Jupiter in oppositie   –   Google Play SterHemel  app  MijnHemel App Store   –   Hemel vannacht   –   Weer   –   Kometen   –   Astrokalender   –   Op / onder   –   Hemelkaart   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Deepsky   –   Sterrenbeelden     Naar de hoofdpagina Contact HemelApps FAQ Google Play App Store YouTube Google agenda Facebook Twitter


Logo hemel.waarnemen.com

Komeet C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) in 2024

kaartje  –  details  –  tabel


De komeet op 13 maart 2013 De komeet C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) bereikte het perihelium op 27 september 2024. De niet-periodieke komeet werd ontdekt in de eerste helft van januari 2023. Het object heeft een vrijwel parabolische baan, en dit is waarschijnlijk de eerste (en mogelijk enige) keer dat het langs de Zon scheert. De komeet bevond zich tijdens het perihelium op een afstand van 0,39 AE van de Zon en op 0,91 AE van de Aarde. De helderheid van het object bedroeg op dat moment magnitude +2,8. Bedenk hierbij dat het lastig is de helderheid van een komeet exact te voorspellen, zeker wanneer het object voor het eerst het centrale deel van het zonnestelsel bezoekt. Daarnaast is een komeet vaak onzichtbaar rond het moment van grootste helderheid, doordat deze zich dan te dicht bij de Zon aan de hemel bevindt.

De komeet is zichtbaar met een helderheid groter dan achtste magnitude aan onze avondhemel tussen 12 oktober en 28 november 2024. Tot 11 oktober is het object in Nederland en België vrijwel onzichtbaar. Wij zagen de grootste helderheid rond 12 oktober: magnitude +1,0. Er is een verrekijker nodig met een apertuur van 15 mm of meer om het object op dat moment waar te nemen. Het meest gunstige moment om de komeet te bekijken vanuit onze streken was rond 21 oktober. Het object had toen een helderheid van +4,1m en een magnitudecontrast van -1,0m, in theorie voldoende om met het blote oog waargenomen te worden, maar vermoedelijk is de ondersteuning van een verrekijker (in de hand of op statief) nodig. Merk op dat een diffuse komeet lastiger waar te nemen is dan een ster met dezelfde helderheid. Zie ook Hoe kan ik een komeet waarnemen? in de veelgestelde vragen.

De dichtste nadering van C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) tot de Aarde gebeurde rond 12 oktober. De afstand bedroeg toen 0,47 AE, circa 71 miljoen km, dus niet al te ver weg. Na het perihelium vinden we het object onder meer in de sterrenbeelden Slang, Slangendrager en Adelaar.


App Store       Google Play                

Kaartje voor de avondhemel

De komeet C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) aan de avondhemel
Kaartje voor de komeet C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) aan de avondhemel, gericht op het gebied waar de komeet helderder is dan magnitude 8. De horizon, schemering (ruwweg) en planeetposities gelden alleen voor de datum en het tijdstip aangegeven in het kaartje; de positie van de komeet t.o.v. de sterren is wel exact voor alle gevallen. De komeetstaarten geven een indicatie van de richting waarin de staart wijst; de lengte en het uiterlijk van de staart zijn niet exact. De getalletjes naast de komeetbeeldjes geven de dag van de maand voor dat beeldje, de rode labels geven de eerste dag van de vermelde maand aan.


De komeet vinden

De komeet kan in onze streken met het blote oog worden waargenomen, mits een donkere plek wordt opgezocht met vrije blik naar het zuidwesten tot westen. Een komeet kan iets beter worden gedetecteerd door met het blote oog net naast het wazige wolkje te kijken. Zelfs een simpele verrekijker verhoogt de zichtbaarheid van de komeet verder en maakt het gemakkelijker deze te vinden.

Tussen 14 en 20 oktober is de komeet het best zichtbaar kort voor 20 uur. De komeet wordt langzaam zwakker, maar vanaf 21 oktober stoort de (Volle) Maan minder, en wordt de hemelachtergrond (op een donkere plaats) ook donkerder. Van 21 t/m 25 oktober is het beste moment om te rijken rond 20:30 uur, en vanaf 26 oktober tussen neemt dat langzaam af van 19:30 tot 19 uur. In de avonden daarna wordt de komeet steeds zwakker en is een steeds grotere (verre)kijker nodig om de komeet te zien. Rond 25 oktober staat de komeet boven de heldere planeet Venus. Een actuele hemelkaart kan worden gebruikt om de komeet op te zoeken tussen de sterren.


Tabel met positiegegevens

De tabel hieronder toont de gegevens van de komeet, voor maximaal zes maanden voor en na het perihelium, en alleen wanneer de komeet helderder is dan magnitude 10 en meer dan 5° boven de horizon staat op het moment dat de Zon er ten minste 6° onder staat (strikt genomen voor een waarnemer in Utrecht). (Uitzonderingen worden soms gemaakt voor extreem heldere kometen die in onze streken niet of nauwelijks zichtbaar zijn, doordat ze bijvoorbeeld te dicht bij de Zon en alleen overdag boven de horizon staan, of doordat ze altijd onder de horizon staan en alleen op het zuidelijk halfrond te zien zijn.) Wanneer de komeet minder dan 1° per dag beweegt, wordt niet iedere nacht opgenomen in de tabel. Merk op dat iedere regel staat voor een nacht, niet een dag, op het moment van beste zichtbaarheid. Hierdoor kan een datum ontbreken of tweemaal voorkomen.

De kolommen in de tabel tonen de datum van de nacht waarvoor de gegevens gelden, de tijden waarop de komeet zichtbaar is (wanneer de Zon meer dan 6° onder de horizon staat, en de komeet meer dan 5° erboven), het beste tijdstip waarop het object kan worden waargenomen, het magnitudecontrast op dat moment, de positie (windrichting en hoogte boven de horizon) van de komeet op dat tijdstip, de helderheid van het object, de tijdstippen van opkomst en ondergang en doorgang, alsmede de hoogte van de doorgang voor die dag, nogmaals de hemelpositie, nu uitgedrukt in rechte klimming, declinatie en elongatie, alsmede het sterrenbeeld waarin de komeet zich bevindt, en tenslotte de ruimtelijke afstand van het object tot de Zon en de Aarde, uitgedrukt in astronomische eenheden. De kleuren in de tabel geven gunstige, minder gunstige en ongunstige waarden aan. Hoewel de positie van een komeet nauwkeurig kan worden voorspeld, is dat voor zijn helderheid een stuk lastiger. Om die reden wordt deze tabel regelmatig geüpdatet, waarbij de waarden (en kleuren) dus kunnen veranderen aan de hand van nieuwe waarnemingen.


Datum Zichtbaar Beste Magn PositieMag. OpOnder DoorgangPositieAfstand (AE)
w.tijd contr w.r.hgt tijdhgtrkdecelonstbZonAarde

za 6 apr
 21:53 – 6:27 3:05 +4,4m Z 34° +9,9m 21:1708:43 3:03 34°14,36u-4,2°160°Vir3,0952,137
ma 8 apr
 21:40 – 6:22 2:53 +4,3m Z 34° +9,9m 21:0308:32 2:51 34°14,29u-4,0°162°Vir3,0692,100
wo 10 apr
 21:26 – 6:18 2:40 +4,2m Z 34° +9,8m 20:5008:22 2:39 34°14,22u-3,7°165°Vir3,0432,065
vr 12 apr
 21:13 – 6:13 2:28 +4,1m Z 34° +9,7m 20:3608:11 2:27 34°14,15u-3,4°167°Vir3,0172,031
zo 14 apr
 21:12 – 6:08 3:22 +4,1m ZZW 33° +9,6m 20:2208:00 2:15 35°14,07u-3,1°169°Vir2,9911,999
di 16 apr
 21:14 – 6:06 1:26 +5,2m Z 34° +9,6m 20:1507:55 2:08 35°14,00u-2,9°171°Vir2,9651,970
do 18 apr
 21:18 – 6:01 1:29 +5,9m Z 35° +9,5m 20:0107:43 1:56 35°13,92u-2,6°171°Vir2,9391,942
za 20 apr
 21:22 – 5:57 1:37 +6,1m Z 35° +9,5m 19:4707:32 1:43 35°13,83u-2,3°171°Vir2,9121,916
ma 22 apr
 21:26 – 5:52 1:24 +6,1m Z 36° +9,4m 19:3307:21 1:30 36°13,75u-2,0°169°Vir2,8861,892

Datum Zichtbaar Beste Magn PositieMag. OpOnder DoorgangPositieAfstand (AE)
w.tijd contr w.r.hgt tijdhgtrkdecelonstbZonAarde

wo 24 apr
 21:29 – 5:47 1:12 +6,1m Z 36° +9,4m 19:1807:09 1:17 36°13,66u-1,7°167°Vir2,8591,870
vr 26 apr
 21:33 – 5:43 0:58 +5,9m Z 36° +9,3m 19:0306:58 1:04 36°13,58u-1,4°164°Vir2,8331,850
zo 28 apr
 21:37 – 5:38 0:46 +3,6m Z 37° +9,3m 18:4906:46 0:51 37°13,49u-1,1°162°Vir2,8061,833
di 30 apr
 21:41 – 5:34 0:35 +3,6m Z 37° +9,3m 18:3406:34 0:38 37°13,40u-0,8°159°Vir2,7791,817
do 2 mei
 21:45 – 5:30 0:26 +3,6m Z 37° +9,2m 18:1906:23 0:24 37°13,30u-0,5°156°Vir2,7521,803
za 4 mei
 21:48 – 5:26 0:23 +3,6m Z 37° +9,2m 18:0406:11 0:11 37°13,21u-0,2°152°Vir2,7251,791
ma 6 mei
 21:52 – 5:21 0:22 +3,6m Z 37° +9,2m 17:5005:59 23:51 38°13,12u0,1°149°Vir2,6981,781
wo 8 mei
 21:56 – 5:11 0:24 +3,6m ZZW 37° +9,2m 17:3505:47 23:38 38°13,03u0,3°146°Vir2,6701,773
vr 10 mei
 22:00 – 4:59 0:26 +3,6m ZZW 37° +9,2m 17:2005:35 23:24 38°12,94u0,6°143°Vir2,6421,767
zo 12 mei
 22:03 – 4:47 0:23 +3,8m ZZW 36° +9,2m 17:0505:23 23:11 39°12,84u0,9°140°Vir2,6151,762

Datum Zichtbaar Beste Magn PositieMag. OpOnder DoorgangPositieAfstand (AE)
w.tijd contr w.r.hgt tijdhgtrkdecelonstbZonAarde

di 14 mei
 22:07 – 4:35 0:14 +4,3m ZZW 36° +9,2m 16:5105:11 22:58 39°12,75u1,1°136°Vir2,5871,760
do 16 mei
 22:11 – 4:23 0:04 +5,2m ZZW 36° +9,2m 16:3604:59 22:45 39°12,67u1,4°133°Vir2,5591,759
vr 17 mei
 22:14 – 4:11 23:27 +5,8m ZZW 38° +9,2m 16:2204:47 22:31 39°12,58u1,6°130°Vir2,5321,759
zo 19 mei
 22:18 – 3:59 23:25 +5,9m ZZW 38° +9,2m 16:0804:35 22:18 40°12,49u1,8°127°Vir2,5031,761
di 21 mei
 22:21 – 3:47 23:27 +5,9m ZZW 37° +9,2m 15:5404:23 22:06 40°12,41u2,0°124°Vir2,4751,765
do 23 mei
 22:24 – 3:35 23:27 +5,9m ZZW 36° +9,2m 15:4104:11 21:53 40°12,33u2,2°121°Vir2,4471,770
zo 26 mei
 22:28 – 3:23 0:40 +4,2m ZW 28° +9,2m 15:2704:00 21:40 40°12,25u2,3°118°Vir2,4171,776
di 28 mei
 22:31 – 3:12 0:58 +4,3m WZW 24° +9,2m 15:1403:48 21:28 40°12,17u2,5°114°Vir2,3881,783
do 30 mei
 22:34 – 3:00 1:00 +4,5m WZW 22° +9,2m 15:0103:36 21:15 40°12,09u2,6°111°Vir2,3591,791
za 1 jun
 22:36 – 2:48 1:00 +4,7m WZW 20° +9,2m 14:4803:25 21:03 41°12,02u2,7°109°Vir2,3301,800

Datum Zichtbaar Beste Magn PositieMag. OpOnder DoorgangPositieAfstand (AE)
w.tijd contr w.r.hgt tijdhgtrkdecelonstbZonAarde

ma 3 jun
 22:39 – 2:37 0:59 +5,0m WZW 19° +9,2m 14:3503:13 20:51 41°11,95u2,8°106°Vir2,3011,810
do 6 jun
 22:43 – 2:20 0:55 +5,4m WZW 17° +9,2m 14:1702:56 20:34 41°11,85u3,0°101°Vir2,2571,826
za 8 jun
 22:46 – 2:03 23:44 +6,3m WZW 25° +9,2m 13:5902:39 20:16 41°11,76u3,1° 97°Vir2,2141,843
di 11 jun
 22:48 – 1:46 23:43 +6,4m WZW 23° +9,2m 13:4202:22 19:59 41°11,67u3,1° 93°Vir2,1691,861
vr 14 jun
 22:50 – 1:30 23:39 +6,6m WZW 21° +9,2m 13:2502:06 19:43 41°11,59u3,2° 89°Leo2,1241,880
ma 17 jun
 22:52 – 1:13 23:35 +6,7m WZW 19° +9,1m 13:0801:50 19:26 41°11,52u3,2° 85°Leo2,0791,899
do 20 jun
 22:53 – 0:57 23:30 +7,0m WZW 17° +9,1m 12:5201:33 19:10 41°11,45u3,1° 81°Leo2,0331,918
ma 24 jun
 22:53 – 0:36 23:26 +7,2m WZW 15° +9,0m 12:3201:12 18:50 41°11,36u3,1° 77°Leo1,9711,942
vr 28 jun
 22:52 – 0:15 23:18 +7,6m WZW 13° +9,0m 12:1200:51 18:29 41°11,29u3,0° 72°Leo1,9091,965
ma 7 okt
 nauwelijks 7:39 +6,7m OZO 4° -0,5m 07:1118:41 12:55 34°12,29u-4,2° 9°Vir0,4680,545

Datum Zichtbaar Beste Magn PositieMag. OpOnder DoorgangPositieAfstand (AE)
w.tijd contr w.r.hgt tijdhgtrkdecelonstbZonAarde

di 8 okt
 nauwelijks 7:51 +7,3m O 4° -1,8m 07:2218:59 13:10 34°12,59u-3,7° 6°Vir0,4830,521
di 8 okt
 nauwelijks 18:59 ∞ W -1° -2,5m 07:2218:59 13:10 34°12,73u-3,5° 4°Vir0,4900,512
wo 9 okt
 nauwelijks 18:57 +8,4m W 3° -2,8m 07:3519:18 13:26 35°13,07u-3,0° 4°Vir0,5060,495
za 12 okt
 19:25 – 19:45 19:40 +1,7m W 6° +1,0m 08:2020:22 14:20 36°14,18u-1,2° 16°Vir0,5580,474
zo 13 okt
 19:23 – 20:07 19:48 +0,8m W 8° +1,7m 08:3620:44 14:39 37°14,55u-0,6° 21°Vir0,5760,477
ma 14 okt
 19:21 – 20:28 19:53 +0,4m WZW 10° +2,2m 08:5121:04 14:57 38°14,91u-0,0° 25°Vir0,5940,485
di 15 okt
 19:19 – 20:47 19:54 +0,3m WZW 13° +2,6m 09:0521:24 15:13 38°15,25u0,5° 29°Ser0,6130,498
wo 16 okt
 19:16 – 21:04 19:55 +0,4m WZW 15° +2,9m 09:1821:41 15:29 39°15,56u1,0° 33°Ser0,6320,515
do 17 okt
 19:14 – 21:20 19:54 +0,4m WZW 18° +3,2m 09:3021:57 15:43 39°15,85u1,4° 37°Ser0,6510,535
vr 18 okt
 19:12 – 21:34 19:53 +0,5m WZW 20° +3,5m 09:4022:11 15:55 40°16,12u1,8° 40°Ser0,6700,558

Datum Zichtbaar Beste Magn PositieMag. OpOnder DoorgangPositieAfstand (AE)
w.tijd contr w.r.hgt tijdhgtrkdecelonstbZonAarde

za 19 okt
 19:10 – 21:46 19:54 +0,6m WZW 21° +3,7m 09:5022:23 16:06 40°16,36u2,1° 42°Ser0,6890,583
zo 20 okt
 19:08 – 21:57 19:53 +0,8m WZW 23° +3,9m 09:5822:33 16:15 40°16,58u2,3° 45°Oph0,7080,610
ma 21 okt
 19:06 – 22:06 20:31 -1,0m WZW 19° +4,1m 10:0522:42 16:23 40°16,78u2,6° 47°Oph0,7280,640
di 22 okt
 19:04 – 22:13 20:30 -0,9m WZW 20° +4,3m 10:1122:50 16:30 41°16,95u2,8° 49°Oph0,7480,671
wo 23 okt
 19:02 – 22:20 20:29 -0,8m WZW 21° +4,5m 10:1622:56 16:36 41°17,11u2,9° 50°Oph0,7670,702
do 24 okt
 19:00 – 22:25 20:28 -0,6m WZW 22° +4,7m 10:2123:02 16:41 41°17,26u3,1° 51°Oph0,7860,734
vr 25 okt
 18:58 – 22:30 20:27 -0,5m WZW 23° +4,9m 10:2423:06 16:45 41°17,39u3,2° 53°Oph0,8060,767
za 26 okt
 17:57 – 21:33 19:25 -0,4m WZW 24° +5,0m 09:2722:10 15:48 41°17,51u3,3° 53°Oph0,8250,801
zo 27 okt
 17:55 – 21:36 19:23 -0,2m WZW 25° +5,2m 09:3022:13 15:51 41°17,62u3,4° 54°Oph0,8450,835
ma 28 okt
 17:53 – 21:39 19:21 -0,1m WZW 25° +5,3m 09:3122:15 15:53 41°17,72u3,4° 55°Oph0,8640,869

Datum Zichtbaar Beste Magn PositieMag. OpOnder DoorgangPositieAfstand (AE)
w.tijd contr w.r.hgt tijdhgtrkdecelonstbZonAarde

di 29 okt
 17:51 – 21:40 19:19 +0,0m WZW 26° +5,5m 09:3322:17 15:55 41°17,81u3,5° 55°Oph0,8830,904
wo 30 okt
 17:49 – 21:42 19:18 +0,1m WZW 26° +5,6m 09:3422:18 15:56 41°17,89u3,5° 56°Oph0,9030,939
do 31 okt
 17:48 – 21:43 19:16 +0,3m WZW 26° +5,7m 09:3422:19 15:57 42°17,97u3,6° 56°Oph0,9220,974
vr 1 nov
 17:46 – 21:43 19:14 +0,3m WZW 27° +5,8m 09:3522:20 15:57 42°18,04u3,6° 56°Oph0,9411,008
zo 3 nov
 17:42 – 21:44 19:12 +0,6m WZW 27° +6,1m 09:3422:20 15:57 42°18,17u3,7° 56°Oph0,9791,078
di 5 nov
 17:39 – 21:43 19:08 +0,8m WZW 27° +6,3m 09:3322:19 15:56 42°18,29u3,8° 56°Oph1,0171,148
do 7 nov
 17:36 – 21:41 18:58 +1,5m ZW 29° +6,5m 09:3122:17 15:54 42°18,39u3,8° 56°Oph1,0551,217
za 9 nov
 17:33 – 21:39 18:48 +2,4m ZW 30° +6,7m 09:2922:15 15:52 42°18,48u3,8° 56°Oph1,0921,285
ma 11 nov
 17:30 – 21:36 18:24 +3,3m ZW 32° +6,8m 09:2622:13 15:49 42°18,56u3,9° 55°Ser1,1291,352
wo 13 nov
 17:28 – 21:33 18:19 +3,5m ZW 32° +7,0m 09:2222:09 15:46 42°18,64u3,9° 54°Ser1,1651,419

Datum Zichtbaar Beste Magn PositieMag. OpOnder DoorgangPositieAfstand (AE)
w.tijd contr w.r.hgt tijdhgtrkdecelonstbZonAarde

vr 15 nov
 17:25 – 21:30 18:14 +3,7m ZW 32° +7,1m 09:1822:06 15:42 42°18,71u4,0° 54°Ser1,2021,486
ma 18 nov
 17:21 – 21:24 18:17 +3,1m ZW 32° +7,4m 09:1222:00 15:36 42°18,80u4,0° 52°Ser1,2561,584
do 21 nov
 17:18 – 21:18 18:51 +2,0m WZW 27° +7,5m 09:0521:54 15:29 42°18,89u4,1° 51°Ser1,3111,680
zo 24 nov
 17:16 – 21:11 18:48 +2,2m WZW 26° +7,7m 08:5821:47 15:22 42°18,97u4,2° 50°Ser1,3641,774
wo 27 nov
 17:13 – 21:04 18:47 +2,4m WZW 25° +7,9m 08:5021:40 15:15 42°19,04u4,3° 48°Aql1,4161,865
za 30 nov
 17:11 – 20:57 18:46 +2,6m WZW 25° +8,0m 08:4221:33 15:07 42°19,11u4,4° 47°Aql1,4681,954
wo 4 dec
 17:09 – 20:47 18:54 +2,8m WZW 22° +8,2m 08:3021:24 14:57 43°19,20u4,6° 45°Aql1,5362,069
zo 8 dec
 17:08 – 20:38 18:30 +4,1m WZW 24° +8,4m 08:1821:14 14:46 43°19,28u4,8° 43°Aql1,6032,180
do 12 dec
 17:08 – 20:27 18:01 +5,1m WZW 27° +8,5m 08:0621:04 14:35 43°19,36u5,0° 41°Aql1,6692,286
ma 16 dec
 17:09 – 20:17 18:00 +5,4m WZW 25° +8,7m 07:5420:54 14:24 43°19,43u5,2° 39°Aql1,7352,388

Datum Zichtbaar Beste Magn PositieMag. OpOnder DoorgangPositieAfstand (AE)
w.tijd contr w.r.hgt tijdhgtrkdecelonstbZonAarde

vr 20 dec
 17:10 – 20:07 18:45 +3,7m WZW 17° +8,8m 07:4120:43 14:12 43°19,50u5,4° 37°Aql1,8002,487
di 24 dec
 17:12 – 8:06 18:47 +3,9m W 16° +9,0m 07:2820:33 14:00 44°19,57u5,7° 35°Aql1,8642,580
zo 29 dec
 17:16 – 8:07 18:50 +4,3m W 13° +9,2m 07:1120:20 13:45 44°19,65u6,1° 33°Aql1,9422,690
vr 3 jan
 17:21 – 8:07 18:49 +4,9m W 11° +9,3m 06:5420:07 13:30 44°19,72u6,5° 31°Aql2,0202,794
wo 8 jan
 17:27 – 8:06 18:11 +6,7m W 15° +9,5m 06:3619:54 13:15 45°19,80u7,0° 30°Aql2,0962,890
ma 13 jan
 17:34 – 8:03 18:12 +7,3m W 13° +9,6m 06:1819:41 13:00 45°19,86u7,4° 29°Aql2,1712,979
zo 19 jan
 6:33  – 7:58 7:19 +7,5m O 12° +9,8m 05:5619:26 12:41 46°19,94u8,0° 28°Aql2,2533,069
vr 24 jan
 6:14  – 7:53 6:35 +6,6m O 8° +10,0m 05:3719:13 12:25 47°20,00u8,6° 28°Aql2,3263,143

Datum Zichtbaar Beste Magn PositieMag. OpOnder DoorgangPositieAfstand (AE)
w.tijd contr w.r.hgt tijdhgtrkdecelonstbZonAarde

De gegevens op deze pagina zijn berekend uit baanelementen van het IAU Minor Planet Center en magnitudegegevens van de British Astronomical Association.
Details en met name magnitudes kunnen veranderen indien nauwkeuriger gegevens beschikbaar komen.


App Store       Google Play                

Jupiter in oppositie   –   Google Play SterHemel  app  MijnHemel App Store   –   Hemel vannacht   –   Weer   –   Kometen   –   Astrokalender   –   Op / onder   –   Hemelkaart   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Deepsky   –   Sterrenbeelden     Naar de hoofdpagina Contact HemelApps FAQ Google Play App Store YouTube Google agenda Facebook Twitter


Copyright © 2004–2024   Marc van der Sluys, hemel.waarnemen.com  –  De sterrenhemel voor Nederland en België  —  gewijzigd: 09/12/2024  —  bronvermelding