Astrokalender voor deze week

Tijdstippen zijn in Midden-Europese zomertijd (MEZT)

donderdag 18 april

21.30: Kaartje

De Maan staat 2,9° ten noorden van Regulus, de helderste ster van het sterrenbeeld Leeuw (+1,4m). De dichtste nadering gebeurt om 14:48, bij ons 1° onder de horizon en bovendien bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 21:30 uur. Het tweetal staat dan boven de zuidzuidoostelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 50°, 3,8° van elkaar vandaan. De Maan is voor 78% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en deepsky-objecten te zien zijn.

Deze informatie is ook te vinden in de apps SterHemel voor Android en Mijn Hemel voor iOS

vrijdag 19 april

14.46: Mercurius staat 1.7° ten noordwesten van Venus (-3.8m), in het sterrenbeeld Vissen. De dichtste nadering vindt om 14:46 plaats, in de Lage Landen op 39° hoogte, maar bij daglicht. De samenstand is vanuit de Lage Landen vrijwel onzichtbaar. Mercurius heeft op dit moment een helderheid van +3,3m.

21.22: Alle manen west van Jupiter

Van 21:22 tot 22:15 uur staan alle Galileïsche manen ten westen van Jupiter. Vanaf Jupiter gezien zijn dat Ganymedes, Io, Europa en Callisto. Jupiter staat in het westnoordwesten op een hoogte van 7° boven de horizon, dus kies een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon. De Zon staat 10° onder de horizon.

zaterdag 20 april

04.10: Maan in het apogeum

De Maan staat in het apogeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het verst van de Aarde ligt. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 405623 km. De schijnbare diameter van de Maan is kleiner dan gemiddeld (29’27,6”), door de grotere afstand. De Maan is op dit moment wassend, voor 87% verlicht en is 's avonds in het oosten of zuidoosten, rond middernacht in het zuiden en aan het einde van de nacht in het (zuid)westen, dus zo'n beetje de hele nacht, te zien. Het kaartje toont de Maan om 23:34 uur in het sterrenbeeld Maagd, op een hoogte van 40° boven de zuidelijke horizon. Zie de applet Verschijnselen van de Maan voor meer gegevens.

zondag 21 april

04.59: De komeet op 13 maart 2013

De komeet 12P/Pons-Brooks staat in het perihelium. De komeet is zichtbaar aan onze ochtendhemel met een helderheid groter dan achtste magnitude tussen 26 december 2023 en 23 maart 2024, en aan de avondhemel tussen 26 december 2023 en 20 april 2024. Vanaf 21 april is het object in Nederland en België vrijwel onzichtbaar. Wij zien de grootste helderheid rond 20 april: magnitude +2,9. Er is een verrekijker op statief of telescoop nodig met een apertuur van tenminste 9 cm om het object op dat moment waar te nemen. Het meest gunstige moment om de komeet te bekijken vanuit onze streken is rond 27 maart. Het object heeft dan een helderheid van +3,7m en een magnitudecontrast van -0,7m, lastig om het object met het blote oog waar te nemen, maar een eenvoudige verrekijker (in de hand of op statief) helpt hier al bij. Merk op dat een diffuse komeet lastiger waar te nemen is dan een ster met dezelfde helderheid. Zie ook Hoe kan ik een komeet waarnemen? in de veelgestelde vragen. De komeet beweegt vóór de periheliumpassage onder andere door de sterrenbeelden Zwaan, Hagedis, Andromeda, Vissen, Ram en Stier. Zie de pagina Komeet 12P/Pons-Brooks in 2024 voor meer details en zoekkaartjes.

maandag 22 april

11.00: Kaartje

De meteorenzwerm Lyriden bereikt zijn maximum. De meteoren van de Lyriden zijn snel en helder en vertonen soms vuurbollen. Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo'n 13 meteoren per uur vallen. De radiant van de zwerm staat rond 6:00 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 71° boven de horizon. Het beste moment om Lyriden waar te nemen is op 22 april rond 5:00 uur (zie het kaartje). De radiant staat op dat moment zo'n 69° boven de horizon, in het zuidzuidoosten. Door de matige omstandigheden zijn er in onze streken dan vermoedelijk maar circa 0–3 meteoren per uur van deze zwerm te zien. Samen met meteoren van andere zwermen, en sporadische meteoren, zijn er bij donkere, heldere hemel in totaal circa 1–5 meteoren per uur zichtbaar. De Maan is voor ongeveer 95% verlicht en is een flinke stoorzender; dit jaar zijn hierdoor alleen de helderste meteoren zichtbaar. Rond 5:45 uur gaat het schemeren en om 6:27 uur komt de Zon op. De piek van deze zwerm is relatief hoog, maar de lengte van het maximum is met 2,8 dagen vrij kort, waardoor het totaal aantal meteoren in deze zwerm toch niet al te groot is. Er is geen speciale apparatuur nodig om meteoren waar te kunnen nemen. Wanneer het helder is volstaat het blote oog, terwijl een ligstoel en warme kleding voor extra comfort kunnen zorgen. Zie de detailpagina Lyriden 2024 voor meer informatie over deze meteoren. Zie ook Wat zijn vallende sterren? en Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen.

21.01: Hebe in oppositie

De planetoïde 6 Hebe is in oppositie. Het kleine planeetje, in het sterrenbeeld Ossenhoeder, heeft nu een magnitude van slechts +9,8m. Er is daarom een telescoop met redelijke opening nodig om het object te kunnen zien. Hebe bereikt een maximale hoogte boven de horizon van circa 46°. Dit gebeurt rond 02:11 uur, en geldt strikt genomen voor een waarnemer in Utrecht. De kaart (zie hiernaast) toont de positie van de planetoïde en sterren tot een helderheid van +10,5m. Kijk op deze detailpagina voor meer informatie over de oppositie van Hebe.

dinsdag 23 april

05.30: Kaartje

De Maan staat op slechts 23' ten noordoosten van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering van deze nauwe samenstand gebeurt om 06:20, bij ons 3° onder de horizon en in de schemering. De samenstand is te zien rond 5:30 uur. De twee objecten staan dan zo'n 4° boven de westzuidwestelijke horizon, op een afstand van 32' van elkaar. De Maan is voor 99% verlicht.

21.59: Io bij Ganymedes

Jupiters satelliet Io staat 16,8” ten noorden van Ganymedes. Jupiter staat op een hoogte van 4° boven de horizon, in het westnoordwesten. Een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon is hierdoor noodzakelijk. De Zon staat 10° onder de horizon. Voor het waarnemen van de Galileïsche manen is een goede, stabiele verrekijker genoeg. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

woensdag 24 april

01.49:

Het is Volle Maan. De Maan staat tegenover de Zon aan de hemel. Hierdoor is de Maan vrijwel de hele nacht zichtbaar. De verlichte kant van de Maan is naar de Aarde gekeerd. Hoewel de Maan als geheel op dit moment erg goed te zien is, zijn er weinig details op de Maan zichtbaar. Voor een waarnemer in het midden van het deel van de Maan dat naar de Aarde toe gekeerd is staat de Zon in het zenit, en doordat het zonlicht vanuit de richting van de Aarde komt zien we vanaf de Aarde geen schaduwen van bergen en kraters, zodat er nauwelijks contrast is in het maanbeeld. Daar komt nog bij dat de Volle Maan andere, zwakkere hemelobjecten overstraalt, zodat deze niet of nauwelijks zichtbaar zijn. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen.

Meer hemelverschijnselen

Zie ook:

Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten.
De astrokalender voor het jaar 2024.

@hemel_waarnemen volgen