclips begint om 2:23 uur en staat bij het maximum, om 5:09 uur, op een hoogte van circa 10° (in Utrecht). De eclips eindigt om 7:54 uur. Een totale maansverduistering kan erg indrukwekkend zijn. Tijdens de totaliteit, die duurt van 4:21 tot 5:57 uur, bevindt de Maan zich volledig in de kernschaduw van de Aarde en valt er geen direct zonlicht meer op de Maan. Echter, een beetje zonlicht valt door de aardatmosfeer en wordt gebroken, waardoor dit het maanoppervlak alsnog kan bereiken. Dit is met name rood licht, waardoor er een rode gloed over de Maan komt. Deze fase wordt in de volksmond ook wel Bloedmaan genoemd, en duurt bij deze eclips circa 97 minuten. Doordat de verduistering erg centraal is, is dit effect bij deze eclips bijzonder sterk. Voor een uitleg over het ontstaan van een maansverduistering, zie de pagina Hoe ontstaat een maansverduistering? in de veelgestelde vragen.

Animatie van de eclips

Het kaartje in Figuur 3 laat de verduistering zien. Op de kaart zijn de kernschaduw (umbra, donkere cirkel in het midden van het kaartje) en bijschaduw (penumbra, de minder donkere ring om de kernschaduw) van de Aarde weergegeven, met een afbeelding van de Maan voor verschillende momenten. De kaart is gemaakt in horizontale projectie, dat wil zeggen dat boven aan de hemel (het zenit) ook boven aan het kaartje is en geldt ruwweg voor onze streken. De nummers in het kaartje komen overeen met de tabel onder de afbeelding. In de tabel staan de gedetailleerde gegevens van de eclips.

Figuur 3: Kaart van de eclips van 17 augustus 1989

Google Play App Store YouTube Google agenda Facebook Twitter

Tabel: Details van de eclips voor een waarnemer in Utrecht
17 augustus 1989, 05:08: Totale maansverduistering. Groottes: penumbra: 2.596, umbra: 1.605. Hoogte: 10.0°. Het begin en maximum van de eclips zijn zichtbaar vanuit de Benelux.
			Afstand	____Maan____		__Zon__
Gebeurtenis	Datum	Tijd	Maan-schaduw	Hoogte	w.r.	Hoogte
1: Gedeeltelijke eclips in bijschaduw begint:	17/08	02^u23^m29^s	1°33’11”	22.0°	ZZW	-23.2°
2: Gedeeltelijke eclips in kernschaduw begint:	17/08	03^u21^m18^s	1°00’59”	19.5°	ZZW	-20.4°
3: Totale eclips begint:	17/08	04^u20^m31^s	0°28’31”	14.9°	ZW	-15.5°
4: Maximum eclips:	17/08	05^u08^m46^s	0°08’51”	10.0°	ZW	-10.3°
5: Totale eclips eindigt:	17/08	05^u57^m03^s	0°28’32”	4.4°	WZW	-4.2°
6: Gedeeltelijke eclips in kernschaduw eindigt:	17/08	06^u56^m16^s	1°01’05”	-3.0°	WZW	3.7°
7: Gedeeltelijke eclips in bijschaduw eindigt:	17/08	07^u53^m59^s	1°33’21”	-11.1°	W	12.2°
Diameters van de Maan: 32’31”, umbra: 1°29’34”, en penumbra: 2°34’01”. Dichtste nadering tussen de Maan en het centrum van de schaduw: 0°08’51”. De Maan staat ten zuiden van het centrum van de aardschaduw. De eclips duurt 05^u30^m30^s, de verduistering in de kernschaduw duurt 03^u34^m58^s, en de totaliteit duurt 01^u36^m31^s. Maan: opkomst: 20^u52^m, ondergang: 06^u36^m. Zon: ondergang: 21^u02^m, opkomst: 06^u26^m. Δt: 56.6s Zie deze uitgebreide tabel* voor gegevens voor een aantal plaatsen in België en Nederland.*

Google Play App Store YouTube Google agenda Facebook Twitter

Het kaartje in Figuur 4 laat de eclips zien in zogenaamde equatoriale coördinaten. Deze kaart geldt voor een denkbeeldige waarnemer in het centrum van de Aarde. Op dit kaartje is niet het zenit boven, en de horizon horizontaal, maar het noorden (ongeveer de poolster dus) is boven, en de horizon staat scheef. Het verschil met Figuur 3 is dat de Maan nu niet draait en in een rechte lijn beweegt. Deze draaiing en het gekromde pad in Figuur 3 ontstaan door het gebruik van horizontale coördinaten. De Maan komt in dat geval schuin naar boven op en gaat schuin naar beneden weer onder, waardoor de rotatie ontstaat en de Maan geen rechte lijn lijkt te volgen (zie Figuur 1 op deze pagina).

Figuur 4: Equatoriale kaart van de eclips van 17 augustus 1989

<< 20 februari 1989 — 9 februari 1990 >>

Zie ook:
Lijst met alle maansverduisteringen
Uitleg bij maansverduisteringen
Hoe ontstaat een maansverduistering?

@hemel_waarnemen volgen