02:13:  Vannacht zijn een bedekking door de planeetschijf van Jupiter en verduistering van Io volledig te zien. Om 2:13 uur zien het begin van de verduistering, wanneer Io in de schaduw van Jupiter verdwijnt, en duurt tot 5:43 uur, op het moment dat Io weer van achter Jupiter tevoorschijn komt.

07:46:  Saturnus is in oppositie met de Zon. Voor een waarnemer op Aarde staat de planeet tegenover de Zon aan de hemel. Als gevolg daarvan komt Saturnus op rond zonsondergang en gaat rond zonsopkomst weer onder. De planeet is hierdoor vrijwel de gehele nacht te zien. Daarnaast staat hij relatief dicht bij de Aarde, zodat hij helder en groot lijkt. Dit zijn ideale omstandigheden om Saturnus waar te nemen. Saturnus is met het blote oog als een heldere “ster” vrij gemakkelijk aan de hemel te vinden. Al met een verrekijker op een statief zijn de beroemde ringen van de reuzenplaneet te onderscheiden. Met een telescoop kunnen meer details, zoals de schaduw van de ring op de planeet en de scheidingen in de ringen worden waargenomen, evenals de grootste manen van Saturnus. Zie de maandelijkse slingerdiagrammen voor de manen van Saturnus. Saturnus staat in het sterrenbeeld Vissen. De planeet heeft een helderheid van +0,6m en zijn schijnbare diameter meet 19,4”. Voor een waarnemer in Utrecht bereikt de planeet rond 01:38 uur zijn maximale hoogte van 35°, zie deze hemelkaart. Voor meer informatie over de positie en zichtbaarheid van de planeet, zie het hoofdstuk Saturnus. De pagina opposities van Saturnus bevat meer details voor deze en andere opposities van Saturnus. Op die pagina zijn ook oppositiekaarten te vinden.

21:54:  Het is Nieuwe Maan. Vanaf de Aarde gezien staat de Maan in dezelfde richting als de Zon, zodat de verre kant van de Maan wordt verlicht en de donkere kant van de Maan naar de Aarde gekeerd is. Daarnaast staat de Nieuwe Maan alleen bij daglicht boven de horizon. De Maan is door deze combinatie van oorzaken op dit moment onzichtbaar. Doordat de Maan zowel minimaal verlicht is, als 's nachts onder de horizon staat, zijn de dagen rond Nieuwe Maan een goed moment om deepsky-objecten waar te nemen. De Maan beweegt 1,8° ten zuiden langs de Zon, en er vindt bij ons geen eclips plaats.

10:25:  De Maan staat 3.0° ten zuidwesten van Mercurius (-1.0m), in het sterrenbeeld Maagd. De dichtste nadering vindt om 10:25 plaats, in de Lage Landen op een hoogte van 19°, maar bij daglicht. De samenstand is vanuit de Lage Landen vrijwel onzichtbaar.

20:19:  Herfstequinox; begin van de herfst. De Zon verwisselt het noordelijk halfrond voor het zuidelijk halfrond en staat precies boven de evenaar van de Aarde. De dag duurt ongeveer even lang als de nacht (Latijn: equi = gelijk, nox = nacht), het komende half jaar duren de nachten langer dan de dagen, wat natuurlijk uitermate gunstig is voor het waarnemen van de sterrenhemel. De zomer duurde 93,65 dagen, de herfst zal 89,86 dagen lang zijn. Het feit dat de seizoenen niet even lang zijn, wordt veroorzaakt door de elliptische baan van de Aarde om de Zon; wanneer de Aarde verder van de Zon verwijderd is in haar baan, beweegt zij langzamer. Hierdoor duurt dat seizoen (op dit moment is dat in de zomer) langer. Voor meer gegevens, zie de tabel de seizoenen. Dit heet ook wel de astronomische herfst, de weerkundige herfst is al op 1 september begonnen. Op het zuidelijk halfrond zijn de seizoenen precies omgekeerd; daar begint vandaag de lente.

14:54:  Neptunus is in oppositie. De planeet staat nu tegenover de Zon aan de hemel, is daardoor de hele nacht zichtbaar en staat bovendien relatief dicht bij de Aarde. Dat laatste zorgt ervoor dat de planeet zowel groot als helder aan de hemel staat. Dit is een ideaal moment om Neptunus waar te nemen. Om Neptunus te zien is een flinke verrekijker op statief of een kleine telescoop nodig. Zelfs met de grootste telescopen is weinig detail te zien op deze verre gasplaneet, en Neptunus blijft ook bij grote vergroting een klein, blauwachtig schijfje. Neptunus staat in het sterrenbeeld Vissen. De planeet heeft een helderheid van +7,8m en zijn schijnbare diameter meet 2,4”. Voor een waarnemer in Utrecht bereikt de planeet rond 01:36 uur zijn maximale hoogte van 37°, zie deze hemelkaart. Voor meer informatie over de positie en zichtbaarheid van de planeet, zie het hoofdstuk Neptunus. De pagina opposities van Neptunus bevat meer details voor deze en andere opposities van Neptunus. Op die pagina zijn ook oppositiekaarten te vinden.

23:49:  De Maan staat 1.8° ten zuiden van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering gebeurt om 23:49, onder de horizon voor een waarnemer in de Lage Landen. De samenstand is vanuit de Benelux niet of nauwelijks zichtbaar.

Deze tijd van het jaar is prima geschikt om de gasnevel NGC7822 op te zoeken. NGC7822 staat in het sterrenbeeld Cepheus en zijn schijnbare afmeting bedraagt 60,0’. Dit is een circumpolair object en staat om 01:31 uur aan het hoogste punt, op een hoogte van 73°. Er is een behoorlijke telescoop nodig om in een zwak en contrastarm hemellichaam als deze gasnevel iets van details te kunnen zien. Zie de pagina NGC7822 voor meer details. Gegevens van ruim 1200 andere deepsky-objecten zijn te vinden via de pagina Gegevens van sterrenbeelden. Foto: DSS.

03:14:  Jupiters satelliet Io staat op 1,1” ten noorden van Europa. De twee satellieten bedekken elkaar net niet. De afstand tussen de randen van de twee maantjes bedraagt 0,26”. Jupiter staat op een hoogte van 19° boven de oostelijke horizon. De Zon staat 34° onder de horizon en het is donker. Om een nauwe samenstand van manen van Jupiter te bekijken is een goede, stabiele verrekijker op statief vereist. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

10:39:  De Maan staat 4.1° ten zuidwesten van Mars (+1.6m), in het sterrenbeeld Maagd. De dichtste nadering vindt om 10:39 plaats, in de Lage Landen op 1° hoogte, maar bij daglicht. De samenstand is vanuit de Benelux niet of nauwelijks zichtbaar.

19:42:  Vanavond kunnen we, onder gunstige omstandigheden, de eerste maansikkel zien na de afgelopen Nieuwe Maan. Het is 2,9 dagen na Nieuwe Maan; de Maan is voor 7,9% verlicht en wassend. De schijnbare breedte van de maansikkel bedraagt 2,3’ en hij is kort na zonsondergang zichtbaar. Bijgaand kaartje toont de Maan om 19:37 uur in het sterrenbeeld Maagd, op een hoogte van slechts 1,8° boven de horizon, in het westzuidwesten. Op dit moment staat de Maan 4,3° hoger aan de hemel dan de Zon. De Maan gaat 0,4 uur na de Zon onder, om 19:57. De afstand aan de hemel tussen Zon en Maan bedraagt 32,6°. Een waarneemplaats met vrije blik op de horizon is aan te raden. Een eenvoudige verrekijker kan helpen om de dunne sikkel te zien. In verschillende traditionele kalenders luidt de eerste verschijning van de jonge maansikkel het begin van een nieuwe maand in; het begrip Nieuwe Maan hangt samen met nieuwe maand. Daarnaast is een smalle maansikkel een mooi gezicht. Meer verschijningen en uitleg zijn te vinden op de pagina Eerste en laatste maansikkels. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan en het hoofdstuk De Maan voor meer informatie over de Maan.

05:17:  Jupiters satelliet Europa staat op 5,9” ten zuiden van Ganymedes. Jupiter staat in het oostzuidoosten op een hoogte van 39° boven de horizon. De Zon staat 21° onder de horizon en het is goed donker. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

11:46:  De Maan staat in het apogeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het verst van de Aarde ligt. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 405548 km. Door de grotere afstand lijkt de Maan nu kleiner aan de hemel te staan dan gemiddeld: 29’27,9”. De Maan is op dit moment wassend, voor 21% verlicht en hij is vooral 's avonds in het zuiden en aan het begin van de nacht in het westen zichtbaar. Het kaartje toont de Maan om 19:42 uur in het sterrenbeeld Weegschaal, op slechts 4,2° boven de horizon, in het zuidwesten. Met een verrekijker, het liefst op statief, zijn, vooral op de grens tussen licht en donker op de Maan, de maankraters goed te zien. Zie de applet Verschijnselen van de Maan voor meer gegevens.

01:11:  Van 1:11 tot 6:59 uur staan alle Galileïsche manen ten oosten van Jupiter. Van binnen naar buiten: Europa, Io, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat boven de oostelijke horizon, op een hoogte van 28°. De Zon staat 30° onder de horizon en het is goed donker. Voor het waarnemen van de manen van Jupiter is een stabiele verrekijker voldoende.