In het voorjaar van 2013 is de komeet C/2011 L4 (PANSTARRS) zichtbaar met het blote oog.
De komeet werd ontdekt in juni 2011, met de Panoramic Survey Telescope and Rapid Response System (Pan-STARRS), vandaar de cryptische naam.
In mei 2012 kon de komeet voor het eerst met grote amateurtelescopen worden waargenomen en begin februari 2013 werd het object zichtbaar
voor het blote oog. De kortste afstand tot de Aarde wordt bereikt op 5 maart
(1,1 AE, iets verder dan de afstand tot de Zon),
de dichtste nadering tot de Zon (het perihelium) vindt plaats op 10 maart.
De volgende heldere komeet is C/2012 S1 (ISON)
die in november en december van dit jaar zichtbaar zal zijn.
In onze streken wordt het object rond half maart zichtbaar aan de avondhemel, kort na zonsondergang (zie de foto hiernaast, van 13 maart vanuit Nederland
en meer foto's).
In het begin staat het object nog laag boven de horizon en gaat snel na de Zon onder, maar
in de volgende dagen komt het object steeds hoger aan onze avondhemel. In de tussentijd wordt
de komeet echter ook alsmaar lichtzwakker (zie de kolom voor magnitude
in de tabel hieronder). Een komeet is een diffuus object, en ook wanneer dit
object met het blote oog zichtbaar is, helpt een simpele verrekijker (in de hand of op een statief)
enorm bij het waarnemen. Een verrekijker helpt in dit geval extra, doordat de komeet in het begin alleen kort
na zonsondergang, en dus in de schemering, zichtbaar is.
Het kaartje hieronder helpt bij het vinden van de komeet aan de hemel. C/2011 L4 (PANSTARRS) beweegt in de
maanden maart en april door de sterrenbeelden Vissen, Andromeda,
Cassiopeia (het “W”-vormige sterrenbeeld) en Cepheus.
De komeet staat voor iedere dag
ingetekend, en beweegt op het kaartje in ongeveer twee maanden tijd van linksonder naar rechtsboven langs de gele lijn.
Kaartje hierboven: de baan van de komeet C/2011 L4 (PANSTARRS) aan onze avondhemel.
Het object staat 's avonds aan de westelijke hemel. De stand van de sterrenachtergrond klopt exact voor 25 maart om 19:00 uur,
het moment waarvoor de hemelkaart is gemaakt. Voor dat moment klopt de positie van de komeet ten opzichte
van de horizon exact. Later op de avond staan alle objecten lager aan de hemel, evenals op een eerdere datum om
dezelfde tijd. Ook de schemering is niet correct weergegeven — met name in maart zal het nog flink schemeren
en zullen niet alle weergegeven sterren zichtbaar zijn. Deze vertekening is minder sterk in de animatie
hieronder. De positie van C/2011 L4 (PANSTARRS) ten opzichte van de sterren is voor ieder moment correct.
De positie van de komeet is ingetekend voor iedere dag om middernacht. De rode symbooltjes en labels geven de positie
om de vijf dagen weer — het getal geeft de dag van de maand: eerst in maart, later (verder naar rechtsboven) in april en mei.
De rode lijntjes geven ongeveer de richting aan waarin de komeetstaart wijst.
Er is ook een printversie van het kaartje beschikbaar (PDF, 200kb).
De animatie hierboven toont de beweging van de komeet C/2011 L4 (PANSTARRS) aan onze avondhemel, tussen begin maart en eind mei.
Merk op dat het tijdstip iedere dag met twee minuten opschuift. De richting van de staart klopt ongeveer: van de Zon af (waardoor de
komeet “achteruit” lijkt te bewegen, de lengte en staart van de komeet zijn schematisch. Naarmate de komeet zwakker wordt,
wordt het object in de animatie kleiner.
Tabel hieronder: positiegegevens voor de komeet P/2011 L4 (PANSTARRS), voor een waarnemer in Utrecht.
De tijdstippen zijn in midden-europese wintertijd (MET)
tot en met 30 maart en in zomertijd (MEZT) vanaf 31 maart.
De komeet heeft een aantal onverwachte helderheidsontwikkelingen ondergaan, waardoor de genoemde helderheid sterk kan
afwijken van de werkelijkheid.
Zie deze pagina voor meer uitleg.