Astrokalender voor deze week

Tijdstippen zijn in Midden-Europese zomertijd (MEZT), tenzij anders aangegeven

donderdag 29 oktober

20.24: Kaartje

De Maan staat 3,5° ten zuidoosten van Mars (-2,0m), in het sterrenbeeld Vissen. De dichtste nadering vindt om 20:24 plaats, in de Lage Landen op een hoogte van 30° boven de horizon, in het zuidoosten. De Maan is voor 97% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en planeten, zie Vannacht aan de hemel.

Deze informatie is ook te vinden in de apps SterHemel voor Android en Mijn Hemel voor iOS

vrijdag 30 oktober

Deze tijd van het jaar is prima geschikt om de open cluster NGC869, genaamd de Dubbelcluster, te zien. De open cluster is te vinden in het sterrenbeeld Perseus, heeft een helderheid van 4,0m en een schijnbare afmeting van 30,0’. Dit is een circumpolair object en staat om 00:27 uur aan het hoogste punt, op een hoogte van 85°, dus vrijwel in het zenit. Om een donker moment zonder Maan te vinden kunnen de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon van pas komen. Voor het waarnemen van een relatief helder en scherp deepsky-object als deze open cluster is een verrekijker (op een statief) al voldoende, al geeft een (kleine) telescoop meer details weer. Foto: DSS.

19.45: Maan in het apogeum

De Maan is in het punt van zijn baan dat het verst van de Aarde ligt: het apogeum. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 406394 km. Door de grotere afstand lijkt de Maan nu kleiner aan de hemel te staan dan gemiddeld: 29’24,2”. De Maan is wassend, voor 98% verlicht en hij is vrijwel de gehele nacht zichtbaar; 's avonds in het (zuid)oosten en tegen de ochtend in het westen of zuidwesten. Het kaartje toont de Maan om --:-- uur in het sterrenbeeld Walvis, op 40° boven de zuidzuidwestelijke horizon. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan.

zaterdag 31 oktober

Deze tijd van het jaar is prima geschikt om de open cluster NGC884, ook bekend als de Dubbelcluster, op te zoeken. NGC884 is te vinden in het sterrenbeeld Perseus, heeft een helderheid van 4,0m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 30,0’. Het object is circumpolair en staat om 00:27 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 85° boven de horizon, dus vrijwel in het zenit. Voor het waarnemen van een relatief helder en scherp deepsky-object als deze open cluster is een verrekijker (op een statief) al voldoende, al geeft een (kleine) telescoop meer details weer. Zie deze detailpagina voor NGC884 voor meer gegevens. Zie voor andere mooie en opvallende deepsky-objecten de pagina Deepsky-objecten per maand. Foto: DSS.

00.14: Venus is in het perihelium van haar baan. De afstand tot de Zon is nu klein en bedraagt 0,718AE, ofwel 107,473 miljoen km. Vanaf Venus lijkt de Zon circa 1,4 maal zo groot als vanaf de Aarde. De planeet ontvangt door de geringere afstand tot de Zon ongeveer 1,9 maal meer licht en warmte dan de Aarde.

15.49:

Het is Volle Maan, voor de tweede keer deze maand. De tweede Volle Maan in een maand wordt ook wel Blauwe Maan genoemd, en komt gemiddeld eens in de ongeveer twee jaar en achtenhalve maand voor. Blauwe Manen hebben geen bijzondere astronomische betekenis, maar ontstaan door onze definitie van de kalender. Een tweede Volle Maan in een maand kan alleen op de 30e of 31e dag van de maand plaatsvinden. Als we zouden besluiten dat januari voortaan 30 dagen heeft, februari 31, enzovoorts (december heeft 30 of 31 dagen), dan zouden sommige Blauwe Manen 'normale' Volle Manen worden en omgekeerd. Deze eeuw vinden twee Blauwe Manen plaats in de jaren 2018, 2037 en 2094 (zie de lijst met Blauwe Manen). Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen.

16.53: Uranus in oppositie

Uranus is in oppositie met de Zon. Voor een waarnemer op Aarde staat de planeet tegenover de Zon aan de hemel. Als gevolg daarvan komt Uranus op rond zonsondergang en gaat rond zonsopkomst weer onder. De planeet is hierdoor vrijwel de gehele nacht te zien. Daarnaast staat hij relatief dicht bij de Aarde, zodat hij helder en groot lijkt. Dit zijn ideale omstandigheden om Uranus waar te nemen. De gasplaneet Uranus is al met een verrekijker of kleine telescoop aan de hemel te vinden. Onder zeer gunstige omstandigheden (goed weer, donker) is de planeet zelfs met het blote oog te onderscheiden, wanneer je precies weet waar te zoeken. In een telescoop met grote vergroting is een klein schijfje te zien, dat niet al teveel details prijsgeeft. De helderheid van Uranus bedraagt +6,0m, zijn schijnbare diameter is 3,8”. We vinden de planeet in het sterrenbeeld Ram. Voor een waarnemer in Utrecht bereikt de planeet rond 00:27 uur zijn maximale hoogte van 52°, zie deze hemelkaart. Voor meer informatie over de positie en zichtbaarheid van de planeet, zie het hoofdstuk Uranus. Details voor alle opposities van Uranus, inclusief oppositiekaarten, zijn te vinden op de pagina opposities van Uranus.

18.46: Overgang van Europa

Vanavond is een overgang van de Jupitermaan Europa en van Europa's schaduw over de planeetschijf van Jupiter in zijn geheel waar te nemen. De schaduwovergang begint om 18:46 uur, op het moment dat Europa's schaduw op het oppervlak van Jupiter verschijnt, en duurt tot 19:05 uur, wanneer Europa de schijf van Jupiter weer verlaat. Voor meer details, zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter.

zondag 1 november

De november-editie van ZENIT is uit. Lees in dit magazine alles over sterrenkunde, ruimteonderzoek, weer en klimaat. Met iedere maand actuele sterrenhemelinformatie en ontwikkelingen uit de wetenschap beschreven door bekende onderzoekers. De redactie zit bovenop het nieuws en de actualiteiten en plaatst deze in een breder verband. Speciaal voor bezoekers van hemel.waarnemen.com is er nu een mooie aanbieding: voor slechts €49,95 heb je een jaarabonnement op ZENIT en gratis het sterrenkundig jaarboek Sterren & Planeten. Klik voor meer informatie.

07.48: Flora in oppositie

De planetoïde 8 Flora is in oppositie. De planetoïde, die in het sterrenbeeld Walvis staat, heeft tijdens de oppositie een schijnbare magnitude van +8,0m en moet met een telescoop worden waargenomen. Flora bereikt een maximale hoogte boven de horizon van circa 41°. Dit gebeurt rond 00:40 uur, en geldt strikt genomen voor een waarnemer in Utrecht. De kaart (zie hiernaast) toont de positie van de planetoïde en sterren tot een helderheid van +8,9m. Kijk op deze detailpagina voor meer informatie over de oppositie van Flora.

maandag 2 november

04.00: Mercurius is in het perihelium van zijn baan. De afstand tot de Zon is nu klein en bedraagt 0,307AE, ofwel 46,001 miljoen km. Een waarnemer op Mercurius ziet de schijnbare diameter van de Zon ongeveer 3,2 maal zo groot als een waarnemer op Aarde, en de planeet ontvangt circa 10,4 maal meer licht en warmte van de Zon dan de Aarde.

18.54: Europa bij Callisto

Jupiters satelliet Europa staat op 10,5” ten zuiden van Callisto. Jupiter staat op een hoogte van 13° boven de horizon, in het zuidzuidwesten, dus kies een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon. De Zon staat 17° onder de horizon en het is donker. Om de manen van Jupiter te bekijken is een verrekijker op statief al voldoende. Zie ook de figuur hiernaast en de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer informatie.

dinsdag 3 november

07.00: Kaartje

De Maan staat 4,0° ten noorden van Aldebaran, de helderste ster van het sterrenbeeld Stier (+0,9m). De dichtste nadering gebeurt om 08:40, in onze streken op 12° hoogte, maar bij daglicht. De samenstand is te zien rond 7 uur. De twee objecten staan dan in het westen, circa 27° boven de horizon, op een afstand van 4,1° van elkaar. De Maan is voor 94% verlicht.

18.50: Mercurius is stationair in ecliptische lengte. De planeet keert zijn bewegingsrichting ten opzichte van de sterren om en gaat weer in de gangbare richting bewegen. Voor een binnenplaneet gebeurt dit tussen de benedenconjunctie en grootste ochtendelongatie. Zie de interactieve applet Planeetverschijnselen voor meer verschijnselen van Mercurius.

19.48:

De Maan bedekt ι Tauri, een ster met een helderheid van +4,6m in het sterrenbeeld Stier. De ster verdwijnt om 19:48 achter de verlichte maanrand en komt om 20:37 uur weer tevoorschijn aan de dunne onverlichte kant van de Maan. Een waarnemer in Utrecht ziet de Maan aan het begin op een hoogte van 8° staan, aan het einde van de bedekking op 15°. De Maan is voor 91% verlicht, wat het niet gemakkelijker maakt om de bedekking waar te nemen. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel.

Meer hemelverschijnselen

Zie ook:

Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten.
De astrokalender voor het jaar 2020.

@hemel_waarnemen volgen