Begin van de winter   –   SterHemel  app  MijnHemel   –   Hemel vannacht   –   Weer   –   Vragen over de Maan   –   FAQ   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Verschijnselen   –   Op/onder   –   Astrokalender   –   Hemelkaart    

Waardoor staat de Maan scheef? Ik was laatst in Suriname en het viel me op dat de Maan als het ware 'vlak liggend' onderging, in plaats van schuin, zoals in Nederland. Mijn vraag is dus: waardoor ligt de Maan in Suriname op zijn rug? Ik heb de vrijheid genomen om deze vraag wat te generaliseren, omdat veel mensen zich afvragen waardoor de Maan überhaupt scheef staat. In Nederland of België zien we de Maan bij opkomst of ondergang ook scheef staan, maar helemaal op z'n rug ligt hij niet. Dit schuin staan van de Maan komt doordat de Maan in z'n dagelijkse beweging langs de hemel een boog aflegt. Deze boog is in feite een grote cirkel om de poolster, en de reden waarom de Maan in zo'n cirkel om de poolster lijkt te bewegen is de rotatie van de Aarde. Dit dagelijkse pad van de Maan lijkt sterk op dat van de Zon. Als je met je gezicht naar het zuiden staat, ziet het er ongeveer uit als schematisch weergegeven in Figuur 1: Figuur 1: Schets van het pad van de Maan in Nederland of België. Je ziet dat de 'buik' van de Maan steeds in de bewegingsrichting van de Maan wijst. De Maan komt dus op met zijn 'buik' schuin omhoog en gaat onder met de 'buik' schuin omlaag. Dit betekent ook dat als we de Maan een nacht lang door een telescoop zouden filmen, de Maan om zijn as zou lijken te draaien gedurende de nacht. Deze schijnbare rotatie wordt dus veroorzaakt door de aswenteling van de Aarde. Hetzelfde geldt dus voor alle andere hemellichamen. Stel dat de Maan in het zuiden staat, op een bepaalde hoogte aan de hemel. Als je nu vooruit gaat lopen, dus in de richting van het zuiden, dan zie je de Maan steeds hoger aan de hemel komen. Dit komt doordat de Aarde een gebogen oppervlak heeft en je loopt dus als het ware naar het punt op Aarde dat onder de Maan ligt. Dit geldt niet alleen voor wanneer de Maan in het zuiden staat, maar ook voor een willekeurige andere positie. Het hele dagelijkse pad van de Maan schuift dus op, omhoog. De situatie is nu als geschetst in Figuur 2 (waarbij de stand van Figuur 1 in grijs is aangegeven): Figuur 2: Schets van het pad van de Maan op lagere geografische breedte. De Figuur laat zien dat behalve het feit dat de Maan steeds hoger komt te staan, de Maan ook steeds schuiner onder gaat (zie het eerste en laatste maanbeeldje). Als je nu verder loopt richting zuiden, staat ergens rond de evenaar de Maan niet meer in het zuiden, maar recht boven je hoofd. Je bent nu dus aangekomen op het punt op Aarde dat onder de Maan ligt. De Maan komt nu links van je op, liggend met zijn 'buik' recht omhoog, beweegt recht over je hoofd en gaat liggend op zijn 'buik' weer onder aan je rechterhand. Als je nog verder loopt, staat de Maan achter je en dus in het noorden, en komt steeds lager aan de hemel te staan. Om al die tijd de Maan te blijven volgen tijdens het lopen, moet je je hoofd steeds meer in je nek leggen. Het alternatief is je omdraaien. Je zult dan zien dat de Maan nu 'ondersteboven' staat. Hoe schuin de Maan opkomt of ondergaat hangt dus in de eerste plaats af van de geografische breedte van de plaats op Aarde waar je je bevindt. Op het noordelijk halfrond zie je de Maan op het hoogste punt in het zuiden staan en 'rechtop'. Op het zuidelijk halfrond is dit precies omgekeerd: in het noorden en 'ondersteboven'. In een strook rond de evenaar (ongeveer tussen de geografische breedtes -28 en +28 graden) kun je de Maan soms in het zenit (het punt recht boven je hoofd) vinden, soms aan de noordelijke en soms aan de zuidelijke hemel. Dit wisselt en hangt af van de plaats van de Maan ten opzichte van de ecliptica (het schijnbare pad van de Zon aan de hemel). Zie ook: Is de sterrenhemel overal hetzelfde? De Maan Vannacht aan de hemel: Maan, planeten en deepsky-objecten Opkomst en ondergang van de Maan Zon en Maan op dit moment Zelf maanfasen berekenen Dagelijkse gegevens van de Maan             Tweet     @hemel_waarnemen volgen

Begin van de winter   –   SterHemel  app  MijnHemel   –   Hemel vannacht   –   Weer   –   Vragen over de Maan   –   FAQ   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Verschijnselen   –   Op/onder   –   Astrokalender   –   Hemelkaart