Begin van de lente   –   Hemel vannacht   –   Astrokalender   –   Weer   –   Maandkalender   –   Op / onder   –   Hemelkaart   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Deepsky   –   Sterrenbeelden    

Astrokalender voor deze week Tijdstippen zijn in Midden-Europese wintertijd (MET), tenzij anders aangegeven zondag 23 maart 02:08:  Venus is in benedenconjunctie en beweegt tussen de Aarde en de Zon door. De binnenplaneet bevindt zich op dit moment dicht bij de Zon aan de hemel en is hierdoor korte tijd onzichtbaar. De planeet beweegt 8,4° ten noorden langs de Zon, en er vindt hierdoor geen overgang plaats. In deze positie staan de Zon, Venus en de Aarde op één lijn; voor een denkbeeldige waarnemer op Venus staat de Aarde in oppositie. Dit is een moment waarop een binnenplaneet zeer dicht (0,281 AE, ofwel 42,0 miljoen km) bij de Aarde staat en een grote (59,9”) schijnbare diameter heeft. Venus verruilt hiermee de avondhemel voor de ochtendhemel. Volg de gebeurtenissen aan de sterrenhemel ook via           maandag 24 maart 19:34:  Van 19:34 tot 1:05 uur (25 maart) nemen we alle grote Jupitermanen ten oosten van de planeetschijf waar. Van binnen naar buiten: Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat op een hoogte van 27° boven de horizon, in het westen. De Zon staat 28° onder de horizon en het is goed donker. 20:48:  Mercurius is in benedenconjunctie en beweegt tussen de Aarde en de Zon door. De binnenplaneet bevindt zich op dit moment dicht bij de Zon aan de hemel en is hierdoor korte tijd onzichtbaar. Er vindt geen overgang over de zonneschijf plaats, doordat de planeet 3,2° ten noorden langs de Zon beweegt. De Zon, Mercurius en de Aarde staan nu op één lijn, waardoor de Aarde in oppositie staat voor een denkbeeldige waarnemer op Mercurius. In benedenconjunctie staat een binnenplaneet op minimale afstand (in dit geval 0,606 AE, ofwel 90,7 miljoen km) van de Aarde en heeft een maximale schijnbare diameter (11,1”). Voor de conjunctie bevond Mercurius zich aan de avondhemel, erna staat de planeet aan de ochtendhemel. 21:38:  De Galileïsche maan Io staat op 4,1” ten zuiden van Europa. Jupiter staat op een hoogte van 34° boven de horizon, in het westen. De Zon staat 23° onder de horizon en het is goed donker. Zie ook de figuur hiernaast en de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer informatie. dinsdag 25 maart Dit is een goed moment in het jaar om het sterrenstelsel M99, genaamd de Pin-wheel-nevel, te bekijken. M99 staat in het sterrenbeeld Haar van Berenice, heeft een magnitude van 9,8m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 5,4’. De opkomst van dit object is om 17:32 uur, de ondergang om 08:03 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 00:47 uur, op 52° boven de horizon. Helder weer en een donkere, maanloze hemel zijn belangrijker voor het waarnemen van deepsky-objecten dan de precieze datum. Om een donker moment zonder Maan te vinden kunnen de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon van pas komen. Foto: DSS. donderdag 27 maart Dit is een goed moment in het jaar om het sterrenstelsel M100 waar te nemen. M100 is te vinden in het sterrenbeeld Haar van Berenice, heeft een helderheid van 9,4m en een schijnbare afmeting van 6,9’. De opkomst van dit object is om 17:20 uur, de ondergang om 08:08 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 00:44 uur, op 54° boven de horizon. Zoek een donkere waarneemplaats en kijk rond Nieuwe Maan, bijvoorbeeld in de week rond 29 maart. Om detail te kunnen zien in een zwakker en contrastarm hemellichaam als dit sterrenstelsel is een redelijke telescoop nodig. Gegevens van ruim 1200 andere deepsky-objecten zijn te vinden via de pagina Gegevens van sterrenbeelden. Foto: DSS. 06:37:  Vanochtend kunnen we, onder gunstige omstandigheden, de laatste maansikkel zien voor de komende Nieuwe Maan. Het is op dit moment 2,3 dagen voor Nieuwe Maan; de Maan is voor 7,1% verlicht en krimpend. De schijnbare breedte van de maansikkel bedraagt 2,3’ en is kort voor zonsopkomst, dus tegen het einde van de nacht, met moeite te zien. Bijgaand kaartje toont de Maan om 06:11 uur in het sterrenbeeld Waterman, op slechts 1,8° boven de horizon, in het oostzuidoosten. De Zon staat nu 5,4° lager aan de hemel dan de Maan. De Maan komt om 05:53 op, 0,5 uur voor de Zon. De schijnbare afstand tussen Zon en Maan is nu 30,8°. Een waarneemplaats met goed zicht op de horizon is aan te bevelen. Een eenvoudige verrekijker kan helpen om de dunne sikkel te vinden. In tegenstelling tot de laatste maansikkel speelt de eerste verschijning van de jonge Maan een rol in een aantal traditionele kalenders, om het begin van een nieuwe maand aan te duiden. De laatste smalle maansikkel aan de hemel ziet er vooral erg fraai uit. Meer verschijningen en uitleg zijn te vinden op de pagina Eerste en laatste maansikkels. De applet Verschijnselen van de Maan geeft meer informatie over de Maan. 23:33:  Jupiters satelliet Io staat 3,0” ten zuiden van Europa. Jupiter staat boven de westnoordwestelijke horizon, op een hoogte van 15°, en goed zicht op de horizon is nodig om dit te kunnen zien. De Zon staat 33° onder de horizon en het is goed donker. Om de manen van Jupiter te bekijken is een goede, stabiele verrekijker genoeg. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie. vrijdag 28 maart 00:37:  Totdat Jupiter laag boven de horizon staat (rond 00:57) zijn van de grote Jupitermanen alleen Ganymedes en Callisto zichtbaar. 12:19:  De Maan staat 56' ten noorden van Saturnus (+1.2m), in het sterrenbeeld Waterman. De dichtste nadering gebeurt om 12:19, in onze streken op 34° hoogte, maar bij daglicht. De samenstand is vanuit de Lage Landen vrijwel onzichtbaar. 21:34:  De Maan staat 8.1° ten zuidoosten van Venus (-4.1m), in het sterrenbeeld Vissen. De dichtste nadering gebeurt om 21:34, voor een waarnemer in onze streken onder de horizon. De samenstand is vanuit de Lage Landen vrijwel onzichtbaar. 21:34:  Vanavond is een overgang van de Jupitermaan Io en van Io's schaduw over de planeetschijf van Jupiter bijna helemaal te zien. De overgang begint om 21:34 uur, op het moment dat Io voor de Jupiterschijf verschijnt, en eindigt om 23:47 uur, wanneer Io de Jupiterschijf weer achter zich laat. In de tussentijd is waar te nemen hoe Io's schaduw op het oppervlak van Jupiter verschijnt (22:48 uur). Zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer details. 23:40:  De Maan staat 2.7° ten zuidoosten van Mercurius (+4.3m), in het sterrenbeeld Vissen. De dichtste nadering gebeurt om 23:40, onder de horizon voor een waarnemer in de Lage Landen. De samenstand is vanuit de Lage Landen vrijwel onzichtbaar. zaterdag 29 maart 03:08:  Mercurius staat 5.6° ten zuidoosten van Venus (-4.1m), in het sterrenbeeld Vissen. De dichtste nadering vindt om 03:08 plaats, onder de horizon voor een waarnemer in de Benelux. Vanuit onze streken is er van de samenstand niet veel te zien. Mercurius heeft op dit moment een helderheid van +4,2m. 11:58:  Het is Nieuwe Maan. De Maan staat vanaf de Aarde gezien in de richting van de Zon, zodat de donkere kant van de Maan naar de Aarde gekeerd is en de verre zijde van de Maan wordt verlicht. Bovendien is de Nieuwe Maan alleen overdag boven de horizon. De Maan is door deze combinatie van oorzaken op dit moment onzichtbaar. Doordat de Maan zowel minimaal verlicht is, als 's nachts onder de horizon staat, zijn de dagen rond Nieuwe Maan een goed moment om deepsky-objecten waar te nemen. Er vindt vandaag eveneens een zonsverduistering plaats, die bij ons zichtbaar is. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen. 12:10:  Zonsverduistering: de Nieuwe Maan schuift vanaf de Aarde gezien precies voor de Zon langs. Het maximum van de eclips gebeurt bij ons 41° boven de horizon. In onze streken is een gedeeltelijke verduistering zichtbaar. De details van de eclips zijn te vinden op deze pagina. Voor gegevens van andere eclipsen, zie de lijst met zonsverduisteringen. Zie ook Hoe ontstaat een zonsverduistering? in de veelgestelde vragen. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en planeten te zien zijn. 20:36:  In de nacht van 29 op 30 maart zijn een bedekking door de planeetschijf van Jupiter en verduistering van Ganymedes bijna helemaal waar te nemen. Om 20:36 uur zien we het begin van de bedekking op het moment dat Ganymedes achter de schijf van Jupiter verdwijnt, en eindigt om 1:30 uur, op het moment dat Ganymedes in Jupiters schaduw verdwijnt. In de tussentijd is te zien hoe Ganymedes van achter de planeet tevoorschijn komt (23:05 uur). 20:36:  Tot 22:13 zijn van de Galileïsche manen van Jupiter alleen Europa en Callisto zichtbaar. 22:41:  In de nacht van 29 op 30 maart zijn overgangen van de schaduw van Europa en Europa zelf over de planeetschijf van Jupiter bijna helemaal te zien. De schaduwovergang begint om 22:41 uur, op het moment dat Europa's schaduw op het oppervlak van Jupiter verschijnt, en eindigt om 1:19 uur, op het moment dat Europa's schaduw de Jupiterschijf weer achter zich laat. In de tussentijd is te zien hoe Europa de schijf van Jupiter verlaat (21:54 uur).

Meer hemelverschijnselen Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten. De maandelijkse astrokalender: hemelverschijnselen voor de hele maand. De astrokalender voor het jaar 2025. Volg de gebeurtenissen aan de sterrenhemel ook via

Begin van de lente   –   Hemel vannacht   –   Astrokalender   –   Weer   –   Maandkalender   –   Op / onder   –   Hemelkaart   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Deepsky   –   Sterrenbeelden