Jupiter goed zichtbaar   –   SterHemel  app  MijnHemel   –   Hemel vannacht   –   Weer   –   Maandkalender   –   Op / onder   –   Hemelkaart   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Deepsky   –   Sterrenbeelden    

Astrokalender voor deze week Tijdstippen zijn in Midden-Europese zomertijd (MEZT) zondag 9 augustus 05.45:  De Maan staat 1,1° ten oosten van Mars (-1,1m), in het sterrenbeeld Vissen. De dichtste nadering gebeurt om 12:14, bij ons op 0° hoogte, maar bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 5:45 uur. Het tweetal staat dan in het zuiden, op een hoogte van ongeveer 41°, 2,9° van elkaar verwijderd. De Zon staat slechts 5° onder de horizon. De Maan is voor 73% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en planeten, zie Vannacht aan de hemel. 15.50:  De Maan staat in het apogeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het verst van de Aarde ligt. De afstand tussen de Aarde en de Maan bedraagt 404659 km. Door de grotere afstand lijkt de Maan nu kleiner aan de hemel te staan dan gemiddeld: 29’31,8”. De Maan is op dit moment afnemend, voor 71% verlicht en is met name in de late nacht en vroeg in de ochtend goed te zien, in het (zuid)oosten, respectievelijk zuiden. Het kaartje toont de Maan om 05:35 uur in het sterrenbeeld Walvis, op een hoogte van 40° boven de horizon, in het zuiden. Al met een verrekijker, het liefst op statief, zijn kraters te zien, met name op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan. 22.04:  In de nacht van 9 op 10 augustus is een overgang van de Jupitermaan Io en van Io's schaduw over de planeetschijf van Jupiter volledig te zien. De overgang begint om 22:04 uur, wanneer Io de schijf van Jupiter betreedt, en eindigt om 0:59 uur, op het moment dat Io's schaduw de Jupiterschijf weer achter zich laat. In de tussentijd is waar te nemen hoe Io's schaduw de schijf van Jupiter betreedt (22:42 uur) en Io de schijf van Jupiter weer verlaat (00:20 uur). Voor het bekijken van een overgang of een schaduwovergang is een telescoop met redelijk grote opening nodig. Zie deze tabel voor meer details en andere verschijnselen.   Deze informatie is ook te vinden in de apps SterHemel voor Android en Mijn Hemel voor iOS   maandag 10 augustus 01.00:  Het maximum van de meteorenzwerm η-Eridaniden vindt vandaag plaats. Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo'n 5 meteoren per uur vallen. Rond 7:30 uur staat de radiant van de zwerm in het hoogste punt (op 25°) aan de hemel. Het beste moment om η-Eridaniden waar te nemen is op 10 augustus rond 5:00 uur (zie het kaartje). De radiant van de zwerm staat dan ongeveer 18° boven de zuidoostelijke horizon; niet erg gunstig. Er is dan bij ons ieder uur niet meer dan één meteoor zichtbaar van deze zwerm. Samen met meteoren van andere zwermen, en sporadische meteoren, zijn er bij donkere, heldere hemel in totaal circa 7–14 “vallende sterren” per uur te zien. De Maan is voor ongeveer 65% verlicht en kan storen. Rond 5:30 uur gaat het schemeren en om 6:16 uur komt de Zon op. De piek van deze zwerm is relatief laag en de lengte van het maximum is met 4,2 dagen vrij kort, waardoor er ook in totaal maar weinig meteoren te zien zijn. Zie de detailpagina η-Eridaniden 2020 voor meer informatie over deze meteoren. Zie ook Wat zijn vallende sterren? en Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen. 22.48:  Jupiters satelliet Io staat 8,4” ten zuiden van Europa. Jupiter staat op een hoogte van 15° boven de horizon, in het zuidzuidoosten, dus kies een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon. De Zon staat 13° onder de horizon. Voor het waarnemen van de Galileïsche manen is een verrekijker op statief al voldoende. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie. dinsdag 11 augustus 18.45:  De Maan is in de fase van Laatste Kwartier. De linker helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is vooral in de late nacht en vroege ochtend zichtbaar. Rond, en vooral na Laatste Kwartier is een goed moment om het maanoppervlak waar te nemen; Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan gaat de Zon net onder. De lange schaduwen van de bergen en kraterranden brengen een extra diepte-effect met zich mee en de Maan is daarmee, bekeken door een verrekijker of telescoop, duidelijk meer dan een gladde schijf. woensdag 12 augustus 20.00:  De meteorenzwerm Perseïden bereikt zijn maximum. De meteoren van de Perseïden zijn helder en snel en hebben nalichtende sporen. Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo'n 85 meteoren per uur vallen. De radiant van de zwerm staat rond 7:30 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 84° boven de horizon. Het beste moment om Perseïden waar te nemen is op 13 augustus rond 4:00 uur (zie het kaartje). De radiant staat op dat moment zo'n 62° boven de oostnoordoostelijke horizon. Door de matige omstandigheden zijn er in onze streken dan vermoedelijk “maar” circa 30–42 meteoren per uur van deze zwerm te zien, altijd nog de moeite waard om te gaan waarnemen. In totaal zijn er, door meteoren van andere zwermen en sporadische meteoren, bij donkere en heldere hemel circa 38–50 meteoren per uur zichtbaar. De Maan komt om 0:39 uur op, is voor ongeveer 35% verlicht en kan eventueel storen. Rond 5:45 uur gaat het schemeren en om 6:21 uur komt de Zon op. De piek van deze zwerm is relatief hoog, maar de lengte van het maximum is met 3,1 dagen vrij kort, waardoor het totaal aantal meteoren in deze zwerm toch niet al te groot is. Meteoren waarnemen kan zonder speciale instrumenten. Wanneer het helder is volstaat het blote oog, terwijl een ligstoel en warme kleding voor extra comfort kunnen zorgen.Zie de detailpagina Perseïden 2020 voor meer informatie over deze meteoren. Zie ook Wat zijn vallende sterren? en Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen. donderdag 13 augustus Deze tijd van het jaar is prima geschikt om de bolhoop M2 waar te nemen. De bolhoop is te vinden in het sterrenbeeld Waterman, heeft een helderheid van 6,5m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 12,9’. De opkomst van dit object is om 19:51 uur, de ondergang om 07:44 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:49 uur, op 37° boven de horizon. Zoek een donkere waarneemplaats en kijk rond Nieuwe Maan, bijvoorbeeld in de dagen rond 19 augustus. Om een relatief helder en scherp object als deze bolhoop waar te nemen is een verrekijker op statief al voldoende, maar met een kleine telescoop zijn uiteraard meer details te zien. Zie de pagina M2 voor meer details. Gegevens van ruim 1200 andere deepsky-objecten zijn te vinden via de pagina Gegevens van sterrenbeelden. Foto: DSS. Augustus is een goede maand om de bolhoop M15 waar te nemen. M15 is te vinden in het sterrenbeeld Pegasus, heeft een magnitude van 6,4m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 12,3’. Het object komt om 18:39 uur op, gaat om 08:49 uur onder en staat om 01:46 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 50° boven de horizon. Zoek een donkere waarneemplaats en kijk rond Nieuwe Maan, bijvoorbeeld in de dagen rond 19 augustus. Om een relatief helder en scherp object als deze bolhoop waar te nemen is een verrekijker op statief al voldoende, maar met een kleine telescoop zijn uiteraard meer details te zien. Zie de pagina M15 voor meer details. Gegevens van andere fraaie deepsky-objecten zijn te vinden op de pagina Deepsky-objecten per maand. Foto: DSS. 02.14:  Venus is in grootste westelijke elongatie en te vinden aan de ochtendhemel. Venus staat op een afstand van 45°47’ ten westen van de Zon, beweegt voor de Zon uit en komt 's ochtends voor de Zon op. De helderheid van de binnenplaneet is -3,9m, hij is voor 50% verlicht en zijn schijnbare diameter is 23,8”. De planeet komt om 02:37 uur op, 03:43 uur voor de Zon. Wanneer 's ochtends de burgerlijke schemering begint (om 05:42 uur) is Venus 26° boven de oostelijke horizon te vinden. Dit is dus een gunstige ochtendverschijning (zie Waardoor zijn Mercurius en Venus soms ver van de Zon slecht zichtbaar? in de veelgestelde vragen voor meer informatie over de wisselende zichtbaarheid van Venus met de seizoenen). Er is een horizonkaart voor deze verschijning beschikbaar. De grootte van het stipje op de kaart geeft de helderheid weer. Venus is helderder na de grootste ochtendelongatie dan ervoor. Zie de tabel Grootste elongaties van Venus voor meer ochtend- en avondverschijningen. 05.45:  De Maan staat 3,4° ten noorden van Aldebaran, de helderste ster van het sterrenbeeld Stier (+0,9m). De dichtste nadering vindt om 12:21 plaats, in de Lage Landen op een hoogte van 36°, maar bij daglicht. De samenstand is te zien rond 5:45 uur. De twee objecten staan dan boven de oostzuidoostelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 41°, 4,1° van elkaar verwijderd. De Maan is voor 36% verlicht. Voor de zichtbaarheid en andere gegevens van de Maan, zie de pagina Vannacht aan de hemel. zaterdag 15 augustus Dit is een goed moment in het jaar om de bolhoop M30 te zien. M30 is te vinden in het sterrenbeeld Steenbok, heeft een magnitude van 7,5m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 11,0’. Het object komt om 21:59 uur op, gaat om 05:34 uur onder en staat om 01:48 uur in het hoogste punt aan de hemel, op slechts 15° boven de horizon. Een waarneemplaats met ongehinderde blik op de zuidelijke horizon is hierdoor een vereiste om M30 goed te kunnen zien. Om een donker moment zonder Maan te vinden kunnen de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon van pas komen. Voor het waarnemen van een relatief helder en scherp deepsky-object als deze bolhoop is een verrekijker (op een statief) al voldoende, al geeft een (kleine) telescoop meer details weer. Foto: DSS. 04.42:  De Maan bedekt 3 Geminorum ( PU Geminorum), een ster van magnitude +5,8 in het sterrenbeeld Tweelingen. Om 04:42 wordt de ster bedekt door de verlichte maanrand en om 05:41 komt deze weer tevoorschijn van achter de onverlichte rand. In Utrecht staat de Maan dan 22°, respectievelijk 31° boven de horizon. De Maan is voor 19% verlicht. Voor meer informatie over deze bedekking, voor een aantal waarneemlocaties in Nederland en België, zie deze tabel. 05.45:  De Maan staat 3,3° ten noorden van Venus (-3,9m), in het sterrenbeeld Tweelingen. De dichtste nadering vindt om 16:43 plaats, bij ons op 16° hoogte, maar bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 5:45 uur. De twee objecten staan dan boven de oostelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 29°, 5,2° van elkaar vandaan. De Maan is voor 18% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en planeten, zie Vannacht aan de hemel. 21.41:  Tussen 21:41 en 2:32 uur (16/08) staan alle Galileïsche manen ten westen van Jupiter. Van binnen naar buiten: Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat boven de zuidelijke horizon, op een hoogte van 15°, dus kies een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon. De Zon staat 21° onder de horizon en het is donker. Om de Galileïsche manen van Jupiter te bekijken is een verrekijker op statief al genoeg.

Meer hemelverschijnselen Zie ook: Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten. De astrokalender voor het jaar 2020.             Tweet     @hemel_waarnemen volgen

Jupiter goed zichtbaar   –   SterHemel  app  MijnHemel   –   Hemel vannacht   –   Weer   –   Maandkalender   –   Op / onder   –   Hemelkaart   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Deepsky   –   Sterrenbeelden