Astrokalender voor deze week

Tijdstippen zijn in Midden-Europese zomertijd (MEZT)

maandag 18 juni

00.30: Kaartje

De Maan staat 55' ten noorden van Regulus, de helderste ster van het sterrenbeeld Leeuw (+1,4m). De dichtste nadering vindt om 09:20 plaats, onder de horizon voor een waarnemer in de Benelux en bovendien bij daglicht. De samenstand is te zien rond 0:30 uur, of op 18 juni rond 22:45 uur. Het tweetal staat in het eerste geval boven de westnoordwestelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 5°, op een onderlinge afstand van 6,5°. In het andere geval is de samenstand te zien boven de westelijke horizon, op een hoogte van circa 23°, 6,9° van elkaar verwijderd. De Zon staat slechts 5° onder de horizon. De Maan is voor ongeveer 28% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en deepsky-objecten, zie Vannacht aan de hemel.

23.01: Overgang van Ganymedes

In de nacht van 18 op 19 juni is een schaduwovergang van de maan Ganymedes over de planeetschijf van Jupiter in zijn geheel waar te nemen. De schaduwovergang begint om 23:01 uur, op het moment dat Ganymedes' schaduw de schijf van Jupiter betreedt, en eindigt om 0:43 uur, wanneer Ganymedes' schaduw de Jupiterschijf weer achter zich laat.

Deze informatie is ook te vinden in de apps SterHemel voor Android en Mijn Hemel voor iOS

dinsdag 19 juni

22.16: Vesta in oppositie

De planetoïde 4 Vesta is in oppositie. Het kleine planeetje, in het sterrenbeeld Boogschutter, heeft nu een schijnbare magnitude van +5,3m. Er is een verrekijker (of veel moeite met het blote oog) nodig om het object te kunnen zien. Voor een waarnemer in Utrecht staat Vesta rond 01:45 uur in het zuiden, op circa 18° boven de horizon. De kaart (zie hiernaast) toont de positie van de planetoïde en sterren tot een helderheid van +6,3m. Kijk voor meer details over de oppositie van Vesta op deze pagina.

woensdag 20 juni

12.51:

De Maan is in de fase van Eerste Kwartier. De rechter helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is vooral in de avond en vroege nacht zichtbaar. Om de Maan waar te nemen door een verrekijker of telescoop is de tijd rond (en met name voor) Eerste Kwartier zeer geschikt. Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan komt de Zon net op. Hierdoor werpen bergen en kraterranden lange schaduwen, wat een extra diepte-effect veroorzaakt, en het maanoppervlak krijgt daarmee, bekeken door een kijker, een duidelijk driedimensionaal karakter.

donderdag 21 juni

12.07: Vandaag begint de zomer op het noordelijk halfrond: het zomersolstitium vindt plaats. De Zon staat vandaag op maximale declinatie aan de hemel en staat boven de Kreeftskeerkring. Bij ons vinden de langste dag en de kortste nacht plaats; na vandaag worden de nachten weer langer. Dit is echter niet de dag waarop de Zon het vroegst opkomt of het laatst ondergaat — dat gebeurt rond de 17e respectievelijk 24e, zie Waardoor gaat de Zon na 21 juni nog later onder? en de pagina Daglicht in 2018. Onze lente duurde 92,74 dagen, de zomer zal 93,66 dagen lang zijn. Het feit dat de seizoenen niet even lang zijn, wordt veroorzaakt door de elliptische baan van de Aarde om de Zon; wanneer de Aarde dichter bij de Zon staat (op dit moment is dat in de winter), beweegt zij sneller en duurt dat seizoen korter. Doordat de Aarde duidelijk verder van de Zon staat in onze zomer, en dichter bij de Zon in onze winter, zijn op het noordelijk halfrond de zomers meetbaar minder warm en de winters minder koud dan op het zuidelijk halfrond. Voor meer details, zie de tabel de seizoenen. Dit wordt ook wel de astronomische zomer genoemd, de meteorologische zomer is al op 1 juni begonnen. Op het zuidelijk halfrond zijn de seizoenen tegengesteld aan die op het noordelijk halfrond en daar begint nu de winter.

22.53: Alle manen staan ten westen van Jupiter

Van 22:53 tot 2:43 uur (22/06) nemen we alle grote Jupitermanen ten westen van de planeetschijf waar. Vanaf Jupiter gezien zijn dat Ganymedes, Io, Europa en Callisto. Jupiter staat in het zuidwesten op een hoogte van 16° boven de horizon. De Zon staat 14° onder de horizon. Om de Galileïsche manen van Jupiter te bekijken is een verrekijker op statief al genoeg.

23.55: Io in conjunctie met Ganymedes

De Galileïsche maan Io staat 13,9” ten noorden van Ganymedes. Jupiter staat boven de zuidzuidwestelijke horizon, op een hoogte van 20°. De Zon staat 11° onder de horizon. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

vrijdag 22 juni

Dit is een goed moment in het jaar om de sterhoop met nevel M20, ook de Trifidnevel genaamd, te zien. De sterhoop met nevel is te vinden in het sterrenbeeld Boogschutter, heeft een helderheid van 6,3m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 29,0’. Het object komt om 21:54 uur op, gaat om 05:32 uur onder en staat om 01:45 uur in het hoogste punt aan de hemel, op slechts 15° boven de horizon. Een waarneemlocatie met een goede blik op de zuidelijke horizon is daardoor noodzakelijk om de sterhoop met nevel waar te nemen. Om een relatief helder en scherp object als deze sterhoop met nevel waar te nemen is een verrekijker op statief al voldoende, maar met een kleine telescoop zijn uiteraard meer details te zien. Foto: DSS.

Dit is een goed moment in het jaar om de gasnevel M8, ook bekend als de Lagoonnevel, te bekijken. M8 is te vinden in het sterrenbeeld Boogschutter, heeft een helderheid van 5,8m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 90,0’. Het object komt om 22:06 uur op, gaat om 05:24 uur onder en staat om 01:47 uur in het hoogste punt aan de hemel, op slechts 14° boven de horizon. Een waarneemlocatie met een goede blik op de zuidelijke horizon is daardoor noodzakelijk om de gasnevel waar te nemen. Om een relatief helder, maar vaag hemellichaam als deze gasnevel te kunnen zien is een verrekijker op statief weliswaar voldoende, maar een telescoop is nodig om details weer te geven. Zie deze detailpagina voor M8 voor meer gegevens. Gegevens van andere fraaie deepsky-objecten zijn te vinden op de pagina Deepsky-objecten per maand. Foto: DSS.

zaterdag 23 juni

23.39: Kaartje

De Maan staat 3,2° ten noorden van Jupiter (-1,9m), in het sterrenbeeld Weegschaal. De dichtste nadering vindt om 23:39 plaats, bij ons op een hoogte van 22° boven de zuidzuidwestelijke horizon. De Maan is voor 83% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en planeten te zien zijn.

Zie ook:

Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten.
Meer hemelverschijnselen in de maandelijkse astrokalender.
De astrokalender voor het jaar 2018.

@hemel_waarnemen volgen