Astrokalender voor deze week

Tijdstippen zijn in Midden-Europese zomertijd (MEZT)

maandag 23 juni

04:08:

De Maan bedekt de Pleiaden (M45), met totale magnitude +1,6 in het sterrenbeeld Stier. Alleen het begin van de bedekking is zichtbaar vanuit Utrecht; om 04:08 verdwijnt de sterhoop achter de dunne verlichte maanrand, op een hoogte van 8°. De Maan is voor 8% verlicht. Deze tabel toont de details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België.

06:44: Maan in het perigeum

De Maan staat in het perigeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het dichtst bij de Aarde ligt. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 363178 km. Door de geringere afstand lijkt de Maan nu groter aan de hemel te staan dan gemiddeld: 32’54,2”. De Maan is afnemend, voor 4% verlicht en is kort voor zonsopkomst, dus tegen het einde van de nacht, zichtbaar. Het kaartje toont de Maan om 4:30 uur in het sterrenbeeld Stier, op 11° boven de oostnoordoostelijke horizon. Zie de applet Verschijnselen van de Maan voor meer gegevens.

Volg de gebeurtenissen aan de sterrenhemel ook via

dinsdag 24 juni

05:59: Laatste maansikkel

Als het weer meewerkt is vanochtend, voor de volgende Nieuwe Maan, de laatste keer dat we de dunne maansikkel kunnen waarnemen. Het is op dit moment 1,5 dagen (36 uur) voor Nieuwe Maan; de Maan is krimpend en voor 2,5% verlicht. De maansikkel heeft een breedte aan de hemel van slechts 0,8’ en is met moeite aan het eind van de nacht, kort voor zonsopkomst, zichtbaar. Bijgaand kaartje toont de Maan om 04:31 uur in het sterrenbeeld Stier, op slechts 5,6° boven de horizon, in het noordoosten. De Zon staat nu 14,0° lager aan de hemel dan de Maan. De Maan komt 1,8 uur voor de Zon op, om 03:32. De afstand aan de hemel tussen Zon en Maan bedraagt 18,2°. Een waarneemplaats met goed zicht op de horizon is aan te bevelen. Een verrekijker kan van pas komen om de dunne sikkel te vinden. Anders dan de laatste maansikkel is het waarnemen van de eerste, jonge maansikkel belangrijk voor een verschillende traditionele kalenders, om het begin van een nieuwe maand aan te duiden. De laatste dunne maansikkel is gewoon een mooi verschijnsel aan de sterrenhemel. Meer verschijningen en uitleg zijn te vinden op de pagina Eerste en laatste maansikkels.

17:17: Jupiter is in conjunctie met de Zon en beweegt vanaf de Aarde gezien er achterlangs. De planeet is hierdoor op dit moment onzichtbaar. Jupiter beweegt vanaf de Aarde gezien precies achter de Zon langs en wordt bedekt door de zonneschijf. Voor de zichtbaarheid van de planeet heeft dit geen gevolgen; de planeet stond immers al te dicht bij de Zon om te worden waargenomen.

woensdag 25 juni

09:56: De Maan staat 4.6° ten noorden van Jupiter (-1.9m), in het sterrenbeeld Tweelingen. De dichtste nadering gebeurt om 09:56, bij ons op een hoogte van 41°, maar bij daglicht. Vanuit onze streken is er van de samenstand niet veel te zien.

12:32:

Het is Nieuwe Maan. De Maan staat vanaf de Aarde gezien in de richting van de Zon, zodat de donkere kant van de Maan naar de Aarde gekeerd is en de verre zijde van de Maan wordt verlicht. Daarnaast staat de Nieuwe Maan alleen bij daglicht boven de horizon. Vanwege deze twee oorzaken kunnen we de Maan op dit moment niet waarnemen. Doordat de Maan zowel minimaal verlicht is, als 's nachts onder de horizon staat, zijn de dagen rond Nieuwe Maan een goed moment om deepsky-objecten waar te nemen. Er vindt in onze streken geen zonsverduistering plaats, doordat de Maan 4,5° ten noorden langs de Zon beweegt. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen.

donderdag 26 juni

Deze tijd van het jaar is prima geschikt om de sterhoop met nevel M17, ook bekend als de Omega-nevel, te zien. M17 staat in het sterrenbeeld Boogschutter, heeft een helderheid van 6,0m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 46,0’. De opkomst van dit object is om 21:11 uur, de ondergang om 06:15 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:43 uur, op 22° boven de horizon. Helder weer en een donkere, maanloze hemel zijn belangrijker voor het waarnemen van deepsky-objecten dan de precieze datum. Een donkere locatie en een datum rond Nieuwe Maan zijn aan te raden, bijvoorbeeld in de week rond 25 juni. Om een relatief helder en scherp object als deze sterhoop met nevel waar te nemen is een verrekijker op statief al voldoende, maar met een kleine telescoop zijn uiteraard meer details te zien. Voor het waarnemen van de nevel is een grotere kijker nuttig. Foto: DSS.

22:30: Kaartje

De Maan staat 3,3° ten zuiden van Pollux, de helderste ster van het sterrenbeeld Tweelingen (+1,1m). De dichtste nadering gebeurt om 21:01, bij ons op 21° hoogte, maar bij daglicht. De samenstand is alleen met veel moeite zichtbaar rond 22:30 uur. De twee objecten staan dan zo'n 9° boven de westnoordwestelijke horizon, op een afstand van 3,4° van elkaar. De Zon staat slechts 4° onder de horizon. De Maan is voor 3% verlicht.

22:38: Eerste maansikkel

Als het weer meewerkt is het vanavond, sinds de laatste Nieuwe Maan, de eerste keer dat we de dunne maansikkel kunnen waarnemen. Het is 1,4 dagen (34 uur) na Nieuwe Maan; de Maan is voor 2,9% verlicht en wassend. De maansikkel heeft een breedte aan de hemel van slechts 0,9’ en hij is kort na zonsondergang zichtbaar. Bijgaand kaartje toont de Maan om 22:53 uur in het sterrenbeeld Tweelingen, op slechts 4,3° boven de noordwestelijke horizon. De Zon staat nu 11,7° lager aan de hemel dan de Maan. De Maan gaat 1,6 uur na de Zon onder, om 23:37. De afstand aan de hemel tussen Zon en Maan is nu 19,4°. Een waarneemplaats met vrije blik op de horizon is aan te bevelen. Een eenvoudige verrekijker kan helpen om de Maan gemakkelijker te zien. In verschillende kalenders begint een maand bij de eerste verschijning van de dunne maansikkel na Nieuwe Maan; het begrip Nieuwe Maan hangt samen met nieuwe maand. Los daarvan ziet een jonge maansikkel aan de hemel er fraai uit. De pagina Eerste en laatste maansikkels geeft alle verschijningen en meer uitleg.

23:15: Kaartje

De Maan staat 2,1° ten noorden van Mercurius (+0,0m), in het sterrenbeeld Kreeft. De dichtste nadering gebeurt om 07:36, in onze streken op 2° hoogte, maar bij daglicht. De samenstand is met veel moeite te zien op 26 juni rond 23:15 uur, of op 27 juni rond 22:30 uur. De twee objecten staan in het eerste geval zo'n 2° boven de noordwestelijke horizon, 6,0° van elkaar verwijderd. In het andere geval is de samenstand te zien op circa 10° boven de westnoordwestelijke horizon, 6,7° van elkaar verwijderd. Kies een waarneemplaats met vrije blik op de horizon. De Zon staat slechts 4° onder de horizon. De Maan is voor ongeveer 6% verlicht.

vrijdag 27 juni

Dit is een goed moment in het jaar om de bolhoop M28 te bekijken. De bolhoop staat in het sterrenbeeld Boogschutter, heeft een magnitude van 6,9m en een schijnbare afmeting van 11,2’. Het object komt om 22:09 uur op, gaat om 05:16 uur onder en staat om 01:43 uur in het hoogste punt aan de hemel, op slechts 13° boven de horizon. Een waarneemplaats met ongehinderde blik op de zuidelijke horizon is hierdoor een vereiste om M28 goed te kunnen zien. Voor het waarnemen van een relatief helder en scherp deepsky-object als deze bolhoop is een verrekijker (op een statief) al voldoende, al geeft een (kleine) telescoop meer details weer. Foto: DSS.

13:00: Kaartje

Het maximum van de meteorenzwerm τ-Cetiden vindt vandaag plaats. Zelfs wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld slechts zo'n 4 meteoren per uur vallen. Rond 9:00 uur staat de radiant van de zwerm in het hoogste punt (op 26°) aan de hemel. Het beste moment om τ-Cetiden waar te nemen is op 28 juni rond 2:04 uur (zie het kaartje). De radiant staat op dat moment zo'n 16° onder de oostelijke horizon; erg ongunstig. Er is dan bij ons ieder uur niet meer dan één meteoor zichtbaar van deze zwerm. In totaal zijn er, door meteoren van andere zwermen en sporadische meteoren, bij donkere en heldere hemel circa 2–6 meteoren per uur zichtbaar. De Maan is voor ongeveer 9% verlicht, maar gaat om 0:03 uur onder. Rond 4:30 uur gaat het schemeren en om 5:22 uur komt de Zon op. De piek van deze zwerm is relatief laag en de lengte van het maximum is met 4,9 dagen vrij kort, waardoor er ook in totaal maar weinig meteoren te zien zijn. Zie de pagina τ-Cetiden 2025 voor meer details voor deze zwerm.

zondag 29 juni

22:45: Kaartje

De Maan staat 58' ten noordoosten van Regulus, de helderste ster van het sterrenbeeld Leeuw (+1,4m). De dichtste nadering vindt om 12:49 plaats, in de Lage Landen op 23° hoogte, maar bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 22:45 uur. De twee objecten staan dan in het westen, op een hoogte van ongeveer 15°, 4,4° van elkaar verwijderd. De Zon staat slechts 5° onder de horizon. De Maan is voor 22% verlicht.

23:00: Kaartje

Het maximum van de meteorenzwerm τ-Aquariden vindt vandaag plaats. Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo'n 7 meteoren per uur vallen. Rond 6:00 uur staat de radiant van de zwerm in het hoogste punt (op 26°) aan de hemel. Het beste moment om τ-Aquariden waar te nemen is op 30 juni rond 4:00 uur (zie het kaartje). De radiant staat op dat moment zo'n 22° boven de zuidzuidoostelijke horizon; niet erg gunstig. Er is dan bij ons ieder uur niet meer dan één meteoor zichtbaar van deze zwerm. Samen met meteoren van andere zwermen, en sporadische meteoren, zijn er bij donkere, heldere hemel in totaal circa 2–6 “vallende sterren” per uur te zien. De Maan is voor ongeveer 25% verlicht, maar gaat om 0:34 uur onder. Rond 4:30 uur gaat het schemeren en om 5:23 uur komt de Zon op. De piek van deze zwerm is relatief laag en de lengte van het maximum is met 2,7 dagen vrij kort, waardoor er ook in totaal maar weinig meteoren te zien zijn. Zie de detailpagina τ-Aquariden 2025 voor meer informatie over deze meteoren. Zie ook Wat zijn vallende sterren? en Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen.

23:45: Kaartje

De Maan staat 41' ten noordoosten van Mars (+1,5m), in het sterrenbeeld Leeuw. De dichtste nadering vindt om 03:15 plaats, onder de horizon voor een waarnemer in de Benelux. De samenstand is te zien op 29 juni rond 23:45 uur. De twee objecten staan dan in het westen, op een hoogte van ongeveer 7°, 2,1° van elkaar verwijderd. De Maan is voor 23% verlicht.

maandag 30 juni

Deze tijd van het jaar is prima geschikt om de bolhoop M22 te zien. M22 is te vinden in het sterrenbeeld Boogschutter, heeft een helderheid van 5,1m en een schijnbare afmeting van 24,0’. De opkomst van dit object is om 22:02 uur, de ondergang om 05:23 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:43 uur, op slechts 14° boven de horizon. Een waarneemplaats met ongehinderde blik op de zuidelijke horizon is hierdoor een vereiste om M22 goed te kunnen zien. Voor het waarnemen van deepsky-objecten is de precieze datum minder belangrijk dan een donkere, liefst maanloze, hemel. Een donkere locatie en een datum rond Nieuwe Maan zijn aan te raden, bijvoorbeeld in de dagen rond 25 juni. Om een relatief helder en scherp object als deze bolhoop waar te nemen is een verrekijker op statief al voldoende, maar met een kleine telescoop zijn uiteraard meer details te zien. Zie deze detailpagina voor M22 voor meer gegevens. Voor ruim 1200 andere deepsky-objecten, zie de pagina Gegevens van sterrenbeelden en kies een sterrenbeeld. Foto: DSS.

Meer hemelverschijnselen

Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten.
De maandelijkse astrokalender: hemelverschijnselen voor de hele maand.
De astrokalender voor het jaar 2025.

Volg de gebeurtenissen aan de sterrenhemel ook via