Jupiter in oppositie   –   SterHemel  app  MijnHemel   –   Hemel vannacht   –   Weer   –   Maandkalender   –   Op / onder   –   Hemelkaart   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Deepsky   –   Sterrenbeelden    

Astrokalender voor deze week Tijdstippen zijn in Midden-Europese zomertijd (MEZT), tenzij anders aangegeven zondag 2 oktober 00.36:  Vannacht is een overgang van de Jupitermaan Europa en van Europa's schaduw over de planeetschijf van Jupiter in zijn geheel waar te nemen. De overgang begint om 0:36 uur, wanneer Europa de schijf van Jupiter betreedt, en duurt tot 3:21 uur, op het moment dat Europa's schaduw de Jupiterschijf weer achter zich laat. In de tussentijd is waar te nemen hoe Europa's schaduw op het oppervlak van Jupiter verschijnt (00:50 uur) en Europa de schijf van Jupiter weer verlaat (03:02 uur). Voor het waarnemen van een overgang of een schaduwovergang is een telescoop met redelijk grote opening nodig. 11.07:  Mercurius is stationair in ecliptische lengte. De planeet keert zijn bewegingsrichting ten opzichte van de sterren om en gaat weer in de gangbare richting bewegen. Voor een binnenplaneet gebeurt dit tussen de benedenconjunctie en grootste ochtendelongatie. Zie de applet Planeetverschijnselen voor meer gegevens.   Deze informatie is ook te vinden in de apps SterHemel voor Android en Mijn Hemel voor iOS   maandag 3 oktober 00.09:  Vannacht is een overgang van de Jupitermaan Io en van Io's schaduw over de planeetschijf van Jupiter volledig waar te nemen. De overgang begint om 0:09 uur, wanneer Io voor de Jupiterschijf verschijnt, en eindigt om 2:32 uur, wanneer Io's schaduw het Jupiteroppervlak weer verlaat. In de tussentijd is waar te nemen hoe Io's schaduw op het oppervlak van Jupiter verschijnt (00:18 uur) en Io de schijf van Jupiter weer verlaat (om 02:21 uur). Voor meer details en andere verschijnselen, zie deze tabel. 02.14:  De Maan is in de fase van Eerste Kwartier. De rechter helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is vooral in de avond en vroege nacht zichtbaar. Rond, en vooral voor Eerste Kwartier is een goed moment om het maanoppervlak waar te nemen; Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan komt de Zon net op. De lange schaduwen van de bergen en kraterranden brengen een extra diepte-effect met zich mee en het maanoppervlak krijgt daarmee, bekeken door een kijker, een duidelijk driedimensionaal karakter. Zie ook de maandelijkse maanfasekalender. 21.24:  Tot 21:51 zijn van de grote Jupitermanen alleen Ganymedes en Callisto zichtbaar. 23.48:  Van 23:48 tot 6:38 uur (04/10) staan alle Galileïsche manen ten oosten van Jupiter. Van binnen naar buiten: Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat op een hoogte van 31° boven de horizon, in het zuidwesten. De Zon staat 37° onder de horizon en het is goed donker. Om de Galileïsche manen van Jupiter te bekijken is een stabiele verrekijker voldoende. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter. dinsdag 4 oktober 18.34:  De Maan is in het punt van zijn baan dat het dichtst bij de Aarde ligt: het perigeum. De afstand tussen de Aarde en de Maan bedraagt 369325 km. De schijnbare diameter van de Maan is groter dan gemiddeld (32’21,3”), door de kleinere afstand. De Maan is wassend, voor 72% verlicht en hij is vooral 's avonds in het zuiden en aan het begin van de nacht in het westen zichtbaar. Het kaartje toont de Maan om 21:22 uur in het sterrenbeeld Steenbok, op 13° boven de zuidelijke horizon. Al met een verrekijker op een statief zijn kraters te zien, met name op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan. Zie de applet Verschijnselen van de Maan voor meer gegevens. woensdag 5 oktober Oktober is een goede maand om het sterrenstelsel M31, ook bekend als de Andromedanevel, op te zoeken. Het sterrenstelsel is te vinden in het sterrenbeeld Andromeda, heeft een helderheid van 3,5m en een schijnbare afmeting van 178’. De Andromedanevel is een van de meest nabije sterrenstelsels en kan, met wat moeite en op een donkere plek, al met het blote oog worden ontwaard als een uitgestrekt wazig object aan de hemel. Doordat het stelsel op een afstand van circa 2,5 miljoen lichtjaar staat is het licht ongeveer 2,5 miljoen jaar onderweg geweest voor het ons oog bereikt! De Andromedanevel telt ongeveer tweemaal zoveel sterren als onze Melkweg. De Melkweg en M31 bewegen naar elkaar toe en zullen over circa 4,5 miljard jaar botsen, om uiteindelijk samen één groot sterrenstelsel te vormen. Door een verrekijker of telescoop zijn meer details van de Andromedanevel te zien, zoals de spriraalstructuur en de twee begeleidende sterrenstelsels M32 en M110. Het object is circumpolair en staat om 01:32 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 79° boven de horizon, dus vrijwel in het zenit. Zoek een donkere waarneemplaats en kijk rond Nieuwe Maan, bijvoorbeeld in de week rond 25 oktober. Om een donker moment zonder Maan te vinden kunnen de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon van pas komen. Voor het zien van een relatief helder, maar vaag object als dit sterrenstelsel is een verrekijker (op statief) voldoende, maar een telescoop is nodig om details weer te geven. Gegevens van ruim 1200 andere deepsky-objecten zijn te vinden via de pagina Gegevens van sterrenbeelden. Foto: DSS. 20.37:  De Maan staat 4,8° ten zuidoosten van Saturnus (+0,7m), in het sterrenbeeld Steenbok. De dichtste nadering gebeurt om 20:37, in onze streken op 16° hoogte boven de zuidzuidoostelijke horizon. De Maan is voor 80% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en planeten te zien zijn. donderdag 6 oktober Deze tijd van het jaar is prima geschikt om het sterrenstelsel NGC253, ook bekend als het Sculptorstelsel, te zien. NGC253 is te vinden in het sterrenbeeld Beeldhouwer, heeft een helderheid van 7,1m en een schijnbare afmeting van 25,1’. De opkomst van dit object is om 21:59 uur, de ondergang om 05:03 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:33 uur, op slechts 13° boven de horizon. Een waarneemplaats met ongehinderde blik op de zuidelijke horizon is hierdoor een vereiste om NGC253 goed te kunnen zien. Foto: DSS. 23.06:  Mercurius staat in het perihelium. De afstand van de planeet tot de Zon is op dit moment kleiner dan gemiddeld: 0,308AE, of zo'n 46,002 miljoen km. Een waarnemer op Mercurius ziet de schijnbare diameter van de Zon ongeveer 3,3 maal zo groot als een waarnemer op Aarde, en de planeet ontvangt circa 10,6 maal meer licht en warmte van de Zon dan de Aarde. vrijdag 7 oktober 00.06:  Jupiters satelliet Io staat 10,2” ten zuiden van Europa. Jupiter staat op een hoogte van 37° boven de horizon, in het zuidzuidoosten. De Zon staat 40° onder de horizon en het is donker. Voor het waarnemen van de Galileïsche manen is een goede, stabiele verrekijker genoeg. Zie ook de figuur hiernaast en de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer informatie. zaterdag 8 oktober De maand oktober is zeer geschikt om de gasnevel IC59, ook bekend als de gamma Cas-nevel, te zien. De gasnevel staat in het sterrenbeeld Cassiopeia en zijn schijnbare afmeting bedraagt 10,0’. Het object is circumpolair en staat om 01:34 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 81° boven de horizon, dus vrijwel in het zenit. Er is een behoorlijke telescoop nodig om in een zwak en contrastarm hemellichaam als deze gasnevel iets van details te kunnen zien. Foto: DSS.

Meer hemelverschijnselen Zie ook: Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten. De astrokalender voor het jaar 2022.             Tweet     @hemel_waarnemen volgen

Jupiter in oppositie   –   SterHemel  app  MijnHemel   –   Hemel vannacht   –   Weer   –   Maandkalender   –   Op / onder   –   Hemelkaart   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Deepsky   –   Sterrenbeelden