Astrokalender voor deze week

Tijdstippen zijn in Midden-Europese wintertijd (MET)

zaterdag 28 januari

16.19:

De Maan is in de fase van Eerste Kwartier. De rechter helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is vooral in de avond en vroege nacht zichtbaar. Om de Maan waar te nemen door een verrekijker of telescoop is de tijd rond (en met name voor) Eerste Kwartier zeer geschikt. Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan komt de Zon net op. Hierdoor werpen bergen en kraterranden lange schaduwen, wat een extra diepte-effect veroorzaakt, en het maanoppervlak krijgt daarmee, bekeken door een kijker, een duidelijk driedimensionaal karakter. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen.

22.02:

De Maan bedekt 29 Arietis, een ster van magnitude +6,0 in het sterrenbeeld Ram. De ster verdwijnt om 22:02 achter de onverlichte maanrand en komt om 22:37 uur weer tevoorschijn aan de verlichte kant van de Maan. Een waarnemer in Utrecht ziet de Maan aan het begin op een hoogte van 36° staan, aan het einde van de bedekking op 31°. De Maan is voor 53% verlicht. Deze tabel toont de details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België.

Deze informatie is ook te vinden in de apps SterHemel voor Android en Mijn Hemel voor iOS

maandag 30 januari

03.00: Kaartje

De Maan staat 3,1° ten zuiden van de Pleiaden, in het sterrenbeeld Stier. De dichtste nadering gebeurt om 10:10, bij ons 9° onder de horizon en bovendien bij daglicht. De samenstand is te zien rond 3 uur, of op 30 januari rond 18 uur. De twee objecten staan in het eerste geval boven de westnoordwestelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 6°, 5,3° van elkaar vandaan. In het tweede geval staan de twee hemellichamen boven de zuidoostelijke horizon, op een hoogte van circa 53°, zo'n 4,9° van elkaar vandaan. De Maan is voor ongeveer 67% verlicht. Voor de zichtbaarheid en andere gegevens van de Maan, zie de pagina Vannacht aan de hemel.

06.54:

Mercurius bereikt zijn grootste westelijke elongatie en is ochtendster. De hoekafstand van Mercurius tot de Zon bedraagt 24°58’. De planeet staat ten westen van de Zon en komt voor de Zon op. De planeet heeft nu magnitude +0,1, is voor 63% verlicht en heeft een schijnbare diameter van 6,7”. De planeet komt om 07:05 uur op, 01:18 uur voor de Zon. Aan het begin van de burgerlijke schemering, rond 07:46 uur, staat Mercurius 4° boven de horizon, in het zuidoosten. Deze ochtendverschijning is dus matig (zie Waardoor zijn Mercurius en Venus soms ver van de Zon slecht zichtbaar? in de veelgestelde vragen voor meer informatie over de wisselende zichtbaarheid van Mercurius met de seizoenen). Zie ook de horizonkaart voor deze ochtendverschijning. De grootte van het stipje op de kaart is een maat voor de helderheid. Na de grootste elongatie is Mercurius helderder dan ervoor. Om Mercurius waar te nemen kan het gebruik van een verrekijker van pas komen. Voor een lijst met ochtend- en avondverschijningen, zie de tabel Grootste elongaties van Mercurius.

20.07: Overgang van Europa

Vanavond zijn overgangen van Europa en haar schaduw over de planeetschijf van Jupiter volledig te zien. De schaduwovergang begint om 20:07 uur, wanneer Europa's schaduw de schijf van Jupiter betreedt, en duurt tot 20:24 uur, wanneer Europa de schijf van Jupiter weer verlaat. Voor meer details en andere verschijnselen, zie deze tabel.

dinsdag 31 januari

Dit is een goed moment in het jaar om de open cluster M67 te bekijken. M67 staat in het sterrenbeeld Kreeft, heeft een helderheid van 6,9m en een schijnbare afmeting van 30,0’. Het object komt om 17:49 uur op, gaat om 07:55 uur onder en staat om 00:54 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 50° boven de horizon. Een donkere locatie en een datum rond Nieuwe Maan zijn aan te raden, bijvoorbeeld in de week rond 21 januari. Foto: DSS.

03.08: De komeet op 13 maart 2013

De komeet 96P/Machholz staat in het perihelium. De komeet is zichtbaar aan onze ochtendhemel met een helderheid groter dan achtste magnitude van 4 tot 5 februari 2023. Tot 3 februari is het object in Nederland en België vrijwel onzichtbaar. Wij zien de grootste helderheid rond 4 februari: magnitude +7,3. Er is een telescoop nodig met een diameter van tenminste 39,1 cm om het object op dat moment waar te kunnen nemen. Het meest gunstige moment om de komeet te bekijken vanuit onze streken is rond 5 februari. Het object heeft dan een helderheid van +8,0m en een magnitudecontrast van +8,7m, en een telescoop met een diameter van 37,2 cm of meer is nodig om het object te kunnen zien. Merk op dat een diffuse komeet lastiger waar te nemen is dan een ster met dezelfde helderheid. Zie ook Hoe kan ik een komeet waarnemen? in de veelgestelde vragen. Zie de pagina Komeet 96P/Machholz in 2022/2023 voor meer details en zoekkaartjes.

04.15: Kaartje

De Maan staat 52' ten oosten van Mars (-0,1m), in het sterrenbeeld Stier. De dichtste nadering vindt plaats om 06:17 op 8° onder de horizon. De samenstand is te zien rond 4:15 uur. De twee objecten staan dan in het noordwesten, op een hoogte van ongeveer 4°, 1,5° van elkaar verwijderd. De Maan is voor 74% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en planeten, zie Vannacht aan de hemel.

woensdag 1 februari

De februari-editie van ZENIT is uit. Lees in dit magazine alles over sterrenkunde, ruimteonderzoek, weer en klimaat. Met iedere maand actuele sterrenhemelinformatie en ontwikkelingen uit de wetenschap beschreven door bekende onderzoekers. De redactie zit bovenop het nieuws en de actualiteiten en plaatst deze in een breder verband. Speciaal voor bezoekers van hemel.waarnemen.com is er nu een mooie aanbieding: Neem nu een proefabonnement en ontvang Zenit een half jaar (6 nummers) voor slechts €29,95. Het proefabonnement loopt automatisch af. Klik voor meer informatie.

18.03: Alle manen oost van Jupiter

Tussen 18:03 en 22:04 uur staan alle Galileïsche manen ten oosten van Jupiter. Vanaf Jupiter gezien zijn dat Europa, Io, Callisto en Ganymedes. Jupiter staat op een hoogte van 21° boven de westzuidwestelijke horizon. De Zon staat 24° onder de horizon en het is goed donker. Om de Galileïsche manen van Jupiter te bekijken is een verrekijker op statief al genoeg. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter.

20.56: Io bij Europa

De Galileïsche maan Io staat op 9,7” ten zuiden van Europa. Jupiter staat in het westzuidwesten op een hoogte van 14° boven de horizon. Een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon is hierdoor noodzakelijk. De Zon staat 32° onder de horizon en het is goed donker. Voor het waarnemen van de Galileïsche manen is een goede, stabiele verrekijker genoeg. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

donderdag 2 februari

19.39: Io bij Callisto

Jupiters satelliet Io staat 20,8” ten noorden van Callisto. Jupiter staat in het westzuidwesten op een hoogte van 24° boven de horizon. De Zon staat 20° onder de horizon en het is donker. Voor het waarnemen van de Galileïsche manen is een goede, stabiele verrekijker genoeg. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

Meer hemelverschijnselen

Zie ook:

Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten.
De astrokalender voor het jaar 2023.

@hemel_waarnemen volgen