Astrokalender voor mei 2018 - hemel.waarnemen.com

dinsdag 1 mei

03:02: Volledige overgang van Io

Vannacht is een overgang van de Jupitermaan Io en van Io's schaduw over de planeetschijf van Jupiter volledig waar te nemen. De schaduwovergang begint om 3:02 uur, wanneer Io's schaduw de schijf van Jupiter betreedt, en eindigt om 5:23 uur, wanneer Io de schijf van Jupiter weer verlaat. In de tussentijd is waar te nemen hoe Io voor de Jupiterschijf verschijnt (03:14 uur) en Io's schaduw het Jupiteroppervlak weer verlaat (05:12 uur). Voor het bekijken van een overgang of een schaduwovergang is een redelijk grote telescoop nodig. Voor meer details en andere verschijnselen, zie deze tabel.

woensdag 2 mei

00:10: Bedekking van Io

Vannacht is een bedekking door de Jupiterschijf en een verduistering door de Jupiterschaduw van Io volledig te zien. De verduistering begint om 0:10 uur, wanneer Io in de schaduw van Jupiter verdwijnt, en eindigt om 2:29 uur, wanneer Io weer van achter Jupiter tevoorschijn komt. Voor meer details, zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter.

23:48: Alle manen staan ten westen van Jupiter

Van 23:48 tot 5:26 uur (03/05) nemen we alle grote Jupitermanen ten westen van de planeetschijf waar. In toenemende afstand van de planeet staan Io, Ganymedes, Europa en Callisto. Jupiter staat op een hoogte van 21° boven de zuidelijke horizon. De Zon staat 21° onder de horizon en het is goed donker. Voor het waarnemen van de manen van Jupiter is een verrekijker op statief al genoeg. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter.

zaterdag 5 mei

02:30: Kaartje

De Maan staat 1,1° ten noorden van Saturnus (+0,5m), in het sterrenbeeld Boogschutter. De dichtste nadering gebeurt om 21:29, onder de horizon voor een waarnemer in de Lage Landen en in de schemering. Bekijk de samenstand op 5 mei rond 2:30 uur. De twee objecten staan dan in het zuidoosten, op een hoogte van ongeveer 6°, op een onderlinge afstand van 2,6°. De Maan is voor 78% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en planeten, zie Vannacht aan de hemel.

21:51: Alle manen staan ten oosten van Jupiter

Van 21:51 tot 0:15 uur (6 mei) nemen we alle grote Jupitermanen ten oosten van de planeetschijf waar. In toenemende afstand van de planeet staan Europa, Callisto, Io en Ganymedes. Jupiter staat in het zuidoosten op een hoogte van 13° boven de horizon. Een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon is hierdoor noodzakelijk. De Zon staat 14° onder de horizon.

zondag 6 mei

00:03: Volledige overgang van Europa

Vannacht is een overgang van de Jupitermaan Europa en van Europa's schaduw over de planeetschijf van Jupiter volledig te zien. De schaduwovergang begint om 0:03 uur, op het moment dat Europa's schaduw de schijf van Jupiter betreedt, en eindigt om 2:24 uur, wanneer Europa de schijf van Jupiter weer verlaat. Tussen beide gebeurtenissen in is te zien hoe Europa voor de Jupiterschijf verschijnt (00:15 uur) en Europa's schaduw het Jupiteroppervlak weer verlaat (om 02:18 uur). Zie deze tabel voor meer details en andere verschijnselen.

02:35: Maan in het apogeum

De Maan staat in het apogeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het verst van de Aarde ligt. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 404457 km. De schijnbare diameter van de Maan is kleiner dan gemiddeld (29’32,7”), door de grotere afstand. De Maan is krimpend, voor 66% verlicht en is met name in de late nacht en vroeg in de ochtend goed te zien, in het (zuid)oosten, respectievelijk zuiden. Het kaartje toont de Maan om 05:21 uur in het sterrenbeeld Boogschutter, op 16° boven de horizon, in het zuidzuidoosten. Al met een verrekijker, het liefst op statief, zijn kraters te zien, met name op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan. Zie de applet Verschijnselen van de Maan voor meer gegevens.

05:30: Kaartje

De Maan staat 2,0° ten noorden van Mars (-0,3m), in het sterrenbeeld Boogschutter. De dichtste nadering gebeurt om 09:15, in onze streken op een hoogte van 8°, maar bij daglicht. De samenstand is te zien rond 5:30 uur. Het tweetal staat dan in het zuidzuidoosten, op een hoogte van ongeveer 15°, op een afstand van 2,4° van elkaar. De Zon staat slechts 5° onder de horizon. De Maan is voor 68% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en planeten, zie Vannacht aan de hemel.

23:10: Volledige overgang van Ganymedes

In de nacht van 6 op 7 mei zijn overgangen van Ganymedes en zijn schaduw over de planeetschijf van Jupiter in zijn geheel waar te nemen. De schaduwovergang begint om 23:10 uur, wanneer Ganymedes' schaduw de schijf van Jupiter betreedt, en duurt tot 0:52 uur, wanneer Ganymedes' schaduw het Jupiteroppervlak weer verlaat. Tussen beide gebeurtenissen in is waar te nemen hoe Ganymedes de schijf van Jupiter betreedt (om 23:40 uur) en Ganymedes de schijf van Jupiter weer verlaat (om 00:46 uur). Zie deze tabel voor meer details en andere verschijnselen.

maandag 7 mei

11:00: Kaartje

Het maximum van de meteorenzwerm η-Aquariden vindt vandaag plaats. Rond 9:30 uur staat de radiant van de zwerm in het hoogste punt (op 37°) aan de hemel. Onder ideale omstandigheden zijn er van deze zwerm zo'n 30 meteoren per uur te verwachten. De meteoren zijn snel en hebben nalichtende sporen. Rond 5:15 uur gaat het schemeren en om 5:59 uur komt de Zon op. De Maan komt om 2:52 uur op, is voor ongeveer 50% verlicht en kan eventueel storen. Het beste moment om η-Aquariden waar te nemen is op 8 mei rond 4:45 uur (zie het kaartje). De radiant van de zwerm staat dan ongeveer 13° boven de oostzuidoostelijke horizon, dus niet zeer gunstig. Er is dan bij ons ieder uur niet meer dan één meteoor zichtbaar van deze zwerm. Samen met meteoren van andere zwermen, en sporadische meteoren, zijn er in totaal circa 7 meteoren per uur zichtbaar. De piek van deze zwerm is relatief hoog en de duur van het maximum is met 11 dagen vrij lang, zodat er in totaal zeer veel meteoren te zien zijn. Er is geen speciale apparatuur nodig om meteoren waar te kunnen nemen. Wanneer het helder is volstaat het blote oog, terwijl een ligstoel en warme kleding voor extra comfort kunnen zorgen.Zie de detailpagina η-Aquariden 2018 voor meer informatie over deze meteoren. Zie ook Wat zijn vallende sterren? en Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen.

dinsdag 8 mei

04:09:

De Maan is in de fase van Laatste Kwartier. De linker helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is vooral in de late nacht en vroege ochtend zichtbaar. Om de Maan te zien door een verrekijker of telescoop is de tijd rond (en met name na) Laatste Kwartier zeer geschikt. Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan gaat de Zon net onder. De bergen en kraterranden werpen hierdoor lange schaduwen, wat een extra diepte-effect veroorzaakt, en de Maan is daarmee, bekeken door een verrekijker of telescoop, duidelijk meer dan een gladde schijf.

04:32:

De Maan bedekt Tae (ι Capricorni), een ster van magnitude +4,3 in het sterrenbeeld Steenbok. De ster wordt bedekt door de verlichte rand van de Maan om 04:32 uur. Om 04:59 uur wordt deze weer zichtbaar aan de onverlichte maanrand. De Maan staat bij de intrede 8° boven de horizon, bij de uittrede is dat 11°, voor een waarnemer in Utrecht. De Maan is voor 50% verlicht. Voor meer informatie over deze bedekking, voor een aantal waarneemlocaties in Nederland en België, zie deze tabel.

13:46: Eunomia in oppositie

De planetoïde 15 Eunomia is in oppositie. Het kleine planeetje, in het sterrenbeeld Centaur, heeft nu een helderheid van slechts +9,8m. Er is daarom een telescoop met redelijke opening nodig om het object te kunnen zien. Eunomia bereikt een maximale hoogte boven de horizon van slechts 6°. Dit gebeurt rond 01:18 uur, en geldt strikt genomen voor een waarnemer in Utrecht. De kaart (zie hiernaast) toont de positie van de planetoïde en sterren tot een helderheid van +10,5m. Kijk voor meer details over de oppositie van Eunomia op deze pagina.

woensdag 9 mei

02:04:

Vannacht zijn een verduistering in de Jupiterschaduw en een bedekking van Io in zijn geheel te zien. De bedekking begint om 2:04 uur, op het moment dat Io achter de schijf van Jupiter verdwijnt, en duurt tot 4:14 uur, op het moment dat Io weer uit Jupiters schaduw verschijnt. Voor meer details en andere verschijnselen, zie deze tabel.

02:39: Jupiter in oppositie

Jupiter is in oppositie. De planeet staat nu tegenover de Zon aan de hemel, is daardoor de hele nacht zichtbaar en staat bovendien relatief dicht bij de Aarde. Dat laatste zorgt ervoor dat de planeet zowel groot als helder aan de hemel staat. Dit is een ideaal moment om Jupiter waar te nemen. Jupiter is met het blote oog als een opvallend heldere “ster” aan de hemel zichtbaar. Al met een verrekijker (op statief) zijn de vier grote Galileïsche manen te zien. Met behulp van een telescoop kunnen de bandenstructuur en de Grote Rode Vlek van de reuzenplaneet worden waargenomen. Ook zijn dan overgangen, verduisteringen en bedekkingen van de jupitermanen te zien. De helderheid van Jupiter bedraagt -2,0m, zijn schijnbare diameter is 44,8”. We vinden de planeet in het sterrenbeeld Weegschaal. Voor een waarnemer in Utrecht bereikt de planeet rond 01:38 uur zijn maximale hoogte van 22°, zie deze hemelkaart. Voor meer informatie over de positie en zichtbaarheid van de planeet, zie het hoofdstuk Jupiter. Details voor alle opposities van Jupiter, inclusief oppositiekaarten, zijn te vinden op de pagina opposities van Jupiter.

23:24: Volledige overgang van Io

In de nacht van 9 op 10 mei is een overgang van de Jupitermaan Io en van Io's schaduw over de planeetschijf van Jupiter volledig waar te nemen. Om 23:24 uur zien we het begin van de overgang wanneer Io de schijf van Jupiter betreedt, en duurt tot 1:34 uur, op het moment dat Io's schaduw de Jupiterschijf weer achter zich laat. In de tussentijd is te zien hoe Io's schaduw op het oppervlak van Jupiter verschijnt (23:25 uur) en Io de schijf van Jupiter weer verlaat (01:32 uur).

zaterdag 12 mei

22:04: Alle manen staan ten oosten van Jupiter

Tussen 22:04 en 2:30 uur (13/05) staan alle Galileïsche manen ten oosten van Jupiter. In toenemende afstand van de planeet staan Europa, Io, Callisto en Ganymedes. Jupiter staat in het zuidzuidoosten op een hoogte van 21° boven de horizon. De Zon staat 18° onder de horizon en het is goed donker.

zondag 13 mei

Mei is een goede maand om de bolhoop M5 te zien. M5 is te vinden in het sterrenbeeld Slang, heeft een magnitude van 5,8m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 17,4’. Het object komt om 19:26 uur op, gaat om 07:49 uur onder en staat om 01:39 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 40° boven de horizon. Om een donker moment zonder Maan te vinden kunnen de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon van pas komen. Voor het waarnemen van een relatief helder en scherp deepsky-object als deze bolhoop is een verrekijker (op een statief) al voldoende, al geeft een (kleine) telescoop meer details weer. Zie deze detailpagina voor M5 voor meer gegevens. Zie voor andere mooie en opvallende deepsky-objecten de pagina Deepsky-objecten per maand. Foto: DSS.

02:30: Volledige overgang van Europa

Vannacht is een overgang van de Jupitermaan Europa en van Europa's schaduw over de planeetschijf van Jupiter in zijn geheel waar te nemen. Om 2:30 uur zien we het begin van de overgang wanneer Europa voor de Jupiterschijf verschijnt, en eindigt om 4:54 uur, wanneer Europa's schaduw het Jupiteroppervlak weer verlaat. Tussen beide gebeurtenissen in is waar te nemen hoe Europa's schaduw de schijf van Jupiter betreedt (om 02:39 uur) en Europa de schijf van Jupiter weer verlaat (04:39 uur). Voor meer details en andere verschijnselen, zie deze tabel.

05:58: Laatste maansikkel

Als het weer meewerkt is vanochtend, voor de volgende Nieuwe Maan, de laatste keer dat we de dunne maansikkel kunnen waarnemen. Het is 2,4 dagen voor Nieuwe Maan; de Maan is krimpend en voor 7,1% verlicht. De maansikkel heeft een breedte aan de hemel van 2,2’ en is kort voor zonsopkomst, dus tegen het einde van de nacht, met moeite te zien. Bijgaand kaartje toont de Maan om 05:43 uur in het sterrenbeeld Vissen, op slechts 2,2° boven de oostelijke horizon. Op dit moment staat de Maan 5,0° hoger aan de hemel dan de Zon. De Maan komt 0,4 uur voor de Zon op, om 05:23. De schijnbare afstand tussen Zon en Maan is nu 30,9°. Een waarneemplaats met goed zicht op de horizon is aan te bevelen. Een eenvoudige verrekijker kan helpen om de Maan gemakkelijker te zien. In tegenstelling tot de laatste maansikkel speelt de eerste verschijning van de jonge Maan een rol in een aantal traditionele kalenders, om het begin van een nieuwe maand aan te duiden. De laatste dunne maansikkel is gewoon een mooi verschijnsel aan de sterrenhemel. De pagina Eerste en laatste maansikkels geeft alle verschijningen en meer uitleg. De applet Verschijnselen van de Maan geeft meer informatie over de Maan.

02:54: Volledige overgang van Ganymedes

Vannacht zijn overgangen van Ganymedes en zijn schaduw over de planeetschijf van Jupiter in zijn geheel waar te nemen. Om 2:54 uur zien we het begin van de overgang wanneer Ganymedes voor de Jupiterschijf verschijnt, en eindigt om 4:49 uur, op het moment dat Ganymedes' schaduw het Jupiteroppervlak weer verlaat. Tussen beide gebeurtenissen in is waar te nemen hoe Ganymedes' schaduw op het oppervlak van Jupiter verschijnt (om 03:08 uur) en Ganymedes de schijf van Jupiter weer verlaat (om 04:04 uur). Voor het bekijken van een overgang of een schaduwovergang is een redelijk grote telescoop nodig. Zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer details.

dinsdag 15 mei

03:38: Io in conjunctie met Europa

De Galileïsche maan Io staat op 19,3” ten noorden van Europa. Jupiter staat boven de zuidwestelijke horizon, op een hoogte van 15°. Een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon is hierdoor noodzakelijk. De Zon staat 14° onder de horizon. Voor het waarnemen van de Galileïsche manen is een verrekijker op statief al voldoende. Zie ook de figuur hiernaast en de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer informatie.

13:48:

Het is Nieuwe Maan. Vanaf de Aarde gezien staat de Maan in dezelfde richting als de Zon, zodat de verre kant van de Maan wordt verlicht en de donkere kant van de Maan naar de Aarde gekeerd is. Daarnaast staat de Nieuwe Maan alleen bij daglicht boven de horizon. De Maan is door deze combinatie van oorzaken op dit moment onzichtbaar. Doordat de Maan zowel minimaal verlicht is, als 's nachts onder de horizon staat, zijn de dagen rond Nieuwe Maan een goed moment om deepsky-objecten waar te nemen. Er vindt in onze streken geen zonsverduistering plaats, doordat de Maan 5,4° ten zuiden langs de Zon beweegt. Zie ook de maandelijkse maanfasekalender.

woensdag 16 mei

01:06: Venus is in het perihelium van haar baan. De afstand tot de Zon is nu klein en bedraagt 0,718AE, ofwel 107,473 miljoen km. Vanaf Venus lijkt de Zon circa 1,4 maal zo groot als vanaf de Aarde. De planeet ontvangt door de geringere afstand tot de Zon ongeveer 2,0 maal meer licht en warmte dan de Aarde.

21:45: Kaartje

De Maan staat 37' ten noorden van Aldebaran, de helderste ster van het sterrenbeeld Stier (+0,9m). De dichtste nadering gebeurt om 15:27, bij ons op 54° hoogte, maar bij daglicht. De samenstand is met veel moeite te zien rond 21:45 uur. Het tweetal staat dan zo'n 5° boven de westnoordwestelijke horizon, op een afstand van 3,4° van elkaar. De Zon staat slechts 3° onder de horizon. De Maan is voor 3% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en deepsky-objecten, zie Vannacht aan de hemel.

21:54:

Vanavond kunnen we, onder gunstige omstandigheden, de eerste maansikkel zien na de afgelopen Nieuwe Maan. Het is op dit moment 1,3 dagen (32 uur) na Nieuwe Maan; de Maan is voor 2,6% verlicht en wassend. De schijnbare breedte van de maansikkel bedraagt slechts 0,9’ en is aan het begin van de avond te zien, kort na zonsondergang. Bijgaand kaartje toont de Maan om 21:46 uur in het sterrenbeeld Stier, op slechts 5,8° boven de westnoordwestelijke horizon. Op dit moment staat de Maan 9,7° hoger aan de hemel dan de Zon. De Maan gaat om 22:37 onder, 1,1 uur na de Zon. De schijnbare afstand tussen Zon en Maan is nu 18,7°. Een waarneemplaats met goed zicht op de horizon is aan te raden. Een eenvoudige verrekijker kan van pas komen om de Maan te vinden. In verschillende traditionele kalenders luidt de eerste verschijning van de jonge maansikkel het begin van een nieuwe maand in; het begrip Nieuwe Maan hangt samen met nieuwe maand. Los daarvan ziet een jonge maansikkel aan de hemel er fraai uit. De pagina Eerste en laatste maansikkels geeft alle verschijningen en meer uitleg. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan en het hoofdstuk De Maan voor meer informatie over de Maan.

donderdag 17 mei

01:08: Volledige overgang van Io

Vannacht is een overgang van de Jupitermaan Io en van Io's schaduw over de planeetschijf van Jupiter in zijn geheel te zien. Om 1:08 uur zien we het begin van de overgang wanneer Io voor de Jupiterschijf verschijnt, en duurt tot 3:28 uur, wanneer Io's schaduw de Jupiterschijf weer achter zich laat. Tussen beide gebeurtenissen in is waar te nemen hoe Io's schaduw de schijf van Jupiter betreedt (01:19 uur) en Io de schijf van Jupiter weer verlaat (om 03:16 uur). Voor meer details en andere verschijnselen, zie deze tabel.

03:16: Alle manen staan ten westen van Jupiter

Tussen 3:16 en 4:59 uur staan alle Galileïsche manen ten westen van Jupiter. In toenemende afstand van de planeet staan Io, Ganymedes, Europa en Callisto. Jupiter staat op een hoogte van 11° boven de horizon, in het zuidwesten, dus kies een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon. De Zon staat 11° onder de horizon.

04:04: Europa in conjunctie met Ganymedes

De Galileïsche maan Europa staat 26,7” ten noorden van Ganymedes. Jupiter staat in het zuidwesten op een hoogte van 12° boven de horizon. Een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon is hierdoor noodzakelijk. De Zon staat 12° onder de horizon. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

21:45: Kaartje

De Maan staat 5,5° ten zuiden van Venus (-3,4m), in het sterrenbeeld Stier. De dichtste nadering gebeurt om 21:09, in onze streken op een hoogte van 23°, maar bij daglicht. De samenstand is met veel moeite te zien rond 21:45 uur. De twee objecten staan dan in het westnoordwesten, circa 18° boven de horizon, op een afstand van 5,5° van elkaar. De Zon staat slechts 3° onder de horizon. De Maan is voor 8% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en planeten te zien zijn.

22:14: Bedekking van Io

In de nacht van 17 op 18 mei zijn een bedekking door de planeetschijf van Jupiter en verduistering van Io in zijn geheel te zien. Om 22:14 uur zien we het begin van de bedekking wanneer Io achter Jupiter verdwijnt, en eindigt om 0:37 uur, op het moment dat Io weer tevoorschijn komt vanuit Jupiters schaduw. Voor meer details, zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter.

23:05: Maan in het perigeum

De Maan is in het punt van zijn baan dat het dichtst bij de Aarde ligt: het perigeum. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 363776 km. Door de geringere afstand lijkt de Maan nu groter aan de hemel te staan dan gemiddeld: 32’50,9”. De Maan is op dit moment wassend, voor 8% verlicht en is aan het begin van de avond te zien, kort na zonsondergang. Het kaartje toont de Maan om 22:13 uur in het sterrenbeeld Orion, op een hoogte van 12° boven de westnoordwestelijke horizon. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan.

zaterdag 19 mei

23:20: Io in conjunctie met Europa

Jupiters satelliet Io staat op 17,4” ten zuiden van Europa. Jupiter staat in het zuidzuidoosten op een hoogte van 20° boven de horizon. De Zon staat 12° onder de horizon. Om de manen van Jupiter te bekijken is een goede, stabiele verrekijker genoeg. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

maandag 21 mei

23:49: Bedekking van Europa

In de nacht van 21 op 22 mei zijn een bedekking door de planeetschijf van Jupiter en verduistering van Europa in zijn geheel waar te nemen. Om 23:49 uur zien we het begin van de bedekking wanneer Europa achter de schijf van Jupiter verdwijnt, en duurt tot 2:38 uur, wanneer Europa weer uit Jupiters schaduw verschijnt. Zie deze tabel voor meer details en andere verschijnselen.

dinsdag 22 mei

02:15: Kaartje

De Maan staat op slechts 29' ten noorden van Regulus, de helderste ster van het sterrenbeeld Leeuw (+1,4m). De dichtste nadering van deze nauwe samenstand gebeurt om 04:23, voor een waarnemer in onze streken onder de horizon en in de schemering. De samenstand is te zien rond 2:15 uur. De twee objecten staan dan in het westnoordwesten, circa 6° boven de horizon, 1,5° van elkaar verwijderd. De Maan is voor 48% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en deepsky-objecten te zien zijn.

05:49:

De Maan is in de fase van Eerste Kwartier. De rechter helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is met name 's avonds zichtbaar. Om de Maan waar te nemen door een verrekijker of telescoop is de tijd rond (en met name voor) Eerste Kwartier zeer geschikt. Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan komt de Zon net op. De lange schaduwen van de bergen en kraterranden brengen een extra diepte-effect met zich mee en de Maan is daarmee duidelijk meer dan een gladde schijf, gezien door een verrekijker of telescoop.

donderdag 24 mei

23:59: Bedekking van Io

In de nacht van 24 op 25 mei is een bedekking door de Jupiterschijf en een verduistering door de Jupiterschaduw van Io volledig te zien. Om 23:59 uur zien we het begin van de bedekking wanneer Io achter Jupiter verdwijnt, en eindigt om 2:31 uur, op het moment dat Io weer tevoorschijn komt vanuit Jupiters schaduw. Voor meer details, zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter.

zaterdag 26 mei

22:28: Alle manen staan ten oosten van Jupiter

Tussen 22:28 en 4:31 uur (27 mei) nemen we alle grote Jupitermanen ten oosten van de planeetschijf waar. In toenemende afstand van de planeet staan Europa, Io, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat op een hoogte van 21° boven de horizon, in het zuidzuidwesten. De Zon staat 17° onder de horizon en het is donker.

zondag 27 mei

Dit is een goed moment in het jaar om de bolhoop M80 te bekijken. M80 staat in het sterrenbeeld Schorpioen, heeft een magnitude van 7,2m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 8,9’. Het object komt om 21:51 uur op, gaat om 05:30 uur onder en staat om 01:42 uur in het hoogste punt aan de hemel, op slechts 15° boven de horizon. Een waarneemplaats met ongehinderde blik op de zuidelijke horizon is hierdoor een vereiste om M80 goed te kunnen zien. Voor het waarnemen van deepsky-objecten is de precieze datum minder belangrijk dan een donkere, liefst maanloze, hemel. Een donkere locatie en een datum rond Nieuwe Maan zijn aan te raden, bijvoorbeeld in de week rond 13 juni. Voor het waarnemen van een relatief helder en scherp deepsky-object als deze bolhoop is een verrekijker (op een statief) al voldoende, al geeft een (kleine) telescoop meer details weer. Zie de pagina M80 voor meer details. Foto: DSS.

01:20: Io in conjunctie met Europa

Jupiters satelliet Io staat 16,8” ten zuiden van Europa. Jupiter staat op een hoogte van 21° boven de zuidzuidwestelijke horizon. De Zon staat 17° onder de horizon en het is goed donker. Voor het waarnemen van de Galileïsche manen is een verrekijker op statief al voldoende. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.

22:30: Kaartje

De Maan staat 3,2° ten noorden van Jupiter (-2,0m), in het sterrenbeeld Weegschaal. De dichtste nadering gebeurt om 21:28, in onze streken op 15° hoogte, maar bij daglicht. De samenstand is te zien rond 22:30 uur. Het tweetal staat dan in het zuidzuidoosten, op een hoogte van ongeveer 20°, 3,2° van elkaar vandaan. De Maan is voor 97% verlicht.

dinsdag 29 mei

03:41: De Maan bedekt 49 Librae

De ster 49 Librae, een ster met een helderheid van +5,5m in het sterrenbeeld Weegschaal, wordt bedekt door de Maan. Om 03:41 uur verdwijnt de ster achter de zeer dunne onverlichte rand van de Maan en om 04:17 komt deze weer tevoorschijn, nu aan de verlichte maanrand. In Utrecht staat de Maan dan 14°, respectievelijk 11° boven de horizon. De Maan is voor 100% verlicht, wat het moeilijk maakt om de bedekking waar te nemen. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel.

16:20:

Het is Volle Maan. De Maan staat vrijwel precies tegenover de Zon aan de hemel. We zien hierdoor de Maan vrijwel de hele nacht, en de verlichte kant van de Maan is naar de Aarde gekeerd. Hoewel de Volle Maan veel opvallender is dan iedere andere maanfase, is dit niet het beste moment om de Maan waar te nemen. Voor een waarnemer in het midden van het deel van de Maan dat naar de Aarde toe gekeerd is staat de Zon in het zenit, en doordat het zonlicht vanuit de richting van de Aarde komt zien we vanaf de Aarde geen schaduwen van bergen en kraters, zodat er nauwelijks contrast is in het maanbeeld. Daar komt nog bij dat de Volle Maan andere, zwakkere hemelobjecten overstraalt, zodat deze niet of nauwelijks zichtbaar zijn. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen.

woensdag 30 mei

07:50: Mercurius staat 4.6° ten zuiden van de Pleiaden, in het sterrenbeeld Stier. De dichtste nadering vindt om 07:50 plaats, in de Lage Landen op een hoogte van 25°, maar bij daglicht. Bij ons is de samenstand niet of nauwelijks zichtbaar. Mercurius heeft op dit moment een helderheid van -1,3m.

donderdag 31 mei

23:12: Volledige bedekking van Ganymedes

In de nacht van 31 mei op 1 juni is een bedekking door de Jupiterschijf en een verduistering door de Jupiterschaduw van Ganymedes volledig waar te nemen. De bedekking begint om 23:12 uur, wanneer Ganymedes achter de schijf van Jupiter verdwijnt, en eindigt om 2:56 uur, wanneer Ganymedes weer tevoorschijn komt vanuit Jupiters schaduw. In de tussentijd is te zien hoe Ganymedes van achter Jupiter verschijnt (00:37 uur) en Ganymedes in Jupiters schaduw verdwijnt (om 01:13 uur). Zie deze tabel voor meer details en andere verschijnselen.