Astrokalender voor deze week

Tijdstippen zijn in Midden-Europese wintertijd (MET), tenzij anders aangegeven

zaterdag 15 maart

07:46: Mercurius is stationair in ecliptische lengte. De planeet keert zijn bewegingsrichting langs de ecliptica om en gaat tegen de gangbare richting in bewegen. Voor een binnenplaneet gebeurt dit tussen de grootste oostelijke elongatie en benedenconjunctie. Zie de applet Planeetverschijnselen voor meer verschijnselen van Mercurius.

21:35: Io bij Ganymedes

Jupiters satelliet Io staat op 9,4” ten zuiden van Ganymedes. Jupiter staat boven de westzuidwestelijke horizon, op een hoogte van 39°. De Zon staat 26° onder de horizon en het is donker. Zie ook de figuur hiernaast en de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer informatie.

22:52: Io bij Ganymedes

De Galileïsche maan Io staat 10,0” ten zuiden van Ganymedes. Jupiter staat op een hoogte van 27° boven de westelijke horizon. De Zon staat 34° onder de horizon en het is goed donker. Om de manen van Jupiter te bekijken is een goede, stabiele verrekijker genoeg. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

Volg de gebeurtenissen aan de sterrenhemel ook via

zondag 16 maart

22:15: Kaartje

De Maan staat 41' ten zuidwesten van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering gebeurt om 19:08, onder de horizon voor een waarnemer in de Lage Landen en in de schemering. Bekijk de samenstand rond 22:15 uur. De twee objecten staan dan in het oostzuidoosten, circa 6° boven de horizon, op een onderlinge afstand van 1,7°. De Maan is voor 94% verlicht.

maandag 17 maart

00:37: Io bij Europa

De Galileïsche maan Io staat 6,4” ten zuiden van Europa. Jupiter staat op een hoogte van 11° boven de horizon, in het westnoordwesten, en goed zicht op de horizon is nodig om dit te kunnen zien. De Zon staat 39° onder de horizon en het is goed donker. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

01:18:

De Maan bedekt SAO 158021, een ster met een helderheid van +5,9m in het sterrenbeeld Maagd. Om 01:18 wordt de ster bedekt door de verlichte maanrand en om 02:05 komt deze weer tevoorschijn van achter de dunne onverlichte rand. Bij het begin van de bedekking staat de Maan te Utrecht 22° boven de horizon, bij het einde 24°. De Maan is voor 93% verlicht, wat het waarnemen van de bedekking er niet gemakkelijker op maakt. Voor meer informatie over deze bedekking, voor een aantal waarneemlocaties in Nederland en België, zie deze tabel.

17:37: Maan in het apogeum

De Maan is in het punt van zijn baan dat het verst van de Aarde ligt: het apogeum. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 405754 km. De schijnbare diameter van de Maan is kleiner dan gemiddeld (29’27,0”), door de grotere afstand. De Maan is afnemend, voor 92% verlicht en hij is vrijwel de gehele nacht zichtbaar; 's avonds in het (zuid)oosten en tegen de ochtend in het westen of zuidwesten. Het kaartje toont de Maan om 2:37 uur in het sterrenbeeld Maagd, op een hoogte van 24° boven de horizon, in het zuiden. Zie de applet Verschijnselen van de Maan voor meer gegevens.

woensdag 19 maart

20:52: Europa bij Ganymedes

De Galileïsche maan Europa staat 9,4” ten noorden van Ganymedes. Jupiter staat boven de westzuidwestelijke horizon, op een hoogte van 43° en de planeet is gemakkelijk te vinden. De Zon staat 19° onder de horizon en het is goed donker. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

donderdag 20 maart

00:26: Neptunus is in conjunctie met de Zon en beweegt vanaf de Aarde gezien er achterlangs. De planeet is hierdoor op dit moment onzichtbaar. In deze positie staan Neptunus, de Zon en de Aarde op één lijn. De planeet beweegt vanaf de Aarde gezien niet exact achter de Zon langs, maar 1,3° ten zuiden ervan, en wordt niet bedekt door de Zon. In conjunctie staat een buitenplaneet op maximale afstand (30,9 AE, ofwel 4621 miljoen km) van de Aarde en heeft een minimale schijnbare diameter (2,2”).

02:28:

De Maan bedekt π Scorpii, een ster van magnitude +2,9 in het sterrenbeeld Schorpioen. De ster verdwijnt om 02:28 achter de verlichte maanrand en komt om 03:34 uur weer tevoorschijn aan de onverlichte kant van de Maan. Een waarnemer in Utrecht ziet de Maan aan het begin op een hoogte van 6° staan, aan het einde van de bedekking op 10°. De Maan is voor 73% verlicht. Deze tabel toont de details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België.

06:15: Kaartje

De Maan staat 51' ten zuiden van Antares, de helderste ster van het sterrenbeeld Schorpioen (+1,0m). De dichtste nadering gebeurt om 17:23, onder de horizon voor een waarnemer in de Lage Landen en bovendien bij daglicht. De samenstand is te zien rond 6:15 uur, of op 21 maart rond 3:45 uur. De twee objecten staan in het eerste geval in het zuidzuidwesten, op een hoogte van ongeveer 10°, op een afstand van 5,8° van elkaar. In het tweede geval staan de twee hemellichamen op een hoogte van ongeveer 7° in het zuidzuidoosten, 5,7° van elkaar verwijderd. De Zon staat slechts 5° onder de horizon. De Maan is voor ongeveer 67% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en deepsky-objecten, zie Vannacht aan de hemel.

10:01: Lente-equinox; begin van de lente. De Zon trekt van het zuiden naar het noorden over de hemelequator en staat recht boven de evenaar van de Aarde. Vandaag duurt de dag (ongeveer) even lang als de nacht (Latijn: equi = gelijk, nox = nacht), na vandaag duren de dagen langer dan de nachten. De winter duurde 88,99 dagen, de lente zal 92,74 dagen lang zijn. De elliptische baan van de Aarde om de Zon is verantwoordelijk voor het feit dat de seizoenen niet even lang zijn; wanneer de Aarde verder van de Zon verwijderd is in haar baan, beweegt zij langzamer. Hierdoor duurt dat seizoen (op dit moment is dat in de zomer) langer. Voor meer gegevens, zie de tabel de seizoenen. Dit wordt ook wel de astronomische lente genoemd, de meteorologische lente begon op 1 maart. Op het zuidelijk halfrond zijn de seizoenen tegengesteld aan die op het noordelijk halfrond en daar begint nu de herfst.

19:27: Alle manen west van Jupiter

Tussen 19:27 en 21:54 uur staan alle Galileïsche manen ten westen van Jupiter. Van binnen naar buiten: Europa, Io, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat in het westzuidwesten op een hoogte van 44° boven de horizon en de planeet is gemakkelijk te vinden. De Zon staat 17° onder de horizon en het is goed donker. Om de Galileïsche manen van Jupiter te bekijken is een stabiele verrekijker voldoende.

22:21: Totdat Jupiter laag boven de horizon staat (rond 01:19) zijn van de Galileïsche manen van Jupiter alleen Ganymedes en Callisto zichtbaar.

vrijdag 21 maart

01:06: Ganymedes bij Callisto

De Galileïsche maan Ganymedes staat op 15,1” ten zuiden van Callisto. Jupiter staat op een hoogte van 5° boven de westnoordwestelijke horizon. Een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon is hierdoor noodzakelijk. De Zon staat 38° onder de horizon en het is donker. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

19:35: Volledige overgang van Io

Vanavond zijn overgangen van Io en haar schaduw over de planeetschijf van Jupiter in zijn geheel te zien. Om 19:35 uur zien we het begin van de overgang op het moment dat Io voor de Jupiterschijf verschijnt, en eindigt om 23:05 uur, wanneer Io's schaduw het Jupiteroppervlak weer verlaat. Tussen beide gebeurtenissen in is te zien hoe Io's schaduw op het oppervlak van Jupiter verschijnt (om 20:52 uur) en Io de schijf van Jupiter weer verlaat (om 21:48 uur). Voor meer details en andere verschijnselen, zie deze tabel.

Meer hemelverschijnselen

Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten.
De maandelijkse astrokalender: hemelverschijnselen voor de hele maand.
De astrokalender voor het jaar 2025.

Volg de gebeurtenissen aan de sterrenhemel ook via