Begin van de winter – Google Play SterHemel app MijnHemel App Store – Hemel vannacht – Weer – Meer vragen over de Aarde – FAQ – De Aarde – Verschijnselen – Astrokalender – Hemelkaart – Maanfasekalender Google Play App Store YouTube Google agenda Facebook Twitter

Vergaat de Aarde in 2012?

Volgens de Maya's zou de Zon in 2012 door het vlak van de Melkweg bewegen en zou hierdoor de Aarde vergaan. Wat klopt er van deze bewering?

Het korte antwoord op de vraag Vergaat de Aarde in 2012? luidt natuurlijk: “Nee”.

Ik heb een soortgelijke vraag al vaker gehoord, maar tot voor kort was me niet duidelijk wat er werd bedoeld met het feit dat “de Zon het vlak van de Melkweg doorkruist” (de vragenstellers konden me dat ook niet vertellen). Zoals bekend bevindt de Zon zich in ons Melkwegstelsel een groot sterrenstelsel met circa honderd miljard (100.000.000.000) sterren, waarvan de Zon er één is. Het Melkwegstelsel heeft de vorm van een afgeplatte schijf en en dus leek het erop alsof de Zon door het symmetrievlak van die schijf zou bewegen. Het probleem daarmee is dat de positie van dat vlak (of van de Zon ten opzichte van dat vlak) niet nauwkeurig bekend is, evenals de snelheid van de Zon en dus kunnen we niet exact bepalen wanneer de Zon dat vlak zou doorkruisen (zie Kan het magneetveld van de Melkweg de aardkern ompolen in 2012?).

Het blijkt echter te gaan om de positie van de Zon tijdens de winterzonnewende, ook wel wintersolstitium genoemd, ten opzichte van de Melkweg, de wazige band die we op een donkere plaats 's nachts aan de hemel kunnen zien en die in feite de projectie is van het Melkwegstelsel, van binnenuit gezien. De denkbeeldige lijn die het midden vormt van die band noemen we de galactische equator. De winterzonnewende, het moment dat de Zon haar laagste declinatie bereikt en weer omkeert om te gaan klimmen aan de hemel, vindt plaats rond 21 december en markeert op het noordelijke halfrond de kortste dag van het jaar. De positie van de Zon tijdens die zonnewende verandert langzaam door de precessie en vindt dus soms dichter bij de galactische equator plaats dan anders. Rond het einde van het tweede millennium CE vindt een minimum plaats in de afstand tussen de positie van het solstitium en de equator en dat is waar deze vraag feitelijk over gaat.

Dit zijn de winterzonnewendes volgens mijn berekeningen, voor 1995-2000:

                dag    maand  jaar  tijd            l         b         r
                                                    °         °         °
              vr 22 december  1995 09.17       6.4042   -0.0275    0.2710
              za 21 december  1996 15.06       6.3973   -0.0154    0.2710
              zo 21 december  1997 21.07       6.3904   -0.0033    0.2710
              di 22 december  1998 02.56       6.3834    0.0088    0.2710
              wo 22 december  1999 08.44       6.3760    0.0207    0.2710
              do 21 december  2000 14.37       6.3686    0.0325    0.2710

Hierin geven l en b de galactische coördinaten (lengte en breedte) van de Zon op het moment van het wintersolstitium, r is de schijnbare straal van de Zon. De laatste drie kolommen zijn in graden. Voor b=0.0000 zou het middelpunt van de Zon op het vlak van de Melkweg liggen op het moment dat het wintersolstitium plaatsvindt. Exact gebeurt dat natuurlijk nooit, maar volgens mijn berekeningen ligt het solstitium van 1997 het dichtst bij.

Dit artikel heeft het ook over de duur van de oversteek van de zonneschijf tijdens het solstitium, d.w.z. de periode waarin de winterzonnewende plaatsvindt op het moment dat een deel van de zonneschijf (dus niet per sé het midden) op de galactische equator ligt. Dit is het geval wanneer de afstand van het midden van de Zon tot de equator kleiner is dan de straal van de Zon, in de tabel dus b (zonder minteken) kleiner dan r (ofwel, |b| < r):

                dag    maand  jaar  tijd            l         b         r
                                                    °         °         °
              zo 22 december  1974 06.56       6.5463   -0.2842    0.2710
              ma 22 december  1975 12.46       6.5400   -0.2717    0.2710
              di 21 december  1976 18.35       6.5339   -0.2591    0.2710
              do 22 december  1977 00.23       6.5272   -0.2469    0.2710
            
              vr 21 december  2018 23.23       6.2460    0.2521    0.2710
              zo 22 december  2019 05.19       6.2385    0.2639    0.2710
              ma 21 december  2020 11.02       6.2306    0.2755    0.2710
              di 21 december  2021 16.59       6.2233    0.2874    0.2710

Dit gebeurt dus van 1976 t/m 2019, gedurende 44 jaar.

Overigens doorkruist de Zon de galactische equator tweemaal per jaar. Ditzelfde zou je dus ook kunnen doen voor de zomerzonnewende. Je vindt dan dat het solstitium die het dichtst bij de equator plaatsvindt op zo 21 juni 1998 gebeurt, met b = -0.0028 graden, en dat de 'oversteek' duurt van 1977 t/m 2019 (één keer minder, de Zon is in juni iets kleiner dan in december door de grotere afstand van de Aarde op dat punt van haar baan). De minimale afstand in de zomer is dus iets kleiner dan in de winter, en als je zou willen geloven dat de Aarde vergaat “doordat de Zon het vlak van de Melkweg doorkruist”, dan is dat al gebeurd op 21 juni 1998.

Zie ook:
Eindigt de Mayakalender en vergaat de Aarde op 21 december 2012?
Kan het magneetveld van de Melkweg de aardkern ompolen in 2012?

De Aarde
Vannacht aan de hemel: Maan, planeten en deepsky-objecten

@hemel_waarnemen volgen