Astrokalender voor deze week

Tijdstippen zijn in Midden-Europese zomertijd (MEZT)

dinsdag 2 juni

08.00: Kaartje

Het maximum van de meteorenzwerm ω-Scorpiiden vindt vandaag plaats. Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo'n 5 meteoren per uur vallen. De radiant van de zwerm staat rond 1:00 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 18° boven de horizon. Er is dan bij ons ieder uur slechts een enkele meteoor van deze zwerm zichtbaar. In totaal zijn er, door meteoren van andere zwermen en sporadische meteoren, bij donkere en heldere hemel circa 0–2 meteoren per uur zichtbaar. De Maan is voor ongeveer 80% verlicht en kan flink storen dit jaar; de zwakkere meteoren zullen hierdoor niet zichtbaar zijn. De Maan gaat om 4:01 uur onder, waarna deze minder zal storen. Rond 4:30 uur gaat het schemeren en om 5:24 uur komt de Zon op. De piek van deze zwerm is relatief laag en de lengte van het maximum is met 4,5 dagen vrij kort, waardoor er ook in totaal maar weinig meteoren te zien zijn. Zie de detailpagina ω-Scorpiiden 2020 voor meer informatie over deze meteoren.

Deze informatie is ook te vinden in de apps SterHemel voor Android en Mijn Hemel voor iOS

woensdag 3 juni

01.10: Alle manen staan ten oosten van Jupiter

Tussen 1:10 en 4:35 uur nemen we alle grote Jupitermanen ten oosten van de planeetschijf waar. In toenemende afstand van de planeet staan Europa, Io, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat in het zuidzuidoosten op een hoogte van 13° boven de horizon, dus kies een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon. De Zon staat 14° onder de horizon. Om de Galileïsche manen van Jupiter te bekijken is een stabiele verrekijker voldoende. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter.

05.39: Maan in het perigeum

De Maan staat in het perigeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het dichtst bij de Aarde ligt. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 364366 km. De schijnbare diameter van de Maan is groter dan gemiddeld (32’47,7”), door de kleinere afstand. De Maan is op dit moment wassend, voor 90% verlicht en hij is vrijwel de gehele nacht zichtbaar; 's avonds in het (zuid)oosten en tegen de ochtend in het westen of zuidwesten. Het kaartje toont de Maan om 23:55 uur in het sterrenbeeld Weegschaal, op een hoogte van 23° boven de zuidelijke horizon. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan.

19.44: Venus is in benedenconjunctie en beweegt tussen de Aarde en de Zon door. De binnenplaneet bevindt zich op dit moment dicht bij de Zon aan de hemel en is hierdoor korte tijd onzichtbaar. De planeet beweegt 0,5° ten noorden langs de Zon, en er vindt hierdoor geen overgang plaats. In deze positie staan de Zon, Venus en de Aarde op één lijn; voor een denkbeeldige waarnemer op Venus staat de Aarde in oppositie. Dit is een moment waarop een binnenplaneet zeer dicht (0,289 AE, ofwel 43,2 miljoen km) bij de Aarde staat en een grote (58,3”) schijnbare diameter heeft. Venus verruilt hiermee de avondhemel voor de ochtendhemel.

donderdag 4 juni

Juni is een goede maand om de bolhoop M12 op te zoeken. M12 staat in het sterrenbeeld Slangendrager, heeft een magnitude van 6,6m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 14,5’. Het object komt om 19:46 uur op, gaat om 07:28 uur onder en staat om 01:39 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 36° boven de horizon. Foto: DSS.

01.34: Europa in conjunctie met Ganymedes

De Galileïsche maan Europa staat op 3,2” ten zuiden van Ganymedes. Jupiter staat boven de zuidoostelijke horizon, op een hoogte van 6°, en goed zicht op de horizon is nodig om dit te kunnen zien. De Zon staat 15° onder de horizon en het is goed donker. Voor het waarnemen van de Galileïsche manen is een verrekijker op statief al voldoende. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

15.07:

Mercurius is in grootste oostelijke elongatie en te vinden aan de avondhemel. Mercurius staat op een afstand van 23°36’ ten oosten van de Zon, beweegt achter de Zon aan en gaat 's avonds na de Zon onder. De helderheid van de binnenplaneet is +0,7m, hij is voor 37% verlicht en zijn schijnbare diameter is 8,2”. Wanneer 's avonds de burgerlijke schemering eindigt (om 22:41 uur) is Mercurius 8° boven de westnoordwestelijke horizon te vinden. Deze avondverschijning is dus gunstig (zie Waardoor zijn Mercurius en Venus soms ver van de Zon slecht zichtbaar? in de veelgestelde vragen voor meer informatie over de wisselende zichtbaarheid van de binnenplaneten met de seizoenen). De planeet gaat om 23:50 uur onder, 01:57 uur na de Zon. Er is een horizonkaart voor deze verschijning beschikbaar. De grootte van het stipje op de kaart geeft de helderheid weer. Mercurius is helderder voor de grootste avondelongatie dan erna. Bij het waarnemen van Mercurius kan een verrekijker van pas komen. Voor een lijst met ochtend- en avondverschijningen, zie de tabel Grootste elongaties van Mercurius.

vrijdag 5 juni

21.12:

Het is Volle Maan. De Maan staat tegenover de Zon aan de hemel. Hierdoor is de Maan vrijwel de hele nacht zichtbaar. De verlichte kant van de Maan is naar de Aarde gekeerd. Hoewel de Volle Maan veel opvallender is dan iedere andere maanfase, is dit niet het beste moment om de Maan waar te nemen. Voor een waarnemer in het midden van het deel van de Maan dat naar de Aarde toe gekeerd is staat de Zon in het zenit, en doordat het zonlicht vanuit de richting van de Aarde komt zien we vanaf de Aarde geen schaduwen van bergen en kraters, zodat er nauwelijks contrast is in het maanbeeld. Daarnaast is de Volle Maan een stoorzender bij het waarnemen van zwakkere objecten aan de sterrenhemel. Zie ook de maandelijkse maanfasekalender.

21.25: Animatie van de eclips

Maansverduistering in de bijschaduw. Het maximum van de eclips gebeurt om 21:25, bij ons 3° onder de horizon en bovendien bij daglicht. De details van de verduistering zijn te vinden op deze pagina. Zie ook Hoe ontstaat een maansverduistering? in de veelgestelde vragen. Voor de gegevens van andere eclipsen, zie de lijst met maansverduisteringen. Voor de zichtbaarheid van Maan en planeten, zie Vannacht aan de hemel.

zaterdag 6 juni

Dit is een goed moment in het jaar om de bolhoop M10 waar te nemen. M10 staat in het sterrenbeeld Slangendrager, heeft een helderheid van 6,6m en een schijnbare afmeting van 15,1’. De opkomst van dit object is om 19:59 uur, de ondergang om 07:19 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:41 uur, op 34° boven de horizon. Een donkere locatie en een datum rond Nieuwe Maan zijn aan te raden, bijvoorbeeld in de dagen rond 21 juni. Foto: DSS.

03.25: Io in conjunctie met Europa

De Galileïsche maan Io staat op 3,4” ten noorden van Europa. Jupiter staat op een hoogte van 15° boven de horizon, in het zuidzuidoosten. De Zon staat 12° onder de horizon. Om de manen van Jupiter te bekijken is een goede, stabiele verrekijker genoeg. Zie ook de figuur hiernaast en de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer informatie.

zondag 7 juni

Juni is een goede maand om de bolhoop M62 waar te nemen. M62 is te vinden in het sterrenbeeld Slangendrager, heeft een magnitude van 6,6m en een schijnbare afmeting van 14,1’. De opkomst van dit object is om 22:50 uur, de ondergang om 04:28 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:41 uur, op slechts 8° boven de horizon. Een waarneemlocatie met een goede blik op de zuidelijke horizon is daardoor noodzakelijk om de bolhoop waar te nemen. Foto: DSS.

06.00: Kaartje

De meteorenzwerm Arietiden bereikt zijn maximum. De meteoren van de Arietiden vallen vooral overdag en zijn dus niet of nauwelijks te zien met het blote oog. Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo'n 55 meteoren per uur vallen. De radiant van de zwerm staat rond 11:30 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 61° boven de horizon. Het beste moment om Arietiden waar te nemen is op 8 juni rond 3:45 uur (zie het kaartje). Dat is circa 22 uur na het moment van het maximum, wat ongunstig is voor een meteorenzwerm met een dermate korte piek. Daardoor zijn ten minste 50% minder meteoren te zien dan in het ideale geval. De radiant van de zwerm staat dan ongeveer 3° boven de noordoostelijke horizon, dus niet zeer gunstig. Er is dan bij ons ieder uur niet meer dan één meteoor zichtbaar van deze zwerm. In totaal zijn er, door meteoren van andere zwermen en sporadische meteoren, bij donkere en heldere hemel circa 0–2 “vallende sterren” per uur te zien. De Maan komt al voor middernacht op, is voor ongeveer 95% verlicht en is dit jaar een flinke stoorzender; alleen de helderste meteoren zijn hierdoor zichtbaar. Rond 4:30 uur gaat het schemeren en om 5:20 uur komt de Zon op. De piek van deze zwerm is relatief hoog, maar de duur van het maximum is met 7 dagen vrij kort, waardoor het totaal aantal meteoren in deze zwerm toch niet al te groot is. Meteoren waarnemen kan zonder speciale instrumenten. Het blote oog, een heldere hemel, een ligstoel en wat geduld zijn de belangrijkste ingrediënten. Zie de pagina Arietiden 2020 voor meer details voor deze zwerm. Zie ook Wat zijn vallende sterren? en Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen.

Meer hemelverschijnselen

Zie ook:

Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten.
De astrokalender voor het jaar 2020.

@hemel_waarnemen volgen