Begin van de winter   –   SterHemel  app  MijnHemel   –   Hemel vannacht   –   Weer   –   Vragen over de Maan   –   FAQ   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Verschijnselen   –   Op/onder   –   Astrokalender   –   Hemelkaart    

Je ziet 's nachts de Maan niet, dus is het Nieuwe Maan... Klopt dat? Als leerkracht van groep 7 stelde ik de volgende vraag: 's Nachts op een warme zomernacht kampeer je in de tuin. Midden in de nacht word je wakker en kijk je naar de heldere sterrenhemel maar... je ziet geen Maan!!! Hoe komt dit? Mijn antwoord daarop is: het is Nieuwe Maan, dus zie je de Maan niet, maar ze is er wel! Een leerling antwoordde: Omdat de Maan rond de Aarde draait en op dat moment aan de andere kant van de Aarde is. Dit antwoord rekende ik fout, waarop de vader van de leerling zei dat dit antwoord juist was. Wie heeft er gelijk? Uw antwoord kan juist zijn, maar dat van uw leerling en haar/zijn vader is zeker correct, en wel om de volgende reden. Als je (midden) in een heldere nacht de Maan niet ziet kan dat inderdaad betekenen dat het ergens rond Nieuwe Maan is, al hoeft dit niet exact zo te zijn — een sikkel kleiner dan Halve Maan is voldoende. Nieuwe Maan betekent dus dat — vanaf de Aarde gezien — de Maan niet of nauwelijks verlicht is. De reden hiervoor is dat wat wij de 'achterkant' van de Maan noemen door de Zon wordt verlicht, terwijl de 'voorkant' van de Maan dus onverlicht is. Dit kan alleen het geval zijn wanneer de Maan praktisch tussen de Aarde en de Zon in staat en dus vanaf de Aarde gezien in dezelfde richting aan de hemel staat als de Zon (zie ook de pagina Hoe ontstaan de fasen van de Maan? en de afbeeldingen daarin). En wanneer de Maan ongeveer op dezelfde plaats aan de hemel staat als de Zon, dan komt de Maan op rond zonsopkomst en gaat onder rond zonsondergang. Dit betekent dus dat de Nieuwe Maan overdag boven de horizon en 's nachts onder de horizon is. (Om dezelfde reden is de Volle Maan alleen 's nachts en niet overdag te zien). Kortom, wanneer het Nieuwe Maan is en middernacht, dan is de Maan weliswaar onverlicht, maar deze staat bovendien rond het diepste punt onder de horizon, en dit is de voornaamste reden dat we de Maan niet kunnen zien. Zelfs als de Maan niet perfect 'Nieuw' zou zijn, maar een smalle sikkel, dan nog zouden we de Maan voornamelijk overdag (en vlak voor zonsopkomst of vlak na zonsondergang) kunnen zien en dus niet rond middernacht. Om op de formulering van de oorspronkelijke vraag terug te komen; als de Maan rond middernacht niet zichtbaar is, betekent dat dat deze minder dan halfvol is en dus onder de horizon staat. Dat kan betekenen dat het (vrijwel perfect) Nieuwe Maan is, maar het hoeft niet; de Maan kan ook een sikkel zijn en alleen overdag te zien zijn. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? De Maan Vannacht aan de hemel: Maan, planeten en deepsky-objecten Opkomst en ondergang van de Maan Zon en Maan op dit moment Zelf maanfasen berekenen Dagelijkse gegevens van de Maan             Tweet     @hemel_waarnemen volgen

Begin van de winter   –   SterHemel  app  MijnHemel   –   Hemel vannacht   –   Weer   –   Vragen over de Maan   –   FAQ   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Verschijnselen   –   Op/onder   –   Astrokalender   –   Hemelkaart