Astrokalender voor deze week

Tijdstippen zijn in Midden-Europese wintertijd (MET)

donderdag 1 december

De december-editie van ZENIT is uit. Lees in dit magazine alles over sterrenkunde, ruimteonderzoek, weer en klimaat. Met iedere maand actuele sterrenhemelinformatie en ontwikkelingen uit de wetenschap beschreven door bekende onderzoekers. De redactie zit bovenop het nieuws en de actualiteiten en plaatst deze in een breder verband. Speciaal voor bezoekers van hemel.waarnemen.com is er nu een mooie aanbieding: Neem nu een proefabonnement en ontvang Zenit een half jaar (6 nummers) voor slechts €29,95. Het proefabonnement loopt automatisch af. Klik voor meer informatie.

Vandaag begint de weerkundige winter. De meteorologische winter omvat per definitie de maanden december, januari en februari. De astronomische winter begint op 21 december.

19.58: Dembowska in oppositie

De planetoïde 349 Dembowska is in oppositie. Het kleine planeetje, in het sterrenbeeld Stier, heeft nu een helderheid van slechts +9,7m. Er is daarom een telescoop met redelijke opening nodig om het object te kunnen zien. Voor een waarnemer in Utrecht staat Dembowska rond 00:27 uur in het zuiden, op circa 67° boven de horizon. Klik op het kaartje hiernaast voor een grotere kaart, met de positie van de planetoïde en sterren tot magnitude +10,5m. Kijk op deze detailpagina voor meer informatie over de oppositie van Dembowska. Zie de pagina Planetoïden in 2022 voor meer gegevens van planetoïden.

Deze informatie is ook te vinden in de apps SterHemel voor Android en Mijn Hemel voor iOS

vrijdag 2 december

01.00: Kaartje

De Maan staat 2,7° ten zuidoosten van Jupiter (-2,2m), in het sterrenbeeld Vissen. De dichtste nadering vindt om 04:57 plaats, bij ons onder de horizon. De samenstand is te zien rond 1 uur. Het tweetal staat dan in het westzuidwesten, op een hoogte van ongeveer 5°, op een afstand van 3,7° van elkaar. De Maan is voor 65% verlicht.

17.10: Alle manen west van Jupiter

Tussen 17:10 en 23:36 uur nemen we alle grote Jupitermanen ten westen van de planeetschijf waar. In toenemende afstand van de planeet staan Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat in het zuiden op een hoogte van 36° boven de horizon. De Zon staat 35° onder de horizon en het is goed donker. Om de Galileïsche manen van Jupiter te bekijken is een verrekijker op statief al genoeg. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter.

zaterdag 3 december

20.53: Volledige overgang van Io

In de nacht van 3 op 4 december zijn overgangen van Io en haar schaduw over de planeetschijf van Jupiter in zijn geheel te zien. De overgang begint om 20:53 uur, wanneer Io voor de Jupiterschijf verschijnt, en duurt tot 0:24 uur, op het moment dat Io's schaduw de Jupiterschijf weer achter zich laat. Tussen beide gebeurtenissen in is te zien hoe Io's schaduw de schijf van Jupiter betreedt (om 22:11 uur) en Io de schijf van Jupiter weer verlaat (23:07 uur). Voor het bekijken van een overgang of een schaduwovergang is een telescoop met redelijk grote opening nodig.

zondag 4 december

18.04: Bedekking van Io

Vanavond is een bedekking door de Jupiterschijf en een verduistering door de Jupiterschaduw van Io volledig waar te nemen. Om 18:04 uur zien we het begin van de bedekking op het moment dat Io achter de schijf van Jupiter verdwijnt, en duurt tot 21:35 uur, op het moment dat Io weer tevoorschijn komt vanuit Jupiters schaduw. Voor meer details en andere verschijnselen, zie deze tabel.

20.36: Overgang van Europa

Vanavond is een overgang van de Jupitermaan Europa en van Europa's schaduw over de planeetschijf van Jupiter voor een groot deel te zien. Om 20:36 uur zien we het begin van de overgang op het moment dat Europa voor de Jupiterschijf verschijnt, en duurt tot 23:13 uur, wanneer Europa's schaduw voor de schijf van Jupiter verschijnt. In de tussentijd is waar te nemen hoe Europa de Jupiterschijf verlaat (23:09 uur). Voor het waarnemen van een overgang of een schaduwovergang is een redelijk grote telescoop nodig. Zie deze tabel voor meer details en andere verschijnselen.

maandag 5 december

00.22: Europa bij Ganymedes

Jupiters satelliet Europa staat 21,1” ten zuiden van Ganymedes. Jupiter staat op een hoogte van 11° boven de horizon, in het westzuidwesten. Een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon is hierdoor noodzakelijk. De Zon staat 60° onder de horizon en het is goed donker. Voor het waarnemen van de Galileïsche manen is een verrekijker op statief al voldoende. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

17.26: Callisto in conjunctie met Jupiter

Callisto is in bovenconjunctie met Jupiter. De satelliet beweegt vanaf de Aarde gezien achter Jupiter langs, maar wordt niet bedekt. Callisto staat 0,8” ten noorden van Jupiters noordpool. Voor meer details, zie deze tabel.

dinsdag 6 december

17.59:

Vanavond is een verduistering in de schaduw van Jupiter en een bedekking van Europa bijna helemaal waar te nemen. De verschijnselen beginnen om 17:59 uur met het einde van de bedekking, op het moment dat Europa van achter Jupiter verschijnt, en duurt tot 20:37 uur, op het moment dat Europa weer uit Jupiters schaduw verschijnt. In de tussentijd is waar te nemen hoe Europa in Jupiters schaduw verdwijnt (18:08 uur). Voor het waarnemen van een bedekking is een telescoop nodig, voor het volgen van een verduistering is een stabiele verrekijker voldoende. Voor meer details, zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter.

20.37: Alle manen oost van Jupiter

Van 20:37 tot 1:06 uur (07/12) staan alle Galileïsche manen ten oosten van Jupiter. Van binnen naar buiten: Europa, Io, Callisto en Ganymedes. Jupiter staat op een hoogte van 22° boven de horizon, in het zuidwesten. De Zon staat 55° onder de horizon en het is goed donker.

23.35: Kaartje

De Maan staat 3,0° ten zuidoosten van de Pleiaden, in het sterrenbeeld Stier. De dichtste nadering vindt om 23:35 plaats, bij ons op een hoogte van 61° boven de zuidelijke horizon en is dus goed te zien. De Maan is voor 99% verlicht.

Meer hemelverschijnselen

Zie ook:

Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten.
De astrokalender voor het jaar 2022.

@hemel_waarnemen volgen